אושוויץ

פֿון װיקיפּעדיע

האלאקאוסט
Early elements
Racial policy · Nazi eugenics · Nuremberg Laws

Euthanasia · Concentration camps (List)

Jews
Nazi Germany, 1933 to 1939
Pogroms: קריסטאל נאכט · Iaşi pogrom
Jedwabne pogrom · Lviv pogrom
Ghettos: Warsaw, Łódź
Lviv, Kraków, Theresienstadt
Einsatzgruppen: באבי יאר, Rumbula
Paneriai, Odessa massacre
Final Solution: Wannsee Conference
Aktion Reinhard
Death camps: Chełmno, Belzec, Sobibór,
Majdanek, טרעבלינקע, אוישוויץ, Jasenovac
Resistance: ŻOB · ŻZW
Ghetto uprising (Warsaw)
End of war: Death marches
Berihah· Sh'erit ha-Pletah
Other victims
Serbs· Poles · East Slavs · Romany
German dissidents · Communists
Gay men · Jehovah's Witnesses
פאראנטווארטליכע פארטייען
נאצי: אדולף היטלער · Heydrich
אדולף אייכמאן · היינריך הימלער · עס.עס. · געסטאפא
Collaborators
Nuremberg Trials · Other trials
Denazification
Survivors, victims, and rescuers
Rescuers · ליסטע פון אלע קדושים ·
Resources
The Destruction of the European Jews
Phases of the Holocaust
Functionalism vs intentionalism



דער נאמען אושוויץ ווארפט א שוידער און א ציטער. פון יאר ה'ת"ש (1940) האט מען אין אושוויץ אומגעברענגט איבער א מיליאן אידן אנשים נשים וטף, און ווי אויך ארום 22,000 ציגאנער. דער פארשאלטענער דאקטאר מענגעלע שר"י פלעגט שטיין ביים טויער פון אושוויץ אין טייטלען רעכטץ אדער לינקס. רובא דרובא אלטע אידן, פרויען, און קליינע קינדער, זענן געשיקט געווארן אויף לינקס, ווי זיי זענן ליידער לעבעדיג פארגאזט אין פארברענט געווארן הי"ד. די איבריגע זענן געשיקט געווארן אין ארבייט'ס לאגערן, ווי מען האט ביטער שווער געארבעט פאר די פארשאלטענע נאצים ימ"ש. היינט צי טאג איז דארט געווארן א מוזעאום ווי עס איז נאך געבליבן עטוואס א זכר ווי טויזענטער טוריסטן באזוכן יערליך, אבער די גאז קאמערן מיט רוב באראקן שטייען שוין נישט.

די טויער פון די לאגער אין אוישוויץ מיט די ווערטער "ארבייט מאכט פריי"
הגדל
די טויער פון די לאגער אין אוישוויץ מיט די ווערטער "ארבייט מאכט פריי"