พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สถานีย่อย:ประเทศไทย
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช
พระนามเต็ม สมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรบรมมหาจักรพรรดิราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนากาศภาศกรวงศ์ องค์ปรมาธิเบศร์ ตรีภูวเนตรวรนายก ดิลกรัตนราชชาติอาชาวศรัย สมุทัยคโรมนต์ สกลจักรวาลาธิเมนทรต์ สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทราธาดาธิบดี ศรีสุวิบูลย์ คุณอกณิฐ ฤทธิราเมศวรมหันต์ บรมธรรมิกราชาธิเบศร์ โลกเชฐวิสุทธิ์ รัตนมงกุฏประเทศคตา มหาพุทธางกูร บรมบพิตร
พระนามเดิม ทองด้วง
พระราชสมภพ วันพุธ เดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก เวลา ๓ ยาม ตรงกับวันที่ ๓๐ มีนาคม พุทธศักราช ๒๒๗๙
เสวยราชสมบัติ ปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์ เป็นพระเจ้าแผ่นดินแห่งกรุงสยาม เมื่อวันที่ ๖ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๒๕ (ตรงกับ วันเสาร์ เดือน ๕ แรม ๙ ค่ำ ปีขาล จัตราศก จุลศักราช ๑๑๔๔) ขณะมีพระชนมายุได้ ๔๕ พรรษา
เสด็จสวรรคต วันพฤหัสบดี เดือน ๙ แรม ๑๓ ค่ำ ปีมะเส็ง เอกศก ตรงกับวันที่ ๗ กันยายน พุทธศักราช ๒๓๕๒
พระโอรสธิดา ๔๒ พระองค์
วัดประจำรัชกาล วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม (วัดโพธิ์)

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (พ.ศ. 2279 - พ.ศ. 2352 ครองราชย์ พ.ศ. 2325 - พ.ศ. 2352) รัชกาลที่ ๑ แห่งราชจักรีวงศ์ พระนามเต็มว่า " สมเด็จพระบรมราชาธิราชรามาธิบดี ศรีสินทรบรมมหาจักรพรรดิราชาธิบดินทร์ ธรณินทราธิราช รัตนากาศภาศกรวงศ์ องค์ปรมาธิเบศร์ ตรีภูวเนตรวรนายก ดิลกรัตนราชชาติอาชาวศรัย สมุทัยคโรมนต์ สกลจักรวาลาธิเมนทรต์ สุริเยนทราธิบดินทร์ หริหรินทราธาดาธิบดี ศรีสุวิบูลย์ คุณอกณิฐ ฤทธิราเมศวรมหันต์ บรมธรรมิกราชาธิเบศร์ โลกเชฐวิสุทธิ์ รัตนมงกุฏประเทศคตา มหาพุทธางกูร บรมบพิตร" พระราชสมภพเมื่อ วันพุธ เดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ ปีมะโรงอัฐศก เวลา ๓ ยาม ตรงกับวันที่ ๓๐ มีนาคม พุทธศักราช ๒๒๗๙ ในรัชกาลของพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐ์ เป็นบุตรคนที่ ๔ ของสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก (พระนามเดิม "ทองดี") และพระอัครชายา (พระนามเดิม "หยก") ทรงมีพระเชษฐา พระเชษฐภคิณี พระอนุชาร่วมพระชนก ประกอบด้วย

  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี (นามเดิมว่า สา) พระเชษฐภคินี พระองค์ใหญ่
  • พระเจ้ารามณรงค์ (นามเดิมว่า รามณรงค์) พระเชษฐา
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ (นามเดิมว่า แก้ว) พระเชษฐภคินี พระองค์รอง
  • พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก (นามเดิมว่า ด้วง)
  • สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาท (นามเดิมว่า บุญมา) พระอนุชา
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าลา กรมหลวงจักรเจษฎา (นามเดิมว่า ลา) พระอนุชา ต่างพระชนนี
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากุ กรมหลวงนรินทรเทวี (นามเดิมว่า กุ) พระขนิษฐา ต่างพระชนนี

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์ เป็นพระเจ้าแผ่นดินแห่งกรุงสยาม เมื่อวันที่ ๖ เมษายน พุทธศักราช ๒๓๒๕ (ตรงกับ วันเสาร์ เดือน ๕ แรม ๙ ค่ำ ปีขาล จัตราศก จุลศักราช ๑๑๔๔) ขณะมีพระชนมายุได้ ๔๕ พรรษา

