Wikipedia:Beleidsontwerp vir beperkte gebruik van nie-vrye media

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Hierdie is 'n Beleidsontwerp vir beperkte gebruik van nie-vrye media op die Afrikaanse Wikipedia. Die beleid word gepubliseer ter bespreking sodat 'n finale vorm teen 16 September 2007 ontwikkel kan word. Tussen 16 September en 30 September sal 'n formele stemming gehou word ter aanvaarding van die beleid soos op 16 September.

Verbeter gerus die beleid deur taalversorging en ander klein veranderings op verantwoordelik wyse direk aan te bring. Groter veranderings wat die voorgestelde beleid wesenlik sou aanpas moet egter eers op die besprekingsblad bespreek word om konsensus te verkry vóór sulke veranderings hier aangebring word.

Inhoud

[wysig] Agtergrond

Wikipedia is 'n veeltalige "kopielinkse" ensiklopedie ontwerp om deur enigiemand gelees en gewysig te word. Wikipedia inhoud word in die algemeen onder vrye lisensies geskep, aangepas of opgelaai. Dit verseker dat die inhoud van die ensiklopedie, of dele daarvan, wat geskep word deur enige iemand vir enige doel gebruik, bestudeer en aangepas kan word.

In terme van 'n verklaring deur die Wikimedia stigting op 23 Maart 2007 moet elke Wikipedia projek wat nie-vrye media toelaat 'n beleid hê wat bepaal onder watter omstandighede sulke media toegelaat sal word.[1] Verskeie Wikipedias in ander tale, insluitend die Engelse Wikipedia, het 'n beleid wat nie-vrye media toelaat.[2] Die beleide laat nie-vrye media toe ter wille van verbeterde gehalte van die Wikipedia as 'n ensiklopedie. Die vrye media word meestal toegelaat in terme Billike Gebruik (Engels: Fair Use of Fair Dealing) voorsienings wat in baie lande toegestaan word insluitend die VSA,[3] waar die Wikipedia bedieners gehuisves word, en Suid-Afrika.[4]

Die Afrikaanse Wikipedia volg reeds vir geruime tyd 'n de facto beleid van gebruik van nie-vrye media toelaat wat grootliks ooreenkom met die van die Engelse Wikipedia, maar wat oor die algemeen strenger toegepas word en gevalle uitsluit wat in die Engelse Wikipedia aanvaarbaar sou wees.[5]

Die Afrikaanse Wikipedia staan voor die besondere uitdaging dat dit deur 'n klein taalgroep geskep en gebruik word, wat oor die algemeen minder geredelik Internet toegang het as ander Wikipedias in wêreldtale soos Engels of Frans, en dus baie minder gebruikers het selfs as wat die aantal sprekers sou voorspel. Verder is meeste Afrikaanssprekendes Engels magtig en is baie volkome tweetalig wat moontlik die motivering om in Afrikaans by te dra of die Afrikaanse weergawes van artikels te lees verminder. Dit beteken dat die Afrikaanse Wikipedia, met sy noodwendig minder artikels, in gehalte op geen manier mag terugstaan vir die Engelse Wikipedia, wat wel nie-vrye media toelaat, nie.

In Julie en Augustus 2007 is die aangeleentheid op die Afrikaanse Wikipedia bespreek en is 'n stemming oor die saak gehou.[6][7] Die stemming was 6-4 ten gunste van die gebruik van nie-vrye-media onder bepaalde omstandighede. Hierdie beleid formaliseer die bestaande de facto beleid, implementeer die wense van die gemeenskap soos uitgespreek in die stemming, en poog om die besware en bekommernisse van dié wat teen die aanvaarding van so 'n beleid aan te spreek.

