محمود خاتمی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
محمود خاتمی از فلاسفه معاصر ایرانی در سال 1342 در تهران متولد شد. وی در هر دو سنت ایرانی-اسلامی و غربی تحصیل وپرورش یافت. علوم اسلامی را تا اخذدرجه اجتهاد حوزوی در26 سالگی دنبال کرد و تحصیلات وتحقیقات خود رادرزمینه فلسفه در دانشکاههای ایران و انگلستان دنبال کرد و درجات کارشناسی فلسفه، كارشناسي ارشد الهيات (اديان وعرفان)، كارشناسي ارشد فلسفه،دكتري فلسفه ،را از دانشگاه تهران و دكتراي دیگری در فلسفه از[دانشگاه دورهام]] انگلستان اخذ کرد. پس از بازگشت به ایران در 33 سالگی رسما به گروه فلسفه دانشگاه تهران پیوست وتا کنون در آنجا به تدریس وتحقیق مشغول است. محمود خاتمی در سال 2005 همچون یک پدیدارشناس به نمایندگی از خاورمیانه برای مشارکت در طرح جامع و بین المللی "Phenomenology 2005" دعوت به همکاری شد. وی در سال 2006 نیز به خاطر نظریات فلسفی برجسته اش درحوزه متافیزیک وپدیدارشناسی در فهرست فیلسوفان منتخب سال جهان برگزیده شد.
[ویرایش] فلسفه انتتیک
عمده مساله ای که خاتمی بدان اشتغال داشته است ذهنی بودن است وی با قراأت خاصی از سنت اشراقی ایران (از جمله ملاصدرا) و پدیدارشناسی (بخصوص هیدگر) در آثار انگلیسی خود با ارایه فلسفه خاصی که خود آن را "انتتیک" نامیده است مدلی برای سوبجکتیویته انسان عرضه کرده است. فلسفه انتتیک فلسفه ایست با محوریت انسان و تحلیل انتتیک او. در همین زمینه خاتمی نظریه ها وایده های جالبی را در مورد وجود انسان، آگاهی، عمل و اراده، نفس وبدن و در مجموع سوبجکتیویته انسانی ارایه داده است. رهیافت خاتمی به پدیدارشناسی وسنت اشراقی بسیار خاص است و هر چند از این دو سنت متاثر است اما در نهایت تلفیق یا تفسیر هیچکدام نیست.هر چند ظاهرا خاتمی مایل است از وصف "صدرایی" برای رهیافت و فلسفه خود استفاده کند (وصفی که برای کسانی که ملاصدرا را میشناسند ولی آثار خاتمی را نخوانده اند این تصوررا ایجاد کند که او به شرح آراء ملاصدرا پرداخته است ) ولی در اصل به نظر میرسد که او این وصف راهمچون یک شعار برای تاکید بر "ابرانی" بودن تفکر وفلسفه خود به کار میبرد (مثل وصف"افلاطونی" برای افلاطونیان کمبریج). ایده هایی که او با این وصف مطرح میکند به معنی سنتی کلمه نه صدرایی اند و نه اشراقی. وی با نظر به این سنت و نظر به طرح هیدگر برای عالم جدید فلسفه ای ارایه کرده که در آن انسان (سوجه) از حیث وجودی یک عمل فازیک است و در همین عمل فاریک تعالی مییابد.
[ویرایش] آثار
بر خلاف آثار انگلیسی خاتمی که به ارایه فلسفه خود میپردازد آثار فارسی او بیشتر جنبه تعلیمی دارد. اما هر چند وی در آثار فارسی فلسفه خود را نیاورده ولی همه آثار او به فارسی نوست. کتاب وی در مورد هیدگر اولین کتاب است که شرح بسیار روان ومنظم وقابل استفاده و بدور از کج فهمی ها وتفسیر های فردیدی به فارسی ارایه میدهد. در عین حال این کتاب از نظر هیدگر شناسی هم نوست چون یک بازسازی خاص از اندیشه هیدگر است. کتاب او در مورد پدیدارشناسی دین به فارسی هم در این حوزه حتی در ادبیات فلسفی خارجی زبانان کم نظیر است.
كتب و مقالاتاین فهرست فقط مشتمل بر آثار وی از سال 1380 به بعداست.
