กาพย์มหาชาติ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ภาพ:Lineart roof.jpg
กาพย์มหาชาติ
กวี : ไม่ทราบ
ประเภท : เล่าเรื่อง
คำประพันธ์ : ร่ายโบราณ
ความยาว :
สมัย : กรุงศรีอยุธยา
ปีที่แต่ง : พ.ศ. 2145 - พ.ศ. 2170
ชื่ออื่น : -
ลิขสิทธิ์ : -
ภาพ:Lineart threshold.jpg

กาพย์มหาชาติ เป็นวรรณคดีเก่าแก่เล่มหนึ่ง ที่แต่งขึ้นเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง และประวัติการแต่งก็ไม่ปรากฏแน่ชัด แต่ถือว่ามีคุณค่าทั้งทางวรรณคดีและทางพุทธศาสนา

[แก้] ประวัติ

สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงสันนิษฐานว่า กาพย์มหาชาติน่าจะแต่งขึ้นในสมัยพระเจ้าทรงธรรม เมื่อมีประชุมนักปราชญ์ราชบัณฑิตร่วมกันแต่งขึ้น ในช่วง พ.ศ. 2145 - 2170

[แก้] เนื้อหา ภาษาและคำประพันธ์

เนื้อหาของกาพย์มหาชาตินั้น เป็นการเล่าเรื่องมหาชาติ หรือเรื่องมหาเวสสันดรชาดกนั่นเอง เป็นการแต่งแบบที่เรียกว่า ยกคาถา กล่าวคือ ยกคาถาภาษาบาลีขึ้นมาประโยคหนึ่ง แล้วแต่งภาษาไทยเล่า สลับไปเป็นช่วงๆ จนจบ โดยใช้คำประพันธ์ที่เรียกว่าร่ายโบราณ หรือที่เรียกกันในสมัยนั้นว่า ร่ายมหาชาติ เนื่องจากเป็นร้อยกรองที่แต่งไว้สำหรับการเทศน์เรื่องมหาชาตินั่นเอง แต่ละกัณฑ์ (ในกาพย์มหาชาติเรียกว่า บรรพ) มีความยาวไม่มาก

[แก้] ตัวอย่าง

จาก กัณฑ์วนประเวศน์

"เต จัต์ตาโร ขัต์ติยา* อันว่าพระบรมกษัตริย์ทั้งสี่ศรีสุริยวงศ์ เมื่อเสด็จบทจรประสงค์สู่เขาคิริยวงกฏ มิได้แจ้งทางที่กำหนดดำเนินไพร ด้วยความเข็ญใจก็จำเป็น ปติปเถ ทอดพระเนตรเห็นมหาชน อันเดินทวนทางถนนนั้นมา ก็ตรัสถามถึงมรคาเขาคันธมาทน์ ..."

(*ที่เป็นตัวหนา คือ คาถาภาษาบาลี)