Aotearoa

Nō Wikipedia Māori


Aotearoa
New Zealand
Pīwari o Aotearoa Tohu o Aotearoa
(Hāki o Aotearoa) (Tohu o Aotearoa)
Reo atoato Ingarihi, Māori, NZSL
Tāone matua Te Whanga-nui-a-Tara
Kuīni Erihāpeti II
Pirimia Helen Clark
Rahi 268,680 km²
Taupori 4,092,900
Moni Tāra ($ NZD)
Ngaringari a te motu God Save The Queen
E Ihowa

Ko Aotearoa nei tētahi motu ki te Moananui a Kiwa.

Kei Aotearoa te Māori, me te Pākehā hoki e noho ana .

Nō te tau kotahi mano iwa rau mā whitu (1907), ka whakatūria a Aotearoa hei whenua āhua tū wehe.

Ko Erihāpeti te Tuarua, te Kuini o Aotearoa
Enlarge
Ko Erihāpeti te Tuarua, te Kuini o Aotearoa

Rārangi kōrero

[edit] Ngā Ingoa

Ko Aotearoa te ingoa Māori o nāianei mō te motu. Engari i tērā atu rautau, ko 'Aotearoa' tētahi o ngā ingoa o Te Ika-a-Māui kē. Koiarā i kī ai ngā tūpuna, 'ki a tātou ngā iwi o Aotearoa me te Waipounamu'. Nō ngā tau whakatuwhera o tērā rautau, arā nō te wā i mua i te Pakanga Tuatahi o te Ao, ka hurihia hei ingoa mō te motu katoa. Ko tētahi ingoa kāore i te tino whakamahia i tēnei wā, ko Niu Tīreni, arā te whakamāoritanga o "New Zealand". Ki ētahi, ko "Nū Tīrani" kē. Ko Aotearoa te ingoa e rangona whānuitia ana i tēnei wā.


[edit] Ngā moutere

  • Te Ika-a-Māui.
  • Te Waipounamu, arā Te Waka a Māui.
  • Rakiura.

[edit] Ngā Reo

E toru ngā reo atoato o Aotearoa: ko te reo Māori, ko te reo Pākehā, ko te NZSL. Engari he nunui ngā reo e kōrerotia ana e ngā tāngata maha o Aotearoa nei. Hei tauira, ko te reo Hāmoa me te reo Rarotonga.

[edit] Ngā kai

Nā te Māori i kawe mai te kūmara, te tī, te kiore, te taro, te uwhi me te hue. Nā te Pākehā kē, nā Kāpene Kuki mā i kawe mai te poaka me te tāewa.

Ngā kai whenua i mua atu ko ērā i kitea ai e Ngahue, arā te moa, ngā manu o te ngahere, me te aruhe.

[edit] Ngā rākau

akeake, horopito, kāhikatea, kātote, kauri, mamaku, mānuka, miro, neinei, pōhutukawa, ponga, rātā, rimu, tī kōuka, tōtara, whekī. Nā te Māori i kawe mai te aute.

Ka whawhai ngā hoia o Aotearoa ki Karipori, 1915
Enlarge
Ka whawhai ngā hoia o Aotearoa ki Karipori, 1915

[edit] Tirohia hoki

[edit] Hoto ki waho



He maramara noa iho tēnei tuhipānui. Ka taea e koe te whakaroa?