Jacob Zuma
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Jacob Gedleyihlekisa Zuma (12 April 1942, Nkandla –) is 'n voormalige Vise-President van die Republiek van Suid-Afrika, en huidige Vise-President van die ANC. Hy is 'n gewilde figuur, selfs oor politieke grense heen, maar word meer omstrede nadat sy finansiële adviseur skuldig bevind en veroordeel word weens korrupsie en bedrog. Hierdie gebeure lei in Junie 2005 tot Zuma se afdanking as Vise-President van Suid-Afrika. Zuma is kort daarna formeel aangekla van korrupsie.
As moontlik die mees prominente Zoeloe ANC-politikus, en 'n leier onder linksgesinde ondersteuningsgroepe binne die ANC, kon hy steeds staatmaak op aansienlike ondersteuning selfs na sy afdanking as Vise-president van die land. Sy ondersteuningsbasis bring mee dat hy daarin slaag om sy rol as Vise-President van die ANC te behou en word hy steeds deur die party 'n salaris betaal vir die rol.
Alhoewel sy politieke toekoms donker begin lyk het toe hy van verkragting aangekla is, het sy luidste ondersteuners getrou gebly en by die hof vergader ter ondersteuning tydens sy verhoor. Zuma is op 8 Mei 2006 deur regter Willem van der Merwe onskuldig bevind op die aanklag van verkragting. Die korrupsieverhoor is vir Julie 2006 in Durban geskeduleer.
Inhoud |
[wysig] Vroeë jare
Zuma is op 12 April 1942 in Nkandla, wat in nou in die KwaZulu-Natalprovinsie is, gebore. Zuma bring sy kinderjare deur tussen Zoeloeland en die voorstede van Durban. Sy vader was 'n polisieman, wat teen die einde van die Tweede Wêreldoorlog gesterf het toe Zuma nog 'n jong seun was. Hy het as jong seun beeste opgepas en het geen formele onderwys ontvang nie. Sy stamnaam is Msholozi.
Hy raak op 'n vroeë ouderdom by politiek betrokke en sluit in 1959 by die ANC aan. Hy word in 1962 'n aktiewe lid van Umkhonto we Sizwe, na die verbanning van die ANC in 1960[1].
[wysig] Gevangenis en verbanning
In 1963 word hy met 'n groep van 45 rekrute naby Zeerust in die Wes-Transvaal, tans deel van die Noordwes-Provinsie in hegtenis geneem. Hy word skuldig bevind aan sameswering om die regering omver te werp en word tot 10 jaar gevangenisstraf gevonnis wat hy op Robbeneiland uitdien saam met Nelson Mandela wat terselfdertyd weens 'n ander insident in gevangenis geneem is.
Na sy vrylating was hy instrumenteel in die hervestiging van die ANC ondergrondse strukture in die Natal provinsie.
Hy verlaat Suid-Afrika in 1975 en is eers in Swaziland en toe in Mosambiek gebaseer waar hy na die Soweto-opstand met duisende uitgewekenes handel.
Hy word in 1977 lid van die ANC se Nasionale Uitvoerende Komitee. Hy dien ook as Vise-Hoof-afgevaardigde van die ANC in Mosambiek, 'n pos wat hy beklee het tot die ondertekening van die Nkomati Ooreenkoms tussen die Mosambiekse en Suid-Afrikaanse regerings in 1984. Na die ondertekening van die ooreenkoms word hy aangestel as Hoof-afgevaardigde van die ANC.
Zuma is gedwing om Mosambiek in Januarie 1987 te verlaat na aansienlike druk op die Mosambiekse regering deur die PW Botha regime. Hy skuif na die ANC Hoofkantoor in Lusaka, Zambië, waar hy aangestel word as Hoof van Ondergrondse Strukture en kort daarna as Hoof van die Intelligensie Afdeling.
Hy dien op die ANC se politieke en militêre raad toe dit in die middel-1980's gevorm word.
[wysig] Terugkeer tot die politiek
Na die ontbanning van die ANC in Februarie 1990 is hy een van die eerste ANC leiers om na Suid-Afrika terug te keer om met die onderhandelingsproses te begin.
