รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

สถานีย่อย:ประเทศไทย

รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 เป็นกฎหมายสูงสุดว่าด้วยการจัดระเบียบการปกครองประเทศไทยที่เป็นลายลักษณ์อักษร ฉบับที่ 16

มีการตั้งข้อสังเกตว่าประเทศไทยมีการเปลี่ยนรัฐธรรมนูญบ่อยครั้ง ซึ่งขัดกับแนวคิดทางนิติศาสตร์ที่ว่า รัฐธรรมนูญเป็นกฎหมายสูงสุดของรัฐ ดังนั้นจึงควรมีความศักดิ์สิทธิ์และคงทนถาวร อาจแก้ไขได้ตามเวลาและสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป ตัวอย่างเช่น กรณีสหรัฐอเมริกาที่ปัจจุบันยังไม่เคยเปลี่ยนรัฐธรรมนูญลายลักษณ์อักษร ยังคงใช้ฉบับเดิมมาแต่แรก มีเพียงการแก้ไขปรับปรุงส่วนที่จำเป็นเท่านั้น

สารบัญ

[แก้] ความเป็นมา

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ประกาศว่า โดยที่ประเทศไทยได้มีรัฐธรรมนูญประกาศใช้เป็นหลักในการปกครองประเทศ ตามระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขมาเป็นเวลากว่าหกสิบห้าปีแล้ว ในช่วงระยะเวลาดังกล่าว ได้มีการยกเลิกและแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญหลายครั้ง แสดงว่า รัฐธรรมนูญย่อมเปลี่ยนแปลงได้ตามความเหมาะสมแห่งกาลเวลาและสภาวการณ์ของบ้านเมือง รัฐธรรมนูญจะต้องกำหนดกฎเกณฑ์สำคัญที่กระจ่างแจ้ง ชัดเจน สามารถใช้เป็นหลัก ในการปกครองประเทศและเป็นแนวทางในการจัดทำกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญและ กฎหมายอื่นซึ่งสอดคล้องกับรัฐธรรมนูญได้ และโดยที่รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๖) พุทธศักราช ๒๕๓๙ ได้บัญญัติให้มีสภาร่างรัฐธรรมนูญขึ้น ประกอบด้วยสมาชิก ที่ได้รับเลือกตั้งจากรัฐสภาจำนวนเก้าสิบเก้าคน มีหน้าที่จัดทำร่างรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ทั้ง ฉบับเพื่อเป็นพื้นฐานสำคัญในการปฏิรูปการเมือง และได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า โปรดกระหม่อมให้สมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานกระแส พระราชดำรัสเพื่อเป็นสิริมงคลแก่การทำงาน ภายหลังจากนั้นสภาร่างรัฐธรรมนูญได้จัดทำ ร่างรัฐธรรมนูญโดยมีสาระสำคัญเป็นการส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน ให้ ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครองและตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐเพิ่มขึ้น ตลอดทั้งปรับปรุง โครงสร้างทางการเมืองให้มีเสถียรภาพและประสิทธิภาพยิ่งขึ้น ทั้งนี้ โดยได้คำนึงถึงความ คิดเห็นของประชาชนเป็นสำคัญ และได้ดำเนินการตามขั้นตอนที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๖) พุทธศักราช ๒๕๓๙ แล้ว ทุกประการ

เมื่อรัฐสภาได้พิจารณาร่างรัฐธรรมนูญที่สภาร่างรัฐธรรมนูญจัดทำขึ้น อย่างรอบคอบแล้ว ได้ลงมติเห็นชอบให้นำร่างรัฐธรรมนูญขึ้นทูลเกล้าทูลกระหม่อม ถวายเพื่อทรงลงพระปรมาภิไธย ให้ประกาศใช้เป็นรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย สืบไป ทรงพระราชดำริว่า สมควรพระราชทานพระบรมราชานุมัติตามมติของรัฐสภา

จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าเหนือกระหม่อมให้ตรารัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทยฉบับนี้ขึ้นไว้ให้ใช้แทนรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๓๔ ซึ่งได้ตราไว้ ณ วันที่ ๙ ธันวาคม พุทธศักราช ๒๕๓๔ ตั้งแต่วันประกาศ นี้เป็นต้นไป

