بحث کاربر:Roborend
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
[ویرایش] تکنولوژی ایکسامال xml
تجسم: "مشترک بودن" برای یک روزنامه، ماهنامه و یا هر نوع نشریهی چاپی، امری آشنا و معمول است. اشتراک یک نشریه برای هر دو طرف مزایایی دارد. برای خواننده (مشترک) اطمینان خاطر میآورد که نسخ آن نشریه به طور مرتب و در زمان مناسب به دستش خواهد رسید و برای نشریه از آن جهت مفید است که از خوانندگان خویش و نظراتشان اطلاعات صحیح و بسیار لازمی را به دستخواهد آورد.
مقدمه: جهان مجازی، فضایی است که از "ارتباط" ساختهشدهاست. به این معنی که نیاز برای ارسال سریع و کمهزینه دادهها از یک نقطه به نقطهی دیگر، باعث پدید آمدن اینترنت شد. هدف ما در این بحث معرفی نوعی از ارتباط است که در اینترنت کاربرد دارد و میگویند اینترنت را متحول کردهاست. در مثال "اشتراک" ارتباط "مشترک بودن" بین نشریه و خواننده برقرار میشود. در اینترنت، معادل مفهوم "اشتراک" رابطهای مجازی است که بین "تولید کننده" و "مصرف کننده" برقرار میشود. اگر سایت "تولید کننده" یک سایت خبری باشد که اخبار اقتصادی را پوشش میدهد، "مصرف کننده" میتواند یک سرمایهگذار بورس، یک دانشجوی اقتصاد، بولتن داخلی یک دانشکدهی اقتصاد و یا یک کارخانهدار باشد. عملاً طیف "مصرف کننده" میتواند بسیار متغیر و گسترده باشد. به همین دلیل "مصرف کننده" یک "خواننده" صرف نیست بلکه ممکن است او از اطلاعات دریافتی استفادههای خاصی نیز بنماید که میتواند به بازتولید یک "محصول" دیگر بیانجامد.
web syndication چیست؟ معادل رابطهی "اشتراک" که در بالا گفته شد. در اینترنت "اتحاد شبکهای" اصطلاحی است که استانداردهای "مشترک شدن" را منتقل میکند. و معروفترین این استانداردها ایکسامال است که خود فرزند SGML است. زبانهای برنامهنویسی متفاوت برای ارتباطات اینترنتی مشکلاتی ایجاد کردند. برای همین استاندارد Standard Generalized Markup Language تعریف شد که سعی میکرد با جدا کردن محتوای یک صفحهی اینترنتی با دستورهای نرمافزار تولیدکنندهاش نوعی محتوای خام تولید بکند تا توسط زبانهای برنامهنویسی دیگر نیز قابل شناسایی باشند. بعد از آن ایکس امال (Extensible Markup Language) متولد شد که نسخهی سادهتر پدرش است. ایکسامال واعضای خانوادهاش همان سیمهای نامرئی هستند که بار بزرگی از ارتباطات مجازی امروزه را به دوش میکشند. خانواده ایکسامال پرجمعیت و دارای فرزندان زیادی است. فرزندان ایکسامال را به نامهای متفاوتی مینامند و هر کدام کاربردهای عام و خاص دارند. لقبی که بیشتر در مورد این خانواده تکرار میشود feed است. به معنی که کلمهی فید نشان دهندهی این است که تولید کننده به یکی از استانداردهای xml به خوانندگانش خدمات ارائه میدهد. این استانداردها همان فرزندان ایکسامال هستند.
صفحه اینترنتی چیست؟ یک صفحهی اینترنتی از دستورات برنامهنویسی برای تولید گرافیک صفحه و محتوای صفحه تشکیل شدهاست. پایه و معمولترین دستورهای برنامهنویسی معمولاً HTML است که برای مثال، میتواند یک جدول بکشد و محتوا را در خانههای جدول جای بدهد. رنگ خانهها و رنگ نوشتهها و تیتر صفحه و... را از برنامهنویس بگیرد و محتوا را در آن جای بدهد و به بیننده ارائه بکند. به طور کلی در سادهترین حالت، یک صفحه از محتوا و گرافیک تشکیل شدهاست.
