دزفول
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
دزفول از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است که کنار رودخانه دز واقع شدهاست.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] نام و تاریخچه
نام دزفول (Dezful) به گفته معجم البلدان نوشته حمدالله مستوفی، عربی شدة واژه «دژپل» است که خود متشکل از دو واژه «دژ» و «پل» میباشد. دزفول در گویش محلی به نامهای دٍزفیل (dezfil)، دسپیل (despil) و دٍسفیل (desfil) نیز خوانده میشود.پس از ورود اعراب به ایران در حدود ۱۳۰۰ سال پیش ، به این دلیل که در زبان عربی صداهای (ژ) و (پ) وجود ندارند لغت معنادار دژپل تبدیل به لغت بی معنی دزفول شد.
دزفول در استان خوزستان که از کهنترین مناطق کشور است واقع شده که طبیعتاً دارای قدمت است.
مورخان احتمال دادهاند که دزفول کنونی همان اندامش باستانی است که روزگاری در سوی دیگر رود دز بوده.
برخی نیز معتقدند اوان ایلامی، شوشتر نیست بلکه آن را از ناحیه دزفول میدانند. آرامگاههای تاریخی، مساجد و آثار باستانی زیادی در این منطقه وجود دارند. مهمترین اثر تاریخی دزفول پل قدیم است که شاپور اول ساسانی آن را بر روی رود دز بنا کرد و قلعهای را نیز برای حفاظت از آن عمارت کرد که در محل قدیمی آن محلهای به همین نام (قلعه) وجود دارد. این پل برروی رودخانه دز واقع شده و ساختمان فعلی آن در دوران صفویه بنا شدهاست. نکته قابل توجه آن دهانههای بسیار زیبای آن است که از زیباترین طاقهای دوره اسلامی است. البته به دلیل تخریب دهانههای میانی آن در دورانهای اخیر بر روی آن دو دهانه بتونی احداث نمودهاند که آن را قابل تردد میکند.
[ویرایش] گویش دزفولی
گویش دزفولی یکی از گویشهای زبان فارسی است. این گویش مانند گویش شوشتری است با این تفاوت که اندکی غلیظ تر است و بیشتر از گویش لر کوچک تأثیر پذیرفتهاست. این گویش در سالهای اخیر همانند بسیاری از لهجهها و گویشهای فارسی در معرض خطر جدی قرار گرفتهاست. دکتر محمد معین - نخستین دکترای ادبیات فارسی - در حاشیه کتاب برهان قاطع گویش دزفولی را به عنوان یکی از گویشهای اصلی زبان فارسی نام میبرد.
[ویرایش] قومیت مردم دزفول
قومیت مردم دزفول از جمله مسائل مورد تردید مردم دزفول است. قرار گیری این شهر به همراه شوشتر در بین قومیتهای عرب (در جنوب)، بختیاری (در شرق) و لر (درشمال) باعث ایجاد نوعی تفکیک پذیری در بین دزفولیها شدهاست. آنچه در بین خود دزفولیها قطعیت یافتهاست، عدم تعلق به هیچ قومیت و طایفه خاصی است.
[ویرایش] دزفول در زمان جنگ تحمیلی
با آغاز جنگ تحمیلی دزفول یکی از شهرهایی بود که مورد حمله قرار گرفت.در تاریخ ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ هواپیماهای عراقی در نخستین روز جنگ به شیوه نیروی هوایی ارتش اسرائیل در جنگ شش روزه به پایگاههای نیروی هوایی ایران حمله کردند. پایگاه چهارم شکاری دزفول موسوم به پایگاه وحدتی یکی از این پایگاهها بود. پس از آن حکومت بعثی بارها به شهر دزفول با بمب و موشک حمله کرد.به گونهای که شهر دزفول درمیان کشورهای حوزه خلیج فارس به بلد الصواریخ (به فارسی یعنی شهر موشکها) مشهور شد. پس از جنگ به پاس مقاومت شهر،به عنوان شهر نمونه انتخاب شد. دزفول در جنگ تحمیلی ۳۵۰۰ شهید تقدیم دفاع از میهن کرد.
[ویرایش] زیارت گاه ها و بقاع
از اماکن متبرکه دزفول که زوار بسیاری دارد می توان به بقعه امامزاده رودبند و نیز امامزاده سبزقبا اشاره کرد.
[ویرایش] توضیحات تکمیلی
دزفول یکی از مرکز تجاری و صنعتی شمال خوزستان است و هم اکنون چندین صنعت کوچک و متوسط در این شهر به تولید مشغولند.شهرستان دزفول هم اکنون بعد از اهواز بزرگترین شهر استان خوزستان است. دزفول دو قسمت دزفولی نشین و مهاجر نشین دارد که البته قسمت عمده شهر دزفولی نشین است. شهرکهای بسیاری در اطراف شهر ساخته شدهاند که غالبا مهاجرنشینهای بختیاری و بعضا لر هستند. روستاهای اطراف دزفول اکثرا پراکنده و دارای بافت شهری میباشند. روستاهای محمد بن جعفر، سیاه منصور و عباس آباد از این جملهاند.از كلمات دزفولي ميتوان به لغات زير اشاره كرد: عمرپیاز=(سالاد) ، گوه=(کوچه بن بست) ، بق=(قورباغه) ، بچیله=(جوجه)و...