โคลงสี่สุภาพ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

โคลงสี่สุภาพเป็นคำประพันธ์ประเภท "ร้อยกรอง" ชนิดหนึ่ง ซึ่งมีปรากฏในวรรณคดีไทยมานานแล้ว วรรณคดีไทยฉบับที่เก่าและมีชื่อเสียงมากฉบับหนึ่งคือ "ลิลิตพระลอ" มีโคลงสี่สุภาพบทหนึ่งถูกยกมาเป็นบทต้นแบบที่แต่งได้ถูกต้องตามลักษณะบังคับของโคลงสี่สุภาพ คือนอกจากจะมีบังคับสัมผัสตามที่ต่าง ๆ แล้ว ยังบังคับให้มีวรรณยุกต์เอกโทในบางตำแหน่งด้วย กล่าวคือ มีเอก ๗ แห่ง และโท ๔ แห่ง เรียกว่า เอกเจ็ดโทสี่ คณะของโคลงสี่สุภาพ คือ บทหนึ่ง มี ๔ บาท (เขียนเป็น ๔ บรรทัด) ๑ บาทแบ่งออกเป็น ๒ วรรค โดยวรรคแรกกำหนดจำนวนคำไว้ ๕ คำ ส่วนวรรคหลัง ในบาทที่ ๑,๒ และ ๓ จะมี ๒ คำ (แต่บาทที่ ๑ และ ๓ อาจเพิ่มสร้อยได้อีกแห่งละ ๒ คำ) ส่วนบาทที่ ๔ วรรคที่ ๒ จะมี ๔ คำ รวมทั้งบท มี ๓๐ คำ และเมื่อรวมสร้อยทั้งหมดอาจเพิ่มเป็น ๓๔ คำ ส่วนที่บังคับ เอก โท (เอก ๗ โท ๔) ดังนี้ บาทที่ ๑ วรรคแรก คำที่ ๔ เอก และคำที่ ๕ โท บาทที่ ๒ วรรคแรก คำที่ ๒ เอก วรรคหลัง คำแรก เอก คำที่ ๒ โท บาทที่ ๓ วรรคแรก คำที่ ๓ เอก วรรคหลัง คำที่ ๒ เอก บาทที่ ๔ วรรคแรก คำที่ ๒ เอก คำที่ ๕ โท วรรคหลัง คำแรก เอก คำที่ ๒ โท สัมผัส ที่บังคับเป็นสัมผัสสระ ดังนี้ บาทแรก คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคแรก ในบาทที่ ๒ และ ๓ บาทที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับ คำสุดท้ายของวรรคแรก ในบาทที่ ๔ นอกนั้น อาจมีสัมผัสอักษรภายในแต่ละวรรคได้ตามความเหมาะสม ซึ่งจะมีส่วนเพิ่มความไพเราะขึ้นอีก ดังตัวอย่างต่อไปนี้

เสียงลือเสียงเล่าอ้าง    อันใด พี่เอย
เสียงย่อมยอยศใคร    ทั่วหล้า
สองเขือพี่หลับใหล    ลืมตื่น ฤๅพี่
สองพี่คิดเองอ้า    อย่าได้ถามเผือ
     (ลิลิตพระลอ)


  โคลงสี่สุภาพ เป็นบทความเกี่ยวกับ วรรณคดี วรรณกรรม หรือหนังสือ ที่ยังไม่สมบูรณ์ ต้องการตรวจสอบ เพิ่มเนื้อหา หรือเพิ่มแหล่งอ้างอิง คุณสามารถช่วยเพิ่มเติมหรือแก้ไข เพื่อให้สมบูรณ์มากขึ้น
ข้อมูลเกี่ยวกับ โคลงสี่สุภาพ ในภาษาอื่น สามารถหาอ่านได้จากเมนู ภาษาอื่น ๆ ด้านซ้ายมือ