[wysig] Beredenering

Die hoofdoel van hierdie beleid is om Wikipedia se missie om inhoud wat ewigdurend vry is vir onbeperkte verspreiding, aanpassing en toepassing deur alle gebruikers in alle media te beskerm. Die beleid verteenwoordig 'n pragmatiese benadering wat die doel balanseer met 'n ander deel van die Wikipedia se missie, naamlik om 'n gehalte ensiklopedie te skep, en in die geval van die Afrikaanse Wikipedia veral een wat op geen wyse afsteek by die Wikipedia in groot tale soos Engels nie. Verder het die beleid hom ten doel om die regsblootstelling te minimeer. Die beleid laat dus 'n beperkte hoeveelheid nie-vrye media onder streng gedefinieerde omstandighede toe wat met opset selfs meer beperkend as die van billike gebruik onder Amerikaanse of Suid-Afrikaanse reg is. Die Afrikaanse Wikipedia gebruik ook 'n strenger meganisme as ander Wikipedias, soos die Engelse Wikipedia, om misbruik te voorkom en om nie-vrye inhoud verder te beperk.

[wysig] Beleid

In hierdie beleid verwys "nie-vrye media" na alle media wat onderhewig is aan kopiereg of ander beperkings soos beperkings op die gebruik van handelsmerke wat nie onder 'n vrye lisensie beskikbaar gestel is nie soos geïnterpreteer deur die Wikimedia Commons beleid.

Nie-Vrye media mag op die Afrikaanse Wikipedia gebruik word, slegs as voldoen word aan al tien die volgende algemene kriteria vir nie-vrye inhoud en as die gebruik ooreenkom met een of meer van die stel toelaatbare gebruiksgevalle:

[wysig] Algemene kriteria vir nie-vrye inhoud

  1. Geen vrye ekwivalent: Nie-vrye media word slegs gebruik as daar geen vrye weergawe beskikbaar is nie, en dit nie moontlik is om 'n nie-vrye weergawe te skep wat dieselfde ensiklopediese doel sou dien nie. As nie-vrye media in vrye materiaal omskep kan word moet dit gedoen word eerder as om nie-vrye media volgens hierdie beleid te gebruik (deur byvoorbeeld kopiereghouers te versoek om lisensie voorwaardes aan te pas). Nie-vrye media word altyd vervang met 'n vryer alternatief as 'n alternatief van aanvaarbare kwaliteit beskikbaar raak. "Aanvaarbare kwaliteit" beteken kwaliteit wat voldoende is vir ensiklopediese doeleindes. (As 'n vinnige toets, vra jou af: "Kan hierdie beeld met 'n ander beeld vervang word wat steeds dieselfde effek sou hê?" As die antwoord ja is voldoen die beeld waarskynlik nie aan die kriterium nie.)
  2. Respek vir kommersiële geleenthede: Nie-vrye inhoud word nie gebruik op 'n wyse wat die oorspronklike mark rol vir die oorspronklike media sou aantas nie.
  3. Minimale gebruik: (a) So min as moontlik nie-vrye inhoud word in elke artikel gebruik en in die Afrikaanse Wikipedia as 'n geheel. Veelvuldige items word nie gebruik as een genoeg sou wees nie.
    (b) Minimale mate van gebruik. Die hele werk word nie gebruik as 'n gedeelte voldoende sou wees nie. Laer, eerder as hoë resolusie/trou/monster-lengte word gebruik (veral waar die oorspronklike weergawe vir roof gebruik sou kon word). Die reël geld ook vir media in die Beeld: naamruimte.
  4. Vorige publikasie: Nie-vrye media is voorheen buite Wikipedia gepubliseer.
  5. Inhoud: Nie-vrye media voldoen aan algemene Wikipedia inhoud vereistes en is ensiklopedies.
  6. Media-spesifieke beleid. Die materiaal voldoen aan Wikipedia se media-spesifieke beleid.
  7. Een-artikel minimum: Nie-vrye inhoud word ten minste in een artikel gebruik (anders moet dit verwyder word).
  8. Beduidendheid: Nie-vrye media word slegs gebruik as die teenwoordigheid daarvan die leser se begrip van die onderwerp beduidend sou verbeter en as die weglating daarvan nadelig vir die begrip sou wees. Nie-vrye media lêers word nie gebruik as dit vervang sou kon word met teks wat 'n soortgelyke funksie sou kon vervul nie.
  9. Beperkings op ligging: Nie-vrye inhoud mag slegs in volwaardige artikels gebruik word (dit sluit dubbelsinnigheidsbladsye en die tuisblad uit), en slegs in die artikel naamruimte. (Om te verhoed dat 'n beeld kategorie duimnaelbeelde vertoon, voeg __NOGALLERY__ daarby; beelde word geskakel en nie inlyn gebruik op besprekingsbladsye as dit onder bespreking is.)
  10. Beeld beskrywing bladsy: Die beeld of media beskrywingsblad bevat die volgende inligting::
    • (a) Erkenning van die bron van die materiaal, en van die kopiereghouer as dit van die bron verskil.
    • (b) 'n Kopiereg aanwyser wat vervat is in sjablone wat vir elke toelaatbare gebruiksgeval geskep is en wat aandui watter Wikipedia beleid bepaling die gebruik na bewering goedkeur. Vir 'n lys van toelaatbare gebruiksgevalle kyk Wikipedia:Toegelate nie-vrye media.
    • (c) Die naam van elke artikel waarin billike gebruik vir die media beweer word, en 'n aparte billike gebruik grondrede vir elke item soos verduidelik in en:Wikipedia:Non-free use rationale guideline. Die grondrede word in duidelike eenvoudige taal beskryf en is relevant tot elke instansie waar die media gebruik word.

