رابط شماری

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.

رابطهای شماری در دستور زبان به واژه‌های میانجی میان شماره و شمرده (عدد و معدود) اطلاق می‌شود. این رابطها در زبان نوشتاری همان نقشی را دارند که واحدها در علم فیزیک دارند. برای تعیین واحدهای مقدار یا تعداد و نوع و اندازهٔ شمرده دبیران و نویسندگان و حسابداران دیوانی سده‌های اخیر واژه‌های قراردادی مناسبی را برگزیده و بکار برده‌اند که امروزه در دستور زبان به آنها رابط شماری گفته می‌شود.

[ویرایش] فهرست رابطهای شماری در فارسی

  • استکان: برای مایعات، چای، قهوه، شیر و غیره بکار می‌رود.
  • اصله: برای درخت، چوب، تیر، سنبه.
  • انبار: حبوبات انباشته شده (مثل یک انبار گندم)، کالا
  • باب: خانه، مِلک، چادر، ساختمان از قبیل دکان، حجره، رستوران، مسجد، فروشگاه، حمام.
  • بار: وزن، نمونه (یک بار هندوانه، سه بار سبزی)
  • بارخانه: صندوق جواهر (یک بارخانه فیروزه)
  • بدره: بسته نقدینه‌ها (یک بدره اشرفی)، اشرفی، سکه‌های زر.
  • برگ: کاغذ، ورق.
  • بطانه: خز، سنجاب، پوست بخارایی.
  • بطری: نوشیدنیها، مشروب
  • بغل: حجم و وزن (یک بغل سبزی، یک بغل آجیل و شیرینی)
  • بقچه: نخ، بسته نخ، رخت، شال
  • بته، بوته: درخت بی‌تنه مانند گل و گیاهان زینتی (مثل یک بوته نعنا)
  • پاره: ده، روستا
  • پارچه: آبادی
  • پُرس: چلوکباب، غذا و مانند آن.
  • پیمانه: مایعات و گاه چیزهای دیگر.
  • تا: اکثر چیزها، مطلق اشیاء شمارشی مانند "پنج تا اتاق"، مطلق عدد مانند "سه تا".
  • تار: مو
  • تازیانه: افعی، مارهای سمی

تخته: مفروشات (فرش، قالی، قالیچه، گلیم، زیلو، پتو، جاجیم)، پارچه، لحاف، تشک، لوح، برات.

  • تَن: انسان
  • تُن: واحد وزن.
  • توپ: پارچه. (بیست متر پارچه بسته‌بندی‌شده لباس را یک توپ می‌گویند).
  • جام: شیشه
  • جریب: واحد مساحت برای زمین و ملک.
  • راًس:
  • قبضه:
  • قلاده:
  • قطعه:

[ویرایش] برگرفته از

نشاط، محمود: شمار و مقدار در زبان فارسی ۱، انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۵۹ خ. ص ۱۶۱.

این نوشتار ناقص است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.