مازیار
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
مازیار پسر قارن یکی از اسپهبدان طبرستان پیشوای فرقهای از خرمیان بود که به سود کشاورزان زمین ها را از فئودال ها گرفته و بین کشاورزان تقسیم کرد. در سال 224 ه. ق. علیه خلفا قیام نمود و پس از چندی گرفتار و در شهر "سامره" مقتول گردید. در همین سال افشین که در سرکوب خرم دینان خدمت بزرگی به خلفای عباسی کرده بود، در زمان خلیفه العتصم زندانی و در سال 226 مقتول گردید. گویند افشین با مازیار روابط و قرارهای پنهانی برای سرنگون کردن حکومت خلفا در ایران داشت.
نام مازیار دیگرگونشده نام مهزیار است. جدای از آنکه نام مازیار دیگرگون شده از مهزیار است - خود مهزیار نیز دیگرگون شده از « مه ایزد یار » به مفهوم ماه واری که از جانب ایزد یاری میشود است . مازیار پسر قارن هم همانطور که در بالا آمده ، یکی از بزرگترین آزادی خواهان ایرانی در قرنهای اخیر بود که البته در میان تمام آن مبارزان لااقل از یک جهت بسیار شاخص است و آن مبارزه ی او با « دین اسلام » میباشد ، چرا که در آن زمان به اسلام به خاطر لباس سیاه پیروان ، دین سیاه و به زرتشتی به خاطر سپید پوش بودن کاهنان دین سپید میگفتند و مازیار با تکیه بر همین مسئله ملی ، قصد آن داشت که اعراب را از خاک ایران بیرون کند که تا حدودی هم موفق شد . مازیار والی طبرستان شد از جانب خلیفه وقت عباسی که پس از چندی به جای اطاعت از وی ، دستور داد مسلمانان را اسیر کردند و بسیاری را کشتند ، آورده اند که در آن هنگام بسیاری از زنهای زرتشتی که شوهر عرب داشتند ، شوهر خود را با ریش به کوچه آوردند و به تیغ سپردند و در همان زمان گنجی از دارایی آن اعراب به دست آمد که مازیار دستور داد در حفره و شکاف کوهی در مازندران آن را بیاندازند که این مهم میسر نشد مگر به همت یکی از دلیرترین سربازان و از آن پس مازیار اطمینان داشت که در صورت شکست هم گنجهایش به دست اعراب باز نخواهد افتاد . مازیار به هنگامی که آماده جنگ با خلیفه بود ، با بابک خرمدین قراری مبنی بر حمله داشت که به خاطر سهل انگاری بابک این قرار میسر نشد و در همان هنگام اوج قدرت ، زمانی که مازیار قسمتی از دژ خود را به برادر کوچکتر سپرد ، برادر به خاطر کینه و حسدی که در ارتباط با عشق به وجود آمده بود به مازیار خیانت کرد و این خیانت منجر به مرگ هر دو گردید . اکنون آن گنج هنوز خارج نشده است و راه آن نزدیک به 160 کیلومتر پیاده روی دارد ، من برای یافتن آن اقدام کردم که به خاطر نبودن همراه ، منصرف شدم . برای کسی که مایل باشد همین قدر بگویم که باید از روستای « برقان » کرج به کوه برود و به سمت شمال شرق برود تا وقتی که وارد مازندران شود و از پشت به گنج برسد ، از روی کوه امکان دستیابی غیر ممکن است و تنها راه همین است ؛ موفق باشید . منبع : مازیار ، تالیف صادق هدایت به همراه یک نمایشنامه درام تکپرده و نقشه های قدیمی .