Iyísódì (Negation)

From Wikipedia

O. A. Abóderìn  (2006), ‘Iyísódì àti Atúpalè Ìhun rè nínú Éka-èdè Àwórí.’, Àpilèko fún Oyè Ph.D, DALL, OAU, Ifè, Nigeria.


[edit] Àṣ amọ̀

Isé àpilèse yìí ye ìyísódì òrò àti gbólóhùn inú èka-èdè Àwórì wò, ó sì fi ihun èyí wé tí ìhun iyisódì inú èka-èdè Yorùbá Àjùmòlò. O se èyi láti lè fi kún ìmò nipa ihun ipìlè àwon atóka iyisódì ti ó ń je yo ninú èka-èdè Àwórì àti èka-èdè Yorùá Àjùmòlò. Ogbón isèwádìí tí a lò ní gbigba ohùn sílè láti enu abénà ìmò méwàá méwàá láti àwon ìlú Àwórì bii Akèsán, Ojo ìgandò, Ìkòtún, Òtò, Ibà, Òkòkòmaikò ti wón wà ni Ìpinlè Èkó. Àwon ti a fòrò-wá-lénu wò jé àwon ti ó dàgbà ti a sì ri i pé wón mo èka-èdè yìí lò dáadáa fún ìbánisòrò. A tún lo si ilé-ìkàwé àti ilé-ìkohún ìjìnlè ajemo ìtán si láti se ìwádìí. A se àyèwò àkójo-èdè-fáyèwò nipa lílo Girámà ìhun Gbólóhùn Alákòótán (GIGA). Àkíyèsí ti a se nínú ìwádìí yìí ni pé iye atóka ìyísódì àti èdá won pò nínú èka-èdè Àwórì ju ohun ti a bá pàdé nínú Yorùbá Àjùmòlò lo. Ìwádìí yìí fìdí rè múlè pé orísun kóńsónàńtì aránmúpè asesílébù ni mu gégé bi o se ń hàn nínú kò mú kì í se i gégé bí àwon asèwádìí isaájú se so. Ìwádìí yìí kin èrò Awobuluyi (2003) léyìn ko ni orison àì sùgbón pé sílébù kan soso méjì ni sùgbón o sàlàyé gégé bi àtakò sì èrò Awóbùlúyi (2003) pé sílébù mérin ni. Ìwàdìí yìí fi hàn pé bí èka-èdè Àwórì se ń lo méè àti máá dípò máa ń tóka ìbàtan láàrin EA èka-èdè Àwórì àti èka-èdè ńlá ààrin gbùngbùn nitori pé méè ni eka-èdè ńlá ààrin gbùngbùn ń lò fún máa. Isé ìwádìí yìí tún fi hàn pé òrò-ìse inú gbólóhùn alásinpò-ise ni àpólà orúko méjì gégé bii olùwà won; èyí tí ó tako abá oní àpólà orúko kan tí àwon asèwádìí kan ti dá sájú. Àfikún mìíràn ni pé ìrísi atóka ìyísódì máa ń dá lé irú òrò-astrópò-orúko ti ó bá je yo ni sàkáni rè. Ìwádìí yìí fi hàn ìyísódì jé èka ìmò sińtáàsì tí ó sì fún ònlò ni ìsòro nípa pé a rí i pé ìgbésè rè lójú díè sín-un sìni bí oye ré se yé òpò àwon tí ó ń lò ó.


Alábòójútó: Professor L.O. Adéwolé

Ojú-Ìw é: 340