Mulécula

From Wikipedia

Lumbaart ucidentaal Cheest artícul al è scrivüü in Lumbaart insüber, urtugrafía ünificàda.


Dimensiun de la mulécula de l'aqua
Ingrandí
Dimensiun de la mulécula de l'aqua
Schéma de una mulécula de aqua
Ingrandí
Schéma de una mulécula de aqua

[redatá] Generaal

In chímica, una mulécula l'è la paart püssee piscinína de un cumpòost ca la mantègn i sò prupietà; una mulécula a l'è dunca furmàda da àtum ligaa sü.
Una prupietà impurtanta dii mulécul a l'è la sò furmüla empírica, ca la descriff la prupurziun ca g'è tra i sò àtum custitüeent; per esémpi, l'aqua (H2O) la g'à un àtum de ussígen e dü de idrògen.
Ul cuncètt de mulécula l'è staa metüü in pè per primm dal scénziaa taliàn Amedeo Avogadro, in del 1811.

[redatá] Ligàmm in dii mulécul

In d'una mulécula, sa pö imaginà ca i urbitàj dii difereent àtum sa mètenn insèma, fin a furmà un ünich urbitaal gròss, c'al tègn deent tütt i àtum de la mulécula; a segunda de la diferénza de eletru-negatività dii àtum ca fúrmenn la mulécula, ul ligàmm al sarà püür, upüür al g'avarà una quaj pularizazziun.
Asca chii tra i sò àtum, i mulécul g'ann, de sòlit, anca dii ligàmm tra de luur; tra i principàj a g'inn:

  • puunt idrògen;
  • interazziun dipòl-dipòl;
  • fòorz de Van der Waals.

Chii ligàmm intramuleculaar chí a inn suveent impurtaant per i sò efètt in sü i pünt de bülizziun u la sulübilità.