اسرائیل

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

 در بی‌طرفی این مقاله اختلاف نظر وجود دارد.
لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.
 در مورد دُرستیِ حقایق ذکرشده در این مقاله اختلاف‌نظر وجود دارد.
لطفاً به گفتگوهای صفحهٔ بحث مراجعه کنید.

اسرائیل (به عبری: מדינת ישראל) کشوری است واقع در غرب قاره آسیا در خاورمیانه.

در سال ۱۹۴۸ ایران تنها کشور در خاورمیانه بود که این کشور را به رسمیت شناخت. همچنین در طی سالهای ۱۹۴۸-۱۹۷۹ ایران کمک بسیار زیادی به مهاجرت یهودیان اروپای شرقی به فلسطین می‌کرد، که این امر ناخشنودی دولت‌های خاورمیانه را برانگیخت.

جمهوری اسلامی ایران و بسیاری از کشورهای عربی این کشور را به رسمیت نمی‌شناسد و در رسانه‌های عمومی از این کشور به «سرزمین‌های اشغالی» یا «فلسطین اشغالی» یاد می‌کنند..


اسرائیل
به عبری: מדינת ישראל (مِدینَت ییسرائِل)
به عربی: دولة اسرائيل
تصویر:LocationIsrael.png
زبان‌های رسمی عبری، عربی
پایتخت اورشلیم

(مورد مناقشه1)

بزرگ‌ترین شهر اورشلیم
رئیس‌جمهور موشه کاتساو
نخست‌وزیر ایهود اولمرت
مساحت

 - روی‌هم
 - % آب

رده 149ام

پیرامون 20,000 کیلومتر²
~2%

باشندگان

 - روی‌هم (2003)
 - تراکم جمعیت

رده 99ام

6,700,000
~300/کیلومتر²

استقلال 14 مه, 1948
ایار 5, 5708
یکای پول 1 شِکل
محدوده زمانی UTC +2/+3
سرود ملی هاتیکفا (امید)
دامنه اینترنتی .IL
پیش‌شماره تلفنی 972


فهرست مندرجات

[ویرایش] شهرهای مهم اسرائیل


[ویرایش] تاریخ

مقاله اصلی: تاریخ اسرائیل

[ویرایش] تاریخ قوم بنی اسرائیل

اغلب سرزمینی را که امروزه به آن کشور اسرائیل می‌گویند زادگاه دین یهود در سده دهم پیش از میلاد (و یا حتی قبل از آن) دانسته‌اند[نیاز به ذکر منبع]؛ هرچند که برخی پژوهشگران با این نظر همنگر نیستند.[نیاز به ذکر منبع] نام قوم یهود (بنی اسرائیل) نیز از نام این سزمین گرفته شده و به معنی فرزندان اسرائیل است.

در قرآن «اسرائیل» لقب «یعقوب» فرزند «اسحق» فرزند «ابراهیم» است و «بنی اسرائیل» نیز «یوسف» و برادرانش و فرزندان آنها هستند، که دوازده گروه (سَبط) را تشکیل می‌دهند. به روایت قرآن آنها در زمان سلطنت «یوسف» بر مصر به آن سرزمین رفتند و بعدها در زمان فرعون توسط مردمان بومی مصر (قبطیان) به بردگی گرفته شدند. خدواند «موسی» را به پیامبری مبعوث کرد، تا فرعون را به پرستش خدا فراخواند و بنی اسرائیل را از بردگی درآورد و آنها را به «سرزمین مقدس» که سرزمین پدرانشان اسحق و یعقوب بود، بازگرداند. اما آنها پس از نجات از چنگ فرعون کوتاهی کردند و به عذاب الهی مدت‌ها بیابانگردی کردند و حتی وقتی که به سرزمین مقدس درآمدند، چنانکه خدا از آنها خواسته بود وارد نشدند و به علت فتنه‌ها و سرکشی هایشان و از جمله کشتن پیامبرانشان نظیر یحیی دو بار دچار عذاب شدند.

طبق روایت‌های تاریخی این دو بار عذاب که طی آن بنی اسرائیل از «سرزمین مقدس» رانده شده و در زمین آواره گشتند، یک بار در زمان بخت النصر پادشاه بابل بود، که آوارگی آنها تا زمان کوروش کبیر سردودمان هخامنشی ادامه یافت[نیاز به ذکر منبع] و بار دیگر در حدود سال 60 میلادی بود، که معبد سلیمان ویران شد و این قوم دوباره آواره شدند.[نیاز به ذکر منبع] آوارگی قوم یهود تا امروز ادامه یافته است.

