สมเด็จพระสุริโยทัย
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
สมเด็จพระสุริโยทัย หรือ พระสุริโยทัย วีรสตรีไทยสมัยอยุธยา เป็นอัครมเหสีใน สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์หรือพระเฑียรราชาในราชวงศ์สุพรรณภูมิแห่งกรุงศรีอยุธยา พระสุริโยทัย ตามพงศาวดารหลวงประเสริฐฯ กล่าวเพียงแค่เป็นอัครมเหสีผู้เสียสละพระชนม์ชีพเพื่อปกป้องพระราชสวามี ในสงครามพระเจ้าตะเบ็งชะเวตี้ ในปี พ.ศ. 2091 พงศาวดารบางฉบับ กล่าวว่า พระสุริโยทัย เป็นเจ้านายเชื้อสายราชวงศ์พระร่วงเจ้ากรุงสุโขไท โดยมิได้กล่าวรายละเอียดใดมากกว่านี้
สมเด็จพระสุริโยทัย มีพระราชโอรส-พระราชธิดา 5 พระองค์ได้แก่
- 1.พระราเมศวร พระราชโอรสองค์โต เป็นพระมหาอุปราช ถูกจับเป็นองค์ประกันแก่พม่า
- 2.พระบรมดิลก พระราชธิดา เสียพระชนม์ชีพพร้อมพระมารดาในสงครามคราวเสียพระสุริโยทัย
- 3.พระมหินทร์ พระราชโอรสองค์รอง ต่อมาได้ขึ้นครองราชย์เป็น สมเด็จพระมหินทราธิราช กษัตริย์องค์สุดท้ายก่อนเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ ๑ ใน ปี พ.ศ. 2112
- 4.พระสวัสดิราช พระราชธิดา ต่อมาได้รับการสถาปนาขึ้นเป็น พระวิสุทธิกษัตรีย์ อัครมเหสีในสมเด็จพระมหาธรรมราชาและเป็นพระชนนีของพระสุพรรณกัลยา สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และสมเด็จพระเอกาทศรถ
- 5.พระเทพกษัตรี พระราชธิดา ภายหลังถูกส่งตัวถวายแด่พระเจ้าบุเรงนอง แต่พระไชยเชษฐาแห่งอาณาจักรล้านช้างก็ต้องการตัว จึงเกิดการแย่งชิงตัวกัน ในที่สุด นางตัดสินพระทัยฆ่าตัวตายในพระราชวังที่หงสาวดี
ในปี พ.ศ. 2535 ได้มีการก่อสร้าง พระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระสุริโยทัย ที่บริเวณทุ่งมะขามหย่อง ตำบลบ้านใหม่ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เพื่อเป็นพระอนุสาวรีย์ประดิษฐานพระรูปสมเด็จพระสุริโยทัย