فید چیست؟ فیدها اطلاعات خام یک وبسایت هستند. که معمولاً توسط سیستمهای مدیریت محتوا (cms) و با استفاده از یکی از استانداردهای ایکسامال تولید میشوند. خام بودن به این معنی است که فید حاوی هیچنوع گرافیکی برای نشان دادن محتوا نیست. و محتوا مانند مایعی است که شکل ظرف (بروزر اینترنتی) را به خود میگیرد. و هرگونه بروزر (کاوشگر اینترنتی مانند IE در ویندوز) تعریف بکند نشان داده میشود. ناگفته نماند که در صفحهی تولید شده میتوان یک تصویر را به عنوان جزئی از محتوا نشان داد.
خبرخوان (feed reader) چیست؟ خواننده فید، نرمافزاری است که صفحات فید را دریافت میکند. آنها را در یک قالب گرافیکی –به سلیقهی خواننده – قرار میدهد و به خواننده تحویل میدهد.
فیدها چگونه ساختهمیشوند؟ گفتیم که فید یک صفحهی ساده است که اطلاعات اساسی و لازم در مورد خودش را به همراه محتوای قرار گرفته در آن ارائه میکند. برای نمونه به این مثال توجه کنید: نام: مهدی نام خانوادگی: جعفری مقدم نام پدر: محمدصادق محل تولد: تهران تاریخ تولد: 12/12/1312
این همان جزئیاتی است که در اکثر کارتهای شناسایی درج میشوند. یعنی حداقلهای لازم در استاندارد کارت شناسایی باید شامل موارد بالا باشد. (نام، نام خانوادگی و...) البته برای مثال در "استاندارد کارت شناسایی ارتش" موارد دیگری مانند رنگ مو، رنگ چشم و قد و وزن و غیره هم به کارت افزوده میشود. بنابراین میتوانیم بگوئیم کارت ارتش نیز از همان استانداردهای معمول استفاده میکند ولی بر اساس نیازهای خویش مواردی را هم به آن اضافه میکند. عملکرد فیدها نیز همینگونه است. یعنی سایت در فایل فید خودش اطلاعاتی در مورد خودش (نام سایت، آدرس سایت و توضیحاتش) را در بالای صفحه قرار میدهد. و سپس توضیحاتی در مورد محتوا را به آن میافزاید (مانند زبان محتوا، تاریخ، نویسنده و...) و سپس اصل محتوا را مینویسد. کاربرد ایکسامال در این است که همهی صفحات فید در سایتهای مختلف با روش و دستورات ثابتی تهیه و منتشر بشوند. در تمام نسخ فید یک چیز ثابت است و آن نحوهی نوشتن دستورات (tag) است. به این صورت که در اولین سطر صفحه باید نوشته بشود که این صفحه بر اساس کدام استاندارد از خانوادهی ایکسامال نوشته میشود؟ برای مثال: <?xml version="1.0" encoding="utf-8"?> که در این مثال فایل ما از ایکسامال ورژن یک استفاده میکند و کدپیچ نوشتههای آن utf-8 (کدپیج عمومی، شامل کاراکترهای همهی زبانها) است. (دستور معرفی ورژن فید نیاز به دستورپایان دهنده ندارد)
در سطور بعد، اطلاعات هر قسمت با یک دستور (tag) به زبان انگلیسی شروع میشود. اطلاعات مربوط به آن نوشته میشود و در سطر بعدی اعلان پایان آن دستور صادر میشود. به مثال زیر توجه فرمائید: <title> وب سایت شرکت حمل و نقل ایران ترانزیت قدیم </title> در سه سطر بالا ما به خبرخوان اطلاع میدهیم که نام سایتی که فید آن منتشر شدهاست "وب سایت شرکت.." است. برای این کار سه دستور مورد نیاز است. شروع داده (با دستور تیتل) و محتوای داده (نام سایت) و پایان داده (اسلش به عنوان پایان بخش دستورات و تیتل). باقی دادهها نیز به همین روش به فایل اضافه میشوند. و فایل بسته میشود. پسوند فایل نوشتهشده میتواند بسیار متنوع باشد ولی معمولاً از پسوند xml استفاده میشود. (مانند index.xml) ولی بسته به ورژن فید یا نرمافزار تولید کننده نامهای متفاوتی میتواند داشتهباشد.
