Papa

Wikipidiyaman

Papa
Gaspard Bauhin-pa 1591 watapi siq'isqan papa yura
Aumentar
Gaspard Bauhin-pa 1591 watapi siq'isqan papa yura
Mitan kamay
Regnum: Plantae
Divisio: Magnoliophyta
Classis: Rosopsida
Subclassis: Asteridae
Ordo: Solanales
Familia: Solanaceae
Genus: Solanum
Species: Solanum tuberosum (Papa)
Mitan kamaypaq sutin
Solanum tuberosum
L.
Chuñu
Aumentar
Chuñu
Piruwpi papakuna
Aumentar
Piruwpi papakuna

Papa (latin simipi: Solanum tuberosum L., Solanum andigenum Jus. et Buk.) nisqaqa, Chinchaysuyupi Aqshu icha Akshu nisqapas lliw yurakunamanta aswan chaninchasqa allpapi puquq chakra yuram.

Piruwpiqa tawa pachakmanta aswan papa rikch'aqkunatam riqsinchik.

Papakunaqa chillki kaspa, allpapi rump'ukuna tukuspa puqunku. Chayraykum papa yurap chillkinkunataqa allpachaspa hallmanchik.

Murayata ruranapaq papakunataqa qasaq pachaman mast'arinchik. Pacha laqhayaptin, papakunataqa iskay, kimsa tutata qasaqpi saqinchik. Papap qaran lluqsinanpaqqa chakinchikwan sarurinchik, runawan warmiwanpas llamk'aspa. Chaymantataqmi saqirinchik ch'akinanpaq.

Tabla de contenidos

[allichay] Ñawrakuna

  • Alqaywarmi (pukanchu yuraqlla papa)
  • Qumpis (llanqha q'illunchu papa)
  • Qunusitu (huk chawcha papa)
  • Ch'iqchi phura (yuraqlla papa)
  • Pisqup runtun (q'illunchu papa)
  • Puka mama (puka ñawikunayuq, q'illu sunquyuq papa)
  • Yuraq waqutu (yuraqlla papa)
  • Waman uma (hatun hak'u papa)
  • Phukuya (wayk'unapaq papa)
  • Yuraq phukuya (yuraq sunquyuq phukuya)
  • Muru phukuya (chuñu ruranapaq phukuya)
  • P'ala phukuya (thiqtinapaq phukuya)
  • Puka p'allta (pukanchu papa)

[allichay] Mallku (qhatqi, hayaq) papakuna

  • Waña (uqi mallku papa)
  • Puka waña (pukanchu mallku papa)
  • Yuraq waña (yuraqlla mallku papa)
  • Kusi (yanalla mallku papa)
  • Urqu ruk'i (yuraqlla mallku papa)
  • Araq papa (huk watamanta manaña puquqchu)
  • K'ita papa (sallqa papa)

[allichay] Papap unquyninkuna urunkunapas

  • Papa kuru (latin simipi: Premnotiypes suturicallus Kushel). Huk yuraq, papa mikuq kurum, Antikunapi 2,500 metromanta 4,350 metrokama hatun quchamanta hanaq kawsaq.
  • Papa qaqa. Papap k'akankunapi kawsaq qurwaram.

[allichay] Papa mikhunakuna

  • Papa wayk'u (wayk'usqa papa)

[allichay] Hawa tinkikuna