بحث ویکی‌پدیا:استفاده منصفانه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

فهرست مندرجات

[ویرایش] معرفی

برای اطلاع از سابقه بحث این‌جا را بخوانید. به نظر من با توجه به ماده ۲۲ [1] مشکلی وجود ندارد اگر از آثار خارجی در شرایط مشابه ویکی‌پدیا انگلیسی استفاده شود:

ماده 22. حقوق مادي پديد آورنده موقعي از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود كه اثر براي نخستين بار رد ايران چاپ يا پخش يا نشر يا اجرا شده باشد و قبلاً در هيچ كشوري چاپ يا نشر يا پخش و يا اجرا نشده باشد.

پس به جز مواردی که برای اولین بار در ایران منتشر شده‌اند استفاده از موارد زیر می‌بایستی مجاز باشد:

  • Cover art. Cover art from various items, for identification and critical commentary (not for identification without critical commentary).
  • Team and corporate logos. For identification. See en:Wikipedia:Logos.
  • Stamps and currency. For identification.
  • Other promotional material. Posters, programs, billboards, ads. For critical commentary.
  • Film and television screen shots. For critical commentary and discussion of the cinema and television.
  • Screen shots from software products. For critical commentary.
  • Paintings and other works of visual art. For critical commentary, including images illustrative of a particular technique or school.
  • Publicity photos. For identification and critical commentary. See en:Wikipedia:Publicity photos.

برای آثاری که برای اولین بار در ایران منتشر شده‌اند، برداشت من از ماده ۷ مشابه همان عبارت توصیفی critical commentary است که در موارد بالا هم آمده‌اند. می‌ماند بند ۱۱ که به ظاهر به کپی کامل (نسخه‌برداری) «كتاب و رساله و جزوه و نمايش نامه و هر نوشته ديگر علمي و فني و ادبي هنري» و «ضبط برنامه‌هاي راديويي و تلويزيون» اشاره می‌کند و قاعدتا نبایستی موضوعیت داشته باشد. کاوه ب ۴ اسفند ۱۳۸۴ (۲۳-۰۲-۲۰۰۶)، 00:58

دقت کنید که ماده ۷ اشاره‌ای به استفاده تجاری نکرده‌است. از ویکی‌پدیا می‌تواند استفاده تجاری صورت گیرد. به نظر من تا مشخص شدن تکلیف این قانون و نظر دادن حقوق‌دانی در این مورد از استفاده منصفانه نباید استفاده شود. ابهامات قانون بسیار است و دراوردن جزئیات و توجه به آنها از عهدهٔ ما خارج. حتماً باید مشورت صورت گیرد. اگر کسی وکیلی که در زمینه حق تکثیر فعالیت داشته معرفی کند بسیار عالی می‌شود. حسام 05:18, ۲۳ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)
استفاده منصفانه آثار خارجی که اصلا بحثی ندارد و زیر پوشش قوانین میزبان ویکی‌پدیا است. ماده ۲۲ از این روشن‌تر نمی‌تواند باشد. ضمن این‌که سال‌هاست از آثار خارجی در ایران هرنوع استفاده‌ای می‌شود و واکنشی صورت نگرفته است. در مورد آثار داخلی چندان اضطراری وجود ندارد، اما من شخصا نیازی به قطعیت بیشتر نمی‌بینم. ‍کاوه ب ۴ اسفند ۱۳۸۴ (۲۳-۰۲-۲۰۰۶)، 07:51
این موضوع استفاده تجاری هم ظاهرا غلط‌انداز شده است. لطفا به این نمونه توجه کنید:

This image is of a music album or single cover, and the copyright for it is most likely owned by either the publisher of the album or the artist(s) which produced the music or artwork in question. It is believed that the use of low-resolution images of album or single covers solely to illustrate the album or single in question, on the English-language Wikipedia, hosted on servers in the United States by the non-profit Wikimedia Foundation qualifies as fair use under United States copyright law. Any other uses of this image, on Wikipedia or elsewhere, may be copyright infringement. See Wikipedia:Fair use for more information.