نحوهی استفاده از فیدها: به طور خلاصه سایت تولید کننده فایل فید خود را تولید میکند و آدرس آن را به مصرفکننده اطلاع میدهد. مصرف کننده یک خبرخوان را روی رایانهی خویش نصب نموده و آدرس فید سایت مورد نظر را به خبرخوان میدهد. خبرخوان وظیفه مییابد هر بار که مصرف کننده به اینترنت متصل شد (یا دستور مستقیم داد) به آدرس ثبت شده برود و چک بکند که آیا مطلب جدیدی در سایت تولید کننده نوشتهشده است یا خیر؟ اگر نوشتهشده باشد با استفاده از اطلاعاتی که در فایل نوشته شده آخرین نوشتهها را به کامپیوتر مصرف کننده منتقل نماید و با نمایه و گرافیکی که مصرفکننده تعیین کردهاست به نمایش بگذارد.
فید کجای سایت قرار میگیرد؟ پس در فرآیند بالا ما به یک سایت تولید کننده فید. یک خبرخوان و یک ارتباط اینترنتی نیاز داریم. خبرخوانها با نامهایی مانند Rss Reader یا News reader یا کلماتی مشابه آن مشخص میشوند. و سایتهایی که فید تولید میکنند در قسمتی از سایت خود این مساله را به کاربرانشان اطلاع میدهند. بدون دلیل خاصی معمول است که سایتها از مستطیل کوچک نارنجیرنگی که در آن کلمهی xml (یا rss یا فید یا امثالهم) نوشته شده را در قسمتی از صفحات قرار میدهند و به فایل مربوطه لینک میکنند. (این لینک میتواند به هر طریقی به کاربران اطلاع داده بشود و دلیل خاصی برای مستطیل نارنجی وجود ندارد.)
انواع خبرخوانها: خبرخوانهایی بسته به کاربردشان و شخصی یا عمومی بودنشان متفاوتند.
خبرخوانهای آنلاین:
الف) سایتهای خبرخوان: خبرخوانهای شخصی: سایتهایی مانند bloglines به طور تخصصی یک خبرخوان آنلاین هستند که وظیفهشان مدیریت فیدهای یک کاربر است. در اینگونه سایتها کاربر میتواند عضو بشود و یک اکانت برای خودش داشتهباشد و اقدام به وارد کردن فیدهای مورد نظرش بکند. و در هر زمانی و هر مکانی که به اینترنت وصل شد، وارد سایت ارائه دهنده خدمات بشود و به مطالعهی فیدهایی که وارد کردهاست بپردازد.
سایتهای خبرخوان عمومی: خبرهای بخش اخبار گوگل یا یاهو یک خبرخوان آنلاین عمومی هستند، که توسط مدیر و کارمندانی مدیریت شده و الویتبندی میشوند. یا در مدل ایرانی آن، خبرخوانی که روی سایت پارسیک یا second news نصب شدهاست. یک خبرخوان تمام اتوماتیک آنلاین است. و در آنها مدیریتی روی خبرها انجام نمیشود. فقط منابع خبری مشخص میشوند و خبرهای آن منابع با استفاده از ساعت و تقویم به ردیف درآمده و نمایش داده میشوند. (نرمافزار پارسیک الزاماً از فید استفاده نمیکند و یک خبرخوانی است که از منابع متفاوت و فرمتهای متفاوتی استفاده میکند)
ب) خبرخوانهای جانبی: سایت یاهو امکانی دارد به آدرس my.yahoo.com و میتواند در کنار خدمات ایمیل که به کاربرانش ارائه میدهد خبرخوانی هم بکند. گوگل این امکان را در حالت آزمایشی برای کاربران gmail فعال کردهاست ولی هنوز ارائه عمومینشده است.
