جشن‌های ارمنی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

جشنهای ارمنی

  • جشن باریگِندان یا برغندان

از جمله جشنهای بسیار کهن دو ملت ایرانی و ارمنی جشن باریگندان ارمنی و یا برغندان ایرانی است که شیوه برگزاری آن میان دو تیره دارای همانندیهای بسیاری است. برپایی این جشن و سرور پیش از ایام روزه بزرگ بیانگر شادی و خرسندی دو قوم از فرا رسیدن روزهای روزه بوده است. معنی واژه باریگندان در ارمنی شادمانی است. این جشن از جشن‌های پیش از پذیرش مسیح باوری در ارمنستان بوده و هم‌زمان با جشن ناواسارد برگزار می‌‌شد. از ویژگیهای برجسته این جشن، برابری کامل در آن روز میان اقشار و لایه‌های جامعه و آزادی انتقاد از بزرگان و توانگران بود. در روز باریگندان معمولاً سفره شام رنگین تر و مفصل تر از شبهای عادی است. از جمله عادات دیگر این روز استفاده از نقاب و برگزاری شب نشینی با نقاب می‌‌باشد.

  • دِرِندِز

جشن آتش افروزی از جشنهای ویژه تیره‌های هندواروپایی بوده که ایرانیان آن را جشن سده و ارمنیان درندز می‌‌نامند. در ارمنستان باستان برای آتش صفات زنانه و برای آب فروزه‌های مردانه قائل بودند. در افسانه‌های بسیار کهن ارمنی چنین آمده است که خدایان آرامازد (همان اهورامزدای ایرانی) و آستقیک بر قله کوه پاقات نشیمن داشتند و کمی پایین تر از نوک کوه، جایگاه آتشی جاویدان و در پای کوه منزل چشمه‌ای بزرگ بوده است. پس آتش و آب خواهر و برادر بودند. بنابراین نه تنها آب و آتش بلکه خاکستر نیز مقدس شمرده می‌‌شد. جشن درندز هر ساله در ۱۳ فوریه هم‌زمان با ۲۴ بهمن ماه برگزار می‌شود. در روز سیزدهم فوریه ارمنیان به کلیسا می‌‌روند. مقام روحانی پس از به جای آوردن مراسم مذهبی ویژه آن روز شمع روشنی را از محراب کلیسا برداشته به محوطه حیات کلیسا می‌رود و با آن شمع بوته‌هایی که برای آتش افروزی گردآمده می‌‌افروزد. پس از مراسم آتش بازی، هنگام ترک کلیسا هر کس شمع یا اخگردانی (مشعلی) را که با آتش صحن کلیسا روشن شده به عنوان تبرک به منزل می‌‌برد.

  • جشن ناواسارد

نخستین ماه سال در گاهشماری ارمنستان باستان ناواسارد نامیده می‌‌شد که به معنی سال نو است. در نخستین روز ماه ناواسارد جشن با شکوهی برپا می‌‌شد و همه مردم در این جشن شرکت می‌‌کردند. در روز عید پیکارهای ورزشی مانند دو، اسب سواری و ارابه رانی برگزار می‌‌شد. پهلوانان روز نیروی خود را به نمایش می‌‌گذاشتند و چامه می‌‌سرودند و نوازندگان تازه‌ترین آهنگ‌های خود را می‌‌نواختند. برخی نیز به کبوترپرانی سرگرم می‌‌شدند. در روز جشن مردم با انواع چهره پوش‌ها روی خود را می‌‌پوشاندند چرا که ارمنیان باستان بر این باور بودند که نقاب ارواح پلید را گریزان می‌کند. امروزه نیز جشن ناواسارد درجوامع ارمنی نشین برگزار می‌شود. در این جشن تیم‌های ورزش ارمنیان در یکی از کشورها گرد هم آمده و با یکدیگر به رقابت می‌‌پردازند و برندگان مسابقات پیروزمندان ناواسارد خوانده می‌شوند. در چند سال اخیر مسابقات ورزش ناواسارد در یازدهم اوت در جمهوری ارمنستان برگزار می‌شود و تیم‌های ورزشی ارمنی از سراسر جهان دراین مسابقات هَنباز می‌‌گردند. در پایان بایستی یاد آور شد که جشن ناواسارد بر پایه بسیاری از منابع موجود دارای اصل و ریشه ایرانی است و مترادف با جشن نوسرد ایرانیان به معنی سال نو می‌‌باشد که از جمله کهن‌ترین اعیاد ایرانی بوده که در روزگار مادها برگزار می‌‌شده ولیکن امروزه به فراموشی سپرده شده است