To the uploader: please add a detailed fair use rationale for each use, as described on Wikipedia:Image description page, as well as the source of the work and copyright information.

به روشنی اشاره می‌کند مورد استفاده منصفانه ممکن است صرفا روی ویکی‌پدیا مصداق استفاده منصفانه باشد و غیر آن ممکن است ناقض حق‌نشر باشد. کاوه ب ۴ اسفند ۱۳۸۴ (۲۳-۰۲-۲۰۰۶)، 07:57
حتی بدتر از آن استفاده از کلمه «و» به جای «یا» است!!! حسام 05:21, ۲۳ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)
واقعاً اگر تصمیم‌گیری این مورد به این راحتی بود نویسندهٔ این نوشته کاری انجام می‌داد! حسام 05:24, ۲۳ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)
در مورد اسناد و پرونده‌هایی که برای اولین بار در ایران منتشر نشده‌اند می‌توانیم شروع کنیم طبق قوانین موجود. ولی اسناد منتشر شدهٔ در ایران (برای اولین بار) هنوز جای بحث دارد. حسام 12:57, ۲۳ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)
موافقم. پس فعلا صرفا آثار خارج از ایران (و افغانستان؟) را مشابه ویکی‌پدیای انگلیسی (مکان سرور) بگیریم. باقی دوستان هم اگر نظر خاصی دارند مطرح کنند. کاوه ب ۵ اسفند ۱۳۸۴ (۲۴-۰۲-۲۰۰۶)، 01:29

شروین جان اگر این بحث را خواندی لطفاً نظر بده. راستی اگر کسی فردی را می‌شناسد که بتواند در زمینه استفاده منصفانهٔ اسناد و پرونده‌های منتشر شده در ایران کمک کند لطفاً به حل این موضوع مهم بیشتر کمک کند. به طور مشخص برای اسناد من شک دارم که مثلاً بتوان مطالب را از وبگاه کارخانه فولاد مبارکه کپی کرد با توجه به قانونهای موجود. از مطالب ویکی‌پدیا می‌توان استفاده انتفاعی کرد. (البته اطلاعات من در حد بسیار کمی است) حسام 20:17, ۲۳ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)

[ویرایش] بحثهای گذشته

از بحثهایی که به آن پیوند داده بودید این جملهٔ روزبه برایم جالب بود که عیناً اینجا می‌آورم:

«اصلاً ابراز نظر سطحی نیست. در آن فهرست پستی، کلی بحث در این باره شد (عمدتاً در جهتی مخالف نظر آقای ویلز) ولی در نهایت نظر ایشان به عنوان پایان‌دهندهٔ بحث تلقی شد (thread مربوطه را بخوانید). من با موضوع fair use ایالات متحده شدیداً مخالفم، بالاخص این که کسی که در ویکی‌پدیای انگلیسی کسی که بخواهد ادعای fair use دربارهٔ تصویری بکند، باید دقیقاً استدلال کند که چرا هر یک از استفاده‌هایش از تصویر طبق قانون کپی‌رایت ایالات متحده fair use است. اینجا که عدهٔ کسانی که از قوانین کپی‌رایت، چه ایران و چه امریکا، سر در می‌آورند خیلی محدود است، fair use فقط بهانه‌ای می‌شود که تصاویر جدید چپ و راست بار شوند، وقتی هم کسی اعتراض کرد، یک برچسب fair use می‌خورد و خلاص. به نظر من مشکل زمانی می‌تواند حل شود که بیشتر از یکی دو نفر از قوانین کپی‌رایت سر در آورند، که بشود فهمید اصلاً موضوع چیست.
اما برای این که دربارهٔ خود موضوع صحبت کنیم، این موازنه به نظر من این طور می‌تواند صورت بگیرد که بندهای fair use قوانین ایران و افغانستان (مخاطبان اصلی ویکی‌پدیای فارسی) و ایالات متحده و دیگر کشورهایی که کارگرارها در آن قرار دارند مطالعه شود، با نگاه به GFDL و سایز شرایط ویکی‌پدیا. روزبه ۰۰:۲۳, ۹ نوامبر ۲۰۰۵ (»

