สะแงะ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สะแงะ
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Actinopterygii
ตระกูล: Anguilliformes
วงศ์: Anguillidae
สกุล: Anguilla
สปีชีส์: bengalensis
ชื่อทวินาม
Anguilla bengalensis
Gray, ค.ศ. 1831

สะแงะ เป็นชื่อของปลาน้ำจืดชนิดหนึ่งที่มีรูปร่างคล้ายปลาไหล จัดอยู่ในวงศ์ปลาตูหนา Anguillidae ซึ่งเป็นปลาไหลสองน้ำ ที่มีวงจรชีวิตส่วนหนึ่งต้องออกไปวางไข่ในทะเลลึก แล้วตัวอ่อนจึงอพยพกลับมาเลี้ยงตัวที่ชายฝั่งหรือป่าชายเลนก่อนเข้ามาเติบโตในน้ำจืดที่ไกลจากทะเลนับร้อย ๆ กิโลเมตร

  • วงศ์ปลาตูหนา Anguillidae

ปลาในวงศ์นี้ มักจะถูกเรียกรวม ๆ กันว่า ตูหนา พบในเมืองไทยประมาณ 3-4 ชนิด ได้แก่ ตูหนา Anguilla bicolor ตูหนาตาโต Anguilla australis ตูหนาแม่น้ำโขง Anguilla marmorata ลักษณะรวม ๆ ของปลาวงศ์นี้คือ มีฟันคม มีปากที่กว้าง เขี้ยวเล็กละเอียดบนขากรรไกร จมูกมีรูเล็ก ๆ เหมือนหลอด 2 ข้าง ครีบอกเป็นรูปกลมรี ครีบหลังยาวติดต่อกับครีบหางที่มนและครีบก้นที่ยาว ดูเผิน ๆ ว่าไม่มีเกล็ด มีเมือกลื่นปกคลุมทั้งตัว แต่แท้จริงมีเกล็ดขนาดเล็กมากเรียงซ้อนฝังอยู่ใต้ผิว เป็นปลานักล่าเหยื่ออีกชนิดหนึ่งที่สามารถจับกุ้ง ปู หรือสัตว์เปลือกแข็งรวมถึงปลาชนิดต่าง ๆ กินได้ มักอาศัยอยู่ในแหล่งน้ำใส มีตอไม้ โพรงไม้ หรือซอกหินอยู่มาก โดยอาจขุดรูอยู่ได้เช่นกัน นอกจากบริเวณปากแม่น้ำแล้ว ยังเคยพบไกลถึงลำธารน้ำตกบนภูเขาได้อีกด้วย

  • สะแงะ

สำหรับ ตูหนาชนิดที่มีชื่อเรียกว่า สะแงะ หรือ ชะแงะ ตามที่ชาวบ้านเรียกนั้น มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Anguilla bengalensis จัดเป็นตูหนาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดที่พบในไทย โดยสามารถยาวได้ถึง 1 เมตร หรือ 1.5 เมตร ในตัวเต็มวัยครีบอกมีสีจาง ครีบหลังอยู่ค่อนไปทางด้านท้ายของลำตัว ลำตัวด้านหลังมีสีเทาคล้ำอมเหลืองและมีประสีจางและคล้ำผสมกันคล้ายกับลายหินอ่อน ท้องมีสีน้ำตาลอมเหลือง พบมากในแม่น้ำสาละวินและสาขาในจังหวัดตาก และ แม่ฮ่องสอน และยังสามารถพบได้เป็นครั้งคราวในแม่น้ำของภาคใต้ฝั่งตะวันตก ต่างประเทศพบได้ในบริเวณแม่น้ำชายฝั่งของประเทศอินเดีย พม่า และทวีปอัฟริกาแถบตะวันออก

ตูหนา หรือ สะแงะ มีบันทึกว่าพบครั้งแรกและสร้างความฮือฮาให้กับผู้พบเห็น คือ มีผู้จับได้ในคลองบางกะปิที่กรุงเทพ ฯ เมื่อปี พ.ศ. 2468 ด้วยความใหญ่โตของลำตัว ทำให้บางคนเชื่อว่า เป็นปลาไหลไฟฟ้าบ้าง บางคนก็คิดว่าเป็นพญานาค หรือมังกร โดยตูหนาตัวนั้นมีขนาดความยาว 65 เซนติเมตร

ว่ากันว่า ปลาชนิดนี้สามารถส่งเสียงร้องคล้ายเสียงเด็กทารกได้ด้วยในเวลากลางคืน

ตูหนาเป็นปลาที่เป็นที่นิยมรับประทานมาก โดยนำมาปรุงด้วยวิธีเฉพาะ เพราะโดยปกติเนื้อจะมีกลิ่นคาวมาก ตูหนาญี่ปุ่น Anguilla japonica หรือที่รู้จักในชื่อ อุนาหงิ นั้นเป็นตูหนาชนิดที่นิยมรับประทานมาก โดยนิยมนำมาทำข้าวหน้าปลาไหล เมนูอาหารญี่ปุ่นชื่อดัง จึงถูกเลี้ยงเป็นเกษตรกรรมใหญ่ในประเทศญี่ปุ่น และเกาหลี โดยรวบรวมลูกพันธุ์ปลาจากธรรมชาติ และเคยถูกสั่งมาเลี้ยงในประเทศไทยระยะนึง ในประเทศไทยพบปลาวงศ์นี้เฉพาะภาคใต้ฝั่งตะวันตกและแถบภาคตะวันตกไปจนถึงจังหวัดแม่ฮ่องสอน และในแม่น้ำโขง ภาคอีสาน เท่านั้น โดยมีชื่อพื้นเมืองภาษากะเหรี่ยงว่า " ยะที "


[แก้] ลิงก์ภายนอก