Azərbaycan dili

Vikipediya, açıq ensiklopediya - ویکیپدیا ، آچیق انسایکلوپدیا

Azərbaycan dili (Азәрбајҹан дили, آذربايجان ديلی), Türk dilləri qrupuna aid bir dildir.

Bu dildə ən çox Azərbaycan Respublikasındaİranın Azərbaycan mahalında və sayır yerlərində danışılır. Azərbaycan Respublikasının rəsmi dövlət dilidir. Türkiyə, Gürcüstan, Rusiya-da da danışılır.


[redaktə / تحریر] Əlifbası

Türk yazı tarixi Uyğurların əlifbasıyla başlasada, Azərbaycan dilinin yazılması Ərəb əlifbasının bir variantı ila başlanıb. Səlcuq və Osmanlı türkləri X əsrdən başlayaraq Ərəb əlifbasını əsas tutmuş və Ərəb-Fars əlifbasından yardım alıb çoxlu əsərlər yaradmışlar.

Ərəb əlifbası Azərbaycan dilinə kamilən uyğun olmasa da keçmiş dövrlərdə bir dəyərli alət kimi dilimizi səbtə yetirib və hələdə onun böyük ədəbi və elmi əsərlərini qoruyur.

Cənubi Azərbaycandə əksər əhali təkcə Fars dilində təhsil alma məcburiyyətində qalmışlar və bu Ərəb əlifbasını öyrənirlər. İranda Azərbaycan dilini latın alifbası ilə yazma, heç bir qanun geçmədən, bir curm kimi sayılır. İran Azərbaycanlıları öz dillərində təhsil almadıqları üçün, yalnız Azərbaycan dilində danışıq ədəbiyatı ilə tanışdırlar.

Azərbaycan dilində Ərəb və Latin əlifba Qarşılıqları

Azərbaycan əlifbası
Enlarge
Azərbaycan əlifbası


Azərbaycan dilində alifba dəyişikləri və qarşlqları
Ərəbi Latin Sirilik Latin
Cənubi Azer. və 1929ci Şimali Azer. 1929–1939 1939–1991 1991
ا,آ A a А а A a
B b Б б B b
C c Ҹ ҹ C c
چ Ç ç Ч ч Ç ç
D d Д д D d
  E e Е е E e
,(کسره) Ə ə Ә ә Ə ə
F f Ф ф F f
گ G g Ҝ ҝ G g
Ğ ğ Ғ ғ Ğ ğ
, H h Һ һ H h
X x Х х X x
  I i Ы ы I ı
ی Ь ь И и İ i
ژ J j Ж ж J j
K k К к K k
Q q Г г Q q
L l Л л L l
M m М м M m
N n Н н N n
O o О о O o
  Ö ö Ө ө Ö ö
پ P p П п P p
R r Р р R r
,, S s С с S s
Ş ş Ш ш Ş ş
, T t Т т T t
U u У у U u
Ü ü Ү ү Ü ü
V v В в V v
ی Y y Ј ј Y y
,,, Z z З з Z z


[redaktə / تحریر] Əlaqəli Məqalələr

Azərbaycan (Azəri) dilinin tarixi


[redaktə / تحریر] Keçidlər

Latin
بو مقاله، تورک-عرب الیفباسنداکی آذربايجان ديلی مقاله سینین قارشیلیغی دیر.