Wikang Aleman/Temp

Mula sa Tagalog Wikipedia, ang malayang ensiklopedya.

[baguhin] Salitang Tagalog na Hiram o Galing (?) Aleman (sinaliksik)

Ilan sa mga salitang Tagalog at Filipino ay hango sa Aleman, ilan sa mga ito ay ang mga sumusunod:

Paliwanag: Ang pag-angkat at pag-aangkop (importing and assimilation/ integration) ng isang salita mula sa isang wika patungo sa pangalawa ay kinapapalooban ng mga sumusunod na pagbabagong-anyo --

1.pagpapalit ng katinig( consonant shifting/conversion ), karaniwan r--> d / r-->l / d-->t / n-->m ; m-->b; g-->k ; f-->p hbw. Sp. rezar-->dasal; barbon -->balbon; Germ. nasse --> basa; Fr. epingle-->aspile;

2. pagsasalit ng katinig ( consonant interchange or switching), hbw. Sp. fabrica-->frabica; Amer. ask --> axs ; Germ. Quelle -->bukal;

3. pag-aalis ng katinig (consonant omission or suppression}, hbw. Germ. gessint--> gising; Germ. Bilanz --> bilang ;

4. pag-aalis ng patinig (vowel elision), hbw. Germ. Quelle[kbe-le]--> bukal ;

5. pag-aalis ng kataga (syllable omission), hbw. Fr. picoter --> pikot ;

6. pag-ulit ng salitang-ugat(root-word reduplication/repetition) o pag-ulit ng kataga ( syllable repetition)- ito'y isang naiibang katangian ng mga wikang austronesio, at makikita rin sa Hawayano, Tahitian, Fijiano, Samoano, Tonggano atbp; hbw. Fil. sari-sari; samot-samot; sama-sama; palakad-lakad; uli-uli; kay laki-laki Haw. wiki-wiki; hula-hula; Kameha-meha ; Germ. buschig--> Fil. busiksik;

7. pagpapalit ng patinig- katulad ng mga kauring wika (austronesio), ang mga pangkaraniwan, madalas, at namumukod na patinig na gamit sa tagalog ay a, u, i; bihira at madalang gamitin ang e, o; dahil dito, sa salitang hinango, ang mga e at o ay nagiging i at u;

  • dahil - "daher" -- therefore-- dahil dito/kaya
  • bilang- "bilanz" -- balance -- nalalabi/tira
  • hweteng/jueteng-" wetten" -- to bet-- tumaya/pumusta
  • bahin- "wehen" [ve-hen] -- blow -- bumuga
  • k(um)ain- "kauen" -- chew -- nguyain at lulunin
  • durugin- "drucken"[dry-uken]--press,squash -- diinan/pisain
  • duruin-"drucken[dryu-ken]-- prick-- tusukin/saktan
  • (i)turok-"drucken [dryu-ken]-- pierce-- iinyeksyon
  • gawaran-"gewahren" -- to grant-- pagkalooban/bigyan
  • bihagin- "behagen" -- to please -- paligayahin/pasayahin
  • tyani-"zange"[tsange]-- pincers -- pang-sipit
  • (ka)sama-"zusammen"(syllable ellision)--together-- magkasanib
  • idlip- "schlief"[islif](cosonant switch)-- sleep -- natutulog
  • panis-"panne"--breakdown -- sira/baklas
  • sikat-"sieger"[si-ger]-- winner-- panalo/nagwagi
  • lamok-"mucke"[myuke] -- mosquito-- lamok
  • lagay-"lage"-- condition -- kalagayan
  • lagyan-"legen"[ley-gen]-- to put -- salinan/punan/sidlan
  • ginang-"gnädig"-- gracious -- butihin/kagalang-galang (babae)
  • gat- "gatte"-- male/husband -- panuring sa lalaki
  • gising-"gessint"-- ready -- handa/listo/di-tulog
  • isa-"eins"-- one-- bilang sa pagitan ng 0 at 2
  • dalawa/dua-"zwei" [tsu-bei]--two -- pagitan ng 1 at 3
  • galingan-"gelingen"-- succeed -- magtagumpay/husayan
  • ubusin-"einbussen"-- to lose -- gamitin hanggang mawala
  • kalabaw-"kalber"-- calf -- hayop sa bukid
  • mura-" murren"-- grumble -- salita ng naiinis o galit
  • kilig-" kitzlig"-- ticklish -- nakakakiliti
  • dinggin-"denken"-- think -- pakinggan/ pag-isipan /liluin
  • buntis-"bund/bundnis"-- bond, waist bulge -- buklod ng pareha / baywang ng pantalon na nakabalumbon
  • busiksik-"buschig"-- bushy -- nakatikwas na buhok o brotsa
  • kantiin-" kante"-- edge -- salingin, salatin sa gilid
  • samot-" samt"-- gathered-- tipon,lipon
  • kikay-" keckheit" [kek-hayt]-- saucy,pert-- magaslaw, makiri (modernong pambansag sa dalaga o dalagita)
  • balong-"quellen" [kbel-len]-- flow out/well up-- bumukal (tubig)
  • bukal-"quelle" [kbel-le](consonant inversion)-- spring-- pamulaan ng tubig o daloy
  • susi-"schlussel"[slus-sel]-- key -- pambukas ng kandado;** maaari din na mula sa salitang Nan Min (Tsino)
  • himala-"himmel"-- heaven -- gawa/ mula sa langit
  • buwan-"mond"-- moon -- katawang-langit na umiikot sa daigdig
  • gabi- "abend"-- evening -- bandang madilim ng isang araw
  • basa-"nasse"[na-sa] -- wet -- di-tuyo
  • apoy-"feur" [fo-yer]-- fire --bagay na lumiliyab, nagbabaga, lumuluto
  • iyon/iyan-"jenner" [yen-ner]-- that-- panturo sa malayo
  • s(i)ya-"sie"-- she -- panghalip sa pan-3 panauhan