نرمافزارهای خبرخوان آفلاین: این دسته از نرمافزارها برای استفاده شخصی هستند و کاربردهای متفاوتی دارند. برای مثال پلاگینهایی وجود دارند که به نرمافزار Outlook express ویندوز اضافه میشوند و به این نرمافزار کمک میکنند که علاوه بر مدیریت ایمیلهای کاربر، عمل خبرخوانی را نیز برای او انجام بدهد. یا نرمافزار Mozilla ThunderBird به طور پیشفرض یک خبرخوان قوی دارد و همان کار را به راحتی انجام میدهد. نرمافزار Opera که یک کاوشگر اینترنتی است. علاوه بر نشان دادن صفحات اینترنت هم توانایی مدیریت ایمیلها و هم توانایی خبرخوانی را به طور یکجا دارد. و در نهایت خبرخوانهای صرف، که نرمافزارهای پولی یا رایگانی هستند که فقط به مدیریت فیدها میپردازند.
منافع فید و استفاده از آن چیست؟ یک) اگر فرض کنیم در بهترین حالت حجم یک صفحه اینترنتی گرافیک آن باشد. با استفاده از فید و خبرخوانی حجم دانلود و مدت زمان لازم برای دانلود و در نتیجه هزینههای کاربر پائین میآید. دو) فید بهترین وسیله برای سایتهاست تا به کاربران اطلاع بدهند که محتوای جدیدی به سایت اضافه شدهاست. سه) قالبپذیر بودن فید این امکان را به کاربر میدهد که محتوا را با هر گرافیکی که میپسندد و برایش مناسبتر است مطالعه بکند. (در حالی که سایت در یک زمان خاص فقط یک نمایهی گرافیکی دارد و این تکراری بودن برای کاربر زیاد جالب نیست) چهار) فرض کنیم کاربری مطالب 100 سایت را دنبال میکند. با استفاده از خبرخوان آدرس فید این سایتها را ثبت میکند و کافی است تا یکبار در روز به اینترنت متصل شده و به طور اتوماتیک تمام این سایتها را چک بکند و خلاصهی اهم مطالب آنها را دریافت بکند و بعد میتواند disconnect نموده و در طول روز یا هر وقت که مایل بود به مطالعهی تیترها و خلاصهی مطالب بپردازد و اگر مطلبی برایش مهم بود به سایت اصلی مراجعه نموده و مطلب کامل را دریافت نماید. (این امر در اختیار سایت است که خلاصهی مطالبش را در فایل فید قرار بدهد یا متن کامل مطلب را.) که این امر صرفهجویی بهسزایی در وقت وهزینههای خواننده دارد.
گسترهی فید: امروزه سایت خبری حرفهای را پیدا نمیکنید که خروجی فید نداشتهباشد (البته بعضی از خبرگزاریهای خودمان را فاکتور بگیرید). امروزه در تعریف وبلاگ، و جدیداً پادکست، شرط تولید فید یک شرط حیاتی است به این صورت که پادکست به یک وبلاگ صوتی گفته میشود که خروجی فید داشتهباشد و به وسیلهی آن بروز شدنش را به اطلاع کاربرانش برساند. بعضی از موتورهای جستجو برای ایندکس کردن صفحات از فید آنها استفاده میکنند و گاهاً وبلاگها را از روی فیدشان شناسایی میکنند.