สารบัญ

[แก้] พระราชโอรส พระราชธิดา

เมื่อครั้งที่ทรงดำรงตำแหน่งหลวงยกบัตรเมืองราชบุรี พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก สมรสกับนางสาวนาค ธิดาของมหาเศรษฐี แขวงสมุทรสาคร ต่อมาเมื่อขึ้นครองราชย์ ได้สถาปนาเป็น สมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี ทรงมีพระราชโอรส และพระราชธิดา ๑๐ พระองค์

  • พระราชธิดา (ไม่ปรากฎพระนาม)
  • พระราชโอรส (ไม่ปรากฎพระนาม)
  • สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงฉิมใหญ่ (นามเดิมว่า ฉิม)
  • พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงอิศรสุนทร - นามเดิมว่า ฉิม)
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าหญิงแจ่ม กรมหลวงศรีสุนทรเทพ (นามเดิมว่า แจ่ม)
  • สมเด็จพระบวรราชเจ้า กรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ (นามเดิมว่า จุ้ย)
  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าหญิงประไพวดี กรมหลวงเทพยวดี
  • พระราชบุตร (ไม่ปรากฎพระนาม)
  • พระราชบุตร (ไม่ปรากฎพระนาม)
  • พระราชบุตร (ไม่ปรากฎพระนาม)

พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ทรงมีพระราชโอรส-ราชธิดา รวมทั้งสิ้น ๔๒ พระองค์

[แก้] ประสูตินอกเศวตฉัตร

สมเด็จเจ้าฟ้า ๙ พระองค์แรก ประสูติแต่ ประสูติแต่สมเด็จพระอมรินทรา บรมราชินี

  • ๑. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ไม่ปรากฏพระนาม สิ้นพระชนม์แต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา
  • ๒. สมเด็จเจ้าฟ้าชาย ไม่ปรากฏพระนาม สิ้นพระชนม์แต่ครั้งกรุงศรีอยุธยา
  • ๓. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง พระนามเดิมว่า "ฉิมใหญ่" บางแห่งออกพระนามว่า หวาน แต่จารึกที่พระโกศอัฐิออกพระนามว่า "เจ้าครอกฉิมใหญ่" ได้ถวายตัวเป็นชายาในสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงเป็นพระมารดา สมเด็จเจ้าฟ้าสุพันธุวงศ์ ซึ่งต่อมาพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าอภัยธิเบศร์ กรมขุนกระษัตรานุชิต สมเด็จเจ้าฟ้าฉิมใหญ่ สิ้นพระชนม์ในแผ่นดินพระเจ้ากรุงธนบุรี เมื่อปีกุนเอกศก จ.ศ. ๑๑๔๑
  • ๔. สมเด็จเจ้าฟ้าชายฉิม คือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย พระราชสมภพเมื่อวันพุธ เดือน ๔ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีกุนนพศก จ.ศ. ๑๑๒๙ ที่อัมพวา สมุทรสงคราม สวรรคตเมื่อวันพุธ เดือน ๘ แรม๑๑ ค่ำ ปีวอกฉศก จ.ศ.๑๑๘๖ พระชนมพรรษา ๕๘ พรรษา ทรงราชสมบัติ ๑๖ ปี
  • ๕. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงแจ่ม หรือ เจ้าฟ้าหญิงเเจ่มกระจ่างฟ้า ประสูติเมื่อปีขาลโทศก จ.ศ. ๑๑๓๒ ในรัชกาลที่ ๑ โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น เจ้าฟ้ากรมหลวงศรีสุนทรเทพ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๑ เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๙ แรม ๑ ค่ำ ปีมะโรงสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๗๐ พระชันษา ๓๘ ปี
  • ๖. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ไม่ปรากฏพระนาม สิ้นพระชนม์ในแผ่นดินพระเจ้ากรุงธนบุรี
  • ๗. สมเด็จเจ้าฟ้าชายจุ้ย ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน ๕ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะโรงเบญจศก จ.ศ. ๑๑๓๔ ในรัชกาลที่ ๑ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอเจ้าฟ้ากรมขุนเสนานุรักษ์ ใน พ.ศ. ๒๓๕๐ โปรดเกล้าฯให้เลื่อนขึ้นเป็น กรมหลวง และโปรดฯให้รับพระบัณฑูรน้อย ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯพระราชทานอุปราชาภิเษก เป็นกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์ สวรรคตในรัชกาลที่ ๒ เมื่อวันพุธ เดือน ๘ อุตราสาท ขึ้น ๓ ค่ำ ปีฉลูนพศก จ.ศ. ๑๑๗๙ พระชนมายุ ๔๕ พรรษา ทรงวังหน้า ๘ ปี
  • ๘. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิง ไม่ปรากฏพระนาม สิ้นพระชนม์ในแผ่นดินพระเจ้ากรุงธนบุรี
  • ๙. สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงเอี้ยง ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๗ ขึ้น ๗ ค่ำ ปีระกานพศก จ.ศ. ๑๑๓๙ ในรัชกาลที่ ๑ พระราชทานพระนามใหม่ว่า "เจ้าฟ้าประไพวดี" ปีมะโรงสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๗๐ ในรัชกาลที่ ๑ โปรดฯสถาปนาเฉลิมพระยศขึ้นเป็น กรมหลวงเทพวดี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๙ แรม ๒ ค่ำ ปีมะแมเบญจศก จ.ศ. ๑๑๘๕ พระชันษา ๔๗ ปี
  • ๑๐. พระองค์เจ้าชายกล้าย ประสูติเมื่อปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ.๑๑๔๐ แผ่นดินพระเจ้ากรุงธนบุรี ในเจ้าจอมมารดาภิมสวน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๑

