تویسرکان

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

شهر تویسرکان مرکز شهرستان تویسرکان از شهرهای استان همدان است.


تويسركان در جنوب كوه الوند و شهر همدان واقع شده است. اين شهر به خاطر تعدد و بزرگي درخت‌هاي گردوي‌اش بسیار معروف است. آب و هواي شهر، معتدل كوهستاني است. اين شهر بر روي ويرانه‌هاي شهر قديمي‌رودلاور (روز آور) كه بر اثر حمله مغول ويران شده، ساخته شده است. در واقع پس از ويراني رود آور، از ادغام دو روستاي توي و سركان، تويسركان به وجود آمده است. ۱۱۰۰۰۰ نفر جمعیت دارد


فهرست مندرجات

[ویرایش] پیشینه تاریخی نام تویسرکان

[ویرایش] آب‌ و هوا و مشخصات جغرافیایی

این شهرستان در مختصات ۳۴ درجه و ۲۰ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۴۶ دقیقه عرض جغرافیایی و۴۸ درجه و۳ دقیقه تا ۴۸ درجه و ۳۵ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است و از شمال به شهرستانهای همدان و اسد آباد و قسمت کمی هم به شهرستان بهار از مشرق به ملایر از مغرب به کنگاور واز جنوب به شهرستان نهاوند محدود می‌‌باشد.

بلندترین نقطه این شهرستان قله الوند با ارتفاع ۳۵۷۴ متر است که فصل مشترک این شهرستان و شهرستان همدان است و پست‌ترین نقطه آن نیز روستای کارخانه با ارتفاع ۱۵۵۵ متر می‌‌باشد و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا ۱۷۸۴ متر است. این شهرستان به دلیل کوهستانی یودن و مرتفع بودن دارای آب و هوای معتدل کوهستانی است و رودخانه‌های مهم آن قلقل رود. کرزان رود. سرکان رود .و سرابی هستند. که مازاد آب آنها پس از آبیاری زمین‌های کشاورزی مسیر خود به رودخانه گاماسیاب می‌‌ریزد.

شهرستان تویسرکان با مساحت ۱۵۵۶ کیلو متر مربع از ۳ شهر تویسرکان. سرکان. فرسفج و ۲ بخش: مرکزی و قلقل رود و ۷ دهستان و ۱۱۱ روستا تشکیل شده و طبق سرشماری سال ۱۳۷۵ دارای ۱۱۸۹۵۴ نفر جمعیت و تراکم نسبی ۷۴/۴ نفر در هر کیلومتر مربع است.


دین و مذهب مردم آن, اسلام ويهودي و شیعه جعفری است و زبان آنان فارسی است ولی تعدادی از روستاهای مجاور به استان کرمانشاه و شهرستان نهاوند و ملایر. به کردی. لری و به طور محدود به ترکی نیز صحبت می‌‌کنند.

[ویرایش] زبان و گویش

زبان مردم شهر تویسرکان و بیشتر بخش‌ها و روستاهای آن فارسی است که با لهجه خاص خود ادا می‌شود. معدودی از ساکنین روستاها به زبانهای کردی و ترکی نیز تکلم می‌‌کنند. هر چند لهجه محلی در برخی بخش‌ها کمی با یکدیگر تفاوت دارد ولی به طور کلی مبنای گویش اکثر مردم این منطقه متأثر از زبان لری بوده و بسیاری از کلمات با لحن و لهجه مصطلح در مناطق لرستان ادا می‌شود.

ان تشابه لهجه با توجه به سوابق تاریخی و اشتراک نژادی و مجاورت با لرستان یک امر طبیعی است. لغات زیادی در زبان محلی تویسرکان وجود دارد که ظاهراً خاص زبانهای محلی این منطقه است مثل چُتِلي (چمباتمه)، کَپُني (ادا در آوردن)، چَقِ چوق (چانه زدن) و … که بخشی از این سایت سعی در گردآوری آنها دارد. تصور بر آن است که این کلمات سابقه تاریخی زیادی داشته و ریشه در زبان پهلوی ساسانی دارد که طی قرون متمادی از گزند حوادث مصون مانده و سینه به سینه حفظ شده است. زیرا چنانکه می‌‌دانیم ایرانیان پس از تسلط اعراب علاقه و تلاش زیادی برای حفظ زبان اجدادی خود به کار می‌‌برده‌اند و در راستای این هدف بسیاری از لغات پارسی باستان در محاورات معمولی مردم مناطق مختلف ایران باقی مانده است.

[ویرایش] شخصیت‌های معروف

حیقوق نبی یکی از پیامبران صاحب کتاب بنی اسراییل و معاصر با دانیال نبی

حیقوق نبی از پیامبران بنی اسراییل است که حدود ۲۶۰۰ سال پیش می‌‌زیسته و نگهبان معبد بزرگ یهودیان در اورشلیم بوده است. حدود سال ۵۹۰ قبل از میلاد، بخت النصر پادشاه خونخوار کلده به اورشلیم حمله کرد و یهودیان زیادی را به قتل رساند و نزدیک به بیست هزار نفر از آنان را اسیر و به شهر بابل پایتخت کلده که نزدیک بغداد فعلی قرار داشت انتقال داد. حیقوق نبی در بین این زندانیان بود و مدت طولانی در زندان به سر برد. در سال ۵۴۸ قبل از میلاد کورش کبیر پادشاه ایران به کلده حمله کرد و در جنگی طولانی لشکریان کلده را شکست داد و بابل را تصرف کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان یهود را صادرنمود. پس از آزادی از بند اسارت بابلیان، حیقوق پیامبر به ایران مهاجرت کردند و در شهر تویسرکان (رودآور) ساکن شدند و در همین شهر رحلت کردند. آرامگاه حیقوق نبی در تویسرکان طی قرون متمتدی چندین بار بازسازی شده است. این آرامگاه یکی از قدیمی‌ترین آثار تاریخی ایران محسوب می‌شود. (عکسهای آرامگاه)

رضی الدین آرتیمانی شاعر معروف عصر صفوی

ساقی نامه معروف که با بیت معروف

الهی به مستان میخانه ات     به عقل آفرینان دیوانه ات 

آغاز می‌شود از آثار اوست.

[ویرایش] مکان‌های توریستی

کمر بسته: مکانی در شهر سرکان در ۳ کیلومتری تویسرکان

[ویرایش] منبع

  • شهرستان تویسرکان در وب‌گاه «همدان دروازهٔ تمدن». (استفاده با ذکر منبع - بازبینی ۷ آذرماه ۱۳۸۴).
استان همدان

استان همدان

مرکز همدان
شهرستان‌ها

اسدآباد | بهار | تویسرکان | رزن | کبودرآهنگ | ملایر | نهاوند | همدان

شهرها

ازندریان | اسدآباد | بهار | تویسرکان | جورقان | جوکار | دمق | رزن | سامن | سرکان | شیرین‌سو | صالح‌آباد | فامنین | فرسفج | فیروزان | قروه درجزین | قهاوند | کبودرآهنگ | گل‌تپه | لالجین | مریانج | ملایر | نهاوند | همدان

آثار دیدنی

آبشار گنجنامه | آتشکده نوشیجان | آرامگاه باباطاهر | آرامگاه بوعلی‌سینا | امامزاده یحیی | پیست اسکی الوند | تالاب پیرسلیمان | تپه باستانی هگمتانه | سد اکباتان | سرآب گیان | غار علیصدر | گنبد حیقوق نبی | مجسمه شیر سنگی | مقبره باباپیره | موزه تاریخ طبیعی همدان

 این نوشتار مرتبط با جغرافیا ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
زبان‌های دیگر