Ieithyddiaeth

Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.

Ieithyddiaeth
Ieithyddiaeth ddamcaniaethol
Seineg
Seinyddiaeth
Morffoleg
Cystrawen
Semanteg
Semanteg eiriadurol
Arddullegol
Pragmateg
Ieithyddiaeth gymhwysol
Ieithyddiaeth hanesyddol
Ieithyddiaeth wybyddol


Ieithyddiaeth yw'r astudiaeth o ieithoedd.

[golygu] Termau a Diffiniadau

Mae hi'n anodd iawn torri llinell yn y fan lle ddaw iaith yn amrywiad lleol, yn dafodiaith neu yn iaith hollol wahanol. Beth yw'r gwahaniaeth rhwng iaith lafar, iaith gyffredin, patwa, pisin neu creol? Anodd dweud; pwnc sy'n codi llawer o ymryson.


  • Creol : iaith gymysg wedi sylfaenu fel arfer ar Ffrangeg, Saesneg neu Portiwgaleg. Gweler hefyd Siamaiceg.
  • Cyfystyr : Gair sy'n debyg yn ei ystyr i air arall.
  • Eingl-Saesneg : hen Saesneg, cyn 1066.
  • Engrish : Ymadroddion Saesneg yn Siapaneg.
  • Franglais : Ymadroddion Saesneg yn Ffrangeg.
  • Geiriadur : Llyfr sy'n egluro geiriau a'u hystyron.
  • Gwrthwynebair : Gair sy'n hollol groes yn ei ystyr i air arall.
  • Japlish : Saesneg sy'n cael ei siarad gan y Siapaneaid. Yr acen Siapanaidd-Americanaidd a siaredir gan deganau electronig.
  • Lefel medru iaith : Er engraifft ar eich C.V. (heb gynnwys addysg uwchradd);- Iaith gyntaf - rhugl - da - ychydig wybodaeth.
  • Lingua franca : Iaith sy'n cael ei siarad rhwng rhai na sydd yn medru ieithoedd cyntaf eu gilydd. (Gwrthwynebair - tafodiaith leol)
  • Malu awyr : Siarad yn ddi-baid a dweud dim byd yn y diwedd.
  • Malu cachu : Tebyg i falu awyr ond wrth ymffrostio neu dweud pethau sy'n anodd eu coelio. Mae yna wahaniaeth rhwng malu cachu a dweud celwyddau. Mae anwireddwr yn gwybod fod e'n dweud celwydd. Mae e'n dweud celwydd er mwyn twyllo, ond bydd y malwr cachu yn malio dim os ydy e'n dweud y gwir neu beidio, dim ond bod ganddo gynilleidfa, ond dydy e ddim yn twyllo neb!
  • Patwa (Patois) : Tafodiaith leol, fel arfer gydag elfennau Ffrangeg.
  • Pisin : Lingua franca a siaradir yn Papwa Gini Newydd, yn ynysoedd y Môr Tawel ac yn Camerŵn.
  • Rock English : Saesneg (craig) Gibraltar sy'n cynnwys ymadroddion Sbaeneg.
  • Tafodiaith : iaith lafar / iaith gyffredin ardal
  • Wenglish : Tafodiaith Saesneg sy'n cael ei siarad gan y Cymry.
  • Ystrydeb : Dywediad sydd fel arfer wedi colli ei ystyr gwreiddiol ar ôl ei or-ddefnyddio. (= cliché)


Gwyddorau cymdeithas
Addysg | Anthropoleg | Cymdeithaseg | Daearyddiaeth ddynol | Economeg
Gwyddor gwleidyddiaeth | Hanes | Ieithyddiaeth | Rheolaeth | Seicoleg