کاربرد فید در وبلاگخوانی: یک وبلاگ معمولاً صفحهای اینترنتی است که مطالبی توسط نویسندهی آن به طور گاه به گاه یا مرتب در آن منتشر میشود. یکی از چیزهایی که به گسترش وبلاگها کمک کردهاست وجود ستونهای لینک در کنار نوشتههای هر وبلاگی است. به این صورت که فرضاً وبلاگ ایکس به وبلاگهایی که خودش مطالعه میکند یا علاقه دارد در آن ستون لینک میدهد. و خوانندگانش را با آن وبلاگها نیز آشنا میکند. از آنجا که به روز شدن وبلاگها گاه به گاه و بدون برنامهی زمانی خاصی است، ابزاری در سایت blogrolling.com عرضه شد که کار مدیریت لینکها را برای وبلاگها به عهده گرفت. به این شیوه که وبلاگها در بلاگرولینگ عضو میشوند و لینکهایشان را در حساب خویش وارد میکنند. بلاگرولینگ یک کد ارتباطی به آنها میدهد تا در وبلاگ خویش، در محل دلخواه وارد بکنند. هنگامی که بازدید کننده وبلاگ را میبیند، لیست لینکها از سایت بلاگرولینگ به آن صفحه وارد شده و نمایش داده میشود. خدمت بزرگ بلاگرولینگ عملکرد ping است که با تکنولوژی xml-rpc کار میکند. به این صورت که وبلاگی که مطلبی را منتشر میکند به بلاگرولینگ اطلاع میدهد (به صورت اتوماتیک یا دستی) که فلان وبلاگ در فلان ساعت و تاریخ به روز شد. و بلاگرولینگ در تمام حسابهای افرادی که به آن وبلاگ پینگ شده لینک دادهاند، با استفاده از علائمی مشخص میکند که وبلاگ مورد نظر پینگ شدهاست. (معمولاً در آن لیستها وبلاگهای به روزشده به ترتیب زمانی از جدید به قدیم نشان داده میشوند)
از آنجا که سایت بلاگرولینگ خدمات عمومی رایگان ارائه میدهد و دریافتی از کاربران ندارد. با افزوده شدن مراجعات ممکن است در خدماتش مشکلاتی به وجود بیاید. (وقفههای خدماتی، اشکلات سرور و غیره) سایتهای جایگزین زیاد دیگری نیز وجود دارند. ولی از آنجا که در بین وبلاگهای فارسی سایت بلاگرولینگ شناختهشدهتر است اگر خدمات این سایت متوقف بشود در واقع تحرک وبلاگستان فارسی نیز قطع میشود.
اگر کاربران از فید و خبرخوان استفاده بکنند نیازی به هیچ سایت واسطه مانند بلاگرولینگ وجود ندارد. چون نرمافزارهای خبرخوان به طور اتوماتیک وبلاگها یا وبسایتهای مورد نظر کاربر را چک میکنند و به روز شدنشان را به اطلاع کاربر خواهند رساند. سریع و مطمئن (چون گاهی بعضی از وبلاگها به عمد یا سهو پینگ میشوند در حالی که مطلب جدیدی نوشتهنشدهاست).
خبرخوان وبلاگی دو در دو دات کام. سایت doxdo.com نیز یک خبرخوان وبلاگ/خبر فارسی گروهی است. به این صورت که روی این سایت یک خبرخوان ساده نصب شدهاست که در زمان معینی، وبلاگها و سایتهایی را که در لیست خود دارد کنترل نموده و با استفاده از تاریخ و ساعت نوشتههای جدید را به بالای لیست اضافه میکند. این آرشیو برای چند روز حفظ میشوند و کاربر میتواند با تعیین بازههای زمانی 3 ساعت گذشته، 8 ساعت گذشته یا یک روز گذشته یا 72 ساعت گذشته و دستهبندی خبر/وبلاگ/ "وبلاگ گروهی" به آخرین تغییرات وبلاگهای فارسی دسترسی داشتهباشد. عملکرد خبرخوانی این سایت به صورت تکی نیز میسر بوده و کاربر میتواند خروجی فید هر وبلاگی/سایتی را که در آن لیست وجود دارد به تنهایی و اختصاصاً در زمانهای ذکر شده مشاهده بنماید. (با کلیک بر روی آیکون هر وبلاگ یا وبسایت به صفحهی مخصوص او هدایت میشوید).
این سایت در حالت آزمایشی (beta) بوده و در حال حاضر محدودهی کوچکی از وبلاگهای فارسی را رصد مینماید ولی در آیندهی نزدیک و در صورت موفقیت، محدودهی بانک فیدهایش را گسترش خواهدداد.
سایتهای مفید: الف) برای کسب اطلاعات فنی و مشخصات استانداردهای مختلف ایکسامال به سایت xml.com مراجعه کنید. ب) اطلاعات بسیار کاملی در مرود تاریخچه و تفاوتهای استانداردهای مختلف ایکسامال: http://en.wikipedia.org/wiki/XML
ج) اطلاعات مربوط به استاندارد اراساس: http://en.wikipedia.org/wiki/Rss_feed
د) لیست نرمافزارهای خبرخوانی آفلاین و آنلاین رایگان و غیر رایگان در این آدرس وجود دارد: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_news_aggregators