آیین مانی
از ویکیپدیا، دانشنامهٔ آزاد.
مانیگرایی ترکیبی است از آیینهای مسیحیت، بودایی و زرتشتی که مانی (پسر فاتک) آن را بنیان گذاشت، مانی بر این عقیده است که جهان بر مبنای روشنایی و تاریکی است و از همین رو است که خوبی و بدی وجود دارد، همچنین پیروان این آیین باور دارند که در نهایت روشنایی (خوبی) است که چیره خواهد شد و همه جا را فرا میگیرد. این آیین در ایران دوران ساسانیان مخصوصا در دوره پادشاهی یکساله هرمز هواخواهان و پیروانی داشته است. پیش از چیرگی اعراب بر ایران و سرنگونی دودمان ساسانی، پیروان مانی در زمان بهرام محکوم به مرگ گشتند و بسیاری از آنان ناچار به مهاجرت از ایران شدند. مانویت از جمله فرقههای گنوسی (gnostic) است که به درونگرایی و سیر عرفانی گرایش دارند.
مانویان در ثبت و نوشتن آثار دینی خود بسیار فعال بودند. به دنبال کشتار پیروان مانی تعداد بسیاری از مانویان به ترکستان شرقی در غرب چین فعلی مهاجرت کردند و تأثیر زیادی در معتقدات دینی این منطقه داشته اند. بنا به نوشته بیرونی مورخ قرن یازده میلادی تعداد بسیار زیادی از ترکهای شرقی، چینیها و تبتیها به این دین گرویدند. تا کنون شمار زیادی از دستنوشتههای مانوی به زبانهای پارسی میانه و دیگر زبانها (از جمله در حدود هفت هزار از دست نوشتههای به زبان ترکی ایغوری) کشف شده است.
[ویرایش] منابع اینترنتی
آیین مانی | |
---|---|
نسکهای نوشته شده به دست مانی |
|
انجیل زنده | گنج زندگان | اسفار(رسالات) | رازان(سفرالاسرار) | کتاب کوان(غولان) | دیبان(مکاتب) | مزامیر و نیایشها | شاپورگان | ارژنگ
|
|
دیگرنوشتههای مانوی | |
کفالایا | مواعظ | دیوان اباتور | اعترافنامه(خواستوانیفت) | مجموعه دستنوشتههای مانوی
|
|
زبانهای دینی | |
پارتی | قبطی | پارسی میانه | سغدی | اویغوری | چینی
|
|
دبیره(خط) | |
خط رونی | استرانجیلی | خط سغدی | خط مانوی | خط ترکی اویغوری
|
|
ردههای دینی | |
گزیدگان | نیوشایان
|
|
مفاهیم و باورها | |
هنر مانوی | فرجامشناسی مانوی | مانستان | بما | ایزدان مانوی | آفرینش | جهانبینی مانوی
|
|
کسان | |
مار امّو | بوگوخان | سنت آگوستین
|