Domhnall Mac an Deòir
As a'Wikipedia
B'e Domhnall Mac an Deòir (Domhnall Deòireach/Donald Dewar)( 21 An Lunasdal 1937 - 11 An Damhair 2000) neach-poileataigs Albanach agus a' chiad Chiad Ministear aig Alba.
[deasaich] Eachdraidh-Beatha
Rug e ann an Glaschu agus chaidh e gu Acadamaidh Glaschu agus an uairsin Olthaigh Glaschu. 'S ann aig Olthaigh Glaschu a choinnich e Iain Smith, a bhiodh na cheannard aig am Partaidh Laboireach, aig sòisealtas deasbad an olthaigh.
Bha e na bhall den Partaidh Laboireach aig ìrean Albanach agus Breatanach bho aois òg. Fhads a bha e ag obair ann an Glaschu mar neach-lagha bha e taghte a bhith na Bhall-Phàrlamaid airson an roinn-tahgaidh Abaireadhainn Deas, aig aois 28, anns an taghadh coitcheann 1966. Ann an 1970 dh'fhàg a bhean aige, agus mathair gu dithis clann, e airson am fear-lagha Albanach Derry Irvine. Cha do rèitich an dithis duine a riamh ged a bha iad a' fritheil anns an aon Cabineat ann an 1997. Cha do phòs e a rithist. Cuideachd ann an 1970 chaill e a chathair-parlamaid anns an taghadh coitcheann 1970.
Thug e greis a mach a poileataigs anns na seachdadan gun do thill e ann an 1978 mar Ball-Phàrlamaid roinn-taghaidh ann an Glaschu. Dh'èirich e gu luath troimh na h-inbhean agus ann an 1984 bha e na bhall den Cabineat Dhubharachd (Shadow Parliament).
Ann an 1997 nuair a bhuannaich Am Partaidh Laboireach an taghadh coitcheann rinn Tony Blair e na Rùnaire na Stàite airson Alba. Anns an dreuch seo b'urrainn dha cumail am pròiseact a thoisich Iain Smith mus do bhasaich e - The Scotland Act - a' dol. Thoisich agus bhrosnaich e an tiomnadh-chumhachdan (devolution) agus ann an 1999 thainig an obair a rinn e gu àirdeas nuair a fhuair Alba a chiad Pàrlamaid aca airson 300 bliadhna agus bha esan air a thaghadh mar a' Chiad Ministear.
Thoisich an obair a bha e air deanamh airson am Pàrlamaid seo fhaighinn deanamh spàirn air agus bha aige ri obair-leimhe cridhe fhaighinn anns a' Chèitinn 2000. Air 10 Damhair am bliadhna sin bha caill-fuil (hemorrhage) mòr aige na cheann. Bhasaich e an ath latha ann an Ospadail Coitcheann an Iar ann an Dun Eidinn. Bha an tiodhlacadh aige ann an Cathair-Eaglais Glaschu am meadhan seallaidhean de bhron nach robh am baile air faicinn roimhe airson neach-poileataigs. Bha a choirp loisgte agus a luaithean air an sgapadh aig Ceann Loch Gilp.
Anns a' Cheiteann 2002 dh'fhosgail Tony Blair iomhaigh de Domhnall Mac an Deòir aig ceann Srathaid Both-Chanain ann an Glaschu.