เภสัชกรรม

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

เภสัชกรรม(อังกฤษ:Pharmacy เป็นคำในภาษากรีกแปลว่ายา)หมายถึงวิชาชีพปรุงยาและจ่ายยา(medication) ปัจจุบันมีความหมายรวมถึงการดูแลผู้ป่วย(patient care)ซึ่งประกอบด้วย

  1. การปฏิบัติการทางคลีนิค(clinical practice)
  2. ประเมินและทบทวนการใช้ยา(medication review)
  3. ให้คำปรึกษาเกี่ยวกับการใช้ยา(drug information)

หน้าที่เหล่านี้ถูกกำหนดเป็นกฎหมายของประเทศต่างๆ ดังนั้นเภสัชกร(Pharmacists)จึงต้องเป็นผู้เชี่ยวชาญในการใช้ยารักษาโรค และเป็นวิชาชีพในสาธารณะสุขพื้นฐานผู้ซึ่งจะบริหารและจัดการการใช้ยาของชุมชนให้มีประสิทธิภาพสูงสุด

สารบัญ

[แก้] สัญลักษณ์ของเภสัชกรรม

สัญลักษณ์(symbol)ของเภสัชกรรมคือ

  1. โกร่งบดยา(mortar and pestle)
  2. รีซิเป่(recipere-Rx)
  3. ถ้วยยาไฮเกีย(Bowl of Hygeia)
  4. ถ้วยตวงยา(conical measure)
  5. เฉลว(Chalew)
  6. กาชาดเขียว(Greek green cross)นิยมในฝรั่งเศส

[แก้] สาขาวิชาวิชาชีพเภสัช

ผู้ที่สำเร็จการศึกษาทางด้านเภสัชกรรมในประเทศไทยจะใช้เวลา 5-6 ปี เรียกว่าเป็นเภสัชกร (Pharmacist)และจะกระจายกันไปทำงานในสาขาต่างๆ ของวิชาชีพเภสัชกรรมซึ่งประกอบด้วย

  1. เภสัชชุมชน(Community Pharmacy)
  2. เภสัชโรงพยาบาล(Hospital Pharmacy)
  3. เภสัชอุตสาหกรรม(Industrial Pharmacy)
  4. เภสัชนักวิเคราะห์(Analytical Pharmacy)
  5. เภสัชการตลาด(Detailed Pharmacy)
  6. เภสัชควบคุมอาหารและยา(Legal Pharmacy)

[แก้] การแยกหน้ากันระหว่างสั่งยาและจ่ายยา

ในบางประเทศอย่างประเทศสหรัฐอเมริกาได้กำหนดหน้าที่เภสัชกรแยกจากแพทย์อย่างเคร่งคัดและชัดเจน โดยในกฎหมายกำหนดว่าหน้าที่สั่งยา(practice of prescribing)ซึ่งเป็นหน้าที่ของแพทย์จะต้องแยกจากหน้าที่การจ่าย(practice of dispensing)ซึ่งเป็นหน้าที่ของเภสัชกรให้ชัดเจน คือกฎหมายได้กำหนดว่าเภสัชกรเท่านั้นที่สามารถจ่ายเภสัชภัณฑ์ได้ โดยที่เภสัชกรและแพทย์จะต้องไม่เป็นหุ้นส่วนในธุรกิจยานั้นด้วยกัน ที่กฎหมายบัญญัติให้แยกหน้าที่ให้ชัดเจนก็เพื่อป้องกันไม่ให้มีการใช้ยาเกินความจำเป็นจากการที่ผู้สั่งยาและจ่ายยาเป็นบุคคลเดียวกัน

[แก้] เภสัชชุมชน

เภสัชชุมชนคือเภสัชกรที่ทำงานในร้านขายยาเพื่อให้บริการแก่ชุมชนรอบร้านขายนั้น ซึ่งโดยทั่วไปเภสัชกรก็จะเป็นเจ้าของร้านขายยานั้นด้วยการทำงานของเภสัชกรในร้านขายยาจะมีลักษณะ 2 ส่วนที่ขัดแย้งกัน(dichotomy)คือ

  • ส่วนแรกคือความเป็นผู้มีวิชาชีพทางด้านสาธารณะสุขที่จะต้องบริการผู้ป่วยในเรื่องการใช้ยาอย่างถูกต้อง ถูกโรค มีประสิทธิภาพสูงสุดและประหยัดที่สุด
  • ส่วนที่สองคือความเป็นเจ้าของธุรกิจร้านขายยาซึ่งจะต้องคำนึงถึงผลกำไร และความอยู่รอดของร้าน

