ליל הסדר

פֿון װיקיפּעדיע

אויפן בילד קען מען זעהן: א הגדה עס איז אפען ביי הא לחמא עניא. אן אנגעפילטן כוס. א מצה טאש מיט די מצות אויפגעדעקט. די מה נשתנה לעכט, זיי האבן רויטע איך גלייך ווייסע.
הגדל
אויפן בילד קען מען זעהן: א הגדה עס איז אפען ביי הא לחמא עניא. אן אנגעפילטן כוס. א מצה טאש מיט די מצות אויפגעדעקט. די מה נשתנה לעכט, זיי האבן רויטע איך גלייך ווייסע.
  • איז די מאלצייט מיט אלע מצוׁת אין מנהגים פון די ערשטע - און פאר אידן אינדרויסן פון ארץ ישראל ווי מען האלט מער ווי איין טאג יום טוב אויך די צווייטע נאכט - פין פסח.
  • וויבאלד פסח איז א יום טוב בעיקר אלס אנדעקעניש צו יציאת מצרים, זענען אסאך מנהגים אלס אנדעקעניש צו פרייהייט.

אינהאַלט

[בעאַרבעטן] סדר

  • עס ווערט אנגערופען סדר צוליב דעם וואס אלעס איז אויסגעשטעלט אין א סדר פונקטלעך וואס מען זאל טאן. ווי למשל טאן אלע מצוׁת פון די נאכט, עסן א סעודה, און אזוי ווייטער.

[בעאַרבעטן] מצוׁת און מנהגים פון דער נאכט

[בעאַרבעטן] קיטל

  • מען פירט זיך אנציטאן א קיטל פסח צום סדר. דער עיקר טעם איז כדי אויסציקוקען ווי א מלך.
  • דאס איז א מנהג.

[בעאַרבעטן] שנעל מאכן קידוש

  • מען פירט זיך צו מאכען גלייך ווי מען קומט אהיים פון שול קידוש, כדי די קינדער זאלן נישט מיד ווערן און איינשלאפן.
  • דאס איז א מנהג.

[בעאַרבעטן] קערה

אויפן בילד זעט מען א קערה מיט די סימנים.
הגדל
אויפן בילד זעט מען א קערה מיט די סימנים.
  • מען פירט זיך אויסצישטעלן אלע מאכלים און סימנים פון די סדר (חוץ די סעודה) אויף א קערה.
  • דאס איז א מנהג.

[בעאַרבעטן] סימנים

  • מען פירט זיך צו מאכן סימנים אויפן קערה, מען לייגט ארויף א שטיקל מרור, חזרת, כרפס, חרוסת, געבראטענע אייער, און געבראטענע זרוע.
  • דאס איז א מנהג.

[בעאַרבעטן] קידוש

  • אזוי ווי אלע ימים טובים דארף מען פסח אויפדערנאכט אויך מאכן קידוש אויף א כוס וויין. די כוס פון קידוש ווערט גערעכנט פאר איינס פון די פיר כוסות.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] פיר כוסות

  • מען טרינקט פיר כוסות וויין אלס א סימן פאר פרייהייט.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] מה נשתנה

[בעאַרבעטן] דערציילן די ניסים פון יציאת מצרים/הגדה

  • מען דארף דערציילן די ניסים וואס איז געשען צו די אידן ווען זיי זענען ארויס פון מצרים.
  • דאס איז א מצוה. און איינע פון די עיקר מצות פון די נאכט, אויב מען טוט דאס נישט האט מען נישט יוצא געווען די ענין פון די סדר.

[בעאַרבעטן] עסן מצה

  • מען דארף עסן כאטש א שטיקעל מצה אזוי גרויס ווי אן אייער, ווייל מען זאל ווערן זייט דערפון.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] עסן מרור

  • מען דארף עסן מרור אלס אנדענקעניש צו די ביטערקייט.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] עסן כורך

  • מען עסט מצה מיט מרור אין א סענדוויטש.
  • דאס איז אן אנדענקעניש צו ווי אזוי מען האט געטאן די מצוה ווען די בית המקדש איז נאך געשטאנען.

