زنجره

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

زنجره فصلی Tibicen linnei
بزرگ شود
زنجره فصلی Tibicen linnei

زَنجـِره یا مو یا جیرجیرک دشتی گونه‌ای حشره است از راسته نیم‌بالان (Hemiptera)، رده زنجره‌شکلان (Cicadomorpha) یا Auchenorrhyncha که دارای چشمانی ریز و با فاصله از هم بر روی سر و بال‌های شفاف ترانما با رگ‌بندی زیاد است.

زنجره‌ها با ملخ‌ها خویشاوندی ندارد بلکه خویشاوند زنجرک‌ها (leafhoppers) و حشره بزاقدار (spittle-bugs) است.



حدود 1500 گونه زنجره در جهان وجود دارد که غالبا در مناطق معتدل گرم تا گرمسیر سکونت دارند. برای نثال 202 گونه در استرالیا، 100 گونه در جزایر اسپانیا و تنها یک نمونه در پادشاهی بریتانیا می زید. گونهٔ بریتانیایی آن در 61 درجهٔ شمالی پراکنده اند. این حشرات عموما درخت کاج را ترجیح می دهند ولی در لارو های پیر پوست اندازی بر روی ساقهٔ علف و گاها سرخس نیز دیده شده است. به طور کلی چرخهٔ حیات جیرجیرک ها چندین ساله است و اکثر این دوره به صورت لارو و زیر زمین سپری می‌شود. حشرهٔ نا بالغ با سوراخ کردن ریشهٔ گیاه و مکیدن شیرهٔ آن تغذیه می کند. در بعضی گونه ها زمان زیادی تا بلوغ و جیرجیرک شدن صرف می‌شود. از جمله magicicada از امریکای شمالی که به علت چرخهٔ حیات 17 ساله اش شهرت دارد. همه حشرات بوسیله پرواز کردن از خطر فرار میکنند٬ اما ملخها وجیرجیرکها جهش می کنند. این حشرات سنگین دارای پاهای سنیگنی در عقب بدن خود هستند. این حشرات معمولا می تونند 1 متر (3 پا) یا بیشتر جهش کنند.


فهرست مندرجات

[ویرایش] چرخهٔ زندگی زنجره ها

سه چرخهٔ اصلی برای زندگی زنجره ها وجود دارد که هر یک از این گونه ها دارای 2 فرمت 13 و17 ساله است. M.Septendecim، M.Septendecula و M.Cassini که به اختصار آن ها را decim، decula و cassini می خوانیم، اسامی این سه گاهنامه جیرجیرک هاست. در این سه گونه، Decim بیشترین تراکم را در شمال، Cassini بیشترین تراکم را در می سی سی پی و Deculaدر هر قسمت کمیاب است. لارو های یک دوره در گونهٔ 13 ساله بیشتر در محدوده مناطق مرکزی توزیع جیرجیرک ها و در نمونهٔ 17 ساله در شمال، شرق و غرب به دنیا می آیند. البته امکان اینکه دلیل 13 یا 17 ساله بودن دوره ها چیز دیگری باشد، دور از ذهن نیست. بعضی از متخصصان این مساله را به زمان بلوغ و تعداد مولد جدا که می تواند در سال های مختلف پدیدار شود، ارتباط می دهند. جمعیت جیرجیرک ها را لارو های منتخبی تشکیل می دهند که به تنظیم زمان چرخه شان بستگی دارد. فرضیات نشان می دهند که هر دوره شامل 30 لارو 13 و 17 ساله است که از این تعداد 12 لارو 17 ساله و تنها 3 لارو 13 ساله بالغ شده و در این صورت 15 جیرجیرک حتما مشاهده خواهد شد. دورهٔ ظهور جیرجیرک های 13 و 17 ساله، هر 221 سال یک بار روی هم می افتد و لارو های 13 و 17 ساله به طور همزمان جیرجیرک می شوند. آخرین بار این اتفاق در 1897 رخ داد و دفعه بعد در 2118 رخ می دهد. نر ها و ماده ها در اواخر آپریل و اویل جوئن اجتماع میکننند تا در گروه هم سرایان برای 2 هفته آواز بخوانند و جفت گیری کنند. ماده ها به صورت پراکنده تخم ریزی می‌کنند و تخم ها پس از 6 تا 8 هفته سر باز کرده و لارو ها مستقیما به داخل خاک می روند. ارزیابی های انجام شده نشانگر این حقیقت است که 98% از لارو های از تخم در آمده در دو سال نخست زندگی خود می میرند.


[ویرایش] تولید مثل

بر عکس غالب راست بالان ،زنجره ها به روبه رو ایستادن در طول مدت آمیزش تمایل دارند. در گونهٔ cicadatra guera آمیزش حدود یک ساعت طول می کشد.


