جمشید

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

جمشید یکی از پادشاهان اسطوره‌ای ایرانی‌است و قدمتی بس کهن دارد. نام او در اوستا متون پهلوی و متنهای دوران اسلامی آمده‌است. در اسطوره‌های ایرانی کارهایی سخت بزرگ به او نسبت داده شده‌است. در شاهنامه، جمشید، فرزند طهمورث و شاهی فرهمند است که سرانجام به خاطر خودبینی و غرور فرّه ایزدی را از دست می‌دهد و به دست ضحاک کشته می‌شود.

فهرست مندرجات

[ویرایش] ریشه شناسی نام

نام جمشید از دو بخش جم و شید تشکیل شده‌است و در واقع شید صفتی‌است که برای جم آمده است و نام اصلی او جم است. شید به معنی درخشان است و در ترکیباتی چون خورشید هم دیده می‌شود. جم و یم از یک ریشه است و معنی دریا و اقیانوس و گروه می‌‌دهد. جمشید بر روی هم مفهوم جم درخشان، دریای نور ،خورشید تابان ،دریای تابناک، فروغ جاودان را می‌‌رساند.

[ویرایش] جمشید در اوستا

جمشيد در اوستا پسر ويونگهونت ( ويونگهان ) خوانده شده است. بنا بر روايت اوستا، هنگامی که جمشيد به سلطنت رسيد، اهورامزدا امر کرد که وی شروع به بنای پناهنگاهی موسوم به ( ور) { باغ} یا ارگ شاهی نمايد. در اديان ابراهيمی يهوه يا الله به جای آنکه برای بی پناه‌های زمين دستور ساختن پناهگاه را بدهد برای خويش داده است که عبارت از کعبه باشد. م در فر گرد دوم ونديداد از روزگار جمشيد صحبت می‌شود، جزئيات اين قصه بيان می‌‌گردد.

[ویرایش] جمشید در شاهنامه

در شاهنامه فردوسی می‌خوانیم :

ز ابلیس و دیوان چو بر بست راه       بیامد به شادی از آن جایگاه
که بر روز خرداد جمشید جم       دل اهرمن کرد او پر ز غم
مران روز را نام نوروز کرد       یکی جشن بس به دل‌افروز کرد

و :

جهان انجمن شد بَرِ تخت او       شگفتی فرومانده از بخت او
به جمشید بر گوهر افشاندند       مر آن روز را روز نو خواندند
سر سال نو هرمز و فرودین       بر آسوده از رنج روی زمین
بزرگان به شادی بیاراستند       می و جام و رامشگران خواستند
چنین جشن فرّخ از آن روزگار       به ما ماند از آن خسروان یادگار


[ویرایش] منبع

  • برومند، جواد. نوروز جمشید.
  • عجم، محمد. خلیج فارس نامی کهن‌تر از تاریخ
  • رجایی بخارایی، احمدعلی. برگزیدهٔ شاهنامهٔ فردوسی، به کوشش کتایون مزداپور، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم ۱۳۸۱، ISBN 964-426-177-1
  • در خصوص چگونگی معرب شدن کلمات و از جمله کلمات فارسی به کتاب اللسان عربي شماره ۵۰ چاپ سازمان ایسیسکو (المنظمة العربية للتربية و الثقافة و علوم مکتب تنسيق التعريب) مراجعه شود.
این نوشتار مرتبط با شاهنامه ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.



  پیشدادیان  ن·ب·و 

کیومرث | هوشنگ | تهمورث | جمشید | ضحاک |فریدون | ایرج | منوچهر | نوذر | زو | گرشاسپ

زبان‌های دیگر