منطقه اسرائیل در متون مقدس پارینه به «سرزمین موعود»، «سرزمین یهودا» و «سرزمین اسرائیل» مشهور بوده‌است. نام «فلسطین» هم که از نام قوم اژه‌ای دیرینی در حوالی این سرزمین‌ها گرفته شده‌است و در انجیل نیز آمده‌است، برای اشاره به نواحی ساحلی جنوبی این سرزمین، که آن قوم در حدود قرن ۱۲ (پیش از میلاد) در آن ساکن بودند، استفاده می‌شده‌است. [1]

[ویرایش] صهيونيسم و Aliyah

اولين موج مهاجرت به اسرائيل يا Aliyah از سال 1881 در نتيجه موج يهود آزاري آغاز گشت و با ايده‌هاي ناسيوناليستي صهيونيسم بر مبناي عقايد Moses Hess با عنوان " بازخريد وطن" ادامه پيدا كرد. يهوديان زمين‌ها را از عثماني و مالكان عرب خريداري كردند. پس از آنكه يهوديان مراكز و آبادي‌هاي كشاورزي در اين سرزمين ايجاد كردند، منازعات بين اعراب و يهوديان آغاز گشت. تئودر هرتزل(1860-1904) يك يهود اتريشي، جنبش صهيونيسم را پي نهاد. در سال 1896 او كتابي موسوم به سرزمين اسرائيل (Der Judenstaat) منتشر كرد و در آن ايده تشكيل يك كشور يهودي را مطرح كرد. با تلاش وي كنگره جهاني صهيونيسم تشكيل شد. ايجاد جنبش صهيونيسم موجب موج دوم مهاجرت به خاور ميانه شد(1904-1914) و بيش از 40000 يهودي به آن سرزمين مهاجرت كردند. در سال 1917 وزير خارجه انگلستان آرتور جي بالفور اعلاميه مشهوري را منتشر كرد كه از در نظر گرفتن فلسطين بعنوان سرزميني براي مردم يهود پشتيباني شده بود. در 1920 فلسطين بعنوان عضوي از جامعه ملل تحت قيموميت بريتانيا پذيرفته شد. مهاجرت يهوديان در موج سوم (1919-1923) و چهارم(1924-1929) پس از جنگ اول جهاني ادامه يافت. در شورش اعراب در 1929 در فلسطين، 133 يهودي و از جمله 67 نفر در هبرون كشته شدند. گسترش نازيسم در 1933 آغازگر موج پنجم مهاجرت بود. نسبت يهوديان از 11% در 1922 به 30% در 1940 افزايش يافت. پيش از اين 28 درصد از اراضي سرزمين فلسطين توسط يهوديان و يا سازمان‌هاي صهيونسيت خريداري شده بود. و اين در حالي بود كه نيمه جنوبي اين ناحيه را سرزمين‌هاي خشك و اغلب فاقد جمعيت صحراي نجو(Negev) تشكيل مي‌داد. متعاقب وقوع هلوكاست و گسترش كشتار يهوديان در اروپا، موج گسترده‌اي از مهاجرت به اين سرزمين بوقوع پيوست و در پايان جنگ دوم جهاني ، جمعيت يهوديان در فلسطين بيش از 600000 نفر بود. در سال 1939 ، بريتانيا "نامه سفيد(گزارش دولت) سال 1939" خود را منتشر نمود و در آن مهاجرت يهوديان و خريد زمين توسط آنها را محدود نمود كه شايد علت آن شورش‌هاي اعراب در فاصله سالهاي 1936-1939 بوده است. از ديدگاه انجمن‌هاي يهودي و صهيونيست‌ها ،‌ اين "نامه سفيد" خيانت به اعلاميه 1917 بالفور بود. ضمن آنكه اعراب نيز از اين تصميم راضي نبودند و خواهان توقف كامل مهاجرت يهوديان به اين سرزمين بودند. اما اين "نامه سفيد" خط دهنده سياست انگلستان تا انتهاي دوران قيموميت بر آن سرزمين بود. در نتيجه از مهاجرت بسياري از يهوديان كه از آزار نازي‌هاي آلمان به فلسطين فرار مي‌كردند، ممانعت به عمل آمد و آنان مجبور به بازگشت به اروپا شدند. دو نمونه از درگيرهاي ناشي از اين سياست غرق شدن كشتي‌هاي Struma و Exodus توسط نيروي دريايي انگلستان بود كه باعث كشته شدن به ترتيب 762 و 4554 مهاجر يهودي در دهه چهل ميلادي گشت.


