Eerdatmosfeer
Van Wikipedie
De eerdatmosfeer of de dampkring is de atmosfeer om de eerde henne.
De dampkring besteet op zeenivo uut:
- N2 (stikstof) 78,084% (78,1 %)
- O2 (zuurstof) 20,946% (20,9 %)
- Ar (Argon) 0.934% (0.9 %)
- H2O (waeterdamp) (wisselende hoeveelheden)
- CO2 (kooldioxide) 0.032% (0,03%)
- sporengassen: Ne (Neon) 0,001818 % (0.002%), CH4(methaan) 0,0002 % (0,0%), He (helium) 0,000524 % (0,0005%), Kr (krypton) 0,000114 % (0.0001%), H2 (waterstof) 0,00005 % (0,0001%), Xe (xenon) 0,000009 % (0,00001%), N2O (Distikstofoxide) 0,00005 % (0,0001%), Overige 0,00124 % (0,001%)
Et gehalte an waeterdamp in et bovenstaonde liessien is stark wisselend; de overige percentages hebben betrekking op dreuge luch.
Doe de eerde pas was ontstaon was et andiel kooldioxide in de atmosfeer veul hoger as now. Dit kwam onder aandere deur de uutstoot van dit gas uut vulkaonen. Nao et verschienen van plaanten wodde deur fotosynthese et andiel kooldioxide veul leger, en et andiel van zuurstof veul hoger. Dit maekte op zien beurt dierlik leven meugelik, omdat veur de dieren zuurstof een essentiële veurwaorde is om te kunnen asemen. Alle percessen die saemenhangen mit et weer vienen plak in de atmosfeer. Bovendien zurgt et bruuikaseffekt derveur dat waarmte goed vaastehoolden wodt.
Vandagededag wodt et zuurstofgehalte in stand hoolden deur grune plaanten en algen in de oceanen. Beidend hebben daorin een ongeveer evengroot andiel.
[bewark] Laogen in de atmosfeer
De temperatuur van de atmosfeer varieert mit de hoogte. Der wodden verschillende laogen onderscheiden:
- troposfeer - 0 - 7/17 km, temperetuur neemt of mit de hoogte
- stratosfeer - 7/17 - 50 km, temperetuur neemt toe mit de hoogte
- mesosfeer - 50 - 80/85 km, temperetuur neemt of mit de hoogte
- thermosfeer - 80/85 - 640-700 km, temperetuur neemt toe mit de hoogte
- exosfeer - 700 tot 800 km
[bewark] Ozonlaoge
De stratosfeer bevat een dun laogien ozongas, een soort zuurstof die de ultraviolette straolen van de zunne opneemt. As disse laoge der niet zol wezen, zollen die straolen al et leven op eerde vernietigen. De ozonlaoge wodt deur 't versmeren van de locht en et gebruuk van bepaolde chemicaliën antast.