بهتر است اول موارد واضح و روشن را مشخص کنیم و موارد پیچیده‌تر را سختگیری بیشتری کنیم. مثلاً جلد CD مثال واضحی از استفاده منصفانه یه نظر می‌رسد. باید فهرست مشخصی از موارد را تهیه کنیم. موارد عکسهای بارگزاری شده تا به‌حال با این برچسب موقتی هم باید سریعتر مورد به مورد بررسی شود. حسام 17:19, ۲۵ فوریه ۲۰۰۶ (UTC)

فکر می‌کنم مواردی که بالا آوردم کافی باشند. بعضی موارد مانند تصاویر خبری را می‌شود مورد به مورد بررسی کرد. برای مثال en:Image:Beforesmarraafter.jpg را ببینید. کاوه ب ۷ اسفند ۱۳۸۴ (۲۶-۰۲-۲۰۰۶)، 07:21

[ویرایش] استفاده منصفانه از آثار خارجی

موارد کلی را از en:Wikipedia:Fair use نقل می‌کنم. کاوه ب ۷ اسفند ۱۳۸۴ (۲۶-۰۲-۲۰۰۶)، 07:41

[ویرایش] صدا

  • قطعه کوتاهی از موسیقی به منظور شناساندن سبک، گروه یا آهنگی سرشناس وقتی که همراه با تفسیر انتقادی یا تاریخی ضمن نام بردن از صاحب حق‌نشر.
  • صدای سخنرانی‌ها یا وقایع تاریخی وقتی که همراه با تفسیر انتقادی یا تاریخی ضمن نام بردن از صاحب حق‌نشر.

[ویرایش] تصویر

  • تصویر جلد آثار مختلف منظور شناساندن و نقد.
  • نشان باشگاه‌ها و شرکت‌ها برای شناساندن.
  • تمبر و پول برای شناساندن.
  • آثار تبلیغاتی دیگر مانند برشورها و پوسترها برای نقد.
  • تصویری از تصاویر متحرک فیلم و تلویزیون برای نقد و بحث.
  • تصویر از محیط نرم‌افزارها برای نقد.
  • نقاشی‌ها و دیگر هنرهای بصری. برای نقد، شامل شناساندن سبک.
  • عکس‌های تبلیغاتی برای شناساندن و نقد.

[ویرایش] پیشنهاد بازنویسی بند ۷

در بند ۷ قانون حمایت از مولفین و مصنفان و هنرمندان آمده است :

«مادة 7. نقل از اثرهايي كه انتشار يافته است و استناد به آن‌ها به مقاصد ادبي و علمي و فني و آموزشي و تربيتي و به صورت انتقاد و تقريظ با ذكر اخذ در حدود متعارف مجاز است.»

می‌توان متنی اینچنینی را برای اصلاح قانون برای در نظر گرفتن استفادهٔ منصفانه پیشنهاد داد:

«نقل و استفاده از اثرهایی که انتشار یافته است با هدف شناساندن، بررسی و نقد در حدود متعارف و به شکلی که در صورت انتفاعی بودن این نقل و استفاده، انتفاع مستقیم به تنهایی از اثر داری حق تکثیر حاصل نشود و اثر ذکر شده نیز به شکلی استفاده و نقل گردد که این شکل از ارائه با استفاده‌هایی که پدیدآورندهٔ اثر می‌تواند اجازهٔ آن را واگذار کند (و در مادهٔ ۵ آماده است)، متفاوت باشد مجاز است.»

