Téver

From Wikipedia

Lumbaart ucidentaal Cheest artícul al è scrivüü in koiné uçidentala, urtugrafía ünificada.


Ul Téver e la lüva, a i Quater funtaan.
Ingrandí
Ul Téver e la lüva, a i Quater funtaan.

Ul Téver a l'è un fiümm de l'Itàlia centraal; lünch 405 km, al cata l'aqua de un basin de 17.400 km²; la sò purtada media a livell anüaal l'è de 230 m³/s.
Al nass in Emilia-Rumagna, areent al muunt Fümiröö a 1.286 meter de quota; dopu un quaj centinee de meter al ga va deent in Tuscana, e la taja per una trentèna de chilometer in pruvincja de Arezz. Dopu c'al và fö de la Tuscana al va deent in Ümbria, e la percurr tüta quanta da nòort a süüt bagnaant, tra i olter, i paees de Citaa de Castèll e Ümbertiit e passaant areent a Perügia, Tödi, Marsciaan. Dopu l'Ümbria al percurr ul Lazzi, dopu ca l'a marcaa per una quarantèna de chilometer ul sò cunfin.
In del Lazzi al bagna Oort, al travèrsa la Sabina primm de girà inver Ruma. Ul Téver al taja Ruma per intreech da nòort a süüt, al passa per i famuus sètt runch de la Ruma antiga e al sa trà deent in del Maar Tireen in del tòcch de costa tra Fiümisín e Ostia.
Ul Tèver, in del sò camin, al ciapa l'aqua de un muntun de fiümisèj e tureent, sò aflüeent: ul Chiasc, ul Néra, e l'Anieen da la manzina, ul Nèstur e ul Tréja da la drita.

Ul Téver l'è semper staa ul fiümm cunsacraa a Ruma, fin da i teemp de Ròmul e Rém, c'ann fundaa la citaa propi in d'un pünt favurevul in sül cuurs del fiümm (areent a l'isula tiberina); in dii teemp ruman, i barch e i naff a pudevenn risalì ul Téver propi fin a la zòna dii sètt runch, e barchètt püssee piscinitt a rivavenn anca in Ümbria.