Referendumen zu Lëtzebuerg
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
De Referendum zu Lëtzebuerg.
(...) mir hunn net d'Vollek gewielt mee d'Vollek huet eis gewielt. D'Vollek kennt eis a mir kennen d'Vollek well mer aus senger Mëtt kommen. An dofir wësse mer: d'Vollek hätt gäeren datt mer eis Aarbecht selwer maachen an Decisiounen huelen. Et wëllt tëschent de Walen net mat all Fro befaasst ginn iwwert déi mer eis heibannen net eens gi sinn. Et hätt gäeren datt mer iwwert eis Kontroversen ofstëmme statt Deeler vun him nozelafen. Ween dem Vollek noleeft dee gesäit et nëmme vun hannen. Mee wann d'Vollek sech ëmdréit an eis an d'Gesiicht wëllt kucken, dann däerfe mer sengem Bléck net auswäichen. De Referendum ass kee Spillgezei fir Demagogen a Populisten. Et ass een Instrument dat a grousse Momenter dem Rendez-vous mam Vollek eng souverän Gréisst gëtt. (De Jean-Claude Juncker 2003 a senger Ried zu der Situatioun vun der Natioun)
De Referendum koum an d'Constitutioun duerch d'Reform vun 1919. Zënterhier seet den Artikel 51, Paragraf 7:
- Les électeurs pourront être appelés à se prononcer par la voie du référendum dans les cas et sous les conditions à déterminer par la loi.
Den Artikel 51 iwwerléisst et dem Legislateur fir déi Fäll ze bestëmmen, wou et zu engem Referendum kënnt.
Inhaltsverzeechnes |
[Änneren] Ukënnegung vun enger Erweiderung vun der Referendumspraxis
An der Regierungsdeclaratioun vun 1999
[Änneren] De Referendum an der Lëtzebuerger Geschicht
[Änneren] De Referendum vum 28. September 1919 iwwer de Statut vum Land
No dem Éischte Weltkrich hat Lëtzebuerg et mat glëschterege Noperen ze dinn, déi sech de Lëtzebuerger Territoire net wollte laanscht d'Nues goe loossen. Et ass am Fong drëm gaangen, ob d'Lëtzebuerger d' Monarchie wéilte bäibehalen oder léiwer eng Republik wéilten. Den 12. Mäerz 1919 huet d'Chamber mat 30 géint 20 Stëmme (d'Sozialisten an déi Liberal) beschloss, ee Referendum iwwer déi zoukënfteg Staatsform ofzehalen. Een Arrêté huet d'Vollek opgefuerdert fir sech z'entscheeden tëschent:
- Bäibehale vun der Groussherzogin Charlotte
- Bäibehale vun der Monarchie ënnert enger anerer Groussherzogin
- Eng aner Dynastie
- Eng Republik
80 Prozent vun de Lëtzebuerger stëmme fir d'Bäibehalen vun der Dynastie ënner der Groussherzogin Charlotte, déi den 15. Januar 1919 op den Troun koum, nodeems hir Sëschter Marie-Adélaïde vu Lëtzebuerg afgedankt hat.
[Änneren] De Referendum vum 28. September 1919 iwwer eng "Union économique"
Nodeems Lëtzebuerg am Dezember 1918 den Zollveräin mat Däitschland gekënnegt hat, huet d'Ländche sech missen en ekonomesche Partner sichen. D'Auswiel war net grouss, mee kriddeleg. D'Belsch hat d'Annektiounsgloscht opginn nodeems d'Groussherzogin Charlotte um Troun war. D'Kinnekräich huet dunn un enger ekonomescher Unioun mat Lëtzebuerg geschafft an hat schonns Geheimverhandlunge mat Frankräich ugegfaangen.
Mee d'Resultat vum Referendum huet eng däitlech Sprooch geschwat:
- Fir Frankräich : 60.133 Stëmmen;
- Fir d'Belsch: 22.242 Stëmmen.
Domatter hat d'Belsch net gerechent. D'belsch Regierung war rosen, an huet d'diplomatesch Relatioune mat Lëtzebuerg ofgebrach. Dem Prince de Ligne séng Missioun, fir zesumme mat der Regierung "d'Union économique" auszehandelen, war domat um Enn. Mee och d'Fransouse wollten dovunner näischt wëssen. D'Lëtzebuerger Regierung krut matgedeelt, si soll sech an der Ugeleenheet mat der belscher Regierung ënnerhalen. Esou koum et, datt d'Relatioune mat der Belsch erëm opgeholl goufen, an de 25. Juli 1921 eng Conventioun iwwer d'Union économique belgo-luxembourgeoise ënnerschriwwe gouf. D'Chamber huet dës awer eréischt de 5. Mäerz 1922, no laangen an haarden Debatten, ratifizéiert.