[ویرایش] گروه‌هاي زير زميني يهوديان

همچنان كه تنش بين يهوديان و اعراب افزايش ميافت،‌ اجتماع يهوديان شروع به دفاع از خود كرد كه شواهدي در زمينه حمايت "قيموميت انگستان" در اين زمينه موجود است. ناسيوناليست‌هاي عرب در مخالفت با اعلاميه بالفور، قيموميت انگلستان و تشكيل سرزمين يهودي ، سر به آشوب برداشتند و قتل عام‌هايي را بر عليه يهوديان اورشليم، هبرون و حيفا به اجرا گذاشتند. در نتيجه حملات سال 1921 اعراب، نيروي نظامي هاگانا شكل گرفت و مسئول حراست از كلوني يهوديان گشت. ماهيت هاگانا بيشتر دفاعي بود ،‌ و بعدها به دلايلي عده‌اي از اعضاي آن جدا شدند و تشكيل گروه نظامي اصول‌گرا ايرگون در 1931 دادند. اين گروه مسير فعال‌تري را انتخاب كرد و در اولين حملات خود به نيروهاي انگليسي حمله كرد كه از جمله اين حملات مي‌توان به بمب گذاري در هتل King David اشاره كرد كه موجب مرگ 91 نفر شد. اگرچه هاگانا بيشتر طرفدار مقاومت بود. بعدها انشعاب ديگري در ايرگون روي داد كه در آن Avraham Stern از اين گروه جدا شد و رو به كارهاي بنيادگرايانه‌تر آورد. حتي اين گروه تا جايي پيش رفت كه در مقطعي همكاري‌هايي را با نازي‌ها بر عليه انگلستان انجام داد. اين گروه‌ها نقش مهمي در رويدادهايي كه به جنگ اعراب و اسرائيل در 1948 انجاميد داشتند كه از جمله آنها مي‌توان به سازماندهي پنهاني انتقال يهوديان از اروپا به اسرائيل (Aliyah Bet) ، شكل گيري نيرو‌هاي دفاعي اسرائيل ،‌ كناره‌گير انگلستان از قيموميت منطقه و تشكيل احزاب سياسي (كه تا به امروز نيز وجود دارند) نام برد.


[ویرایش] تاریخ دولت اسرائیل

در سال ۱۹۴۷ نیروهای انگلیس ناامید از برقراری توازن میان اعراب و یهودیان خود را از مناسبات کنار کشیدند. برحسب طرح تقسیم ارائه‌شده توسط سازمان ملل قرار بر این بود که این منطقه بین اعراب و یهودیان بطور مساوی تقسیم گردد و بیت‌المقدس نیز محدودهٔ تحت نظارت سازمان ملل قرار گیرد، تا از ایجاد برخورد جلوگیری شود. اعراب با تشکیل حاکمیتی یهودی به هر نحو مخالف بودند و مخالفت خود را اعلام کردند. در ۱۴ می ۱۹۴۸، چند ساعت پیش از پایان حاکمیت انگلیس بر فلسطین، تشکیل کشور اسرائیل اعلام شد. [2] دولت شاهنشاهی ايران، اولين کشوری بود که تشکيل دولت اسرائيل را به سال 1948 (1324) به رسميت شناخت.

در سال ۱۹۴۸ م. با اشغال قسمت اعظمی از فلسطین در محل باستانی کشور پادشاهی مکابیز، دولت اسرائیل در آسیای غربی در مشرق مدیترانه تشکیل گردید. مساحت آن ۲۱۰۰۰ کیلومتر مربع وجمعیت آن ۳۶۹۰۰۰۰ تن است. پایتخت آن شهر تل آویو و شهرهای عمده آن اورشليم و حیفا (بندر مهم) است. طبق قانون كنِسِت بنا بوده است، پايتخت اين كشور به اورشليم منتقل شود و سفارتخانه هاي خارجي نيز به آنجا برود، اما تا كنون فقط ايالات متحده آمريكا ‌اين تصميم را به رسميت شناخته است و مرکز نمايندگی اصلی خود را به اورشليم منتقل کرده است و عملا هنوز تل آويو پايتخت است. هرچند در منابع رسمی دولت اسرائيل، اورشليم به عنوان پايتخت معرفی می‌شود و تل آويو تنها يک شهر مهم به شمار می‌آيد.

