Umi Ñemongu'e Joguerahaviárava Remimbopokuérava Ñane Apytu'ũme

De Wikipedia

Umi Ñemongu’e Joguerahaviárava Remimbopokuérava Ñane Apytu’ûme Ha Imomba’ete Tekovekuaápe Guarâ

Mariela Szirko rupive

Electroneurobiología (Tajurekokuaa Aratirindy pegua) 2003; 11 (2), pp. 14-65; URL <http://electroneubio.secyt.gov.ar/index2.html>;

Aveí akâ’i moherakuahára Helmut Wautischer-pe (oñemoherakuátava: The MIT Press, Boston, MA, 2005), Ontology of Consciousness: A Modern Synthesis Copyright © 2002 Mariela Szirko. Maymavaite ikatu oike ko tembiapo kóvape; ikatu avei ojekuaauka opa ñe’êmosarambiha rupive, noñemokechêíma guive ko marandu ha mamógui ou; oñemombe’úvarâ avei mamópa oî pe ijypy.

Parehára: Postmaster [-=at--] neurobiol.cyt.edu.ar

MBYKYHÁPE GUARANÍME: Ñane apytu’û niko omba’apo haguâ, ojapo avei oimeraêva mba’e hetéva ojapó haicha. Oimeraêva mba’e hetéva ambuéicha, avei ñane apytu’û oguereko ijapytépe heta vore chu’imimi hérava tetemirîete. Ha’ekuérava oî oikóva ojere tapiaite umi mba’era’ŷi michîetevéva hérava tuminguaave’ŷ pa’û rupi térâ hyepypekuéra, ha ova’ova hendágui haimete ku tesape ipya’e haicha. Oî ramo máva oñemohendáva peteî mba’e oku’e pya’etéva, ári, upé guive oikuaase mba’épa ojehu ijerére, péicha ojehu ichupe: umi mba’e oîva okápe pa’ûpa’ûngue oñeha’â ñaimo’âiténte ára ha pa’ûnandi ojepysóva ysýcha. Mombyrykue, tuichakue ha hi’arekué niko iñambuepa ñandéve jahovamombe ú ramo. Ko’â mba’e ojekupytypa pe máva omañahatâva hína hesekuéra ñemongu’é rehe, kóva he’ise, pe jesarekohára javeve. Upévare umi ñemongu’e ipya’e porâva, ikatu haguâichava ohechauka upe temimbopo upéva, héra joguerahaviárava, ha ohovamombe’u pe mba’ekuaavete apŷirekokuaa vore, hérava mba’ekuaarâ joguerahaviárava. Ñamoîkuaa techapyrâ, umi arapa’û ñaimo’â ipukúva ha umi pa’ûnandí katu ñaimo’â imbykýva. Ko temimbopo kóva ojehu avei umi mba’e apytépe, ha ikatu jahecha peteî ita ryepýpe, térâ yvyra pehêngue peteî ryepýpe. Ñane apytu’û apytekuápe ojehu avei upeichaite. Ko’â ñemongu’e hyepypegua ojapópa nañói temimbopo umi oikovéva ryepýpe. Omoheñóipa temimo’â peichaguánte téra amoichaguánte. Ñeporandu tuichavéva niko mba’éichapa ko ñemongu’e kóva omoheñói ramo umi temimbopo vorengarekokuaápe guarâ, ha mba’éichapa upéva oñembojuaju ñane apy’â rekóre; jaikuaáma niko ko ñemoarandu kóva ohupyty hague temimbopo iporâporâva.


Sa’ary XVIII mbyté guive, Virreinato Río de la Plata-pe, pe tajurekokuaa omoheñóiva’ekue pe tajurekokuaa aratirindy pegua. Kóva ojapo haguâ hikuái, oikuaaha’â raê umi pira oguerekóva aratirindy, ha oikóva umi Ysyryguasu Pilcomayo, Parana ha Yparaguay-pe. Ko tembiapo kóva niko oipe’a tape porâite ojejuhu haguâ heta temimbopo ha’evéva upevarâ. Oñemoinge rire ipa’ûme heta tembiapo ymaveguare, ojapóma hîna mbohapypa ary rasa upe marani upéva oguerojera hague peteî jehecha mba’ekuaarâva ñane apy’â ha apytu’û rehegua; ojekuaasé niko mba’épa oiko ñane apy’â ha apytu’ûme jajujeývo pe py’amanógui, manovýgui, jekepukuro ýpegui, andu’ŷ paitégui téra jeke jepiguágui.


