Jozef Stalin

Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor

Skrivet eo ar pennad-mañ e Peurunvan

Image:32px-Labour_zo.png Ar pennad-mañ n'eo ket peurechu c'hoazh ; ma fell deoc'h labourat warnañ deuit da welout ha lakait hoc'h ali er bajenn gaozeadenn.

 Jozef Stalin
Brasaat
Jozef Stalin

Josif Visarionovitch Djougachvili (jorjianeg იოსებ ბესარიონის ძე ჯუღაშვილი, Ioseb Besarionis dse Djouc'hachvili) (21 a viz Kerzu 1879 - 5 a viz Meurzh 1953) a oa anv gwirion Jozef Stalin (Иосиф Сталин), ur politikour ha diktatour soviedat. Diwar an anv rusianek сталь (stal) a dalvez kement ha "dir" e teu e lesanv.

Taolenn

[kemmañ] Bugeliezh ha stummadur

Ganet eo bet e Tbilisi (Tiflis) e Jorjia. Mont a reas d'ar c'hloerdi reizhkredennour, met ne yeas ket da veleg.

[kemmañ] Ar gouestl en oberezhioù dispac'hel

Pa oa bet roet lamm d'ar tsar e-pad Dispac'h miz C'hwevrer 1917 e tistroas raktal eus e doull-bac'h e Sibiria evit mont e-touez pennoù uhel Strollad Komunour Rusia e Sankt Peterbourg. Goude marv Lenin e Genver 1924 ez eas da sekretour Strollad Komunour an URSS pa oa kevezerezh etre eñ ha Lev Trotski evit kemer lec'h tad an dispac'h komunour. E 1928 e voe skarzhet Trotski gantañ. Ar IVe Etrebroadel a vo krouet gant hemañ e 1938. E 1940 avat e vo drouklazhet gant Ramon Mercader, war urzh Stalin.

[kemmañ] An Trede etrebroadel

E miz Eost 1939 e savas un feur-emglev e Moskva, darn anezhañ chomet kuzh d'an ampoent, gant Adolf Hitler, penn faskour an Alamagn, evit klask bezañ prest evit ar brezel a rakwele etre an div riez c'halloudusañ en Europa. E 1941 e kavas e c'hoarveze re abred pa oa bet aloubet an URSS gant ar Wehrmacht. Neuze e cheñchas liv e brezegennoù dre ar radio pa lakaas ar pouez war difenn ar vammvro hag e tilezas lod eus an divizoù komunour rik. Evel-se e vroudas holl bobloù an Unaniezh soviedel da gaout ur spered kalonek evit stankañ ouzh an enebourien, ken kriz e vezent pa kemerent tiriadoù ar C'hornôg. Etre 1943 ha 1945 e roas harz lu an URSS d'ar Wehrmacht a gilas diwar neuze. Betek Berlin ez eas an Arme ruz. 20 milion a Soviediz a varvas e-pad an Eil brezel bed.

Chom a raio ar broioù bet treuzet gant an Arme ruz dindan beli an URSS goude Kendalc'h Yalta. Dindan evezh strizh Stalin e chomint, ar pezh a vo komprenet gant an holl goude taol Praha e 1948. E 1947 e voe krouet gantañ ar C'hominform, un Etrebroadel nevez a vo dindan ar SKUS (Strollad Komunour an Unvaniezh Soviedel). Displann e vo politikerezh Stalin en Azia avat : un degemer klouar d'an dispac'h e Sina, oberioù gant kalz a evezh e Korea.

E miz Meurzh 1953 e varvas.

[kemmañ] Gwelet ivez