نقشهٔ ارض مقدس و فلسطین در سال ۱۷۵۹ میلادی
بزرگ شود
نقشهٔ ارض مقدس و فلسطین در سال ۱۷۵۹ میلادی

[ویرایش] پیامد اعلام استقلال

در پی اعلام استقلال اسراییل خشونت بین اعراب و یهودیان بالا گرفت. به زودی ارتش‌های مصر، سوریه، اردن، عراق، و لبنان وارد شدند و مرحله دوم جنگ استقلال اسراییل آغاز شد. پس از اولین آتش‌بس در ژوئن ۱۹۴۸ گروهک‌های مسلح یهودی در نیروهای دفاعی اسرائیل ادغام شدند. پس از ادامه درگیری‌ها و تا سال ۱۹۴۹ اسرائیل به تدریج نیروهای عرب را عقب راند. پس از عقد آتش‌بس‌های جداگانه با نیروی‌های درگیر اسرائیل موفق به اشغال ۲۶٪ بیشتر از اراضی قلمرو فلسطینی شد. باقی اراضی را اردن (کرانه باختری) و مصر (نوار غزه) اشغال کردند.

شمار زیادی از اعراب محلی در جریان درگیری‌ها آواره شدند. بسیاری از آنان هنگام پیشروی نیروهای اسرائیلی قهراً اخراج شدند. شمار پایانی آوارگان ۷۱۱٬۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شود. از طرفی جمعیت یهودی کشورهای عربی زیر نگاه شکاک دولت و باقی مردم این کشورها قرار گرفت. در سال‌های پسین ۶۰۰٬۰۰۰ یهودی کشورهای عربی را به قصد اسرائیل ترک کردند.

[ویرایش] جنگ‌

عدم به رسمیت شناختن موجودیت و تأسیس کشور اسرائیل در سال ۱۹۴۸ از جانب کشورهای عربی همچون سوریه، لبنان، اردن، مصر، عراق و عربستان سعودی همواره منشأ جنگها و تنشهای مستمر میان این کشورها و اسرائیل بوده‌است.[نیاز به ذکر منبع]

گفتنی است که در زمان محمدرضا شاه پهلوی، ایران اولین و تنها کشور در خاورمیانه بود که کشور اسرائیل را به رسمیت شمرد و دو کشور با یکدیگر روابط سیاسی-اقتصادی-امنیتی وسیعی ایجاد کردند. اما این وضعیت با وقوع انقلاب اسلامی در ایران به رهبری روح الله خمینی تغییر کرد و حکومت ایران از آن پس اسرائیل را دشمن درجه یک خود محسوب میکند. بارها رهبران جمهوری اسلامی خواهان محو و نابودی اسرائیل از روی نقشه جهان شده اند اما بارها مقامات اسرائیلی از جمله رئیس جمهور کنونی ایرانی تبار اسرائیل، موشه کاتساو اعلام داشته اند که اسرائیل، هیچ دشمنی با ملت ایران ندارد و ایران و اسرائیل دارای منافع مشترک بسیار در خاورمیانه هستند. [3]

[ویرایش] جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷

مقاله اصلی: جنگ ۶ روزه

جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ اسرائیل و اعراب نقطه اوج بحرانی بود که از تاریخ ۱۵ می ۱۹۶۷ تا ۱۲ ژوئن ۱۹۶۷ به درازا انجامید و در آن اسرائیل با شکست ارتش چند کشور عربی از جمله مصر، سوریه، اردن و عراق، اسرائیل نوار غزه و شبه‌جزیره سینا در مصر و اورشلیم شرقی از اردن و بلندی‌های جولان از سوریه را به تصرف خود درآورد.

خصومت میان مصر و اسرائیل با امضای پیماننامه صلح میان این دو کشور در ۲۶ مارس ۱۹۷۹ خاتمه پذیرفت.

همچنین خصومت میان اردن و اسرائیل با امضا پیماننامه صلح میان این دو کشور در ۲۶ اکتبر ۱۹۹۴ رسما خاتمه پذیرفت.

مذاکرات هر از چند یک بار میان اسرائیل با سوریه و لبنان در جهت دستیابی به صلح، هنوز به نتیجه مطلوبی نرسیده‌است.

اسرائیل در حال حاضر درگیر نزاع با فلسطینیان در سرزمین‌هایی است که بعد از جنگ ۶ روزه ۱۹۶۷ در تسلط اسرائیل بوده‌است و این به رغم امضا قرارداد اسلو در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳، و تلاش‌های پیگیر اسرائیل و فلسطینیان و صلحجویان سراسر جهان بوده‌است.

