ابن مقفع

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

روزبه پسر دادویه معروف به عبدالله ابن مقفع (کشته شده در سال ۱۴۵ قمری / ۷۶۰ میلادی) نویسنده و مترجم ایرانی و ساکن بغداد بود.

پدر او یعنی دادویه از مردم شهر گور (فیروزآباد) پارس بود که در شهر بصره نشیمن گزیده بود[نیاز به ذکر منبع].

روزبه کتاب‌های زیادی از پارسی میانه به عربی برگرداند. از میان کتابهایی که روزبه ترجمه کرد می‌توان از کلیله و دمنه، تاجنامه انوشیروان، آیین‌نامه، سخنوری بزرگ (الآداب الکبیر) و سخنوری خُرد (الأدب الصغیر) نام برد. نثر عربی ابن مقفع بسیار شیوا بوده و نثر وی سرمشق سخندانان و نویسندگان عربی‌نوِیس و عربی زبان بوده است. ترجمه‌های او از بهترین آثار ادبی و اخلاقی زبان عربی شمرده می‌شوند.

پوردادویه نخستین کس از خاندان خود بود که مسلمان شد[نیاز به ذکر منبع] و پس از آن توانست پیشهٔ دبیری امور کرمان را برای استاندار پارس و کرمان یعنی عیسی بن علی، عموی منصور خلیفه عباسی بر عهده گیرد.

ابن مقفع سرانجام به دستور ابوجعفر المنصور، خلیفه عباسی، در سن ۳۶ سالگی به اتهام زندقه بودن در بغداد کشته شد.

بعضی ادعا می‌کنند که ابن مقفع فقط ظاهراً مسلمان شده بوده است و یکی از دلایلی که برای داشتن گرایش زرتشتی از سوی او می‌آورند این است که می‌گویند روزی که روزبه از برابر یک آتشکده می‌گذشت این شعر را خوانده است:

ای خانهٔ دلدار که از بیم بداندیش
روی از تو همی تافته و دل بتو دارم
رو تافتنم را منگر زانکه به هر حال
جان بهر تو می‌‌بازم و منزل بتو دارم

بعضی نیز ادعا می‌کنند که عقاید زندیقی داشته است. از مهدی خلیفه نقل است (به مضمون) که «کتابی در زندقه ندیدم که با ابن مقفع ارتباطی نداشته باشد».

روزبه نخستین کسی است که رسماً آثاری به نثر عربی نوشت[نیاز به ذکر منبع]. آثار وی در بعضی دانشگاه‌های جهان، از جمله دانشگاه‌های کشورهای عرب مانند دانشگاه قاهره، به عنوان نمونه‌های خوب و شیوایی از نثر عربی بررسی می‌شوند.

[ویرایش] منابع

یکی از منابع: محمدی ملایری، محمد: تاریخ و فرهنگ در ایران، پوشینه نخست: دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی،‌انتشارات یزدان، ۱۳۷۲ خ.


بزرگان اسلام در سده‌های میانه

اثیر · ابو کمیل · ابونواس · بتانی · وقیدی · معری · بغدادی · بیرونی · تقی الدین · الحازن · کاشانی · کندی · ابن رشد · ابن‌سینا · ادریسی · ابوسعید گرگانی · فرغانی · ابوالفرج · ابوالفدا · عباس ابن فرناس · مسعودی · مروزی · مقریظی · ابن مقفع · ابن ندیم · ابن خلدون · ابراهیم ابن صنعان · جابر ابن حیان · حسن الوزن · خیام · خجندی · خوارزمی  · ابن البنا  · ابن فضلان · ابن نفیس · ابوالقاسم · علی قوشچی · صوفی . ابن بطوطه · ابن رومی · حلاج · رازی · قاضی‌زاده رومی · نصیرالدین طوسی · اقلیدسی · ابوالوفا · سعدی · سنان · طبری . فارابی · بیضاوی · غزالی · نظامی · ابن حزم · ابن عربی · مولوی · ابن تیمیه ·


[ویرایش] جستارهای وابسته

زبان‌های دیگر