In 1990 word hy verkies tot Voorsitter van die ANC in die Suid-Natal gebied, en neem 'n leidende rol in die bekamping van politieke geweld in die gebied tussen lede van die ANC en die Inkatha Vryheidsparty. Die IVP, gelei deur Mangosuthu Buthelezi, het op die stadium heelwat klem gelê op Zoeloetrots en politieke mag. In die konteks was Zuma se Zoeloe erfenis deurslaggewend in ANC-pogings om die geweld te beëindig. Die ANC se strategie was om politieke eerder as stamverband te beklemtoon as die oorsaak van die geweld en om ondersteuning onder Zoeloes in die gebied te werf.
Hy word die jaar daarna verkies tot Onder-Sekretaris-Generaal van die ANC en in Januarie 1994 word hy genomineer as die ANC-kandidaat vir die Premierskap van KwaZulu-Natal.
[wysig] Opkoms as nasionale leier
Na die eerste veelrassige verkiesing in Suid-Afrika in 1994 word Zuma aangestel as 'n Lid van die Uitvoerende Komitee (Engels: Member of the Executive Committee (MEC)) vir ekonomiese aangeleenthede en toerisme vir die KZN provinsiale regering nadat sy kandidaatskap vir vise-president terug trek om Thabo Mbeki toe te laat om onbestrede tot die amp verkies te word. In Desember 1994 word hy verkies tot Nasionale Voorsitter van die ANC en voorsitter van die ANC in KwaZulu-Natal, en is later herverkies tot die amp in 1996. Hy word in Desember 1997 by die Nasionale Konferensie in Mafikeng tot Vise-President van die ANC verkies, en vervolgens in Junie 1999 aangestel as Uitvoerende Vise-President van Suid-Afrika. Hy is algemeen gesien as die natuurlike opvolger tot die presidensie wanneer Thabo Mbeki uit die pos aftree.
In Junie 1998 skei Zuma van Dr. Nkosazana Dlamini-Zuma, wat tans Minister van Buitelandse Sake van Suid-Afrika is.
Gedurende die tydperk het Zuma ook in Kampala, Uganda saam met President Yoweri Museveni van Uganda opgetree as bemiddelaar in die Burundi-vredesproses.
[wysig] Kriminele korrupsie-aanklagte
Bulelani Ngcuka, op daardie tydstip Nasionale Direkteur van Openbare Vervolging, ondersoek aantygings van magsmisbruik teen beide Zuma en die hoofsweep van die ANC, Tony Yengeni. Dit het gegaan oor die onbehoorlike beïnvloeding in die omstrede wapentransaksie, en die vraag of finansiële voordeel daaruit voortgespruit het. Terwyl Yengeni skuldig bevind is, is die saak teen Zuma laat vaar. Ngcuka stel dat "…that there was prima facie evidence of corruption, but insufficient to win the case in court". Ngcuka verlaat die staatsdiens na die insident om 'n loopbaan in privaat praktyk te volg.
In 2004 word Zuma 'n sleutelfiguur in die Schabir Shaik Verhoor. Schabir Shaik, 'n Durbanse sakeman en ook Zuma se finansiële adviseur, is ondervra oor die aankoop van Valour class patrol corvettes deur Suid-Afrika, 'n voorgestelde waterfrontontwikkeling in Durban, en rojale spandering op Zuma se woning in Nkandla. Op 2 Junie 2005 word Shaik skuldig bevind en gevonnis tot 15 jaar tronkstraf. Die regter, Hillary Squires, beskryf die verhouding tussen Zuma en Shaik as algemeen korrup (Engels: "generally corrupt").
Na twaalf dae van intense mediagissing oor Zuma se toekoms, onthef President Thabo Mbeki hom op 14 Junie 2005 van al sy pligte as Vise-President. Mbeki verklaar in 'n gesamentlike sitting van die parlement: "in die belang van die agbare vise-president, die regering, ons jong demokratiese stelsel en ons land, sal dit die beste wees om die agbare Jacob Zuma van sy verantwoordelikhede as vise-president van die republiek en lid van die kabinet te onthef." (Engels: "in the interest of the honourable deputy president, the government, our young democratic system and our country, it would be best to release the honourable Jacob Zuma from his responsibilities as deputy president of the republic and member of the cabinet.")
Kort daarna kondig die Nasionale Vervolgingsowerheid aan dat dit Zuma op twee klagte van korrupsie sou aankla. Die verhoordatum is geskeduleer vir 31 Julie 2006 [2].
