Mor Egaios
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
LabourAChom
Ur mor enklozet etre daou gevandir (Europa hag Azia) ha ar mor Kreizdouar eo mor Egaios p'emañ ar mor Kreizdouar e Su ha n'eus nemet ur steudad inizi evit o zispartiañ war-dro ledenn Enez-Greta, un hir a enezenn koulskoude. Emañ lodenn reter Bro-C'hres staliet war douaroù an enezegoù a gaver strewet war an holl vor.
Ar riblennoù douaroniel a zo pe hini Bro-C'hres e Su, e Kornôg hag e Norzh p'eo ar riblenn Reter aodoù Turkia Kornôg. Koulskoude an harz politikel etre Bro-C'hres ha Turkia a zo etre an inizi hag aod Turkia nemet evit daou anezho. E Bis e kaver strizh-mor Çanakkale (an Dardanelled) a gas da vor Marmara ha pelloc'h da Vor Du dre strizh-mor ar Bosfor. Eus Kornôg da Reter ez eus etre 300 ha 400 km ha eus Norzh d'ar Su war-dro 600 km. Ur mor don eo pa n'eus kalz kalz a blateiz kevandirel. Donder a ya betezk 2 500 m e Norzh Enez-Garpatos.
E-touez an inizi niverus ez eus :
- E Norzh, 5 enez pennañ, ar re-se o aparchant da Vro-C'hres : Tasos, Samotrakia, Lemnos, C'hios ha Samos. Daou enez a zo turk (abaoe 1923) : Gökceada (Imbros e gresianeg) ha Bozcada (Tenedos e gresianeg).
- E Kornôg : Enezeg ar Sporadez
- E Su : Enez-Greta, Enezeg ar C'hlukladez, Enezeg an Dodekanez, enni Rodos ha Karpatos.
[kemmañ] Orin an anv
Graet e vez gant mor Egaios abaoe an XIXvet kantved diwar ar mitologiezh gresian. Hervez ar vojenn en doa goulennet Egaios, roue Aten, ma vije lakaet ouelioù gwenn ma teufe e vab, Teze, en-dro goude bezañ trec'h war an Minotaur. Beuzet el levenez, ne teuas ket an dra da soñj ar skipailh ha setu perak en em daolas er mor ar roue ken seizet gant an doan ma oa.
Gwechall e rae ar Gresianed an Arc'hipelago eus ar mor, da lavaret eo ar Mor pennañ. Koulskoude e soñj lod a skiantourien e c'hellfe dont ar ger eus aigailos (= aod), anv sez Poseidon en Iliad hag an Odisseia.
Ege Denizi ha vez graet eus outañ e turkeg.