[ویرایش] تخم گذاری

تخم ها کپسول های بلندی هستند که در یک انتها نوک تیز می شوند. هر ماده حدود 400 تا 600 تخم در هر نوبت می گذارد. در تمام گونه‌های شناخته شده، والد تخم خود را روی مواد گیاهی می گذارد. تخم گذاری توسط حشرهٔ مادر در محل هایی که خانهٔ تخم ها (egg nests) نامیده می‌شود، انجام می گیرد. هر خانه حاوی تعداد کمی تخم صورتی روشن است و لارو ها نیز پس از بیرون آمدن از تخم همچین رنگی دارند. حشرهٔ ماده در گونهٔ magicicada septendecim را می توان در هنگام بررسی شایستگی درخت برای تخم گذاری مشاهده کرد: ابتدا او شاخهٔ کوچکی را گرفته و با یکی از پاهای جلویش قطر شاخه را اندازه گیری می کند.اگر قطر آن بین 3 تا 11 نباشد عموما تایید نمی‌شود. سپس با کشیدن پوزه اش بر شاخه و رسوخ در آن امکان ترکیب آن با ماده‌ای دیگر را می سنجد. آنگاه با کشیدن اندام تخم ریزش بر سطح چوب سختی و استحکام آن را می سنجد.پس از این مراحل تخم ریزی آغاز می‌شود. ساختن آشیانهٔ تخم و تخم گذاری، فعالیتی وقت گیر است .حشرهٔ ماده توسط اندام تخم ریز اره مانندش شیار یا سوراخی در چوب حفر نموده و در آن تخم گذاری می کند. این مراحل در طول مدت تخم گذاری چندین بار تکرار می‌شود. تخم های جیرجیرک تقریبا تخم مرغی شکل هستند.


[ویرایش] لارو

لارو های زنجره در گونه‌های مختلف بسیار شبیه به هم هستند. سر نسبت به حشرهٔ بالغ مخروطی تر است و پوزه‌ای قوی دارد. شاخک ها بلند تر و محکم تر از حشرهٔ بالغ است و چشم ها اندام هایی غایب هستند. بال ها بعدا پدیدار می شوند. قسمت قدامی سینهٔ حشره بسیار پیشرفته و قوی است و به کمک یکی از پاهای جلویی در حفاری های طولانی موثر است. شکم چاق و قطعه قطعه است. لارو حشره با پوسته‌ای یکپارچه پوشیده شده است و تنها پاهای جلویی آزادند. این پاها در بیرون آمدن حشره از آشیانهٔ تخم و پاایین رفتن استفاده می شوند و پس از سر باز کردن تخم بی درنگ خود را در جستجوی غذا دفن می کنند. لارو ها از ریشهٔ گیاهان تغذیه می‌کنند و حفاری های عمیق در خاک و تغذیه از ریشه‌های طویل به صورت پی در پی و کاملا غریزی است. تغذیه در لارو و حشرهٔ بالغ، با رسوخ در بافت چوبی و مکیدن شیرهٔ آن انجام می گیرد. این جیرهٔ غذایی شامل مقدار زیادی آب، شکر کم و اسید آمینهٔ فراوان است. بیشتر طول عمر در دورهٔ لاروی و در زیر خاک سپری می‌شود.


[ویرایش] حشرهٔ بالغ

حشرهٔ بالغ ای شیرهٔ بافت چوبی تغذیه می کند. لذا می توان گفت که حشره در طول زندگی خود مایع زیادی مصرف می کند. اساسا شیره بافت چوبی شکر کمی دارد. جیرجیرک دید خوبی دارد و از قدرت شنوایی بالایی بر خوردار است. این حشرات، موجوداتی هشیار و بسیار محتاطند و از بال های خود جهت فرار از توجه انسان استفاده می کنند.

[ویرایش] آواز خوانی

غالبا جیرجیرک های نر آواز می خوانند. در اغلب موارد با توجه به بررسی های انجام گرفته آهنگ ها به اندازهٔ کافی متمایز هستند که بتوان آنها را با توجه به هدف شان طبقه بندی نمود. جیرجیرک ها تقریبا همیشه در محل استراحت و عموما بر روی گیاهان آواز خوانی می‌کنند ولی در مواردی هم در سوراخی داخل زمین انجام می گیرد. جیرجیرک ها به ندرت در هنگام پرواز آواز خوانی می کنند، با این حال در نمونه‌های اندکی ضبط شده است. جیرجیرک ها معمولا در محلی رو به آفتاب آواز می خوانند و اغلب در روز های آفتابی. در گذشته بیزاری جیرجیرک ها از آواز خوانی در روز های مرطوب را به کار نکردن غشای نوازندهٔ بدن آن ها نسبت می دادند، اما حالا می دانیم که علت چیز دیگری است. جیرجیرک ها به وسیلهٔ ماهیچهٔ خاص و تسمه مانند دهل و نقاره (پوسته سخت دنده دار مخصوص) که بر بالای نخستین مقطع شکمی قرار دارد، موزیک می سازند. این ماهیچه پوست سخت شکم را می لرزاند و صدا تولید می‌شود. بر خلاف آنچه به نظر می رسد جیرجیرک ها بیش از یک نوع صدا می سازند، مثلا نمونهٔ fidicina mannifera از پرو، 4 آواز مختلف دارد: یک صدا در هنگام مزاحمت و ناراحتی، یک آواز برای صدا زدن، صدایی با دامنهٔ کم و بالاخره آواز اصلی. هدف اصلی آواز خوانی جیرجیرک جلب توجه حشرهٔ ماده برای جفت گیری است.

[ویرایش] جستارهای وابسته

زنجره

[ویرایش] منابع

  • J.G. Myers (1929) Insect Singers: a Natural History of Cicadas. George Routledge and Sons. London
  • M.S. Moulds (1990) Australian Cicadas. New South Wales University Press, NSW. Australia
  • Robert l. Smith and William M. Langley (1978) Cicada Stress Sound:Southwestern Naturalist


  • ویکی‌پدیای انگلیسی.


این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.