Romeinse Ryk

vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.

Die uitbreiding van die Romeinse Ryk tussen 510 v.C. en 480 n.C.██ Romeinse Republiek ██ Romeinse Ryk ██ Wes-Romeinse Ryk ██ Oos-Romeinse Ryk
Die uitbreiding van die Romeinse Ryk tussen 510 v.C. en 480 n.C.██ Romeinse Republiek ██ Romeinse Ryk ██ Wes-Romeinse Ryk ██ Oos-Romeinse Ryk

Die term Romeinse Ryk (Latyns: Imperium Romanum) verwys na die gebied, wat in die tydperk tussen die 6de eeu v.C. en die 5de en 6de eeu n.C. deur die stad Rome oorheers is. Sy politieke bedeling het met verloop van tyd van 'n monargie tot 'n republikeinse bedeling en uiteindelik tot 'n keiserryk verander. Die Romeinse Ryk het ongeag die verskeidenheid van sy volke, tale en godsdienste tot 'n gemeenskaplike staat, lewensvorm en universalistiese staatsidee ontwikkel, wat as 'n imperium sine fine ("'n ryk sonder grense") gedefinieer is.

Die Romeinse Ryk het sy grootste uitbreiding onder die heerskappy van keiser Traianus bereik en destyds oor drie vastelande gestrek: Die Mediterreense gebiede rondom die Middellandse See, Gallië, groot gedeeltes van Brittanje en die gebiede rondom die Swart See. Rome het sodoende die meeste van die gebiede oorheers, wat destyds in die Mediterreense wêreld bekend was.

Handel, kuns en kultuur het in die tydperk van die Romeinse Ryk in baie van sy gebiede 'n eerste bloeitydperk beleef, en die lewensgehalte, die vlakke van geletterdheid en bevolkingsyfers het in Europa eeue lank ongeëwenaar gebly.

Die Romeinse Ryk het 'n groot kulturele en taalkundige invloed op die gebiede binne en oorkant sy grense uitgeoefen. Terwyl die weste van die ryk gelatiniseer is, het die Romeinse invloed in die oostelike gebiede met Grieks-Hellenistiese en Oosterse elemente vermeng.

Latyn, die inheemse taal van die stad Rome en sy omgewing (die gewes Latium, wat ook sy naam aan die taal gegee het), het die amptelike taal van die ryk geword, maar gedeeltelik ook elemente van ander tale bewaar. Die taal van die Romeine is in Europa nog baie eeue ná die neergang van die Romeinse Ryk tot by die barok-tydperk as 'n wetenskapstaal gebruik. In die Rooms-Katolieke Kerk het Latyn tot by die Tweede Vatikaanse Konsilie die taal van die mis gebly. Baie wetenskappe, soos byvoorbeeld geneeskunde en biologie, gebruik en skep nog steeds (Grieks-)Latynse vakterme.

Uit die Latynse taal het uiteindelik die moderne Romaanse tale van Europa ontwikkel, waarvan Italiaans, Frans, Spaans, Portugees, Katalaans en Roemeens die belangrikstes is. Baie Latynse leenwoorde is deur Germaanse en Slawiese tale oorgeneem.

Die Romeinse reg het 'n groot invloed op die moderne reg, veral die privaatreg, uitgeoefen.

[wysig] Sien ook

[wysig] Eksterne skakels