دیلمستان
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
[ویرایش] ديلمستان كجاست؟
ديلمستان منطقه اي كوهستاني است كه گستره آن كوهستان جنوب گيلان، مناطق ديلم نشين غرب مازندران و مناطق شمالي استان قزوين را در بر مي گيرد.
كه از شمال به سراوان رشت ، از جنوب به قزوين ، از غرب به كوه هاي تالش و از شرق به كوههاي غرب مازندران منتهي مي شود.
بسياري از نويسندگان حدود ديلمستان را تا گرگان گفته اند و در اين مورد نظرات متفاوت است.
ولي آنچه قابل تصور است ، بخش بزرگي از اين محدوده از متصرفات ديلميان بوده است.
اما گنجايش بحث ما ديلمستان امروز است.
مناطق ياد شده فوق داراي زبان و فرهنگ مشتركي هستند. كه به مرور زمان بين شهرستان هاي مختلف تقسيم شده اند.
مناطقي از ديلمستان را كه مي توان نام برد ، عبارتند از:شهرستان رودبار الموت، طالقان،شهرستان رودبار زيتون شامل بخش هاي مركزي ، رحمت آباد و بلوكات ، خورگام ، عمارلو و ... ، ديلمان، اشكورات ، مناطق كوهستاني شهرستان هاي غرب مازندران و ...
[ویرایش] زبان
زبان مردم دیلمستان ، ديلمي است ، كه آرامش و شيريني خاص خود را داراست .
زبان ديلمي از شمال تا سراوان رشت ، از جنوب تا الموت قزوين ، از شرق تا ديلمان ، اشكور و كوههاي غرب مازندران و از غرب تا كوههاي تالش گسترده است.
زبان ديلمي در مناطق ديلمان و اشكور به علت مراودات چندين ساله مردم با مناطق جلگه اي و گيلك نشين ، لهجه گيلكي به خود گرفته است و همين مساله در مناطق ديلم نشين مازندران نيز به چشم مي خورد.
بر اين زبان نام هاي مختلف نهاده اند:
- ديلمي: به اصالت اين زبان بر مي گردد و نامي كاملا بومي است.
- تاتي: در زمان كنوني به اين اسم خوانده مي شود.
- مادي: پروفسور احسان يار شاطر اين زبان را به نام باستاني آن يعني مادي مي خواند.
زبان ديلمي از معدود زبانهاي باستاني ايراني است كه از گزند زبانهاي مهاجم ، از جمله عربي مصون مانده است. بكر ماندن واژه هاي ايراني در زبان ديلمي ، غنيمتي است تا دست اندركاران امر از آنها براي ترميم زبان فارسي استفاده كنند.
[ویرایش] منبع
تاريخ گيلان - رابينو - انتشارات بنياد فرهنگ ايران