- كتب فارسي:
1.جهان در انديشه هيدگر، مؤسسه انديشه اسلامي چ1379-1،چ2- 1384(برنده جايزه كتاب سال در حوزه فلسفه غرب) 2.پديدارشناسي دين، سازمان انتشارات، 1382(برنده جايزه كتاب سال در حوزه دين پژوهي) 3.درآمدي به فلسفه ذهن، جهاددانشگاهي دانشگاه تهران 1382 4.زيبايي شناسي از منظر پديدار شناسي، فرهنگستان هنر (1383) 5.پدیدارشناسی هنر، فرهنگستان هنر (آماده چاپ )
- فصل يا فصول در ضمن ساير كتب:
”روش حكمت متعاليه”، مطالعات تطبيقي در ملاصدرا، بنياد ملاصدرا 1382
”اخلاق“، دايره المعارف بزرگ فارسی 1373
چهار مقاله در باره اومانيسم ، اومانيسم (با دكتر داوري و ديگران)، پژوهشگاه علوم انساني (زير چاب)
" فردباوری"، رهیافت های معاصر در فلسفه غرب، پزوهشگاه علوم انسانی، 1384
"تاملی در باب ماتقدم" رهیافت های معاصر در فلسفه غرب، پزوهشگاه علوم انسانی، 1384
"پدیدارشناسی هوسرل"، کتاب نقد ، پزوهشگاه علوم انسانی، 1384
" رهیافت صوری کانت به پیشینی و نقد هوسرل از آن"، درس فلسفه درد فلسفه است (جشن نامه دکتر مجتهدی) ، 1384
- انگليسي:
* كتب: Sadraean Meditations: Toward a Transcendent Philosophy of Mind, Societas Philosopia Islamica, Lekton 2003
From a Sadraean Point of View: Towards an Elimination of the Subjectivistic self, London Academy of Iranian Studies, London 2004
Transcendental Subjectivity and Beyond, 2005
* فصل يا فصول در ضمن ساير كتب:
" Sadra on Mental Causation " in Mulla Sadra and Comparative Philosophy on Causation, ed.by Lais, London 2003
"The Transcendent method: A Reconstruction", in Comparative Studies on Mulla Sadra, V.4, ed.SIPIN, Mulla Sadra Foundation, Tehran 2002
"A Phenomenological Approach to the Illuminative Notion of Man," in Analecta Husserlina, Kluwer, 2006
"Consciousness",in Phenomenology 2005, ed.by Embree,
* مقالات (گزيده)
ه-1 فارسي: اصل قاعده نامندي و امكان علم روانشناسي، فلسفه (دانشگاه تهران) زمستان1384
مدل كامپيوتري ذهن و هوش مصنوعي؛ فلسفه (دانشگاه تهران)، تابستان 1382
پراگماتيسم واومانيسم، فلسفه (دانشگاه تهران)، زمستان 1382
وجه اومانيستي فلسفه هگل، فلسفه (دانشگاه تهران) بهار 1383
هيدكر و علم جديد؛ فرهنگ،( پژوهشگاه علوم انساني)، پاييز 1381
راي هيدگر در باب نسبت تكنولوژي و هنر، نامه فرهنگ، زمستان 1382
لويناس و ديگري ، نامه فرهنگ، پاييز 1381
تبيين تاريخي ، نامه فرهنگ، بهار 1379
پديدارشناسي دين:زمينه ها، قبسات تابستان 1383
مفهوم تحلیلی جدید از خودو تجربه عرفانی آن، نامه فرهنگ، زمستان 1384
- انگليسي:
Kant's Idea of the Apriori: Toward an Interpretation, Wisdom and Philosophy, spiring 2005
Epistemology Externalised vs Skeptical Quest, Philosophy&Antropology, spiring 2004
The Transcendental Knowledge and the Psychological Subjectivity: A Kantian Heritage, Philosophia, winter 2004
The Epistemological Quest: From Possibility of Experience to the Possibility of Communication, Organon F., fall 2003
Body-Consciousness: A Phenomenological Approach, Philosophia, Fall 2006
Kant and Husserl on the transcendental, Existentia, Fall 2002
On Physicalistic Approach to Mind, Teorema, spiring 2005
The Noumenal Self: An Appraisal of Strawsonian Interpretation of Kant's Critique of Pure Reason, Metaphysica, 2006
Foucault on the Islamic Revolution of Iran, the Journal of Minority Muslim Society, Spring 2003
Descartes and Ibn Arabi on the Illuminative self, Journal of Muhyi al-Din Ibn Arabi Society, Fall 2002
Sadraean Notion of Consciousness, Transcendent Philosophy, summer 2000 Modern Conceptual Analysis of the Self and the Mystical Experience of the Self, Journal of Indian Council of Philosophical Research, vol. xxi. No.3, 2005
Can Sadraean Notion of Causality remedy the perplexity of Contemporary Philosophy of Mind on Mental Causation? Transcendent Philosophy, spring 2003
Arbery-Zeahner Controversy on the Origion of Islamic Mysticism Thranscendent Philosophy, 2006
Ibn 'Arabi's Cosmo-Anthropology and The Modern Technological Subject, in Mais, 2006
همچنین نکاه کنید به:
"http://en.wikipedia.org/wiki/"Mahmoud_Khatami
[ویرایش] منبع
سایت آفتاب نیوز