[Änneren] De Referendum vum 6. Juni 1937 iwwer d'Maulkuerfgesetz
Den 23. Abrëll 1937 huet d'Chamber, no véier Deeg Diskussioun, mat 34 Stëmmen dofir, 19 dogéint, an enger Ënthalung, e Gesetz gestëmmt, dat offiziell "Gesetz iwwer d'Verdeedegung vun der politescher a sozialer Uerdnung" housch, vu senge Géigner awer Maulkuerfgesetz genannt gouf; en Numm, ënnert deem et och nach haut bekannt ass.
Dëst Gesetz sollt et der Regierung erméiglechen, d'Kommunistesch Partei ze verbidden, an och soss Organiatiounen, déi an hiren Aen eng Bedrohung fir d'constitutionnell Institutioune kinnten duerstellen, opzeléisen.
D'Oppositioun (virun allem d'Sozialisten), déi géint d'Gesetz war, huet argumentéiert, dëst Gesetz géif d'Meenungsfräiheet am Land op eng intolerabel Aart a Weis aschränken ,well d'Regierung kinnt willkürlech déi politesch Organisatiounen, déi hir net giffe passen, einfach verbidden. Dohir och de BegrëffMaulkuerfgesetz. Well nom Vote d'Diskussioun éischter méi staark gouf, huet d'Regierung Bech decidéiert, de Sujet engem Referendumen z'ënnerwerfen. Si war iwwerzeegt dass se, gestäipt duerch d'Wort, eng grouss Zoustëmmung géif kréien. Zu der Iwwerraschung vu villen huet de 6. Juni 1937 awer eng knapps Majoritéit vun der Bevëlkerung (50,67%) géint dëst Gesetz gestëmmt. Engem Deel vun de Rietswieler goung dëst Gesetz offensichtlech och ze wäit. De Joseph Bech, deen doduerch desavouéiert war, ass doropshin als Premierminister zeréckgetrueden.
[Änneren] De Referendum vum 10. Juli 2005 iwwer den Traité iwwert eng Constitutioun fir Europa
Nodeems d'Staats- a Regierungscheffen vun der EU allgemeng net zefridde ware mam Traité vun Nice, hu se am Dezember 2001 zu Laeken e Konvent an d'Liewe geruff, dee sech aus Vertrieder vu Regierungen, nationale Parlamenter, dem Europäesche Parlament an der Europäescher Commissioun zesummegesat huet. Hie sollt ausschaffe, wéi d'Kompetenzen an der EU besser verdeelt kinnte ginn, wéi d'Funktionéiere vun hiren Instrumenter (Traitéën, Gesetzer, Institutiounen), dorënner déi bestoend Traitéen, vereinfacht kinnt ginn; a wéi ee méi Transparenz, Demokratie an Efficacitéit an d'EU erakréich.
Tëschent dem 28. Februar 2002 an dem 17. Juli 2003 ass de Konvent ënnert der Présidence vum Valéry Giscard D'Estaing zesummekomm, fir en Text auszeschaffen, deen dann den 20. Juli 2003 dem Europäesche Conseil zu Thessaloniki iwwerreecht gouf. D'Staats- a Regierungscheffe kunnte sech awer net eens ginn, deen esou zustane gekommenen Text tel quel unzehuelen. Se hunn eng Regierungskonferenz aberuff, déi tëschent dem 4. Oktober 2003 an dem Juni 2004 den definitiven Text vum "Traité iwwert eng Constitutioun fir Europa" ausgeschafft huet.
Zu Roum kunnt dësen dann den 29. Oktober 2004 vun de 25 Staats- a Regierungscheffen ënnerschriwwe ginn. Fir datt e kann a Kraaft trieden, muss e vun deene 25 Länner duerch de Gesetzgiewer ratifizéiert ginn: sief et duerch d'national Parlamenter, sief et duerch Referenden.
De 27. Juni 2003 huet d'Lëtzebuerger Regierung décidéiert, den Traité engem Referendum z'ënnerwerfen. Den 10. November 2004 gouf den Datum vum Referendum op den 10. Juli 2005 festgeluecht.
Den 28. Januar 2005 huet d'Chamber d'Kader-Gesetz iwwer d'Ofhale vun engem Referendum zu Lëtzebuerg gestëmmt (Loi du 4 février 2005 relative au référendum au niveau national), dat den 3. Mäerz 2005 am Mémorial publizéiert gouf. Den 12. Abrëll dann huet d'Chamber e Spezialgesetz ugeholl, dat ë.a. d'Fro, déi gestallt soll ginn, definéiert huet:
- Sidd Dir fir den Traité iwwert eng Konstitutioun fir Europa, ënnerschriwwen zu Roum, den 29. Oktober 2004?
Den 10. Juli 2005 hu 56,52% vun de Wieler fir den Traité gestëmmt, 43,48% dogéint.
[Änneren] Literatur
- Fayot, Ben: Les quatre référendums du Grand-Duché de Luxembourg. Essai. Editions de la Petite Amérique, Luxembourg 2006.
- Calmes, Christian: 1919. L'Étrange Referendum du 28 Septembre, 1979, Editions Saint-Paul S.A. , ass den 11. Band vun der Histoire Contemporaine du Grand-Duché de Luxembourg, 541 Säiten.