فرقه دموکرات آذربایجان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
فرقه دموکرات آذربایجان (به ترکی: آذربایجان دموکرات فرقهسی) نام سازمانی سیاسی است که سید جعفر پیشهوری در ۱۳۲۴ در تبریز تأسیس کرد.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] تاریخچه
در سال ۱۳۲۴، جنگ جهانی دوم به پایان رسیده بود ولی نیروهای نظامی شوروی همچنان در آذربایجان حضور داشتند. تشکیلات ایالتی حزب توده ایران در آذربایجان اندکی بعد از تشکیل این فرقه به آن پیوست. کنگره ملی آذربایجان 26 آبان افتتاح گردید و پس از آن بیانیه خود مختاری (حکومت محلی) اعلام شد. بار دیگر مجلس ملی آذربایجان در ۲۱ آذر ۱۳۲۴ تشکیل شد و با اصرار در جدا نشدن آذربایجان از ایران یک دولت محلی به رهبری آقای پیشه وری و بدون وزارت خارجه انتخاب شد. کنسول وقت انگلیس بیان میکند که بر خلاف افکار رایج در میان اشخاص ضد فرقه بنظر میرسد که مسکو چارهای جز حمایت محدود از نهضت فرقه نداشت وبرای کنترل کردن آن حتی تعداد زیادی از توده ایها را به پیوستن به فرقه تشویق میکند. [نیاز به ذکر منبع]
[ویرایش] اهداف فرقه
[ویرایش] اقدامات و فعالیتها
در عرض حکومت یکساله، فرقه موفق به اصلاحات گستردهای در آذربایجان شد. ـ
- نخستین بار در تاریخ ایران زنان از حق رای برخوردار شدند
- نخستین اصلاحات ارضی توسط فرقه اجرا شد
- تنبیه بدنی ممنوع شد
- قانون جامع کار به تصویب رسید
- شوراهای نظارت بر کار نهادهای دولتی تأسیس شد
- با گشودن فروشگاههای دولتی قیمتهای مواد غذایی ثابت ماند
- کلاسهای سوادآموزی، مدارس و دانشگاه به زبان ترکی آذربایجانی تأسیس شد
- درمانگاههای رایگان در اختیار مردم قرار گرفت
- خیابانها آسفالت کشی شد
- یک ایستگاه رادیویی تأسیس شد [نیاز به ذکر منبع]
[ویرایش] خروج شوروی از ایران
در آذر ۱۳۲۵ نیروهای نظامی شوروی از ایران خارج شدند که این امر یکی از بزرگترین عوامل تضعیف فرقه گردید.
[ویرایش] نقش قوامالسلطنه
برخی از تاریخدانان خروج نیروهای شوروی از ایران را بر اثر مذاکرات قوامالسلطنه با مقامات شوروی و همچنین دادن وعدههایی همچون واگذاری امتیاز نفت شمال به شوروی، میدانند هرچند که درستی این وعدهها از سوی تاریخدانان مورد تردید قرار گرفته است.
[ویرایش] سرنوشت فرقه پس از شوروی
پس از خروج نیروهای شوروی از ایران و همچنین فشارهای دولتهای غربی، ارتش ایران، حکومت فرقه را برانداخت و بسیاری از رهبران و فعالان فرقه به شوروی گریختند.
[ویرایش] امروز
از زمان فروپاشی فرقه در ایران و فرار رهبران و فعالان آن به شوروی، تابهامروز فرقه دموکرات در خارج از ایران حضور سیاسی کمرنگی دارد.
[ویرایش] جستارهای وابسته
[ویرایش] منابع
[ویرایش] پیوند به بیرون
[ویرایش] رویدادهای تاریخی
- http://www.bukharamagazine.com/28/articles/16.htm
- http://www.sarbedaran.org/mozuat/tajareb/iran/rs_azarauto.htm
- http://www.iranvajahan.net/cgi-bin/news.pl?l=fa&y=1382&m=09&d=21&a=6
[ویرایش] مقالات منتخب و اسناد
- بیات، کاوه، «استالین و فرمان تشکیل فرقهٔ دموکرات»
- سندهای تازه پیرامون دخالت آشکار اتحاد شوروی در ایجاد فرقهٔ دموکرات در آذربایجان و جمهوری مهاباد. این صفحه فاقد سند شمارهٔ یک است. (برگرفته از پایگاه آذرپادگان)
- آزادی، اسماعیل «فرمان استالین برای تشکیل فرقه دموکرات آذربایجان: بازخوانی یک سند مهم»
- یگُوُروا، ناتالیا، «بحران آذربایجان از دیدگاه اسناد نویافتهٔ شوروی»