Wicipedia:Canllawiau iaith
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
- Canllawiau ac adnoddau ysgrifennu yn Gymraeg ar gyfer Wicipedia.
Pwrpas y canllawiau iaith yw casglu cyngor ac argymhellion ar ysgrifennu Cymraeg cywir er lles cyfranwyr a golygyddion Wicipedia. Crynhoir nodiadau a chynghorion sydd eisoes wedi eu trafod ar Wicipedia ac sydd o ddiddordeb parhaol. Mae hwn hefyd yn gyfle i’r rhai hynny sydd wedi astudio’r Gymraeg rannu eu gwybodaeth â’r rhai ohonom sydd heb.
Os cwyd cwestiwn ar fater o arfer iaith mae'r dudalen cymorth iaith ar gael i drafod y cwestiwn.
Gweler hefyd y dudalen ar arddull Wicipedia sy'n cynnwys argymhellion ar arddull Cymraeg addas at ddibenion Wicipedia.
Taflen Cynnwys |
[golygu] Nodiadau gramadeg
[golygu] Byrfoddau
[golygu] Cyfeiriadau map
-
- Gogledd -- G
- De -- D
- Gorllewin -- Gn
- Dwyrain -- Dn
[golygu] Trefnolion
Y system ugeiniol a ddefnyddir ar gyfer y trefnolion Cymraeg. Mae'r gramadegwyr a'r golygyddion at ei gilydd yn argymell ysgrifennu'r trefnolion yn llawn. Ond os am ddefnyddio byrfodd ar gyfer y trefnol yna defnyddir llythrennau diwethaf y rhan o'r rhif sy'n llai na chant, e.e. 131ain, sef yr unfed ar ddeg ar hugain wedi'r cant.
Byrfodd | Trefnol | Byrfodd | Trefnol |
---|---|---|---|
1af | cyntaf | 11eg | unfed ar ddeg |
2il | ail | 12fed | deuddegfed |
3ydd/3edd | trydydd/trydedd | 13eg | trydydd/trydedd ar ddeg |
4ydd/4edd | pedwerydd/pedwaredd | 14eg | pedwerydd/pedwaredd ar ddeg |
5ed | pumed | 15fed | pymthegfed |
6ed | chweched | 16eg | unfed ar bymtheg |
7fed | seithfed | 17eg | ail ar bymtheg |
8fed | wythfed | 18fed | deunawfed |
9fed | nawfed | 19eg | pedwerydd/pedwaredd ar bymtheg |
10fed | degfed | 20fed | ugeinfed |
37ain | ail ar bymtheg ar hugain | 50fed | hanner canfed |
157ain | ail ar bymtheg a deugain wedi'r cant | 160fed | trigeinfed wedi'r cant |
1277ain | ail ar bymtheg a thrigain wedi'r fil a dau gant | 1280fed | pedwar ugeinfed wedi'r fil a dau gant |
1,000,000fed | miliynfed |
[golygu] Cystrawen y Gymraeg
[golygu] John Smith was a rugby player from Cardiff
Mae gan ddysgwyr dueddiad i gyfieithu brawddeg fel "John Smith was an author from Cardiff" yn llythrennol e.e. "John Smith oedd nofelydd o Gaerdydd". Mae hyn yn gwbwl estron i'r Gymraeg. Yr hyn ddylid ei ddweud yw "Nofelydd o Gaerdydd yw John Smith".
[golygu] Adnoddau iaith
[golygu] Gramadegau
- Elfennau Gramadeg Cymraeg, Stephen J Williams (Gwasg Prifysgol Cymru, 1959) (ddim ar gael)
- Cywiriadur Cymraeg, Morgan D Jones (1965)
- Cystrawen y Frawddeg Gymraeg, Melvill Richards (1970) (ddim ar gael)
- Cyflwyno'r Iaith Lenyddol, Yr Uned Iaith Genedlaethol, (D. Brown a'i Feibion, 1994) - yn trafod y gwahaniaethau rhwng Cymraeg cyfoes a Chymraeg llenyddol (ddim ar gael)
- Gramadeg y Gymraeg, Peter Wynn Thomas, (Gwasg Prifysgol Cymru, 2006)
- Y Treigladur, D Geraint Lewis (Gwasg Gomer, 1993) - llyfr anhepgor, hawdd ei ddefnyddio
[golygu] Geiriaduron
- Geiriadur Prifysgol Cymru, 1950-2002 Gwasg Prifysgol Cymru – geiriadur llenyddol a'r mwyaf cynhwysfawr ar gyfer y Gymraeg.