سپس برای واضح‌تر شدن می‌توان مصداق این تفاوت را ذکر کرد (مثل کوچک بودن ابعاد تصاویر و low res بودن آنها و...) --شروین افشار 23:39, ۴ آوریل ۲۰۰۶ (UTC)

در ویکی‌پدیای فارسی آمده است که استفاده منصفانه تنها ویژه آثار انتشار یافته در خارج از کشور است ولی در قانون حقوق مالفان، منصفان و...(برگرفته از کتابی مربوط به این قانون که سال ۱۳۸۲ به وسیله انتشارات ریاست جمهوری چاپ شده‌است) آمده است
من اين قانون را بدين گونه ديده‌ام:
نقل از اثرهایی که انتشار یافته و استناد ره آن‌ها به مقاصد ادبی و علمی و فنی و آموزشی و تربیتی و به صورت انتقاد و تقریظ با ذکر ماخذ در حدود متعارف مجاز است.(ماده ۷ از قانون پدیدآورندگان مصوبه ۱۱/۱۰/۴۸)
با توجه به اين قانون من فكر مي‌كنم كه مي‌توان استفاده منصفانه را براي آثار انتشار يافته در ايران نيز تعريف كرد. كساني كه مانند من فكر مي كنم كه ما بايد از بيشينه امكانات در دست سود ببريم و با توجه به اين كه استفاده از اين آثار (با تعريف مشخص) بنا به قانون بالا بر روي خود ويكي‌پديا ايرادي ندارد، ما مي توانيم از آن ها سود بجوييم و كساني كه مي‌خواهند از عكس بيرون از ويكي سود جويند بايد به صفحه مربوطه رفته و حق تكثير آن را بررسي كنند. --سروش ☺بحث | ☼ویرایش‌ها ۲۱:۳۵, ۱ نوامبر ۲۰۰۶ (UTC)
مجوزهای ویکی‌پدیا به گونه‌ایست که اجازهٔ استفادهٔ تجاری را نیز می‌دهد. ولی در مقاصد بالا چنین چیزی نداریم. حسام ۱۰:۴۴, ۱۷ اکتبر ۲۰۰۶ (UTC)
حد متعارف هم خودش مشکل دیگریست. معمولاً در حد یک نقل قول و چنین مصارفی از آن برداشت می‌شود. در ضمن هدف ویکی‌پدیا ایجاد دانشنامه‌ای آزاد است. اگر آزادی را در نرم‌افزارها دیده باشید باید به گونه‌ای باشد که هیچگونه محدودیتی (به جز محدودیت‌های خود آن مجوز) برای مصرف‌کنندگان ایجاد نکند. شاید برای همین باشد که در بسیاری از زبان‌ها حتی همان استفادهٔ منصفانهٔ ویکی‌پدیا انگلیسی را نیز قبول ندارند. حسام ۱۵:۱۸, ۱۹ اکتبر ۲۰۰۶ (UTC)
ربطی ندارد. استفاده منصفانه ما هم لزوما برای استفاده تجاری نیست:

The current policy towards fair use is a notable blurry area in regards to this, as there are many conceivable circumstances in which the use of copyrighted materials would be fair use on the English Wikipedia (run by a non-profit organization), which might not be in many other contexts (such as by a for-profit organization). Just because something is fair use on Wikipedia does not mean it is automatically fair use in any other context — content re-users must evaluate their own circumstances on an individual level. Furthermore, Wikipedia fair use standards are currently modeled around United States copyright laws, and though fair use/"fair dealing" laws exist in some other countries, they are often very different than those in the United States.

For reusers, particularly commercial reusers, the most important part of a fair use description is good information on the original source of the image. That is essential to allow them to make their own determination of whether their own use is fair use. They can't rely on our judgment because they have legal liability regardless of what we say. Identifying the original source is good practice in general, as it bolsters our claim that we are not trying to defraud the original copyright holder.

کاوه ب ۲۵ مهر ۱۳۸۵ (۱۷-۱۰-۲۰۰۶)، ۱۱:۱۰