Pruvincja de Bergum

From Wikipedia

Lumbaart ucidentaal Cheest artícul al è scrivüü in koiné uçidentala, urtugrafía ünificada.

  • Süperfiss: 2.723 km²
  • Pupulazziun (ISTAT 2004): 1.021.710 ab.
  • Densitaa: 358 ab./km²
  • Nümer de cumün: 244
  • Capitaal (pup. 2004): Bèrgum (118.426 ab.)

La pruvincja de Bergum l'è metüda in del center de la Lumbardìa; la cunfina cunt i pruvinz de Lecch e de Milan a òvest, cun chèla de Sundri a nòort, chela de Brèssa a est e chèla de Cremuna a süüt.

Ul sò teritòri l'è spartii fra la muntagna, la culina e la pianüra.
La part de muntagna l'è la püssee granda (püssee del 60% del tutaal) e l'è ucüpada da i Aalp Uròbi, tajaa da trì gròss valaat prufuunt (la Val Brembana e la Val Seriana e la Val Cavalina) cunt tütt i sò valètt lateraj (Val Talecc, Val Brembila, Val Serina, Val de Scaalf).
Tra la pianüra e la muntagna la gh'è una zenta de runch, cunt i Coll de Bergum, la Val Calepi e la Val San Martin; tüta la part meridiunaal l'è inveci pianüra, de urigin alüviunaal e cumpresa tra i fiümm Ada e Oli.

Panurama de la muntagna bergamasca
Ingrandí
Panurama de la muntagna bergamasca

Tüta la part bassa la g'a un ambieent uramaj antrupizaa, anca se in d'un quaj sitt gh'inn ammò dii paesacc miga trop ruinaa; in tütt i maneer, la densitaa l'è minuur de chela de la pruvincja de Munza u Milan.
L'ambieent de la muntagna l'è inveci pütòost ben tegnüü: sa regorden a chèl prupòsitt chì tütt i zòn prutett (bel graand a l'è ul Parch dii Uròbi Bergamasch, al cunfin setentriunaal).

L'ecunumìa de la pruvincja l'è duminada da l'indüstria, fada per ul gròss (cumé in del rest de la Lumbardìa) da aziendi medi e piscinitt; i setuur püssee in furma a inn ul tessil, la mecanica, la siderürgìa (sa regorda la Dalmen).
L'agricultüra l'è uramaj marginaal, anca se in pianüra l'è eficeent e la cunseent dii prudüzziun elevaa; in muntagna l'è inveci trascürabil, vist ul fenomen de l'abandun da part de la pupulazziun.
Una risursa dii muntagn a l'è ul türismu.
I de la pruvincja de Bergum a gh'è vün dii püssee impurtaant aerupòort in Itàlia: quell de Ori (in bergamasch Öre), ca l'è diventaa ul 9° in Itàlia per i persun e adiritüra ul 3° per i merci.

[redatá] Culegameent



Bandera da la resgjun Lumbardía Pruvinz dela Lumbardìa Bandera da la resgjun Lumbardía
Bergum | Brèssa | Còmm | Cremuna | Lecch | Lòot | Mantua | Milan | Munza e Brianza | Pavìa | Sundri | Varees