- Geiriadur yr Academi, 2003, Bruce Griffiths a Dafydd Glyn Jones (goln) – geiriadur cynhwysfawr Saesneg–Cymraeg.
- Y Termiadur goln Delyth Prys, JPM Jones ac eraill (Awdurdod Cymwysterau, Cwricwlwm ac Asesu Cymru, 2006) – geiriadur Cymraeg–Saesneg a Saesneg-Cymraeg ar gyfer ysgolion hyd at oedran 19.
- Cysgliad (ar gryno ddisg) - gweler http://www.bangor.ac.uk/cysgliad - Cynhwysir sawl un o'r termiaduron ar y ddisg. Cynhwysir hefyd rhaglen cysill i wirio sillafu a gramadeg Cymraeg.
- rhestr termiaduron ar wefan Canolfan Bedwyr
- Geiriadur Gomer i'r Ifanc 1994, D. Geraint Lewis, Gwasg Gomer – geiriadur Cymraeg–Cymraeg
- Y Geiriadur Mawr 2003, HM Evans a WO Thomas (goln), Gwasg Gomer - geiriadur Cymraeg-Saesneg a Saesneg-Cymraeg mewn un gyfrol
- Collins Spurrell Welsh Dictionary 1991, HarperCollins
- Cyfres Enwau Creaduriaid a Phlanhigion 1: Creaduriaid Asgwrn-Cefn, Cymdeithas Edward Llwyd (Gwasg y Lolfa, 1994)
- Geiriadur y BBC ar y we - mae hwn yn cynnig geiriadur Cymraeg-Saesneg a Saesneg-Cymraeg a hefyd gwirydd treigladau syml sy'n gwirio treiglad enw+ansoddair
- Geirfâu Berwyn Prys Jones ar wefan Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru
- Lecsicon Saesneg-Cymraeg Mark Nodine
- Eurfa - geiriadur Kevin Donnelly yn cynnwys ffurfiau treigledig a berfol
- Cronfa enwau planhigion ar wefan Llên y Llysiau - Cymdeithas Edward Llwyd
[golygu] Termiaduron yn y sector gyhoeddus
- Cronfa Genedlaethol o Dermau gan Fwrdd yr Iaith Gymraeg
- Cronfa dermau Cynulliad Cymru
- Geirfa Tŷ'r Cwmnïau
- Kywiro - termau meddalwedd
- TERCAW - termau cyfrifiaduron ar y we, Canolfan Bedwyr
- Enwau lleoedd - Canolfan Bedwyr
- Geirfâu gwyddonol Canolfan Edward Llwyd (Prifysgol Cymru)
- Rhestr adnoddau pwnc gan gynnwys geirfâu academaidd o Ganolfan Gwasanaethau'r Gymraeg Coleg Prifysgol Cymru Aberystwyth
[golygu] Bathu a safoni termau
- Canolfan Bedwyr
- Bwrdd yr Iaith Gymraeg
- Ceir cyngor gan Fwrdd yr Iaith Gymraeg ar sillafiad Cymraeg enwau lleoedd tramor trwy anfon e-bost at enwaulleoedd@bwrdd-yr-iaith.org.uk.
[golygu] Idiomau Cymraeg
- Y Geiriau Bach, Cennard Davies (1998)
- Torri'r Garw, Cennard Davies (1996)
- Geiriadur Idiomau, goln A.R. Cownie ac Wyn G. Roberts (Geiriadur Prifysgol Cymru, 2001)
- Idiomau Cymraeg: y Llyfr Cyntaf R.E. Jones, (Tŷ John Penri, 1987)
- Ail Lyfr o Idiomau Cymraeg, RE Jones, (Tŷ John Penri, 1997)
[golygu] Arall
- Y Thesawrws Cymraeg (Gwasg Pobl Cymru, 1993)
- Y Golygiadur, Rhiannon Ifans (Cymdeithas Lyfrau Ceredigion Cyf., 2006)
- Safle we Cymdeithas Cyfieithwyr Cymru
- Orgraff yr Iaith Gymraeg Rhan I a II, gol. Ceri W Lewis (Gwasg Prifysgol Cymru, 1867 a 1989)