فلسطینیان خواستار آنند که نوار غزه و کرانه باختری رود اردن که به ترتیب در غرب و شرق اسرائیل قرار دارند به یک کشور مستقل (و ترجیحاً به‌هم‌پیوسته‌) بپیوندند.


[ویرایش] تقسیمات کشوری

کشور اسرائیل به شش استان מחוזות محوزوت (جمع محوز) و ۱۳ بخش נפות نافوت (جمع نافا) تقسیم می‌شود:

۱. استان اورشلیم (محوز یروشالایم)

۲.استان شمالی (محوز هاطزافون)

  • مرکز استان: نازارث
  • بخش‌ها:

زفات

کینرت

ییزرئل

آکو

گولان

۳. استان حیفا (محوز حیفا)

  • مرکز استان: حیفا
  • بخش‌ها:

حیفا

هادرا

۴.استان مرکزی (محوز هامرکز)

  • مرکز استان:راملا
  • بخش‌ها:

شارون

پتاه

راملا

رهووت

۵.استان تل آویو (محوز تل آویو)

مرکز استان: تل آویو

۶.استان جنوبی

  • مرکز استان: برشوه‌
  • بخش‌ها:

آشقلون

برشوه‌

[ویرایش] جغرافیا

نقشه اسرائیل
بزرگ شود
نقشه اسرائیل

۱.مساحت کشور اسرائیل بدون احتساب مساحت مناطقی که در سال ۱۹۶۷ به تصرف اسرائیل درآمد ۲۰٬۷۷۰ کیلومترمربع است که از ین میان (۲۰٬۳۳۰ کیلومترمربع خشکی است.

۲.مجموع مساحت کشور اسرائیل بنا بر قانون این کشور (یعنی با احتساب شرق اورشلیم و بلندی‌های جولان ۲۲٬۱۴۵ کیلومتر مربع است که از این میان ۲۱٬۶۷۱ کیلومتر مربع خشکی است.

۳.مجموع مساحت کل سرزمین‌های تحت تسلط اسرائیل (با احتساب مناطق تحت تسلط نظامی و حکومت خودگردان فلسطینی کرانه باختری) ۲۸٬۰۲۳ کیلومتر مربع است که از این میان ۲۷٬۵۴۹ کیلومتر مربع خشکی است.

[ویرایش] اقتصاد

کمک‌های مالی امریکا در پیشرفت اقتصاد اسرائیل نقش مهمی داردسالانه بیش از 2میلیارد دلار[نیاز به ذکر منبع]

[ویرایش] مردم

بنا بر آمار گرفته شده در پایان سال ۲۰۰۳، از ۶٫۷ میلیون اسرائیلی ۸۰٫۸٪ یهودی و ۱۹٫۲ عرب هستند. از میان یهودیان نیز ۶۳٪ در اسرائیل به دنیا آمده‌اند و ۲۷٪ از اروپا و قاره امریکا و ۱۰٪ از آسیا و افریقا (که شامل کشورهای عربی نیز می‌شود) به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند.

در آمارهای رسمی در دهه ۵۰ میلادی نسبت جمهیت یهودیان به غیر یهودیان در کشور اسرائیل درست برعکس یعنی ٪۸۰ عرب و ٪۲۰ یهودی بوده‌است ولی در اثر سیاست اخراج اجباری اعراب از سرزمین مادری‌شان و وضع قانون ممانعت از بازگشت این آوارگان و از سوی دیگر پذیرفتن فقط یهودیان به عنوان مهاجر به اسرائیل، امروز این آمار وارونه گشته‌است.

عبری زبان رسمی و اصلی کشور اسرائیل است. زبان رسمی دوم عربی است که توسط اقلیت عرب بدان تکلم می‌شود. دیگر زبان‌های رایج دیگر در اسرائیل عبارت‌اند از: انگلیسی، روسی، ییدی (زبان عبری رایج میان یهودیان روسیه‌، لهستان و آلمان که مخلوطی از آلمانی و عبری است) و همچنین زبان رومانیایی.


[ویرایش] نیروهای مسلح

نیروهای مسلح اسرائیل (که اسم مخفف آن در عبری Tzahal‌) به معنی نیروهای دفاع اسرائیل است متشکل از سه نیروی زمینی، هوایی و دریایی است.

[ویرایش] پانویس

  1. ^  ویکی‌پدیای انگلیسی.
  2. ^  بریتانیکا.

[ویرایش] منابع


[ویرایش] جستارهای وابسته

[ویرایش] پیوند به بیرون

[ویرایش] سایت‌ها

[ویرایش] مقالات

این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.