Sulton, Izzat
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Izzat Sulton (1910—2001) Adabiyotshunos, tanqidchi, dramaturg Izzat Otaxonovich Sultonov 1910 yilda Oʻsh shahrida tugʻildi. 14 yoshida Toshkentga kelgan oʻspirin «Narimonov» nomli maktabda oʻqidi, taʼlim-tarbiya texnikumini bitirdi (1929), maktabda oʻqituvchi boʻldi (1930). 1930 yilda SAGUning ijtimoiy fakultetiga oʻqishga kirdi. «Batrak» gazetasida mas’ul kotib boʻldi (1931). 1932 yilda oʻzining ilk adabiy-tanqidiy maqolasini «Qizil Oʻzbekiston» gazetasida chop ettirdi. Aspiranturadagi oʻqishni (1934—1937) jurnalistlik, tanqidchilik faoliyati bilan qoʻshib olib bordi: «Kambagʻal dehqon» gazetasi tahririyatida ishladi. 1937 yildan Izzat Sultonovning qizgʻin ijtimoiy faoliyati boshlandi: Til va adabiyot institutining direktor oʻrinbosari (1937—1942), Oʻzbekiston respublikasi Xalq komissarlari soyuzi qoshidagi radioeshittirish Davlat qoʻmitasi raisi muovini (1942—1943), Toshkent badiiy filmlar studiyasi direktori (1943—1945), Oʻzbekiston Ministrlar Soveti raisining madaniyat ishlari boʻyicha oʻrinbosari (1945—1948), Oʻzbekiston FAning Til va adabiyot instituti direktori (1948—1950), MGUning SSSR xalqlari adabiyoti kafedrasi oʻqituvchisi (1950—1953), Oʻzbekiston Yozuvchilar uyushmasi kotibi (1956—1963).
Izzat Sulton hech qachon ilmiy va ijodiy faoliyatga befarq boʻlmadi. Ustozi Fitrat taʼsirida adabiyot nazariyasi boʻyicha mutaxassis boʻldi: A. Saʼdiy va Fitratdan keyin «Adabiyot nazariyasi» (1939) maktab darsligini yaratdi. «Burgutning parvozi» (1940) dramasini yozdi. 1980 yilda oliy oʻquv yurtlari uchun «Adabiyot nazariyasi» darsligini yaratdi.
Izzat Sulton 1947 yilda filologiya fanlari nomzodi, 1954 yilda filologiya fanlari doktori ilmiy darajasini oldi. «Navoiyning qalb daftari» (1969) — I. Sultonov ilmiy ijodining choʻqqisi sanaladi. Bu asar 1979, 1985 yillarda rus tilida, A.Zirin tarjimasida chop etilgan. Olimning mumtoz falsafa va adabiyot sohasidagi bilimdonligi «Bahovuddin Naqshband abadiyati» (1994) monografiyasida yaqqol koʻrinadi.
Izzat Sultonov sal kam 40 yil davomida Oʻzbekiston FAning Til va adabiyot institutida sektor boshligʻI, maslahatchi sifatida faoliyat koʻrsatdi, Ixtisoslashgan Ilmiy Kengash raisi boʻldi. U «Oʻzbek sovet adabiyoti tarixi ocherklari» ikki jildligi (1961—1962), «Adabiyot nazariyasi» ikki jildligi (1978—1979), «Oʻzbek sovet tanqidchiligi tarixi» ikki jildligi (1987)ning mualliflaridan biri, muharriri boʻldi.
Izzat Sultonov — dramaturg: «Alisher Navoiy» (Uygʻun bilan hammuallif, 1942), «Imon» (1960), «Nomaʼlum kishi» (1963), «Bilmayin bosdim tikanni», «Istehkom», «Abdulla Qodiriyning Oʻtgan kunlari singari dramalar», «Fidoyi», «Dahoning yoshligi», «Senga intilaman» kinosenariylar, «Shoir qalbi» librettosi muallifi.
Izzat Sultonov «Oʻzbekistonning sanʼat arbobi» (1964), Oʻzbekiston FAning muxbir aʼzosi (1966), haqiqiy aʼzosi (1995), Beruniy nomidagi davlat mukofoti laureatidir (1970). Izzat Sulton 2001 yil 29 iyulda vafot etdi, Chigʻatoy qabristoniga dafn qilingan.
[tahrir] Asarlari
- Izzat Sulton. Asarlar. 4 tomlik. Toshkent, Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1971—1974.
- Izzat Sulton. Navoiyning qalb daftari. Toshkent, Adabiyot va sanʼat nashriyoti
- Izzat Sulton. Adabiyot nazariyasi. Toshkent, «Oʻqituvchi», 1980.
[tahrir] Adabiyotlar
- Sharafiddinov O. Goʻzallik izlab. Toshkent, Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1985, 190—198 betlar.
- Shokirov Oʻ. Tanqidchi va adabiy jarayon. Toshkent, Adabiyot va sanʼat nashriyoti, 1976.
Bu maqola Oʻzbek tili tipografik qoidalariga muvofiq yozilgan. |
|
Ўз |
Iltimos Oʻzbek tili tipografik qoidalariga eʻtibor bering. Bu maqolada hamma ' va ` belgilari toʻgri belgilar bilan ʼ va ʻ) almashtirilgan. |
Bu sahifa O`zbek vikipediya rivojlanishi birinchi bosqichinidan o`tgan. |
|
Agar siz ushbu maqola sifatidan mamnunn bo`lmasangiz, Vikipedia: Birinchi bosqich betida fikrlaringizni yozib qoldiring. |