[แก้] เจตนารมณ์เบื้องต้นของรัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบัน

  1. ส่งเสริมและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชน
  2. ให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครองและตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐเพิ่มขึ้น
  3. ปรับปรุงโครงสร้างทางการเมืองให้มีเสถียรภาพและประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

[แก้] รัฐธรรมนูญฉบับอื่นในอดีต

  1. พระราชบัญญัติธรรมนูญการปกครองแผ่นดินสยามชั่วคราว พุทธศักราช 2475
  2. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2475
  3. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2489
  4. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (ฉะบับชั่วคราว) พุทธศักราช 2490
  5. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2492
  6. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2475 แก้ไขเพิ่มเติม พุทธศักราช 2495
  7. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2502
  8. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2511
  9. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2515
  10. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2517
  11. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2519
  12. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2520
  13. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2521
  14. ธรรมนูญการปกครองราชอาณาจักร พุทธศักราช 2534
  15. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2534

[แก้] รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540

มีเนื้อหาสาระครอบคลุมหัวข้อดังต่อไปนี้

คำปรารภ

หมวด 1 : บททั่วไป มาตรา มาตรา 1-7

หมวด 2 : พระมหากษัตริย์ มาตรา 8-25

หมวด 3 : สิทธิและเสรีภาพ ของชนชาวไทย มาตรา 26-65

หมวด 4 : หน้าที่ ของชนชาวไทย มาตรา 66-70

หมวด 5 : แนวนโยบายพื้นฐาน แห่งรัฐ มาตรา 71-89

หมวด 6 : รัฐสภา

ส่วนที่ 1 บททั่วไป มาตรา 90-97
ส่วนที่ 2 สภาผู้แทนราษฎร มาตรา 98-120
ส่วนที่ 3 วุฒิสภา มาตรา 121-135
ส่วนที่ 4 คณะกรรมการการเลือกตั้ง มาตรา 136-148
ส่วนที่ 5 บทที่ใช้แก่สภาทั้งสอง มาตรา 149-192
ส่วนที่ 6 การประชุมร่วมกันของรัฐสภา มาตรา 193-195
ส่วนที่ 7 ผู้ตรวจการแผ่นดิน ของรัฐสภา มาตรา 196-198
ส่วนที่ 8 คณะกรรมการสิทธิมนุษย์ชน แห่งชาติ มาตรา 199-200

หมวด 7 : คณะรัฐมนตรี มาตรา 201-232

หมวด 8 : ศาล

ส่วนที่ 1 บททั่วไป มาตรา 233-254
ส่วนที่ 2 รัฐธรรมนูญ มาตรา 255-270
ส่วนที่ 3 ศาลยุติธรรม มาตรา 271-275
ส่วนที่ 4 ศาลปกครอง มาตรา 276-280
ส่วนที่ 5 ศาลทหาร มาตรา 281

หมวด 9 : การปกครองส่วนท้องถิ่น มาตรา 282-290

หมวด 10 : การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ

ส่วนที่ 1 การแสดงบัญชีรายการทรัพย์สินหนี้สิน มาตรา 291-296
ส่วนที่ 2 คณะกรรมการป้องกันและปราบปราม การทุจริตแห่งชาติ มาตรา 297-302
ส่วนที่ 3 การถอดถอนจากตำแหน่ง มาตรา 303-307
ส่วนที่ 4 การดำเนินคดีอาญากับผู้ดำรงตำแหน่ง ทางการเมือง มาตรา 308-311

หมวด 11 : การตรวจเงินแผ่นดิน มาตรา 312

หมวด 12 : การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ มาตรา 313

บทเฉพาะกาล : มาตรา 314-336

[แก้] รัฐธรรมนูญฉบับอื่นในปัจจุบัน

  1. รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย ฉบับชั่วคราว พุทธศักราช 2549

[แก้] เว็บไซต์อื่น


  รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 เป็นบทความเกี่ยวกับ การเมือง การปกครอง หรือ กฎหมาย ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