Op 20 September 2006 skrap regter Herbert Msimang Zuma se korrupsieverhoor van die Durbanse Hooggeregshofrol [3]. Die Staat se swak hantering van die Zuma-saak het dit vir Msimang onmoontlik gemaak om die saak verder uit te stel. Uit verskeie politieke oorde word daar egter verwag dat die Nasionale Vervolgingsgesag Zuma so gou as moontlik weer sal probeer aankla.
[wysig] Volgehoue ondersteuning na korrupsie-aanklagte
Terwyl Zuma as vise-president gedien het, het hy aansienlike steun geniet uit die linkervleuel van die ANC, insluitend baie in die ANC Jeugliga, die Suid-Afrikaanse Kommuniste Party en COSATU. Terwyl Zuma korrupsie-aanklagte in die gesig gestaar het, het die organisasies Zuma aanhou ondersteun. Ondersteuning van die half-outonome strukture binne die party het Zuma gehelp om ondersteuning te behou selfs nadat hy die vise-presidentskap verloor het. Hy is byvoorbeeld heraangestel as ANC vise-president nadat hy kort na Schaik se skuldigbevinding uit die pos bedank het. Hy ontvang ook 'n salaris van die party vir die pos -- 'n voorreg wat nie te vore deur bekleërs van die pos geniet is nie.
Zuma se afdanking is op twee maniere geïnterpreteer. Baie Suid-Afrikaanse en buitelandse waarnemers het dit geloof as 'n duidelike teken dat die Suid-Afrikaanse regering toegewyd is tot die uitroei van korrupsie binne sy eie geledere. Aan die anderkant het sommige mense in Suid-Afrika klem geplaas op die feit dat Zuma en Mbeki verskillende ondersteuningbasisse binne die ANC verteenwoordig. Sommige linksgesindes het sy afdanking gesien as 'n geleentheid vir Mbeki se meer markgerigte vleuel in die party om hulle opkoms verder te verstewig, en samesweringsteorië oor Zuma se uit die weg ruiming doen in sommige kringe die rondte. [4]
Zuma se saak het by elkeen van sy korrupsieverwante hofverskynings in 2005 groot skares ondersteuners ter ondersteuning van sy saak getrek. Tydens een van die hofverskynings brand Zuma ondersteuners t-hemde met Mbeki se beeld op. Dit word deur die ANC veroordeel en Zuma en sy bondgenote pleit op terugkeer na partydissipline vir komende byeenkomste. By die volgende hofverskyning in November 2005 vergader duisende Zuma-ondersteuners om hom te ondersteun; hy spreek die skare in Durban in Zoeloe toe en versoek partyeenheid en sing op 'n stadium die apartheid-era struggle lied Leth' umshini wam' met lirieke wat as dit letterlik vertaal word beteken "bring my my masjien" maar wat na 'n masjiengeweer verwys. Tydens 'n Oktober toer vir die ANC Jeugliga elders in die land word Zuma ook deur groot skares toegejuig.
As gevolg van ondersteuning deur elemente in die party bly Zuma 'n kredietwaardige politiese figuur; baie het geglo dat al wat tussen hom en die presidentskap staan 'n geloofwaardige verdediging is teen die korrupsie-aanklagte wat teen hom gemaak is. Dit is 'n taak wat bemoeilik is maar geensins onmoontlik gemaak is deur die onomwonde oordeel teen Shaik nie.. Politieke kommentators wat glo dat Zuma moontlik steeds die presidentskap in 2009 kan bekom betwyfel ook dat Zuma linksgesindes werklik sal kan bevredig aangesien dieselfde globale en nasionale ekonomiese beperkinge wat Mbeki se presidentskap help vorm het ook in die volgende presidensiële termyn van toepassing sal wees.
[wysig] Verkragtingsaak
In November, 2005 begin 'n ondersoek na klagtes dat Zuma 'n 31 jaar oue familie vriend by sy woning in Forest Town, Johannesburg verkrag het. Reeds voor die klagte aanhangig gemaak is het die media verslag gedoen dat die beweerde slagoffer 'n lid van 'n prominente ANC-familie was en ook 'n VIGS-aktivis is; en dat Zuma toegegee het dat hy 'n konsensuele seksuele verhouding met die vrou gehad het.
