Quyosh

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Quyosh  
Quyosh
Kuzatuv tasnifi
Yerdan uzoqligi (oʻrtacha)
149.6×106 km
(yorugʻlik uchun 8.31 daqiqalik yoʻl)
Koʻrinma yulduz kattaligi (V) −26.8m
Mutlaq yulduz kattaligi 4.8m
Spektrga koʻra tabaqalanishi G2V
Mehvar tasnifi
Somon Yoʻli markazidan
uzoqligi (oʻrtacha)
~2.5×1017 km
(26,000-28,000 yorugʻlik yili)
Galaktik davri 2.25-2.50×108 Yer yili
Tezlik 217 km/s (Galaktika markaziga nisbatan), 20 km/s (qoʻshni yulduzlarga nisbatan)
Fizik tasnif
Oʻrtacha diametri 1.392×106 km
(109 Yer diametri)
Perimetri 4.373×106 km
(342 Yer diametri)
Siqiqligi 9×10−6
Yuzasining maydoni 6.09×1012 km²
(11,900 Yer maydoni)
Hajmi 1.41×1018 km³
(1,300,000 Yer hajmi)
Massasi 1.988 435(27) × 1030 kg

(332,946 Yer massasi)

Zichligi 1.408 g/sm³
Sirtidagi tortish kuchi 273.95 m s-2

(27.9 g)

Ikkinchi kosmik tezlik 617.54 km/s

(55 Yer IKT)

Sirtidagi harorat 5785 K
Protuberanetsidagi harorat 5×106 K
Yadrosidagi harorat ~13.6×106 K
Yorqinlik (LQuyosh) 3.827×1026 Vt
~9×1027 kd
~3×1027 kd
Oʻrtacha intensivlik (IQuyosh) 2.009×107 Vt m-2 sr-1
Aylanishi tasnifi
Ekliptikaga ogʻish burchagi 7.25°
(Yer ekliptikasiga nisbatan)
67.23°
(Galaktika tekisligiga nisbatan)
Rektassenziya
(Shimoliy Qutb uchun)
286.13°
(19 soat 4 daq 30 s)
Deklinatsiya
(Shimoliy Qutb uchun)
+63.87°
Aylanish davri
(ekvatorda)
25.3800 Yer sutkasi
(25 kun 9 soat 7 daq 13 s)
Aylanish tezligi
(ekvatorda)
7174 km/soat
Fotosfera tasnifi
Vodorod 73.46 %
Geliy 24.85 %
Kislorod 0.77 %
Uglerod 0.29 %
Temir 0.16 %
Neon 0.12 %
Azot 0.09 %
Kremniy 0.07 %
Magniy 0.05 %
Oltingugurt 0.04 %

Quyosh - Quyosh tizimining markaziy jismi, qizigan plazma shari. Q. Yerga eng yaqin yulduz. Massasi 1,990×1030 kg (Yernikidan 332958 marta ko`p). Q.da Quyosh tizimi massasining 99,866 foizi jamuljam. Yerdan Q.gacha masofa 1,4710×1011 m dan (yanvar) 1,5210×1011 m gacha (iyul) bo`lib, o`rtacha 1,4960×1011 m ni tashkil etadi (astronomik birlik). Q. diametri 1,392×1011 9 m (Yer ekvatori diametridan 109 marta ko`p). O`rtacha zichligi 1,41×1011 kg/m3. Q. sirtida erkin tushish tezlanishi 273,98 m/s kvadrat, parabolik tezlik (ikkinchi kosmik tezlik) esa 6,18×105 m/s. Sirtidagi harorat 5770 K.

Quyosh tizimiQuyosh
Image:solarsys.png
Sayyoralar: Merkuriy | Venera | Yer | Mars | Yupiter | Saturn | Uran | Neptun
Karlik sayyoralar: Serera | Pluton | Xaron | Erida
Asteroidlar kamari | Kometalar | Koyper kamari | Oort buluti

Shuningdek: Tabiiy yoʻldoshlar | Oy

oʻzgartirishlar