ესპანეთი

ვიკიპედიიდან

ესპანეთი
ესპანეთის დროშა
ესპანეთის გერბი
ესპანეთის დროშა ესპანეთის გერბი
დევიზი: Plus Ultra
 Location of Spain
სახელმწიფო ენა ესპანური
დედაქალაქი მადრიდი
მეფე ხუან კარლოს I
პრემიერ-მინისტრი ხოსე ლუის რიდრიგეს საპატერო
ფართობი
 - ხმელეთი
 - ზღვა
სიდიდით 50-ე
504,782 კვ.კმ
1,04%
მოსახლეობა
- რაოდენობა
- სიმჭიდროვე
სიდიდით --ე
43,197,000
85/km²
ვალუტა ევრო (EUR)
დროის ზონა დზკ +1 (ზდ +2)
სახელმწიფო ჰიმნი - Marcha Real
ინტერნეტის დომენი .es
სატელეფონო კოდი 34


სექციების სია

[რედაქტირება] სახელწოდება

  • ოფიციალური: ქართულად - ესპანეთის სამეფო; ესპანურად - Reino de España.
  • ეტიმოლოგია - სავარაუდოდ სახელს სემიტური წარმომავლობა აქვს და ნიშნავს „დამალულს“. სხვა ვერსიით იგი ფინიკიურისგან წარმოსდგება და ნიშნავს “კურდღლების სანაპიროს”.
  • ქვეყნის კოდი - ES.


[რედაქტირება] გეოგრაფია

ესპანეთის სამეფო
გაზარდეთ
ესპანეთის სამეფო

ქვეყანა დასავლეთ ევროპაში, პირენეის ნახევარკუნძულზე. მოსაზღვრე ქვეყნებია: საფრანგეთი, ანდორა, პორტუგალია.

  • ფართობი - 504.782 კვ.კმ.
  • ბუნება: გეოგრაფიული რაიონები – ცენტრალური ესპანეთი (el Centro) მესეტის პლატოთი, ჩრდილოეთი (el Norte), აღმოსავლეთი (el Este) ხმელთაშუა ზღვის სანაპირო ზოლში, სამხრეთი (el Sur) ხმელთაშუა ზღვასა და ატლანტის ოკეანეს შორის მოქცეული არე. მთათა სისტემები - პირენეები, სიერა მორენა, იბერიისა და კანტაბრიის მთები; უმაღლესი მწვერვალები (მ) - პიკო დე ტეიდე 3.718 (კანარის კ-ებზე), მულასენი 3.478, პიკო დე ანეტო 3.404; მთავარი მდინარეები (კმ) - ებრო 910, ტახო (ტეჟუ) 790 (სულ 1.007), გვადიანა 778, დუერო 700 (სულ 895), გვადალკვივირი 657; უდიდესი ტბა - ემბალსე დე ალკანტარა (ხელოვნური); მთ. კუნძულები (კვ.კმ) - კანარის 7.447 (მათ შორის: ტენერიფე 2.034, ფუენტევენტურა 1.660, დიდი კანარი 1.560, ლანზაროტე 846, ლა-პალმა 708), ბალეარის 4.992 (მათ შორის: მაიორკა 3.640); კლიმატი - ოკეანური, ზომიერი.
  • ბუნებრივი რესურსები - ქვანახშირი, რკინის მადანი, ურანი, ვერცხლისწყალი, პირიტი, თაბაშირი, თუთია, ტყვია, ვოლფრამი, სპილენძი, ჰიდროენერგია, სასოფლო-სამეურნეო მიწები.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

  • პოლიტიკური სისტემა - კონსტიტუციური მონარქია.
  • სახელმწიფოს მეთაური - მეფე ხუან კარლოს I (Juan Carlos I,1975).
  • მთავრობის მეთაური - პრემიერ-მინისტრი (1996).
  • საკანონმდებლო ორგანო – გენერალური კორტესები, შედგება სენატისა (256 წევრი) და კონგრესისაგან (350 წევრი).
  • ეროვნული დღესასწაული - 12 ოქტომბერი - ესპანელი ერის დღე (ქ.კოლუმბის მიერ ამერიკის აღმოჩენის თარიღი).


[რედაქტირება] დემოგრაფია

[რედაქტირება] ეკონომიკა

ესპანეთი ინდუსტრიულ-აგრარული ქვეყანაა, ერთობლივი ეროვნული პროდუქტის მოცულობით (570 მლრდ $) მსოფლიოში მე-10 ადგილი უკავია.

  • ე.ე.პ. სტრუქტურა (%) - სოფლის მეურნეობა - 3, მრეწველობა - 33, მომსახურება - 63;
  • ე.ე.პ. (1 სულზე) - 14.490 $.
  • უდიდესიკომპანიები - მარჩეი, ფიერო, ურკიხო, გარიჩესო, რუის-მატეოსი.
  • ექსპორტი - ავტომობილები, ღვინო, ხილი, ბოსტნეული, ქიმიკატები, ფოლადი.
  • ბიუჯეტი - 105,000 მლნ $.
  • ვალუტა - ევრო (EUR); 2002 წლამდე ესპანური პესეტა.


[რედაქტირება] ისტორია

მე-20 საუკუნის დასაწყისში ქვეყანაში აქტიური პოლიტიკური ბრძოლა მიმდინარეობდა, რაც სამოქალაქო ომში გადაიზარდა (1936-1939). 1975 წლამდე ქვეყანას მართავდა დიქტატორი გენერალი ფრანსისკო ფრანკო, რის შემდეგაც აღდგენილ იქნა მონარქია. 1986 წელს ქვეყანა ევროკავშირის წევრი გახდა.


  • ესპანეთის მმართველები.

1875-1885 : ბურბონების სახლი (ალფონსო XII)

1885-1886 : ბურბონების სახლი (მარია დე-ლას-მერსედესი)

1886-1931 : ბურბონების სახლი (ალფონსო XIII)

1931-1939 : ესპანეთის მეორე რესპუბლიკა

1939-1975 : ფრანკოს დიქტატურა

1975-20-- : ბურბონების სახლი (ხუან კარლოს I)


[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

  • არქიტექტურა - კორდოვის ისტორიული ცენტრი, ალჰამბრა, ესკორიალის მონასტერი მადრიდში, ძველი ქალაქი სეგოვია და მისი აკვედუკი, ისტორიული ქალაქი ტოლედო, ოვიედოს ასტურიული მონუმენტები, სანტა მარია დე გვადალუპეს სამეფო მონასტერი;
  • ლიტერატურა - ესპანური ეპოსი: სიმღერა ჩემს სიდზე (XII ს.).

[რედაქტირება] რესურსები ინტერნეტში


ევროპის ქვეყნები
ავსტრია | აზერბაიჯანი | ალბანეთი | ანდორა | ბელგია | ბელარუსი | ბოსნია და ჰერცეგოვინა | ბულგარეთი | გერმანია | დანია | დიდი ბრიტანეთი | ესპანეთი | ესტონეთი | ვატიკანი | თურქეთი¹ | ირლანდია | ისლანდია | იტალია | ლატვია | ლიტვა | ლიხტენშტაინი | ლუქსემბურგი | მაკედონია | მალტა | მოლდოვა | მონაკო | ნიდერლანდები | ნორვეგია | პოლონეთი | პორტუგალია | რუმინეთი | რუსეთი¹ | საბერძნეთი | სან-მარინო | საფრანგეთი | საქართველო | სერბია | მონტენეგრო | სლოვაკეთი | სლოვენია | სომხეთი | უკრაინა | უნგრეთი | ფინეთი | ყაზახეთი¹ | შვეიცარია | შვეცია | ჩეხეთი | ხორვატია
დამოკიდებული ტერიტორიები: გერნსი | გიბრალტარი | კუნძული მენი | ფარერის კუნძულები | ჯერსი
¹ ნაწილი აზიაშია
სხვა ენებზე