จะเห็นว่าหน้าที่ 2 ส่วนคอนข้างขัดแย้งและสวนทางกันดังนั้นเภสัชกรที่ดี จะต้องบริหารความขัดแย้งนี้ให้อยู่ในภาวะสมดุลย์โดยใช้จรรยาบรรณแห่งวิชาชีพเป็นตัวควบคุมการปฏิบัติงานของเภสัชกรชุมชนในร้านขายยา ส่วนหนึ่งจะเป็นการขายยาตามใบสั่งแพทย์ และอีกส่วนหนึ่งคือการขายยาที่ไม่ต้องมีใบสั่งแพทย์ ส่วนใหญ่จะเป็นยาที่รักษาโรคง่ายๆ เช่นเป็นไข้ปวดหัวตัวร้อน โดยทั่วไปร้านขายยาจะเป็นที่เก็บยาและจ่ายยาไปในตัวซึ่งทั้งหมดจะควบคุมโดยกฎหมายยาซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

  1. มีสถานที่เก็บยาอย่างเหมาะสมถูกต้องและพอเพียง
  2. ต้องมีอุปกรณ์และเครื่องมือในการปรุงยาและจ่ายตามที่กำหนด
  3. ต้องมีห้องหรือสถานที่ที่ให้เภสัชกรใช้ปรุงยา จ่ายยา แนะนำผู้ป่วย ฝึกผู้ช่วยเภสัชกร
  4. ต้องมีเภสัชกรอยู่ประจำร้านตลอดเวลาที่เปิดดำเนินการ
  5. กฎหมายในบางประเทศระบุว่าผู้เป็นเจ้าของร้านขายยาต้องเป็นเภสัชกร(registered pharmacist)

[แก้] ลิงก์ภายนอก

[แก้] องค์กรวิชาชีพ

[แก้] หน่วยงานควบคุม

[แก้] ประวัติ


สาขาวิชาเคมี แก้
เคมีวิเคราะห์ | อินทรีย์เคมี | อนินทรีย์เคมี | เคมีฟิสิกส์ | เคมีพอลิเมอร์ | ชีวเคมี | วัสดุศาสตร์ | เคมีสิ่งแวดล้อม | เคมีเวชภัณฑ์ | เภสัชกรรม | เคมีความร้อน | เคมีไฟฟ้า | เคมีนิวเคลียร์ | เคมีการคำนวณ | เคมีแสง | เภสัชวิทยา


เภสัชกรรมแก้

รายชื่อวิชาที่สอนในคณะเภสัชศาสตร์ของสถาบันอุดมศึกษาไทย
เภสัชภัณฑ์ | เคมีเภสัชภัณฑ์ | เภสัชวิทยา | จุลชีววิทยา | เคมี | ชีวเคมี | เภสัชพฤกษศาสตร์ | เภสัชวินิจฉัย | เภสัชอุตสาหกรรม | สรีรวิทยา | กายวิภาคศาสตร์ | อาหารเคมี |เภสัชกรรม | นิติเภสัชกรรม | บริหารเภสัชกิจ | เภสัชกรรมคลินิก | เภสัชศาสตร์สังคม | เภสัชกรรมโรงพยาบาล | ปฏิบัติการเภสัชกรรม| เทคโนโลยีเภสัชกรรม | ชีวเภสัชศาสตร์ | เภสัชกรรมชุมชน |พิษวิทยา |
รายชื่อคณะเภสัชศาสตร์ในมหาวิทยาลัยไทย
เภสัชมหิดล | เภสัชจุฬาฯ | เภสัชเชียงใหม่| เภสัชศิลปากร | เภสัชขอนแก่น | เภสัชสงขลาฯ | เภสัชนเรศวร | เภสัชมหาสารคาม | เภสัชศรีนครินทรวิโรฒ | เภสัชหัวเฉียวฯ | เภสัชอุบลราชธานี | เภสัชรังสิต
เภสัชกร:   เภสัชกรคลีนิค  -  เภสัชกรชุมชน  -  เภสัชกรโรงพยาบาล  -  เภสัชกรที่ปรึกษายา  -  เภสัชกรประจำบ้าน  -  เภสัชกรข้อมูลยา  -  เภสัชกรสารวัตรยา  -  เภสัชกรอุตสาหกรรม  -  อาจารย์เภสัชกร
สัญลักษณ์เภสัช:  โกร่งบดยา  -  เรซีพี (Rx)  -  ถ้วยยาไฮเกีย  -  ถ้วยตวงยา  -  เฉลว  -  กาชาดเขียว
ภาษาอื่น