[wysig] Toelaatbare gebruiksgevalle

Om misbruik van hierdie beleid te verhoed vereis die Afrikaanse Wikipedia benewens die bostaande kriteria (wat ooreenkom met die beleid van die Engelse Wikipedia) dat die Afrikaanse Wikipedia gemeenskap elke vorm van Nie-Vrye beeld gebruik bespreek en konsensus bereik oor gevalle waar nie-vrye beelde gebruik mag word.

Die gevalle wat tans toegelaat word is:

  1. Nie-vrye kentekens van sportspanne en sportgebeurteniesse Voorbeeld: Beeld:Bok-logo.jpg op Springbokke
  2. Nie-vrye kentekens van kommersiële maatskappye Voorbeeld: Beeld:EADS logo.svg op EADS
  3. Nie-vrye kentekens van regeringsorganisasies of internasionale organisasies
  4. Nie-vrye kentekens van politieke partye, vakbonde of ander soortgelyke organisasies
  5. Nie-vrye wapens of vlae van dorpe, stede, provinsies, lande, voormalige lande of ander polities-geografiese eenhede. Voorbeeld: Beeld:Ns-CoatOfArms.jpg gebruik op Nova_Scotia

[wysig] Toepassing

Daar word beoog om hierdie beleid te finaliseer en goed te keur voor 30 September 2007. Tot dan geld die bestaande de facto beleid wat grootliks met hierdie beleidsontwerp ooreenkom en word verwag dat gebruikers hulle by die beleid sal hou al is dit nog nie gefinaliseer nie.

Alle nuut opgelaaide nie-vrye beelde is onderhewig aan hersiening deur die gemeenskap. Gebruikers wat nuwe media oplaai moet dus wanneer hulle dit oplaai die media merk deur 'n {{nie-vrye media hersien}} sjabloon op die beskrywingsblad aanbring sodat sulke media maklik geïdentifiseer kan word. 'n Administrateur van die Afrikaanse Wikipedia, wat nie die oplaaier is nie, moet dan die voldoening aan hierdie beleid bevestig. Media wat nie binne sewe dae sulke bevestiging ontvang nie is onderhewig aan onmiddelike skrapping.

Media wat nie aan die beleid voldoen binne 48 uur nadat kennisgewing aan die oplaaier gegee is of 'n kennisgewing op die beeldbeskrywingsblad geplaas is nie, sal geskrap word.

