Achterhooks
Van Wikipedie
't Achterhooks is een Nedersaksisch dialekt dat epraot wordt in de Achterhook (Gelderlaand, in 't oosten van de Iessel).
In de streektale bunt veul varianten. In 't noorden en oosten liekt 't Achterhooks stark op 't Twents of Sallaands. Ne officiële spelling is der neet, mor meestal gebroekt men wal dezelfde schriefwieze. De beschreven woorden bunt fonetisch eschreven.
Inholdsopgaove |
[bewark] Grammatica
[bewark] Tegenwoordige tied
enkelvoud:
- ik loope
- i'j loopt
- hee (hi-j, hie) löp
meervoud:
- wi'j loopt
- jullie (i-jluu) loopt
- zie (zi-j) loopt
[bewark] Vleden tied
- ik leepe
- i'j leepen
- hee (hi-j, hie) leep
- wi'j leepen
- jullie (i-jluu) leepen
- zie (zi-j) leepen
't Voltooid deelwoord kriegt 't veurvoegsel e- (biev. 'elopen).
[bewark] Umlaut
'n Ander kenmark is de umlaut bi'j verkleinwoorden en meervoudsvormen (vergeliekbaor met 't Duuts):
- hond - hundjen - hunde
- hand - hendjen - hende
- moes - muusken - muuze
- man - menneken - mansleu
En de 3e/4e naomval is soms te heuren:
- 1e naomval (onderwarp) 'De man / de vrouwe steet veur 't huus'.
- 3e en 4e naomval 'Den breef is veur d'n man / de vrouwe'.
[bewark] Onzevader
(Winterswiek)
- Unzen Vader in de hemelen,
- laot dienen name eheilegd worden;
- laot dien könninkriek kommen;
- laot dienen wille gebeuren
- op de aerde zo as in den hemel.
- Gef uns noo uns dageleks brood
- en vergef uns unze scholden
- zo as ok wi-j vergeft
- wee bi-j uns in de schold staot;
- en breng uns neet in verzeuking,
- maor maak uns vri-j van 't kwaod.
- Want van Di-j is het könninkriek
- en de krach en de glorie
- noo en alle dage.
- Amen.
Disse tekst is neet eschreven deur 'n modertaolspreker van 't Achterhooks, i-j wordt oet-eneudigd umme 't te verbeteren!