میرزا کریم خان رشتی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

میرزا کریم خان رشتی (عبدالکریم اکبر) پسر عموی فتح الله خان اکبر). در حوالی سال ۱۲۶۰ش در رشت بدنیا آمد.

پسر عموی فتح الله خان اکبر) ، با میرزا ملکم خان ناظم الدوله آشنا شد و در سن حدود ۴۰ سالگی وارد سازمان پنهانی او، « مجمع آدمیت »، گردید و به عنوان یکی از پایه گذاران فراماسونری ایران فرهنگ ماسونی و انگلوفیلی را به خانواده خود وارد ساخت.

بالاخره در سال ۱۳۲۴ق- ۱۹۰۷م « لژ بیداری ایران » تأسیس شد که در آن هم اردشیرجی و هم فتح الله اکبر (سردار منصور) عضویت داشته اند. اردشیرجی به دلیل پیوندهایش با خانواده اکبر، میرزا کریم خان ۲۰-۲۵ ساله را به خوبی می شناخته.

میرزا کریم خان رشتی و برادرانش، بویژه عبدالحسین خان معزالسلطان، حضور خود را در صحنه انقلاب مشروطه علنی کردند.

در سال ۱۳۳۲ق – ۱۹۱۳م سردار محیی، برادر میرزا کریم خان رشتی، حاکم کردستان است و یک گروه قزاق به فرماندهی رودمستر و رضاخان ماکزیم (رضا شاه بعدی تحت امر او می باشند و بدینسان در سالهای فوق، رضاخان را در زمرة ایادی میرزا کریم خان و سردار محیی یافتیم.

با شروع جنگ جهانی اول، انگلیس به تجدید سازمان سرویس اطلاعاتی خود دست زد و « اداره ششم اطلاعاتی نظامی » (MI-6) شبکه های جاسوسی گستردة ماوراء بحار بریتانیا را تحت پوشش گرفت.

ایران به دلیل همین استراتژیک آن و نیز به دلیل نفوذ وسیعی که آلمان به سرعت در آن کسب می کرد و عامل اصلی آن نفرت مردم از روسیه و انگلیس بود، طبعاً یکی از مهمترین عرصه های فعالیت اینتلیجنس سرویس انگستان در مرحله جدید فعالیت آن به شمار می رفت. یکی از مهمترین ابعاد این فعالیت، نفوذ پنهان شبکه جاسوسی انگلیس در حرکت های ملیون ایرانی و نهادهای دولتی و نظامی آلمان (و سایر سفارتخانه های خارجی) در ایران بود. به همین دلیل است که در دوران جنگ اول جهانی از سوئی شاهد حضور افرادی چون حسینقلی خان نواب و سید حسن تقی زاده در برلین و « ملی » و آلمانوفیل شدن این عوامل جاسوسی بریتانیا هستیم و از سوی دیگر عناصری چون احمدعلی سپهر (مورخ الدوله) را در سمت منشی اول سفارت آلمان در تهران می یابیم. بعدها، در سالهای ۱۳۲۰، نقش آنها به عنوان عوامل اینتلیجنس سرویس روشن شد.

میرزا کریم خان رشتی و برادرش سردار محیی در کانون مهمترین رخدادهای کشور حضور فعال دارند. در سال ۱۳۳۸ق – ۱۹۱۹م در تهران شاهد پیدایش سازمانی سری و توطئه گر هستیم، که به « کمیته آهن » یا « کمیته زرگنده » شهرت دارد. میرزا کریم خان رشتی، ارتباطات این کمیته را با اردشیر ریپورتر برقرار می کرده و طرحهای اینتلیجنس سرویس را به آن انتقال می داده است. سیدضیاء از طریق حبیب الله رشیدیان دارای ارتباط موازی با وزارت خارجه انگلیس (نرمان وزیرمختار بریتانیا در تهران) نیز بوده است.