Hounder
Van Wikipedie
De Hounder (ook: Rèbbe, Tude of Tuut, Latain: Gallus gallus domesticus) is n domesticeerde vogel uut de femilie van de fazantachtegen (Phasianidae).
Der bestoan n hail ìnde hounderrassen.
[bewark] Oorsprong
Man denkt dat de hounder ofstamt van de wilde Gallus gallus, het Bankivahoen, ook wel t Rode Boshoen nuimd. t Is n schuw, wantrouweg en sluw daaier, dat net zo groot is as n krielkip. t Bankivahoen komt in India en Zuudoost Azie nog aal in t wild veur.
[bewark] Gedrag en anatomie
n Hounder ken goud haard vouer zo as maaiskörrels eten. Wat zai oppikt komt eerst in n zak terecht (de krop). t Wordt doar mit spij weekt. Doarnoa binnen der twij moagen dij mithelpen om t vouer fien te kriegen. De kliermoag vougt moagsappen tou veur de wiedere verteern. De spiermoag kneedt t vouer en moalt t fien. Doarnoa wordt t wieder verwaarkt in de dunne daarm. De reststoffen verlôten t lichoam via de endeldaarm en de kloaca. n Hounder het twij blindedarmen. Zai helpen bie de verteern van ruwvezels en onttrekken vocht aan de vouermassa.
De hounder ken heur kop hail wied in alle richtens draaien. Dat komt deur t grode aantal haalswaarvels: vartien. De mìnsk het der mor zeuven. Hounder kieken nait wied. Wat wieder as viefteg meter bie heur vot gebeurt, kennen zai nait zain.
n Hounder het gain oorschelp. Wat op meer as viefteg meter ofstand gebeurt, hoort zai nait. n Hounder zugt kleurn ook aands. Veur n hounder is roodgeel de kloarste kleur. Overigens het de hounder wel oorlelkes. Maistal legt n hounder mit witte lelkes witte aaier en aine mit rôze lellen broene.
Hounder hebben de naaigen om noar rooie veurwerpen te pikken wat opmaarkelk is omdat heun kam en lellen zölf rood binnen. As n hounder ainmoal blodt deur t pikken, ken t hierdeur gebeurn dat hounder mekoar oetìndelk doodpikken.
[bewark] Hìnwieze
t Woord hounder ken ook verwiezen noar n hoen.