Liichtmëssdag
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
Liichtmëssdag, den 2. Februar, ass deen Dag, wou zu Lëtzebuerg d'Kanner "liichte ginn".
Wéi aner Feierdeeg och, ass Liichtmëssdag eng Mëschung aus alen, "heednesche" Bräich, op déi e kierchlecht Fest dropgeprafft gouf.
Zeréck geet et op d'keltescht Fest vum Imbolc, dat den 1. Februar zu Éiere vun der Gëttin Brigid gefeiert gouf, an dat Rengegung an d'Fruuchtbarkeet um Enn vum Wanter zum Thema hat. D'Bauere sinn an enger Prëssessioun mat Fakelen op d'Felder gezunn, an hunn d'Gëttin ugebiet, si soll d'Felder rengegen, éier se nei ausgeséint géifen. Och d'réimescht Lupercus-fest, benannt no engem Gott vun der Fruuchtbarkeet an den Déierenträpp, dat ëm de 15. Februar gefeiert gouf, spillt hei mat eran.
Am 5. Joerhonnert huet de Poopst Gelasius I. dës Riten duerch d'"Lutefest" ersat, dat dorunner soll erënneren, wéi der Bibel no de Jesus am Tempel presentéiert gouf an d'Maria doduercher och gerenget sollt ginn. No jiddesche Riten hun d'Mamme missen hiren éischtgebuerene Jong 40 Deeg, nodeems en op d'Welt koum, am Tempel presentéieren. An de Kierche goufen dann d'Fakelen duerch Käerzen ersat, déi da geseent a vun de Leit versuergt goufen, fir se bei Gefor (Donnerwiederen, asw.) ofzebrennen.
A Frankräich ginn op Liichtmëssdag traditionnell Pankecher gebak, vläit, well hir Form un d'Sonn erënnert, déi sech nom Wanter erëm weise kënnt. Et ginn esouguer Bräich wéi deen, deen éischte Pankech op e Schaf ze geheien, fir esou d'Joer iwwer eng gutt Récolte ze kréien.
Zu Lëtzebuerg ginn deen Dag d'Kanner liichten, dat heescht se gi mat "Liichtebengelen" a klenge Gruppe vun Haus zu Haus. Dës Liichtebengele ware fréier einfach Bengelen, ronderëm déi eng Wick opgewéckelt war, haut sinn et meeschtens Lampionen (aus Sécherheetsgrënn mat elektresche Biren, amplaz Käerzen), déi d'Kanner droen. Dobäi ginn nieft dem wäit verbreetene "Léiwer Härgottsblieschen" lokal heiansdo och nach aner Lidder gesongen.
[Änneren] Lidder
Traditionell ginn dës Lidder vun de Kanner gesongen wann se un d'Diere schelle ginn. Si hoffen als Belounung Schneekereien oder Suen ze kréien. Den Härgottsblieschen bezeechent den Hellege Blasius, deem säin Namensdag deen Dag drop ass.
[Änneren] Léiwer Härgottsblieschen
Léiwer Härgottsblieschen,
Gitt eis Speck an Ierbessen
Ee Pond, zwee Pond,
Dat aner Joer da gitt Der gesond,
Da gitt Der gesond.
Loosst déi Jong Leit liewen
An déi al derniewent
Kommt Der net bal,
d'Féiss ginn eis kal.
Kommt Der net gläich,
Da gi mer op d'Schläich.
Kommt Der net geschwënn,
D'Féiss ginn eis dënn.
Kommt Der net gewëss,
Da kritt Der e Schouss voll Nëss. (Variant: Da kritt Der eng déck op d'Schnëss.)
[Änneren] De klenge Kinnek
Hei kënnt de klenge Kinnek,
gitt em net ze wéineg,
loosst en net ze laang hei ston,
well hie muss nach weider gon, weider gon, ...
[Änneren] Liichtemännercher
Hei komme Liichtemännercher
Mat hire Liichtebengelcher
Mär sangen iech e schéint neit Lidd
Maacht op är Dier
Mär si scho midd
[Änneren] Hei kommen eis Kënnercher liichten
Hei kommen eis Kënnercher liichten
hu Bake sou rout ewéi Kiischten
Hir Ae liichte wéi Stären
Wat hätten eis Kënnercher gären?
[Änneren] Mir Kanner komme liichten
Mir Kanner komme liichten
mir gi vun Haus zu Haus.
Fir Freed a Liicht ze brengen,
jo dofier zéie mir aus.
Den Härgott soll eis seenen,
t'ass eise gréisste Wonsch.
Den Härgott soll eis seenen,
t'ass eise gréisste Wonsch.
[Änneren] Literatur zum Thema
- Edmont de la Fontaine, Luxemburger Sitten und Bräuche. 5. Oplo, Lëtzebuerg 1995 (Original-Editioun 1883), ISBN 2-87982-046-4.