[בעאַרבעטן] עסן א סעודה

  • מען עסט א געהעריג יום טוב סעודה. אסאך פירן זיך נישט צו עסן צופיל כדי די אפיקומן זאל נאך האבן פלאץ.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] עסן הארט אפגעקאטע אייער

  • מען עסט הארטע אייער, אלס אן אנדעקעניש צום בית המקדש ווייל אייער איז א עסנווארג פון אן אבל.
  • דאס איז א מנהג.

[בעאַרבעטן] עסן אפיקומן

  • מען עסט די לעצטע שטיקל מצה פאר די נאכט, אלס אן אנדענקעניש צום קרבן פסח און קרבן חגיגה.
  • דאס איז א מצוה.

[בעאַרבעטן] ברכת המזון

[בעאַרבעטן] זאגן הלל

[בעאַרבעטן] סימני הסדר

  • עס זענען דא 15 סימנים פאר די סדר פון די פסח סדר, געווענליך זאגן עס די קינדער:

[בעאַרבעטן] קַדֵׁש

קדש - ווען דער טאטע קומט אהיים פון שוהל טוט ער זיך אן די קיטל און מאכט שנעל קידוש כדי די קליינע קינדער זאלן נישט איינשלאפן.

[בעאַרבעטן] וּרחַץ

ורחץ - מען וואשט זיך די הענט און מען מאכט נישט די ברכה על נטילת ידים.

[בעאַרבעטן] כּרפַּס

כרפס - מען נעמט א שטיקל גרינצייג ווייניגער ווי א כזית מען טינקט דאס איין און זאלץ וואסער מען מאכט א ברכה בורא פרי האדמה און מען האט אינזין צו פטרן די מרור.

[בעאַרבעטן] יַחַץ

יחץ - מען צעטיילט די מיטעלסטע מצה וואס הייסט לוי, די גרעסערע העלפט לייגט מען אוועק פאר אפיקומן און די קלענערע העלפט לייגט מען צוריק צעווישן די מצות.

[בעאַרבעטן] מַגיִד

מגיד - מען הייבט אויף די דריי מצות און מען זאגט די הגדה פון הא לחמא עניא ביז גאל ישראל.

[בעאַרבעטן] רָחצָה

רחצה - מען וואשט זיך די הענט און מען מאכט יא די ברכה על נטילת ידים.

[בעאַרבעטן] מוׁציִא

מוציא - מען הייבט אויף אלע דריי מצות און מען מאכט א ברכה המוציא לחם מן הארץ.

[בעאַרבעטן] מַצָה

מען לאזט אויס די אינטערשטע מצה און מען מאכט א ברכה על אכילת מצה, און מען עסט עס אנגעלאנטערהייט.

[בעאַרבעטן] מַרוׁר

מרור - מען עסט א כזית מרור, און מען מאכט נישט א ברכה.

[בעאַרבעטן] כּוׁרֵך

כורך - מען נעמט א שטיקעל מרור און מען וויקעלט דאס איין צעווישען צוויי שטיקלעך מצה מען זאגט זכר למקדש כהלל און מען עסט עס אנגעלאנט.

[בעאַרבעטן] שׁלחָן עֹרֵך

שלחן ערך - מען גרייט אן א סעודה לכבוד יום טוב און מען לאזט זיך וויאל גיין, מען פירט זיך צו עסן אייער.

[בעאַרבעטן] צָפוׁן

צפון - מען נעמט אפיר די באהאלטענע אפיקומן און מען עסט דאס.

[בעאַרבעטן] בֵּרַך

ברך - מען גיסט אהן דעם דריטן כוס און מען בענטשט.

[בעאַרבעטן] הַלֵל

הלל - מען גיסט אן די פערטע כוס און מען זאגט הלל.

[בעאַרבעטן] נִרצָה

נרצה - ווער עס האט געטאן די אלע זאכן איז באוויליגט פארן אויבירשטען.

[בעאַרבעטן] פסח לידער

עס זענען דא אסאך באקאנטע פסח לידער, פאלגענד איז א טיילווייזע ליסטע:

[בעאַרבעטן] והיא שעמדה

[בעאַרבעטן] מה נשתנה

[בעאַרבעטן] דיינו

[בעאַרבעטן] אחד מי יודע

[בעאַרבעטן] אדיר במלוכה

[בעאַרבעטן] חד גדיא

[בעאַרבעטן] שיר השירים

[בעאַרבעטן] דרויסנדיגע לינקן