Nobelprys vir Vrede

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Nobelprys vir Vrede is een van vyf Nobelpryse wat nagelaat is deur die Sweedse industrialis en uitvinder Alfred Nobel. Die pryse vir Fisika, Chemie, Geneeskunde en Literatuur word jaarliks in Stockholm, Swede, toegeken, maar die toekenning vir Vrede vind plaas in die Norweegse hoofstad, Oslo. Die Noorweegse Nobel-komitee word verkies deur die Norweegse Parlement. Hulle kies die pryswenner en die prsy word deur die komitee se voorsitter, tans Dr. Ole Danbolt Mjøs, toegeken. Ten tye van Nobel se oorlye was Swede and Noorweë in 'n posisie onderling waar die Sweedse parlement alleenlik verantwoordelik was vir buitelandse sake en Sweedse binnelandse sake, en die Noorweegse parlement slegs vir Noorweegse binnelandse sake. Nobel het dus stipuleer dat die Vredesprys deur Noorweë toegeken moes word, omdat hy gevrees het dat die verkiesingsproses negatief beïnvloed sou kon word deur 'n buitelandse moondheid. Volgens sy testament behoort die prys toegeken te word aan die persoon wat die beste of die meeste werk gedoen het vir die bevordering van broederskap tussen nasies, en vir die totnietmaking of vermindering van weermagte, en vir die ophou en bevordeing van vredeskongresse.

Anders as met die ander Nobelpryse, kan die Vredesprys toegeken word aan 'n persoon of instansie wat te midde van die oplos van 'n konflik is, en is dit nie nodig dat die konflik reeds opgelos moet wees nie. As gevolg daarvan lyk sommige van die toekennings vir ons vandag ietwat verdag, omdat die poging nie blywende vrugte afgewerp het nie. Voorbeelde hiervan is die toekennings gegee aan Theodore Roosevelt, Le Duc Tho, en Henry Kissinger. Voorts word die komitee ook voortdurend deur regse groepe gekritiseer as dat hulle skyn bevooroordeeld te wees pro linkse bewegings. Die prys toegeken aan Yasser Arafat, dien as brandstof vir hul argument, aangesien hulle hom beskou het as 'n ondersteuner van terrorisme.

[wysig] Pryswenners

Lys van Nobelpryswenners in die Vrede-kategorie vanaf 1901 tot op hede.


1900s - 1910s - 1920s - 1930s - 1940s - 1950s - 1960s - 1970s - 1980s - 1990s - 2000s

[wysig] 1900s

Jaar Individu of Instansie Notas
1901 Jean Henri Dunant (Switserland) stigter van die Rooikruis and beginner van die Geneefse Konvensie.
Frédéric Passy (Frankryk) stigter en president van die Société Française pour l'arbitrage entre nations.
1902 Élie Ducommun (Switserland) en Charles Albert Gobat eresekretarisse van die Permanent International Peace Bureau in Berne.
1903 Sir William Randal Cremer (VK) sekretaris van die Internasionale Arbitrasie-liga.
1904 Institut de droit international (Gent, België).
1905 Bertha Sophie Felicitas Baronin von Suttner, née Baronin Kinsky von Chinic und Tettau (Oostenryk) skrywer, erepresident van die Permanent International Peace Bureau.
1906 Theodore Roosevelt (VSA) president van die Verenigde State, vir sy vredesooreenkoms in die Russies-Japanese oorlog.
1907 Ernesto Teodoro Moneta (Italië) president van die Lombard League of Peace.
Louis Renault (Frankryk) professor van die Internasionale Wet.
1908 Klas Pontus Arnoldson (Swede) stigter van die Swedish Peace and Arbitration League.
Fredrik Bajer (Denemarke) erepresident van die Permanent International Peace Bureau.
1909 Auguste Marie Francois Beernaert (België) lid van die Cour Internationale d'Arbitrage.
Paul-Henri-Benjamin d'Estournelles de Constant (Frankryk) stigter en president van die Franse parlementêre groep vir internasionale arbitrasie. Stigter van die Comité de défense des intérets nationaux et de conciliation internationale
Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal.