ปางสมาธิ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ลักษณะพระพุทธรูปปางสมาธิ (ปางตรัสรู้)
ขยาย
ลักษณะพระพุทธรูปปางสมาธิ (ปางตรัสรู้)

ปางสมาธิ เป็นชื่อเรียกพระพุทธรูปลักษณะนั่งสมาธิ นั่งลำพระองค์ตั้งตรงพระบาท(เท้า)ทั้งสองซ้อนกัน โดยพระบาทขวาซ้อนทับอยู่บนพระบาทซ้าย พระหัตถ์ทั้งสองวางซ้อนหงายกันบนพระเพลา (ตัก) โดยวางพระหัตถ์ขวาซ้อนหงายอยู่บนพระหัตถ์ซ้าย (ท่าสมาธิราบ ขาขวาทับขาซ้าย)จัดเป็น "ปฐมปาง" หรือปางที่ให้กำเนิดองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ด้วยพระองค์ทรงอยู่ในพระอิริยาบถนี้ในคืนวันตรัสรู้ เรียกได้อีกอย่างว่าปางตรัสรู้ หรือ นั่งสมาธิโดยใช้ข้อพระบาททั้งสองข้างขัดกัน (ปางขัดสมาธิเพชร)

[แก้] ประวัติความเป็นมา

เป็นท่านั่งสมาธิหลังจากพระพุทธเจ้าทรงกำจัดมาร และเสนามารให้ปราชัยไปแล้ว ด้วยพระบารมีตั้งแต่เวลาเย็นก่อนพระอาทิตย์ตก (ปางมารวิชัย) ทรงเจริญสมาธิภาวนาด้วยท่านั่งสมาธินี้จนทำจิตให้ปราศจากอุปกิเลส บรรลุปฐมฌาน ทุติยฌาน ตติยฌาน และจตุถฌาน ซึ่งเป็นส่วนของรูปสมาบัติ ที่เรียกว่า "เข้าฌานสมาบัติ" จากนั้นก็ใช้ฌานสมาธิที่แน่วแน่นั้น เจริญปัญญา หรือองค์วิปัสสนา จนได้บรรลุ "ญาณ" (คือ ความรู้แจ้ง) ที่เรียกว่า "อภิญญาญาณ" (ความรู้แจ้งอันประเสริฐสุด) ทั้งสามประการคือ ทรงบรรลุญาณที่หนึ่ง ในตอนปฐมยาม (ประมาณ ๓ ทุ่ม) ญาณนี้เรียกว่า "บุพเพนิวาสานุสติญาณ" หมายถึง ความรู้แจ้งถึงอดีตชาติหนหลังทั้งของตนและของคนอื่น พอถึงมัชฌิมยาม (ประมาณเที่ยงคืน) ก็ได้บรรลุญาณที่สอง ที่เรียกว่า "จุตูปปาตญาณ" หมายถึง ความรู้แจ้งถึงความจุติ คือ ดับและเกิดของสัตว์โลก ตลอดจนถึงความต่างกันที่เรียกว่า "กรรม" พอถึงปัจฉิมยาม (หลังเที่ยงคืนล่วงแล้ว) ทรงบรรลุญาณที่สาม คือ "อาสวักขยญาณ" หมายถึง ความรู้แจ้งถึงความสิ้นไปของกิเลส และอริยสัจสี่ คือความทุกข์ (ทุกข์) เหตุเกิดของความทุกข์ (สมุทัย) ความดับทุกข์ (นิโรธ) และวิธีดับทุกข์ (มรรค)

[แก้] ความเชื่อและคตินิยม

  • เป็นพระพุทธรูปประจำวันเกิดของคนเกิดวันพฤหัสบดี
  • พระคาถาบูชา

คาถาสำหรับคนเกิดวันพฤหัสบดี สวด 19 จบ ปูเรนตัม โพธิสัมภาเร นิพพัตตัง โมระโยนิยัง เยนะ สังวิหิตารักขัง มะหาสัตตัง วะเนจะราฯ จิรัสสัง วายะมัน ตานิเนวะ สักขิงสุ คัณหิตุง พรัหมมัน ตินติ อักขาตัง ปะริตตัน ตัมภะฌามะเหฯ

[แก้] อ้างอิง

  • สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. ตำนานพุทธเจดีย์. ธนบุรี  : ศิลปาบรรณาคาร โรงพิมพ์รุ่งวัฒนา, 2513.
  • เรื่องพระพุทธรูปปางต่างๆ หลวงบริบาลบุรีรัตน์ และนายเกษมบุญศรี (พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พิมพ์ขึ้นเพื่อพระราชทานในงานพระราชกุศลราชคฤหมงคลขึ้นพระตำหนักจิตรลดารโหฐาน เมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2500)
  • สกุลศิลปพระพุทธรูปในประเทศไทย อาจารย์จิตร บัวบุศย์
  • ศิลปในประเทศไทย ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้าสุภัทรดิศ ดิสกุล
  • http://www.dhammathai.org/pang/pang.php
  • http://www.lekpluto.com/index02/special06.html
  • http://www.banfun.com/


พระพุทธรูปปางต่าง ๆ

ขัดสมาธิเพชร | ขับพระวักกลิ | จงกรมแก้ว | ฉันสมอ | ชี้อัครสาวก | ถวายเนตร | ทรงจีวร | ทรงตัดเมาลี | ทรงทรมานช้างนาฬาคิรี | ทรงทรมานพระยาวานร | ทรงพยากรณ์ | ทรงพระสุบิน | ทรงพิจารณาชราธรรม | ทรงรับผลมะม่วง | ทรงรับมธุปายาส | ทรงรับหญ้าคา | ทรงรับอุทกัง | ทรมานพระยามหาชมพู | บำเพ็ญทุกรกิริยา | นาคปรก | นาคาวโลก | ปฐมเทศนา | ประดิษฐานรอยพระพุทธบาท | ประทับเรือขนาน | ประทานเอหิภิกขุ | ประทานธรรม | ประทานพร | ประทานอภัย | ประสานบาตร | ประสูติ | ปรินิพพาน | ปลงอายุสังขาร | ปัจเจกขณะ | ป่าเลไลย | ปาฏิหาริย์ | เปิดโลก | โปรดพกาพรหม | โปรดพุทธบิดา | โปรดพุทธมารดา | โปรดสัตว์ | โปรดสุภัททปริพาชก | โปรดองคุลีมาลโจร | โปรดอสุรินทราหู | พระเกศธาตุ | ภัตตกิจ | มหาภิเนษกรมณ์ | มารวิชัย | รับสัตตูก้อนสัตตูผง | รำพึง | เรือนแก้ว | ลอยถาด | ลีลา | สนเข็ม | สมาธิ | สรงน้ำฝน | เสด็จลงจากดาวดึงส์ | เสวยมธุปายาส | แสดงโอวาทปาฏิโมกข์ | แสดงโอฬาริกนิมิต | แสดงยมกปาฏิหาริย์ | ห้ามญาติ | ห้ามพยาธิ | ห้ามพระแก่นจันทร์ | ห้ามมาร | ห้ามสมุทร | อุ้มบาตร


  ปางสมาธิ เป็นบทความเกี่ยวกับ ศาสนา ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ ปางสมาธิ ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