کارل فریدریش گاوس

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

بزرگ شود

کارل فریدریش گاوس (۳۰ آوریل ۱۷۷۷- ۲۳ فوریه ۱۸۵۵) ریاضیدان بزرگ آلمانی است.


[ویرایش] زندگی

کارل فریدریش گاوس فرزند باغبان فقیری از اهالی برونشویک آلمان بود که در تاریخ ۳۰ آوریل سال ۱۷۷۷ متولد شد پدرش مردی شرافتمند و مادرش زنی فعال و باهوش بود. گاوس بیش از سه سال نداشت که پدرش را از اشتباهی که در حساب ورقه‌ای بود مطلع ساخت و بدین ترتیب توانست استعداد فوق العاده خود را در محاسبه نشان دهد هنگامیکه گاوس در مدرسه ابتدایی مشغول تحصیل بود و بیش از ده سال بیشتر نداشت یک روز معلم او سر کلاس شاگردان را وادار نمود که مجموع سلسله‌ای از اعداد را با هم جمع کنند ولی هنوز صورت مسئله تمام نشده بود که گاوس ده ساله گفت من مسئله را حل کردم او متوجه شده بود که اختلافات مابین دو عدد از این سلسله مقداریست ثابت و خود به خود دستوری برای مجموع این نوع سلسله اعداد بوجود آورد معلم او سخت متعجب شد و اظهار داشت که این کودک از من قویتر است و من دیگر معلوماتی ندارم که به او بیاموزم گاوس در سال ۱۷۹۵ وارد دانشگاه گوتینگن شد و در ۱۹ سالگی به حل بسیاری از مسائل که برای اویلر و لاگرانژ لانحل مانده بود موفق گردید گاوس نیز همچون ارشمیدس و دکارت و ایزاک نیوتن در کودکی دچار حادثه‌ای گردید که ممکن بود ریاضیات را از وجود او محروم سازد وی در اولین سالهای کودکی بود و طغیان آب ترعه‌ای را که از کنار خانه محقر ایشان می‌‌گذشت سر ریز کرده بود کودک در کنار آب بازی می‌‌کرد در ترعه افتاد و چیزی نمانده بود که غرق شود و اگر بر حسب تصادف کارگری که در آن نزدیکی بود وی را نجات نمی‌داد زندگانی گاوس به همین جا خاتمه می‌‌یافت روز ۳۰ مارس ۱۷۹۶ یکی از روزهای تاریخی دوران زندگی گاوس است در این روز یعنی درست یکماه قبل از اینکه ۱۹ ساله شود گاوس به طور قطع تصمیم به مطالعه در ریاضیات گرفت از همین روز بود که وی دفتر یادداشت علمی خویش را ترتیب داد که یکی از ذیقیمت‌ترین مدارک تاریخ ریاضیات می‌‌باشد و اولین مسئله‌ای که در آن ثبت شده است همین اکتشاف بزرگ او می‌‌باشد. این دفتر یادداشت فقط از سال ۱۸۹۸ در معرض مطالعه عموم قرار گرفت یعنی ۴۳ سال بعد از وفات گائوس.

گاوس در ۹ اکتبر ۱۸۰۵ در ۲۸ سلگی با یوهانااشتهوف از اهالی شهر براونشوایگ ازدواج می‌‌کند و در نامه‌ای که سه روز بعد از نامزدی خود به دوست دانشگاهی خویش ولنگانگ بولیه نوشته است از خوشبختی خویش چنین گفتگو می‌‌کند: زندگانی هنوز به صورت بهاری ابدی با رنگهای جدید و درخشان در مقابل من ایت از این ازدواج سه فرزند نصیب او شد که یوزف و مینا و لودویگ نام داشتند زنش در ۱۱ اکتبر ۱۸۰۹ بد از تولد لودویگ وفات یافت. اگر چه سال بعد(۴اوت ۱۸۱۰) بخاطر کودکانش از نو ازدواج کرد ولی سالها بعد نیز از زن اول هود با تأثر بسیار گفتگو می‌‌کرد زن دوم او که میناوالدک نام داشت دو پسر و یک دختر برایش آورد.

فقر و تنگدستی گاوس از یک طرف و فوت زنش از طرف دیگر بدبینی عجیبی در او به وجود آورد بطوری که تا آخر عمر این بدبینی از او جدا نگردید ولی با وجود همه این گرفتاریها ودر حالیکه نوشته بود مرگ بر این زندگی ترجیح دارد تئوری اجسام آسمانی روی مقاطع مخروطی حل خورشید را انتشار داد و در سال ۱۸۱۱ مسیر ستاره دنباله دار عظیمی را محاسبه نمود و در همین سال تئوری متغیر موهومی را بیان کرد ولی از دیگران مخفی نگهداشت به طوری که کوشی ریاضی دان معروف دوباره مجبور به کشف آن شد و بدینترتیب ۵۰ سال علم ریاضی عقب بود. در سال ۱۸۳۳ تلگراف الکتریکی را ساخت و دو کتاب یکی در سال ۱۸۲۷ بنام تجسسات عممی در باره سطوح منحنی و یکی در سالهای ۱۸۴۳و ۱۸۴۶ تحت عنوان تجسماتی در باره مسائل مربوط به مساحی عالی منتشر ساخت ودر این هنگامبود که تمام مردم معتقد بودند که گاوس بزرگ‌ترین ریاضیدان جهان است ولی گاوس به این افتخارات اهمیت نمی‌داد و هیچکس را نزد خود نمی‌پذیرفت و از خانه خارج نمی‌شد و تنها در مدت ۲۷ سال فقط یکبار برای شرکت در کنگره علمی به برلین مسافرت کرد گاوس فقط با زنی بنام سوفی ژرمن اهل فرانسه ارتباط داشت این زن در سال ۱۸۱۶ از طرف آکادمی علوم پاریس به اخذ جایزه بزرگ ریاضیات نائل شد گاوس به آثار والتر اسکات و ژان پول علاقه فراوان داشت و در ۷۰ سالگی به فکر اموختن زبان روسی افتاد گاوس اکتشاف خود را طی سالهای ۱۷۹۶ تا ۱۷۱۴ در ۱۹ صفحه که شامل ۱۴۶ اکتشاف مهم بود در سال ۱۸۹۸ منتشر ساخت این جزوه چند صفحه‌ای گنجینه بزرگی بود که دانشمندان را به کلی حیران نمود.

گاوس اکتشاف خود را همیشه بصورت معما یادداشت می‌‌نمود و معتقد بود که فقط برای خود مطالعه می‌‌کند. وی هنگامیکه در دانشگاه تحصیل می‌‌کرد کتاب خود را بنام تجسسات حسابی تمام کرد و تئوری اعداد را که تا آن زمان شکل واقعی به خود نگرفته بود بصورت دانش حقیقی در آورد لاگرانژ ریاضیدان معروف در موردکتاب گاوس چنین اظهار داشته است. کتابی را به عنوان تجسسات حسابی منتشر نموده اید مقام علمی شما را تا ردیف بزرگ‌ترین ریاضی دانان جهان بالا برده است و قسمتی از آن که شامل اکتشافات تحلیلی است تاکنون نظیرش بوجود نیامده مقارن با انتشار کتاب گاوس در سال ۱۸۰۱ پیازی ستاره کوچک سرس را کشف نموده یود و منجمین درصدد محاسبه مدار آن بر آمدند ولی محاسبه آن به استفاده از اعدادی منجر شد که چند کیلومتر طول داشتند گاوس شروع به کار نمود و روش کلی مطالعه این مسائل را بدست آورد در نتیجه این اکتشاف به عنوان یک منجم مشهور شد و ریاست رصدخانه گوتینگن را به دست آورد. گاوس در سالهای آخر زندگی مورد توجه و محبت عمومی قرار داشت ولی آنقدر که شایستگی داشت از نعمت خوشبختی بهره مند نبود در ابتدای سال ۱۸۵۵ کم کم از تصلب عضلات قلب و اتساع حفره‌های ریوی رنج می‌‌برد و آثار آب آوردن در او هویدا شد آخرین نامه‌ای که نوشت خطاب به سردیویه یوستر«فیزیکدان انگلیسی) و در باره اکنتشاف تلگراف الکتریکی بودصبح روز ۲۳ فوریه ۱۸۵۵ در سن ۷۸ سالگی با آرامش کامل جان سپرد در قلمرو ریاضیات نام او تا ابد جاوید خواهد ماند.

[ویرایش] منبع

دانشنامهٔ رشد

[ویرایش] جستارهای وابسته

  • توزیع گوسی
  • لم گاوس (چندجمله‌ای‌ها)
  • لم گاوس (نظریه اعداد)
  • حذف گوسی
  • نویز گوسی
  • قانون گاوس
  • سطح گاوسی