Ko jehecha kóva niko ohechaukaitévoi ñandéve pe ñasêvo ñande jehegui ha jaha mombyryete, ñanderesaraípaha opa mba’e oîva ñande jeréregui ha’etehánte avei jakéva ha nañañangarekovéi mba’evére. Ko ñemongu’epa kóva niko ogueru ondive heta ñemoambue ñane vorengarekokuaápe guarâ, ha ojehu omŷimbágui umi tetechu’iete ñane apytu’û megua; ñane apytu’û niko oguereko avei aratirindy. Umi apŷirekokuaahára niko omomba’ete avei ko ñemyesakâ kóva.


Ko’â kuaaha’a ha jejuhú niko oñemopyenda heta poromonguera oikóva’ekue ári, ha upévare oñembo’e jejopý va’ekue Aranduópe hetaite ary pukukue ko Argentina-me; ko’âga aénte niko umi mba’ekuaavetehára tetâ ambue rupigua omboaje avei chupe. Ko’â jejuhu ha ipuru ñepohanorâ oipytyvôite avei umi tajurekokuaahápe, ângarekokuaahápe ha opa umi oporombo’eva arandurâ rehe aveípe, oikóva omba’apoite ñane apy’â ha apytu’û rehe; avei umi mba’ekuaavetehára, oikóna oikuaaha’â heta mba’e porâ, ikatúta ojuhu ha omboaje heta mba’ekuaatenonde oîva ipypekuéra, ha oipuru hembiaporâ rehe.

HAIPY OIMBA’VA : An essential preprint: "Effects of relativistic motions in the brain and their physiological bearing" (To be published in Helmut Wautischer, ed., Ontology of Consciousness: A Modern Synthesis) (English) http://electroneubio.secyt.gov.ar/index2.htm

SUMÁRIO EM PORTUGUÊS <http://electroneubio.secyt.gov.ar/EffectsPortugues.htm>;

SUMARIO Y PÁRRAFOS INICIALES EN CASTELLANO <http://electroneubio.secyt.gov.ar/EffectsCastellano.htm>;

Tavao Buenos Aires pegua - Tasyo iñakâme hasývape guuarâ "Dr. José Tiburcio Borda"

Javykyháva Jeheka haguâ Tajurekokuaa Aratirindy peguápe

ha Kuatiahaipyre

Tajurekokuaa Aratirindy pegua ISSN: 0328-0446

[content="Cognitive neuroscience/mind-brain psychology/sociology of neurobiology FULL TEXT Electroneurobiology Res Lab, Neuropsychiatric Hospital Borda Buenos Aires"> <meta name=keywords content="guarani guaraní tajurekokuaahápe ângarekokuaahápe tajurekokuaa aratirindy pegua tuminguaave’ tetemirîete mba’ekuaarâ joguerahaviárava atenção ñângareko anestesia relação mente-cerebro apytu’û jogueraha causalidade lembrança massa física memória definição de mente hibernação neurobiologia psicofisiologia recordação recordar sono sonhar sonho Aristotele percepção do tempo estados vegetativos apy’â âme corps cuerpo-alma vorengarekokuaápe guarâ apuirekokuaahára aging anencéphale aprendizaje Aristotle Aristóteles atención atencional attention axonema bioética bioéthique bioethics bioetica gnoseology gnoseología antropología filosófica anthropologie philosophique philosophical anthropology biofísica cerebral biophysics brain-mind relationships cadacualtez cadacualtic cadacuáltico causalidad causality cilia ciliary cerebro pensée cerveau cervello cellular cognition consciencia conscience conciencia coma demencia dementia electroencefalograma electroestimulación electroneurodinámica electroneurodynamics evoluzione evolución sistema nervioso système nerveux engram engrama epistemology esprit existencialidad filosofía filosofia Gedächtnis Gehirnforschung Gehirn-Seele gnoseology gnoseología gnoseologie histoire de la science guerre de velours Hirnforschung Hirnrinde hologram interference patterns learning life artificial intelligence memory mind-brain mind definition memoria nervous system evolution origen del sistema nervioso neural networks neurobiology neuropsiquiatría cognitive neuroscience neuropsychiatry history noergia noergy nous-poietikos ontology consciousness paleontology paleontología person persona philosophie philosophy Planck-instant Precambrian psicopatología psychopathology psychology psicología psiquismo psychism psychiatry recall special-relativity reptile semovience sleep-biophysics Seele Seelenforschung shock soul sociología neurobiológica sociologie species-expressa/impressa time perception interval transform ultrahistory ultrahistoire ultrahistoria sueño sommeil soñar schizophrenia vegetative artificial-life Borda Carrillo Jakob Moyano Mossotti Outes Zubiri Aquino Kappers javykyháva jeheka haguâ tajurekokuaa aratirindy peguápe tavao Buenos Aires pegua tasyo iñakâme hasývape guuarâ mba’ekuaavetehára Dr. José Tiburcio Borda>