Op die oggend van 6 Desember 2005 word 'n formele verkragtingsaanklag teen Zuma gemaak. Zuma ontken die klagtes heftig en bevestig sy politiese verbintenis tot die bekamping van seksuele geweld.
Voor die klagtes formeel gelê is, het gerugte oor die verkragtingbeskuldigings in November die rondte begin doen. Dit het begin lyk of Zuma se politiese vooruitsigte begin versleg het. Voormalige bondgenote begin stellings maak wat lyk of hulle hulle van Zuma distansieer. Verslae verskyn wat beweer dat hy waarskynlik uit sy partypos sou bedank. [5] 'n Paar van sy ondersteuners bly getrou maar teen die aanklagtes in Desember gelê word stem meeste saam dat die politieke magte wat agter Zuma geskaar het 'n nuwe vaandeldraer sou moes vind.
Meeste mense beskou verkragting as 'n ernstiger aanklag as korrupsie. Meeste van Zuma se hoë-vlak politiese ondersteuners kon nie reageer op die nuwe beskuldigings op die wyse wat hulle dit kon doen met die korrupsie-aanklagte nie. Die verkragtingaanklagte lyk aanvanklik of dit Zuma se ondersteuners se vaart gestuit het. Maar in 'n verhoor voor sy verkragtingsaak het duisende Zuma ondersteuners weer by die hof vergader, terwyl 'n kleiner groep antiverkragtinggroepe namens die beweerde verkagtingslagoffer betoog het.[6] Zuma sing weer "Mshini" vir die skare, en woordvoerders van die ANC Jeugliga en Kommuniste Party Jeugliga ondersteun Zuma. [7] Soos Zuma se verkragtingsaak verloop duik berigte op dat die Suid-Afrikaanse Kommuniste Party diep verdeeld is oor hoe die Zuma-aangeleentheid en die SAKP se verhouding met hom aangespreek moet word. Baie lede van die party se jeugvleuel ondersteun Zuma terwyl ander mense in die SAKP skepties staan oor die waarde daarvan om hulle by 'n spesifieke persoon te skaar eerder as om op die beginsels van regering te fokus. [8][9][10]
Ondanks die wegbreek van voormalige ondersteuners hou Zuma-staatmakers aan om by die hof byeen te kom. In 'n voorval wat later deur die Vriende van Jacob Zuma veroordeel is, brand 'n groep van meestal vroulike Zumaondersteuners onderklere en foto's van die beweerde slagoffer en terwyl hulle die slag spreek "Burn this bitch" skree. Antiverkragtingsgroepe kritiseer die gereelde aanvalle op die integriteit en morele stand van Zuma se beskuldiger, beledigings wat op 'n goeie vriend van die klaer geskree is en klippe wat na vrouelede van die skare gegooi is nadat hulle vir die klaer aangesien is. [11]. Zuma se verdedigingspan het getuienis oor die vrou se seksuele geskiedenis aangebied en stel dat die seks wat plaasgevind het konsensueel was; die aanklaers stel dat haar gebrek aan weerstand as gevolg van skok was. [12][13] Die verhoor lei ook tot omstredenheid toe Zuma erken dat hy nie 'n kondoom gebruik het toe hy seks gehad het met die vrou nie, ten spyte daarvan dat hy bewus was dat sy MIV-positief is. Hy stel in die hof dat hy gestort het om sy aansteekrisiko te verminder. Dit het MIV-opvoeders ontstig wat beklemtoon dat dit niks sou doen om MIV oordrag te verhinder nie. [14]
Zuma is op 8 Mei 2006 deur regter Willem van der Merwe onskuldig bevind op die aanklag van verkragting. Die regter het die bevinding gebaseer op die sy analiese van die getuienis wat op die volgende punte gefokus is: Ongeloofwaardige getuienis en verklarinngs deur SAPD getuies omtrent die verskil in die klaagster en die beskuldige se weergawes van die toneel van die beweerde verkragting. Die verskil en ontleding van die sielkundige verslae en getuienis wat vir die staat en die klaagster voor die hof geplaas is. Die regter se gevolgtrekking dat die klaagster 'n geneigtheid het om valse verskragtings aanteigings te maak.
