Bardhok Biba
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Bardhok Biba lindi në janar 1920. Shkollohet në Konviktin e Oroshit dhe pastaj në gjimnazin e Shkodrës. Atje bie në kontakt me idetë komuniste, me Emin Duraku, Branko Kadia, Sadik Bekteshi, Hajdar Dushi, kosovarin Xheladin Hana, Nazmi Rushiti, Tom Kola e të tjerë. I ndikuar nga këto ide e qëndrime, përjashtohet nga shkolla dhe i shoqëruar me xhandarë dërgohet në Orosh. Është koha kur ai qëndron gjysmë ilegal për disa kohë, deri sa përfshihet në vorbullën e Luftës, fillimisht në Shkodër dhe më pas komisar i çetës Pukë-Mirditë, duke përhapur idetë komuniste. Pas çlirimit të vendit, në vitin 1947, zgjidhet deputet i Mirditës në Kuvendin Popullor. Më 23 dhjetor 1948 emërohet sekretar politik i Partisë Komuniste për rrethin e Mirditës. Është periudha kur ai merret gjerësisht me Mirditën e varfër dhe e vendos më së miri në vëmendje të qeverisë, piketon qytete të reja dhe strategji të zhvillimit, ndërkohë që para ’44-ës kishte arritur që përmes një kuvendi unikal të pajtimit të gjaqeve, të krijohej mundësia e faljes së mbi 500 gjaqeve. Pikërisht në një nga detyrat që po kryente në zonën e Oroshit dhe të Kaçinarit, planifikohet të ekzekutohet nga “Komiteti i Maleve”.
Me datë 7 gusht 1949, Bardhok Biba i shoqërua nga 2 të tjerë pasi kishte kaluar malet e Kaçinarit, po zbriste drejt bregut të Fanit të Madh për t’iu ngjitur të përpjetës së Shpalit, ku gjendej edhe qendra e lokalitetit. Sapo i afrohen një maje kodre e ecin në një rrugë në formë ulluku për të arritur në Qafë-Valmiri qëllohen nga 3 anëtarë të Komitetit të Maleve që u kishin zënë pritë. Bardhok Biba mbeti i vrarë i qëlluar me 2 plumba. Atentatorët, pasi kanë këqyrur nga afër dhe janë bindur saktësisht se “i pari i Mirditës” kishte dhënë shpirt, kanë lënë një pusullë në gëmushat ku kishin zënë pritën me mbishkrimin: “Në emër të Komitetit të Maleve!”
Ndër drejtuesit më të lartë të shtetit të kohës, sipas dokumenteve historike dhe dëshmitarëve, në shtëpinë e të vrarit Bardhok Biba, ishte Mehmet Shehu. Në ngushëllim, Shehu i thotë babait të Bardhokut: “Do ia dërgoj 100 kriminelë tek koka tët biri!”. Marka Biba iu përgjigj: “Mos mer më qafë të pafajshëm”. Më 9 gusht 1949, vetëm dy ditë pas vrasjes së Bardhok Bibës, Brigada e Mbrojtjes së Popullit e dislokuar në Qafë-Shtamë, nën komandën e Medi Bilbili dhe kolonel Zija Kambo, hyn natën në Mirditë dhe arreston rreth 300 vetë. Rreth 300 familje grumbullohen dhe vendoset internimi i tyre në Tepelenë. 26 të arrestuar vendosen në burgun e improvizuar të Rrëshenit për t'iu nënshtruar gjyqit ushtarak. Trupi gjykues, i ngritur me shumë shpejtësi, vendosi që 14 prej tyre të ekzekutohen, ndërkohë që prokurori Misto Bllaca kishte kërkuar që ky numër të ishte 20 persona. Vendi i ekzekutimit u caktua në Qafë-Valmiri, atje ku ishte vrarë edhe sekretari politik i Mirditës.
Më 17 gusht 1949 u ekzekutuan:
- Preng Ded Kola, Orosh, varet në litar.
- Pjetër D. Vila, Kaçinar, varet në litar.
- Dodë Mark Biba, Kthellë Epër, varet në litar
- Pjetër Paloka, Kaçinar, varet në litar
- Nikollë Bardhok Bajraktari, Rrëshen, pushkatohet.
- Llesh Gjon Melyshi, Malaj, pushkatohet.
- Nikoll Llesh Bajraktari, Orosh, pushkatohet.
- Ndrecë Mark Ndoj, Kaçinar, pushkatohet.
- Bardhok Dodë Gjini, Prosek, pushkatohet.
- Gjok Gjin Kaçi, Bukmirë, pushkatohet.
- Gjergj Beleshi, Kthellë Epër, vritet për të vëllanë, Dodën.
- Ndoc Gjet Cupi, Blinisht, pushkatohet.
- Preng Shkurt Nikolli, Orosh, pushkatohet.
- Frrok Mata, Kaçinar, pushkatohet.
Për afro 41 vjet Bardhok Biba do të mbetej simbol i Mirditës, deri sa pas këtij viti, busti i tij, i Pal Mëlyshit, Ndrecë Ndue Gjoka, katër heroinave do të shkatërroheshin.