کهکیلویه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شهرستان کهگيلويه در زمانهای قديم جزء لرستان بزرگ بوده است. استرابون، جغرافيدان مشهور يونان باستان، کهگيلويه را بخشی از خاک اوکسی ها ( نام هخامنشی خوزستان) می داند. در دوره ساسانيان ،قباد ساسانی شهر ارگان ( ارجان) را در قسمت دشت آن بنا نهاد که (قباد خوره) ناميده می شد. مناطق کوهستانی آن را نيز ( رم زمگیان) می ناميدند. در دوران بعد از اسلام ( قباد خوره) به نام شهر حاکم نشين آن ولايت ارگان (ارجان) و مناطق کوهستانی آن ( رم زمگيان) به کهگيلويه شهرت يافت. در قرن های بعدی شهر ارگان ويران گرديد و افشار ها و لرها سراسر آن را تصرف کردند، تمامی اين خطه کهگيلويه و قسمت کوهستانی آن (پشتکوه ) و قسمت دشت آن ( زيرکوه) ناميده شدند. کهگيلويه از سه کلمه کوه، گيل و اويه ترکيب يافته است. کلمه ( او) پسوند مالکيت است. بنابراين معنای اين نام ( منطقه کوهستانی گيل) است. شهرستان کهگيلويه از شمال به شهرستانهای باغ ملک و ايذه ( استان خوزستان) از جنوب به شهرستان گچساران، از غرب به شهرستانهای بهبهان، اميديه و رامهرمز (استان خوزستان) و از شرق به شهرستان بويراحمد محدود می گردد. اين شهرستان دارای مساحتی بالغ بر ۶۰۷۹ کيلومتر مربع است و دارای دو نوع آب و هوای کاملا متفاوتدر نواحی سردسير و گرمسير بوده و نيز محلی برای قشلاق ايلات منطقه می باشد. عمده ترين منابع آبی منطقه شامل رودخانه مارون می باشد که از ارتفاعات بخش لوداب شهرستان بويراحمد سرچشمه گرفته و پس از عبور از مناطق مختلف کهگيلويه از جمله سوق و لنده از آخرين نقطه شهرستان واقع در مرز شهرستان بهبهان از تنگ تکاب گذشته و به سمت شهرستان بهبهان جريان يافته و به نام رود جراحی به خليج فارس می ريزد. در منطقه تنگ تکاب يک سد بزرگ بنام سد مارون بر روی اين رودخانه احداث گرديده که آب اراضی زراعی مناطق بهبهان و زيدون خوزستان را تامين می نمايد. از ديگر رودخانه‌های اين شهرستان می توان رودخانه چرام نام برد که از کوههای شمال شرقی چرام سرچشمه گرفته و به رودخانه نازمکان می پيوندد. ارتفاعات مهم اين شهرستان شامل کوههای سياه، اشکر ،سفيد، نور ( نيل) چيست خوار و کوه ديل می باشد. نقاط مهم ديدنی و زيارتگاهی شهرستان نيز عبارتند از چشمه بلقيس چرام، آبشار طسوج، درياچه سد مارون واقع در تنگ تکاب و شهر قديمی دهدشت ( بلاد شاپور)، آبشار آب حيات ،تنگ پيرزال و ..