Peadar Ua Laoghaire

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Scríbhneoir próis agus sagart ab ea é Peadar Ua Laoghaire, agus is é an meas atá air inniu ná gurbh eisean a chuir bun le litríocht nua-aoiseach na Gaeilge. Tógadh le Gaeilge i nGaeltacht Mhúscraí é, rud a d'fhág go ndeachaigh Gaeilge an cheantair sin go mór mór i bhfeidhm ar Ghaeilge na bhfoghlaimeoirí. An réamhfhocal úd um, nach bhfuil beo ach i nGaeilge Mhúscraí, is cuid de Ghaeilge an mhaorlathais agus an dlí é inniu, agus is dócha gurbh as Gaeilge Uí Laoghaire a tháinig sé in úsáid chomh forleathan sin.

Chum sé an scéal "Séadna" sna 1890í, agus é á insint mar scéal chois tine ag triúr cailíní óga. Tá gearreagráin ann a bhfuil fráma sin na scéalaíochta bainte díobh. Is é is príomhthéama don scéal ná an margadh a shocraigh an táilliúir Séadna leis an bhFear Dubh. Cé go bhfuil an scéal fréamhaithe in ithir an bhéaloidis a chloiseadh an scríbhneoir ó na seanchaithe cois teallaigh le linn a óige, tá dlúthghaol aige fosta leis an miotas Gearmánach faoi Faust. Foilsíodh ina shraithscéal ar irisí éagsúla Gaeilge é an chéad uair.

Amach ó "Séadna", scríobh sé leabhar dírbheathaisnéise faoin teideal "Mo Scéal Féin". Thairis sin, chuir sé Nua-Ghaeilge ar scéalta de chuid na seanlitríochta Gaelaí, cosúil le h-"Eisirt" agus "An Cleasaí", agus chuir sé Gaeilge a cheantair féin ar leagan giorraithe de scéal Don Quixote, nó Don Cíochótae, as Gaeilge. Tháinig eagrán nua den leabhar i gcló le déanaí.