Om skrapping te vermy moet die oplaaier of 'n ander gebruiker 'n oortuigende gebruiksgrondrede verskaf, verseker dat die media aan 10 kriteria voldoen en aantoon dat dit in een van die toelaatbare gebruiksgevalle val. Vir media wat voor 1 September 2007 opgelaai is word die 48-uur periode na sewe dae verleng. Nie-vrye-media wat nie in 'n artikel gebruik word nie, maar aan die ander vereistes van hierdie beleid voldoen, mag sewe dae na kennisgewing geskrap word.

Die beleid mag nie gebruik word vir blatante kopieregskending of vandalisme nie en sulke media sal onmiddelik geskrap word.

[wysig] Geldigheid, aanpassing en hersiening

Tot veertien dae voor die stemsluitingsdatum, dus 16 September 2007, kan materiële aanpassings aan die beleid gemaak word nadat konsensus daaroor op die besprekingsblad verkry is.

Na aanvaarding van die beleid sal dit met tweejaarlikse tussenposes hersien word en sal 'n aangepaste weergawe deur 'n gemeenskapstemming aanvaar of verwerp word.

Die gemeenskap verbind hom om die beleid ook te hersien, aan te pas of te skrap indien die Wikimedia Stigting nuwe riglyne oor die gebruik van nie-vrye beelde sou uitvaardig of op ander maniere materiële leiding oor die aangeleentheid verskaf.

[wysig] Aanpassing van toelaatbare gebruiksgevalle

Addisionele toelaatbare gebruiksgevalle kan op enige stadium as volg bygevoeg word:

  1. Die geval moet op die besprekingsblad van hierdie beleid voorgestel word.
  2. 'n Stemming onder aktiewe gebruikers van die Afrikaanse Wikipedia oor die geval moet na sewe dae 'n gewone meerderheid lewer om aanvaarding te bereik. Ten minste vyf aktiewe gebruikers moet aan die stemming deelneem vir die stemming om geldig te wees.
  3. 'n Geval wat deur bogenoemde stemming verwerp is mag nie weer vir een jaar voorgestel word nie.

[wysig] Aanvaarding

Hierdie beleid sal aanvaar word indien die uitslag van die stemming op die stemblad daaroor op 30 September 2007 met 'n gewone meerderheid ten gunste van die beleid is.

Slegs tans aktiewe geregistreerde gebruikers se stemme sal vir die doeleinde tel. Aktiewe gebruikers word gedefinieer as nie-robot gebruikers wat ten minste 500 veranderings in die twaalf maande voor 1 September 2007 gemaak het.

[wysig] Individuele verantwoordelikheid

Hierdie beleid is 'n riglyn wat poog om gebruikers te help om nie-vrye media op te laai en te gebruik op 'n wyse wat hopelik nie tot enige regsaksie teen die oplaaier sal lei nie. Dit bly agter die individu wat media oplaai se verantwoordelikheid om hom of haar nie aan kopieregskending skuldig te maak nie en die Afrikaanse Wikipediagemeenskap en die Wikimediastigting aanvaar geen verantwoordelikheid vir die individuele optrede van gebruikers nie.

[wysig] Verwysings

  1. Resolution:Licensing policy, Besoek op 9 September 2007
  2. Wikipedia:Non-free content criteria, Besoek op 9 September 2007
  3. US Copyright Office, Fair Use
  4. Afdeling 107 van die Kopieregwet - sien Ask a Lawyer Archive - Fair Use: Is It Copyright Infringement When A Church Uses Clips of Copywritten Works Without Permission?
  5. Sien byvoorbeeld die gebruik van afbeeldings van Salvador Dali skilderye op die engelstalige artikel waar die Afrikaanse artikel hom streng by vrye beeld in die Wikimedia commons gehou het.
  6. Wikipedia:Beleid oor redelike gebruik, Besoek op 9 September 2007
  7. Wikipediabespreking:Beleid oor redelike gebruik, Besoek op 9 September 2007