[wysig] Analise
Zuma se opvolger as Vise-President van Suid-Afrika is Phumzile Mlambo-Ngcuka (die vrou van Bulelani Ngcuka) wat sedert 1999 Minister van Minerale en Energie was. Alhoewel haar aanstelling oor die algemeen deur die sakegemeenskap verwelkom is, is haar gewildheid onder gewone ANC-lede steeds onseker. Sy is in die openbaar uitgejou by ten minste een ANC-byeenkoms deur Zuma-ondersteuners in die tydperk toe die korrupsie-aanklagte reeds gemaak is maar voor die verkragtingsaanklagte gemaak is. [15]. Die stryd om opvolging van die presidentskap is dus steeds onbeslis.
Of Zuma ooit genoegsaam herstel van sy huidige situasie om aanspraak te maak op die Presidentskap of nie, bly die verhaal van die klagtes teen Zuma en sy afdanking as Vise-President een van die belangrikste in post-apartheid Suid-Afrika politiek. Zuma se verhaal is 'n hoogs dramatiese begin tot die opvolgstryd vir die Presidentskap, en stel ook 'n presedent vir die wyse waarop post-apartheid Suid-Afrika met ampsbekleërs wat van misdade beskuldig word, sal handel. Die saga van hoe Suid-Afrikaners gereageer het op die korrupsie-aanklagte teen Zuma lewer ook 'n helder en openbare voorbeeld van sommige van die verskille binne die ANC en die party se ondersteuningsgroepe -- skeidings wat heel moontlik die toekomstige politieke debat in Suid-Afrika sal besleg.
[wysig] Verwysings
- ↑ ANC[1] Biografie van Jacob Zuma, Besoek op 29 April 2006.
- ↑ BBC [2] SA's Zuma to stand trial in 2006, Besoek op 29 April 2006.
- ↑ Beeld[3] Zuma weer vas? Besoek 20 September 2006
- ↑ BBC [4] Analysis: SA's Zuma in the dock, Besoek op 29 April 2006.
- ↑ BBC [5] SA's Zuma silent on rape claims, Besoek op 29 April 2006.
- ↑ BBC [6] Zuma rape case judge stands down, Besoek op 29 April 2006.
- ↑ Mail and Gaurdian [7] Zuma had not entirely lost his base, Besoek op 29 April.
- ↑ Mail and Gaurdian [8] Comment & Analysis - The trouble with JZ, Besoek op 29 April.
- ↑ Mail and Gaurdian [9] Young communists plan move against Mazibuko Jara, Besoek op 29 April.
- ↑ Mail and Gaurdian [10] SACP divided on Zuma, Besoek op 29 April.
- ↑ IOL [11] Accuser insulted as Zuma hailed at court, Besoek op 29 April
- ↑ BBC [12] Zuma's rape accuser questioned, Besoek op 29 April 2006
- ↑ Boston.com [13] S. African denies rape allegation at trial, Besoek op 29 April
- ↑ BBC [14] SA's Zuma 'showered to avoid HIV', Besoek op 29 April
- ↑ Mail and Gaurdian [15] How a lone cameraman 'dented' SABC's credibility, Besoek op 29 April 2006
[wysig] Eksterne skakels
- Deurlopende dossiere oor Zuma: Beeld, iAfrica (Afrikaans, Engels)
- Nuusberigte oor die verkragtingsaak in Beeld Die Burger (Afrikaans)
- Ongoing M&G "special report" on Jacob Zuma--compilation of links to earlier M&G articles (Engels)
- Zuma aangekla (Engels)
- Zuma saak onthul SA verkragtingsprobleem (Engels)
- Analise: SA se Zuma in die beskuldigde bank (Engels)
- http://www.anc.org.za/people/zumaj.html ANC-biografie van Jacob Zuma (Engels)
- Volledige teks van die uitspraak in die saak teen Schabir Shaik, Zuma se finansiële adviseur (Engels)
- Nuusberigte oor sy afdanking: BBC News Online, News24.com, IOL (Engels)
- Full text of Mbeki's speech dismissing Zuma (Engels)
- Mail and Guardian article: Zuma's successor "very strong" (Engels)
- The Friends of Jacob Zuma Trust (Engels)
Vooraf gegaan deur: Thabo Mbeki |
Vise-President van Suid-Afrika 1999–2005 |
Opgevolg deur: Phumzile Mlambo-Ngcuka |