عبدالحسین نوشین
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
عبدالحسین نوشین زاده 1285 در مشهد. پدرش - محمدباقر نوشين - معروف به «سلطانالواعظین» روحانی بود.
پس از دوران ابتدايى، در مدارس فرانسوى ادامه تحصيل داد و به هنگام دريافت ديپلم، نامش در فهرست يكصدنفره محصلان اعزامى به خارج ثبت شد. در فرانسه، با آنكه قرار بود، تاريخ و جغرافيا بخواند، به «تولوز» رفت و در مدرسه تئاتر نام نوشت و از همينرو هزينه تحصيلىاش قطع شد و به ايران بازگشت.
او چند سال بعد، با عرضه يكى دو نمايش و انتشار يك فرهنگ فارسى- فرانسه، مبلغی فراهم كرد و دوباره به اروپا بازگشت. پس از بازگشت از اين سفر بود كه كار جدى نمايشى خود را آغاز كرد.
برگزارى هزاره فردوسى با حضور ايرانشناسان غربى، فرصت خوبی براى نوشين فراهم آورد و توانست سه نمايشنامه را با الهام از شاهنامه، در برابر آنان روى صحنه ببرد. در همين سال با همكاری همسرش "لورتا"، تئاتر فردوسی را بنياد نهاد.
نوشين سفر ديگرى هم به اروپا داشت. در آغاز در جشنواره تئاتر مسكو شركت كرد و بعد، در آستانه جنگ جهانى دوم رهسپار فرانسه شد و تحصيلات خود را در زمينه تئاتر، زبان و ادبيات فرانسه ادامه داد. فعاليتهای سياسی (عضويت در حزب توده ايران) برای او، زندان و تبعيد و فرار را در سال هاى بعد در پی داشت.
با باز شدن فضاى فرهنگى، نوشين نيز زمينههاى هموارترى براى عرضه نمايشهاى خود پيدا كرد و گامهاى بلندی در آشنايى جامعه ايران با تئاتر جهانى برداشت. اما با تيراندازى به شاه در سال 1327، كار يكسره شده و نوشين يكبار ديگر همراه با گروهى از همانديشان خود به زندان افتاد. از همان زندان، توسط همسرش كه ملاقات هفتگی به او داشت گروه تئاترى خود را در اجراى نمايشنامهها هدايت كرد. او از جمله رهبران و كادرهای حزب توده ايران بود كه از زندان قصد گريختند. نوشين پس از فرار از زندان راهی اتحاد شوروی وقت شد.
نام نوشين به عنوان بزرگ ترين كارگردان و هنرپيشه بي رقيب كشور ما طنيني عظيم يافت. در اين تا ترها، نوشين "مستنطق"، "پرنده آبي" (از موريس مترلينك)، "مونسرا"، " توپاز" ، "بادبزن خانم وينده مير"، " نوكرخان لنكران" و غيره را به صحنه آورد. ولي نمايش نامه انقلابي "خروس سحر" را كه خود او نوشته و در مجله "مردم" به ثبت رسانده بود، هرگز به صحنه نيآورد. اين نمايش نامه ملهم از نمايش نامه هاي اجتماعي ماكسيم گوركي است.
تاتر فرهنگ را نوشين در دوران آزادي خود شخصا اداره مي كرد، ولي تاتر سعدي به هنگامي داير شد كه نوشين در زندان بود و به هدايت اين تاتر از دور اكتفا مي ورزيد. گروه تاترال او سرشار از احترام و اطاعت نسبت به او بود.
در مسكو به تصحيح شاهنامه در هشت جلد و فراهم آوردن واژهنامه دقيقى براى آن و ترجمه بسياری از قصهها و نمايشنامههاى برجسته جهانى مشغول شد و از دانشكده ادبيات دانشگاه مسكو درجه دكترا دريافت كرد. نوشين در ابتدای سال 1350 درگذشت.
منبع: