მარქსი, კარლ
ვიკიპედიიდან
კარლ მარქსი, (გერმ. Karl Marx) (*5 მაისი, 1818, ტრირი ― †14 მარტი, 1882, ლონდონი), ფილოსოფოსი, ეკონომისტი, პოლიტიკური ჟურნალისტი, მეცნიერული კომუნიზმის ფუძემდებელი, საერთაშორისო პროლეტარული მოძრაობის იდეის სულისჩამდგმელი.
მერქსის იდეურ განვითარებაზე დიდი გავლენა მოახდინეს მამამ, ტრირის გამოჩენილმა ადვოკატმა ჰაინრიხ მარქსმა (* 1777 - † 1838) და ოჯახის მეგობარმა ლუდვიგ ფონ ვესტიფალენმა.
1830-1835 წლებში კარლ მარქსი სწავლობდა ტრირის ფრიდრიხ-ვილჰელმ-გიმნაზიაში. 1835 წელს იგი შევიდა ბონის უნივერსიტეტში იურიდიულ ფაკულტეტზე, ხოლო ერთი წლის შემდეგ იგი გადავიდა ბერლინის უნივერსიტეტში. სტუდენტობის წლებში იგი ღრმად ეცნობა ჰეგელის ფილოსოფიას, ხდება ახალგაზრდა მემარცხენე ჰეგელიანელთა წრის წევრი და მტკიცედ უკავშირდება "თანამედროვე მსოფლიო ფილოსოფიას". 1841 წლის აპრილში იენის უნივერსიტეტმა მარქს ნაშრომისათვის "განსხვავება დემოკრიტესა და ეპიკურეს ნატურფილოსოფიას შორის" მიანიჭა ფილოსოფიის დოქტორის ხარისხი. ამ დროს მარქსი ჯერ კიდევ ჰეგელიანელი იდეალისტი იყო, მაგრამ ცდილობდა ჰეგელის წინააღმდეგობრივი ფილოსოფიიდან გაეკეთებინა ათეისტური და რევოლუციური დასკვნები. დისერტაციაში მკაფიოდ ჩანს ავტორის რევოლუციურ-დემოკრატიული თვალთახედვა როგორც ფილოსოფიაში, ისე პოლიტიკაში. უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ მარქსი ფიქრობდა მეცნიერული მუშაობის დაწყებას. მაგრამ იუნკრული პრუსიის მთავრობის რეაქციულმა პოლიტიკამ აიძულა იგი უარი ეთქვს ამ განზრახვაზე.