Voortrekkermonument

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die Voortrekkermonument.
Die Voortrekkermonument.

Die Voortrekkermonument is 'n belangrike baken op Monumentkoppie net buite Pretoria. Dit is in 1949 voltooi om die Groot Trek van die negentiende eeu te gedenk en word beskou as 'n belangrike gedenkteken van die Voortrekkers se moed, vasberadenheid en volharding in die stigting van die twee voormalige Boererepublieke.

Hierdie monument bestaan uit 'n 41-meter-hoë blok omring deur 'n laer van 64 graniet ossewaens. By die ingang is daar 'n beeldhouwerk van 'n Voortrekkermoeder en haar kinders. Die hoofblok het twee vertrekke. Die eerste is 'n 30 meter hoë gewelfde Heldesaal, waarvan die mure bedek is met 'n fries van 27 terrazzowerke, wat deur Gerhard Moerdijk ontwerp is en die die Lupini-firma gegiet is. Dit bestaan uit 'n mengsel van marmer en sement. Dit beeld die belangrikste gebeure van die Groot Trek uit en dit is tans die grootste bestaande marmerfries in die wêreld. Dit weeg 180 metrieke ton. Die tweede een is die onderste saal, wat 'n granietsenotaaf bevat wat so geplaas is dat daar om twaalfuur op 16 Desember 'n sonstraal op die graftombe val. Hierdie graftombe bevat die inskrywing: "Ons vir jou, Suid-Afrika".

Die momument het R719 202 gekos in totaal, en die fries het R120 000 gekos.

Op die vier hoeke van die vierkantige monument is standbeelde van onderskeidelik Piet Retief, Andries Pretorius, Hendrik Potgieter en die Onbekende Voortrekker. By die ingang staan 'n beeld van 'n Voortrekker-vrou wat haar twee kinders beskerm, geskep deur Anton van Wouw.

Vanweë die simboliek bly hierdie monument se status en rol omstrede in die hedendaagse Suid-Afrika.

[wysig] Geskiedenis

Die voorstel dat 'n monument ter ere van die Voortrekkers opgerig moet word is vir die eerste keer op 16 Desember 1888 gedebatteer, toe President Paul Kruger die Geloftedag-plegtighede by die Bloedrivier in Natal bygewoon het. Maar die Sentrale Volksmonumentekomitee (SVK), wat die bou van die monument behartig het, is eers in 1931 gestig.

Die boubedrywighede het op 13 Julie 1937 tydens 'n plegtigheid op Monumentkoppie begin. Die hoeksteen van die moniment is op 16 Desember 1938 deur drie afstammelinge van oorspronklike Voortrekkerleiers gelê: Mev. J.C. Muller (kleindogter van Andries Pretorius), Mev. K.F. Ackerman (klein-kleindogter van Andries Hendrik Potgieter) en Mev. J.C. Preller (klein-kleindogter van Piet Retief).

Die Voortrekkermonument is op 16 Desember 1949 ingewy. Die totale boukoste van die monument het sowat 360 000 £ beloop en is grotendeels deur die Suid-Afrikaanse regering gedra. 'n Groot amfiteater met sitplekke vir nagenoeg 20 000 besoekers is in 1949 noord-oos van die Voortrekkermonument opgerig.