[แก้] ประสูติเมื่อเสด็จปราบดาภิเษกแล้ว

  • ๑๑. พระองค์เจ้าหญิงนุ่ม ประสูติเมื่อปีเถาะเบญจศก จ.ศ. ๑๑๔๕ เจ้าจอมมารดาปุย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓
  • ๑๒. พระองค์เจ้าชายทับทิม ประสูติเมื่อปีเถาะเบญจศก จ.ศ. ๑๑๔๕ เจ้าจอมมารดาจัน ในรัชกาลที่ ๒ ปีระกาเบญจศก จ.ศ. ๑๑๗๕ โปรดเกล้าฯเฉลิมพระยศขึ้นเป็น กรมหมื่นอินทรพิพิธ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒ เมื่อวันศุกร์ เดือน ๗ แรม ๖ ค่ำ ปีมะโรงโทศก จ.ศ. ๑๑๘๒ พระชันษา ๓๘ ปี

ทรงเป็นต้นสกุล อินทรางกูร

  • ๑๓. พระองค์เจ้าหญิง ไม่ปรากฏพระนาม ประสูติเมื่อปีมะโรงฉศก จ.ศ. ๑๑๔๖ เจ้าจอมมารดาดวง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๑ แต่ยังทรงพระเยาว์
  • ๑๔. พระองค์เจ้าหญิงผะอบ ประสูติเมื่อปีมะโรงฉศก จ.ศ. ๑๑๔๖ เจ้าจอมมารดาภิมสวน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๑
  • ๑๕. พระองค์เจ้าหญิงพลับ ประสูติเมื่อปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๑๔๗ เจ้าจอมมารดาคุ้ม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อปีขาลสัปตศก จ.ศ. ๑๒๒๘ พระชันษา ๘๒ ปี
  • ๑๖. พระองค์เจ้าชายอภัยทัต ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๙ แรม ๓ ค่ำ ปีมะเส็งสัปศก จ.ศ. ๑๑๔๗ เจ้าจอมมารดาน้อยแก้ว(ธิดาพระยาจักรี เมืองนครศรีธรรมราช) เมื่อทรงพระเยาว์ ออกพระนามเรียกกันว่า "พระองค์เสือ" ในรัชกาลที่ ๑ ปีเถาะนพศก จ.ศ. ๑๑๖๙
    • โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นเทพพลภักดิ์ ในรัชกาลที่ ๒ ทรงว่ากรมคชบาล
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯให้เลื่อนขึ้นเป็นกรมหลวง สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันอังคาร เดือน ๓ แรม ๑๑ ค่ำ ปีระกานพศก จ.ศ. ๑๑๙๙ พระชันษา ๕๒
  • ๑๗. พระองค์เจ้าชายอรุโณทัย ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๑๑ แรม ๓ ค่ำ ปีมะเส็งสัปตศก จ.ศ. ๑๑๔๗ เจ้าจอมมารดานุ้ยใหญ่(ธิดาเจ้าพระยาสุธรรมมนตรี)พัฒน์ ณ นคร) ในรัชกาลที่ ๑ ปีเถาะนพศก จ.ศ. ๑๑๖๙
    • โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นศักดิ์พลเสพ ในรัชกาลที่ ๒ ทรงว่ากรมพระกลาโหม
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯพระราชทานอุปราชาภิเษก ขึ้นเป็น กรมพระราชวังบวรมหาศักดิ์พลเสพ ทิวงคตเมื่อวันอังคาร เดือน ๖ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีมะโรงจัตวาศก จ.ศ. ๑๑๙๔ พระชนมายุ ๔๘ พรรษา ทรงวังหน้า ๘ ปี
  • ๑๘. พระองค์เจ้าชายทับ ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๓ แรม ๑๔ ค่ำ ปีมะเมียอัฐศก จ.ศ. ๑๑๔๘ เจ้าจอมมารดาน้อย

ในรัชกาลที่ ๒ ทรงสถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นจิตรภักดี กำกับกรมช่างสิบหมู่ กรมช่างหล่อ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันอังคาร เดือน ๕ แรม๑๐ ค่ำ ปีระกาสัปตศก จ.ศ. ๑๑๘๗ พระชันษา ๓๙ ปี ทรงเป็นต้นสกุล ทัพพะกุล

  • ๑๙. พระองค์เจ้าหญิงธิดา ประสูติเมื่อปีมะแมนพศก จ.ศ. ๑๑๔๙ เจ้าจอมมารดาเอม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ พระชันษา ๕๒ ปี
  • ๒๐. พระองค์เจ้าชายคันธรส ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๓ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะแมนพศก จ.ศ. ๑๑๔๙ เจ้าจอมมารดาพุ่ม(ธิดาเจ้าพระยาวิเศษสุนทร(นาค นกเล็ก)) ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นศรีสุเรนทร์ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒ เมื่อวันอังคาร เดือนยี่ ขึ้น ๑๓ ค่ำ ปีชวดอัฐศก จ.ศ. ๑๑๗๘ พระชันษา ๓๐ ปี
  • ๒๑. พระองค์เจ้าหญิงจงกลณี ประสูติเมื่อปีวอกสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๕๐ เจ้าจอมมารดาตานี(ธิดาเจ้าพระยามหาเสนา(บุนนาค))

สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒

  • ๒๒. พระองค์เจ้าชายสุริยา ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๑๒ แรม ๑ ค่ำปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๑๕๑ เจ้าจอมมารดาเพ็งใหญ่
    • ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น กรมหมื่นรามอิศเรศ ว่าราชการความรับสั่งและความฎีกา ในรัชกาลที่ ๓ ปีมะโรงจัตวาศก จ.ศ. ๑๑๙๔
    • โปรดฯให้เลื่อนขึ้นเป็น กรมขุนรามอิศเรศ ในรัชกาลที่ ๔ ปีกุนตรีศก จ.ศ. ๑๒๑๓ โปรดฯให้เฉลิมพระยศ เป็น กรมพระรามอิศเรศ สรรพเชษฐบรมวงศ์ ปฐมพงศ์ภูวนาถ วรราชศักดิสมมุติ วิสุทธิเกียรติคุณ วิบุลยเดชบดินทร์ นรินทรบพิตร สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันอาทิตย์ เดือนอ้าย ขึ้น ๗ ค่ำ ปีขาลฉศก จ.ศ.๑๒๑๖ พระชันษา ๖๖ ปี ทรงเป็นต้นราชสกุล สุริยกุล
  • ๒๓. พระองค์เจ้าหญิงเกสร ประสูติเมื่อปีระกาเอกศก จ.ศ. ๑๑๕๑ เจ้าจอมมารดาปะทุมา สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒
  • ๒๔. พระองค์เจ้าหญิงมณฑา ประสูติเมื่อปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดานิ่ม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันพฤหัสบดีเดือน๘ อุตราสาฒ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีระกาตรีศก จ.ศ. ๑๒๒๓ พระชันษา ๗๒ ปี
  • ๒๕. พระองค์เจ้าหญิงมณี ประสูติเมื่อปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดาอู่(ธิดาพระยาเพ็ชรบุรี)บุญรอด)) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔
  • ๒๖. พระองค์เจ้าหญิงดวงสุดา ประสูติเมื่อปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดาน้อย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔
  • ๒๗. พระองค์เจ้าหญิงจักรจั่น ประสูติเมื่อปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดาอิ่ม(ธิดาเจ้าพระยารัตนาธิเบศร์(กุน รัตนกุล) ภายหลังได้เป็นท้าววรจันทร์) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒
  • ๒๘. พระองค์เจ้าชายวาสุกรี ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๕ ค่ำ ปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดาจุ้ย(ธิดาพระราชาเศรษฐี ต่อมาได้เป็นท้าวทรงกันดาล) ทรงผนวชเป็นสามเณรในปีจอจัตวาศก และศึกษาอนู่ในสำนักสมเด็จพระวันรัต(แก้ว) วัดพระเชตุพนฯ
    • ในรัชกาลที่ ๒ ปีมะเมียโทศก ทรงผนวชและทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯสถาปนาเป็นพระราชาคณะที่ กรมหมื่นนุชิตชิโนรส ศรีสุคตขัตติยวงศ์
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯให้เป็นเจ้าคณะกลาง
    • ในรัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าฯให้รับมหาสมณุตมาภิเษก เป็นกรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส ศรีสุตคตขัตติยวงศ์ ฯ
    • ในรัชกาลที่ ๖ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้เปลี่ยนคำนำพระนามเป็น สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ศรีสุตคตขัตติยวงศ์ ฯ

สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันศุกร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๘ ค่ำ ปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๔ พระชนมายุ ๖๔ พรรษา

  • ๒๙. พระองค์เจ้าชายฉัตร ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน ๓ ขึ้น ๕ค่ำ ปีจอโทศก จ.ศ. ๑๑๕๒ เจ้าจอมมารดาตานี
    • ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นสุรินทรรักษ์ ทรงว่ากรมคชบาล
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯ ให้กำกับกรมท่า และกรมมหาดไทย ต่อมาได้เป็นผู้สำเร็จราชการแผ่นดิน สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันอังคาร เดือน ๖ ขึ้น ๖ ค่ำ ปีขาลโทศก จ.ศ. ๑๑๙๒ พระชันษา ๔๐ ปี ทรงเป็นต้นสกุล ฉัตรกุล
  • ๓๐. พระองค์เจ้าชายสุริยวงศ์ ประสูติเมื่อวันพฤหัสบดี เดือน ๖ ขึ้น ๓ ค่ำ ปีกุนตรีศก จ.ศ. ๑๑๕๓ เจ้าจอมมารดานวล
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าสถาปนาเป็น กรมหมื่นสวัสดิวิไชย
    • ในรัชกาลที่ ๔ โปรดเกล้าให้เลื่อนขึ้นเป็น กรมหลวงพิเศษตรีสวัสดิสุขวัฒนวิไชย สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อวันเสาร์ เดือนอ้าย แรม ๒ ค่ำ ปีฉลูเบญจศก จ.ศ. ๑๒๑๕ พระชันษา ๖๓ ปี
  • ๓๑. พระองค์เจ้าหญิงอุบล ประสูติเมื่อวันศุกร์ เดือน ๖ ขึ้น ๑๑ ค่ำ ปีกุนตรีศก จ.ศ. ๑๑๕๓ เจ้าจอมมารดาทอง(ธิดาท้าวเทพกระษัตรี เมืองถลาง)

สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓

  • ๓๒. พระองค์เจ้าหญิงฉิมพลี ประสูติเมื่อปรีกุน ตรีศก จ.ศ. ๑๑๕๓ เจ้าจอมมารดางิ้ว สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๔ เมื่อ วันเสาร์ เดือนอ้าย ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีมะเส็งนพศก จ.ศ. ๑๒๑๙ พระชันษา ๖๗ ปี
  • ๓๓. พระองค์เจ้าชายไกรสร ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือนยี่ ขึ้น ๒ ค่ำ ปีกุนตรีศก จ.ศ. ๑๑๕๓ เจ้าจอมมารดาน้อยแก้ว
    • ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นรักษ์รณเรศ กำกับกรมสังฆการี
    • ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯให้เลื่อนขึ้นเป็น กรมหลวง สิ้นชีพในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันพุธ เดือนอ้าย แรม ๓ ค่ำ ปีวอกสัมฤทธิศก จ.ศ.๑๒๑๐ อายุ ๕๗ ปี
  • ๓๔. พระองค์เจ้าชายดารากร ประสูติเมื่อวันเสาร์ เดือน ๘ ขึ้น ๑๒ ค่ำ ปีชวดจัตวาศก จ.ศ. ๑๑๕๔ เจ้าจอมมารดาเพ็งใหญ่ ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นศรีสุเทพ กำกับกรมช่างสิบหมู่ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อปีวอกสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๑๐ พระชันษา ๕๗ ปี
  • ๓๕. พระองค์เจ้าชายดวงจักร ประสูติเมื่อวันจันทร์ เดือน ๘ แรม ๖ ค่ำ ปีชวดจัตวาศก จุลศักราช ๑๑๕๔ เจ้าจอมมารดาปาน

ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นณรงคหริรักษ์ กำกับกรมช่างหล่อ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันอาทิตย์ เดือน ๑๐ แรม ๘ ค่ำ ปีมะเมียอัฐศก จ.ศ. ๑๒๐๘ พระชันษา ๕๕ ปี ทรงเป็นต้นสกุล ดวงจักร

  • ๓๖. พระองค์เจ้าหญิงศศิธร ประสูติเมื่อปีขาลฉศก จ.ศ. ๑๑๕๖ เจ้าจอมมารดาฉิมแมว(ธิดาท้าววรจันทร์(แจ่ม)) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒
  • ๓๗. พระองค์เจ้าหญิงเรไร ประสูติเมื่อปีเถาะสัปตศก จ.ศ. ๑๑๕๗ เจ้าจอมมารดาป้อม(ธิดาพระยารัตนจักร(หงส์ทอง)) สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๑
  • ๓๘. พระองค์เจ้าหญิงกระษัตรี ประสูติเมื่อปีมะโรงอัฐศก จ.ศ. ๑๑๕๘ เจ้าจอมมารดานวม สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒ เมื่อปีชวดอัฐศก จ.ศ. ๑๑๗๘ พระชนม์ ๒๐ ปี
  • ๓๙. พระองค์เจ้าหญิงจันทบุรี ประสูติเมื่อปีมะเมียสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๖๐ เจ้าจอมมารดาทองสุก(พระธิดาเจ้านันเสน พระเจ้าเวียงจันทน์)
    • ในรัชกาลที่ ๑ โปรดเกล้าฯสถาปนาขึ้นเป็น เจ้าฟ้ากุณฑลทิพยวดี
    • ในรัชกาลที่ ๒ โปรดเกล้าฯให้เป็น พระราชชายานารี สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันเสาร์ เดือน ๔ ขึ้น ๓ ค่ำ ปีจอสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๒๐๐ พระชันษา ๔๑ ปี
  • ๔๐. พระองค์เจ้าชายสุทัศน์ ประสูติเมื่อวันพุธ เดือน ๘ บุรพาสาฒ ขึ้น ๑ ค่ำ ปีมะเมีย สัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๖๐ เมื่อทรงพระเยาว์เรียกกันว่า "พระองค์โต" เจ้าจอมมารดากลิ่น(ธิดาพระยาพัทลุง(ขุน)) ในรัชกาลที่ ๓ โปรดเกล้าฯสถาปนาเป็น กรมหมื่นไกรสรวิชิต กำกับกรมสังฆการี กรมธรรการ และกรมอาลักษณ์ และคลังเสื้อหมวก สิ้นพระชนม์ในชกาลที่ ๓ เมื่อวันอาทิตย์ เดือนยี่ แรม ๑๐ ค่ำ ปีมะเมียนพศก จ.ศ. ๑๒๐๙ พระชันษา ๔๙ ปี

ทรงเป็นต้นสกุล สุทัศน์

  • ๔๑. พระองค์เจ้าหญิงสุภาธร ประสูติเมื่อปีมะเมียสัมฤทธิศก จ.ศ. ๑๑๖๐ เจ้าจอมมารดาเพ็งเล็ก สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๒
  • ๔๒. พระองค์เจ้าหญิงสุด ประสูติเมื่อปีมะแมเอกศก จ.ศ. ๑๑๖๑ เจ้าจอมมารดาฉิมใหญ่ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ ๓


[แก้] เหตุการณ์สำคัญ

ตราพระราชลัญจกรประจำรัชกาลที่ 1 รูปอุณาโลม ผูกตรานี้ขึ้นในวโรกาสกรุงรัตนโกสินทร์ครบ 100 ปี
ขยาย
ตราพระราชลัญจกรประจำรัชกาลที่ 1 รูปอุณาโลม ผูกตรานี้ขึ้นในวโรกาสกรุงรัตนโกสินทร์ครบ 100 ปี

พ.ศ.๒๓๒๕ ขึ้นครองราชย์ สถาปนากรุงรัตนโกสินทร์

โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระอนุชาธิราชเจ้าขึ้นเป็นที่ สมเด็จพระบวรราชเจ้ามหาสุรสิงหนาท กรมพระราชวังบวรสถานมงคล พระมหาอุปราชาเจ้า พระเจ้าอยู่หัวกรมพระราชวังบวร

โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระเจ้าหลานเธอเจ้าฟ้าทองอิน ขึ้นเป็นที่ สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษ์เทเวศน์ กรมพระราชวังบวรสถานภิมุข

ตั้งพิธียกเสาหลักเมืองพระนครใหม่ ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา เมื่อวันอาทิตย์ ที่ ๒๑ เมษายน ตรงกับ เดือน ๖ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เวลาย่ำรุ่งแล้ว ๔๕ นาที พระราชทานนามพระนครใหม่ว่า "กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุทธยามหาดิลกภพนพรัตน์ราชธานีบุรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถานอมรพิมารอวตารสถิต สักกะทัตติยะวิษณุกรรมประสิทธิ์" (ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงแปลงสร้อยพระนามพระนครจาก "บวรรัตนโกสินทร์" เป็น "อมรรัตนโกสินทร์") องเชียงสือ (ญวน) และนักองค์เอง (เขมร) ขอเข้าพึ่งพระบรมโพธิสมภาร โปรดให้อาลักษณ์คัดนิทานอิหร่านราชธรรม

  • พ.ศ.๒๓๒๖ กำหนดระเบียบการพระราชพิธีบรมราชาภิเษก

ทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องอุณรุท

สงครามเก้าทัพ พระเจ้าปดุง กษัตริย์พม่าทรงกรีธาทัพเข้ามาตีเมืองไทยตั้งแต่เหนือ จดใต้ รวม ๙ ทัพ กองทัพไทยตีกองทัพพม่าแตกพ่ายยับเยินไปทุกทัพ

  • พ.ศ.๒๓๒๙ สงครามรบพม่าที่ท่าดินแดง —

ทรงพระราชนิพนธ์ นิราศรบพม่าท่าดินแดง — โปรตุเกสขอเข้ามาเจริญพระราชไมตรี — อังกฤษเช่าเกาะปีนัง จากพระยาไทรบุรี

  • พ.ศ.๒๓๓๐ องเชียงสือเขียนหนังสือขอถวายบังคมลา ลอบหนีไปกู้บ้านเมือง
  • พ.ศ.๒๓๓๑ โปรดเกล้าฯ ให้สังคยานาพระไตรปิฎก
  • พ.ศ.๒๓๓๓ องเชียงสือกู้บ้านเมืองสำเร็จ จัดต้นไม้เงิน ต้นไม้ทองมาถวาย
  • พ.ศ.๒๓๓๗ ทรงอภิเษกให้นักองค์เอง เป็น สมเด็จพระนารายณ์รามาธิบดี ไปครองกรุงกัมพูชา
  • พ.ศ.๒๓๓๘ ชำระพระราชพงศาวดาร —

โปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระมหาพิชัยราชรถ

  • พ.ศ.๒๓๓๙ งานสมโภชพระบรมอัฐิสมเด็จพระปฐมบรมมหาชนก
  • พ.ศ.๒๓๔๒ โปรดเกล้าฯ ให้สร้างเวชยันตราชรถ

ฟื้นฟูการเล่นสักวา

  • พ.ศ.๒๓๔๕ ราชาภิเษกพระเจ้าเวียตนามญาลอง (องเชียงสือ)
  • พ.ศ.๒๓๔๗ โปรดเกล้าฯ ให้นักปราชญ์ราชบัณฑิต ชำระกฎหมาย จัดเป็นประมวล กฎหมายตราสามดวง ขึ้น
  • พ.ศ.๒๓๔๙ ทรงอภิเษกให้ นักองค์จันทร์ เป็น สมเด็จพระอุทัยราชา ครองกรุงกัมพูชา
  • พ.ศ.๒๓๕๒ เสด็จสวรรคต


[แก้] ดูเพิ่ม


[แก้] อ้างอิง


    รัชสมัยก่อนหน้า:
    สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
    กรุงธนบุรี
    พระมหากษัตริย์ไทย
    ราชวงศ์จักรี พ.ศ. 23252352
    รัชสมัยถัดไป:
    พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย