Frederik Willem de Klerk
vanuit Wikipedia, die vrye ensiklopedie.
Frederik Willem de Klerk | |
![]() |
|
|
|
Ampstermyn 14 September 1989 – 10 Mei 1994 |
|
Voorafgegaan deur | Pieter Willem Botha |
---|---|
Opgevolg deur | Nelson Mandela |
Mede-Vise-President van Sui-Afrika
|
|
Ampstermyn 10 Mei 1994 – 1996 |
|
|
|
Gebore | 18 Maart 1936 Johannesburg, Gauteng |
Politieke party | Nasionale Party |
Frederik Willem de Klerk (gebore 18 Maart 1936) was Staatspresident van Suid-Afrika vanaf September 1989 tot April 1994, en vanaf Februarie 1989 tot September 1997 ook leier van die Nasionale Party, wat later die Nuwe Nasionale Party geword het.
De Klerk is mees bekend vir sy politieke rolvervulling in die beëindiging van apartheid en die transformering van Suid-Afrika na 'n demokrasie, deur aan die land se meerderheidsbevolking (swart mense) stemreg toe te ken. Hy kom uit ‘n politiek-georiënteerde gesin en is in Johannesburg gebore , as die seun van voormalige Senator en minister in die Suid-Afrikaanse regering, Jan de Klerk, en 'n neef van J.G. Strijdom (eerste minister, 1954-1958).
Ná voltooiing van sy hoërskoolloopbaan in Krugersdorp verwerf De Klerk die grade B.A. en LL.B. (cum laude) in 1958 aan die Potchefstroomse Universiteit. Hy tree toe tot ‘n prokureursfirma in Vereeniging (Transvaal). Tussendeur sy regsloopbaan is hy aktief in die politiek. Hy wys in 1972 ‘n aanbod van sy alma mater van die hand, om 'n professoraat in die regsfakulteit te aanvaar, omdat hy toe reeds as Nasionale Party-kandidaat vir Vereeniging in die parlement dien. In 1969 trou hy met Marike Willemse. Die egpaar het twee seuns en 'n dogter.
[wysig] Politieke loopbaan
"FW", soos hy algemeen bekend staan, word in 1969 tot die Parlement verkies as die lid vir Vereeniging, en betree die kabinet in 1978. As minister beklee hy die volgende portefeuljes:
- Pos- en Telekommunikasie en Maatskaplike Welsyn en Pensioene onder premier John Vorster
Onder premier P.W. Botha beklee hy die volgende portefeuljes:
- Pos- en Telekommunikasie en Sport en Ontspanning
- Mynwese, Energie en Omgewingsbeplanning
- Mineraal- en Energiesake
- Binnelandse Sake
- Nasionale Onderwys en Beplanning
As minister van Nasionale Onderwys ondersteun De Klerk ‘n beleid van segregasie op universiteitsvlak. Na sy verkiesing in 1982 as leier van die Nasionale Party in Transvaal, handhaaf hy 'n konserwatiewe forum en is daar geen sprake dat hy voorspraak maak vir hervorming nie. Dit is egter bekend dat De Klerk 'n uitgesproke voorstander was van gelyke befondsing vir skoolopleiding.
Ná verloop van 'n lang politieke loopbaan met 'n sterk konserwatiewe reputasie, plaas hy homself in 1989 aan die hoof van die verligte kragte binne die regerende party.
In Februarie 1989 word De Klerk tot hoofleier van die Nasionale Party verkies, en uiteindelik tot Staatspresident in September 1989, wanneer hy vir P.W. Botha vervang nadat díé weens 'n beroerte genoodsaak was om uit die openbare politiek te tree.
In sy eerste toespraak na aanvaarding van die Nasionale Party-leierskap spreek De Klerk hom uit ten gunste van ‘n nie-rassige Suid-Afrika en onderhandeling omtrent verandering in die politieke toekoms van die land.
Onder sy leiding word die verbanning van die ANC en ander organisasies in Februarie 1990 opgehef en word die weg gebaan vir onderhandelinge wat lei het tot die einde van apartheid en blanke minderheidsregering. Op 10 Februarie 1990 kondig De Klerk aan dat Nelson Mandela die volgende dag uit die gevangenis op Robbeneiland vrygelaat word. Hiermee is die weg gebaan vir die ontwerp van 'n konstitusie vir Suid-Afrika ingevolge waarvan die grondslag van een man, een stem aanvaar is.
De Klerk en Mandela is in 1993 gesamentlik die Nobelprys vir Vrede toegeken vir hulle aandeel in die vreedsame beëindiging van apartheid.
In April 1994 word veelrassige verkiesings vir die eerste keer ooit gehou. De Klerk het voorafgaande 'n grootendeels seremoniële en nie-mededingende presendensiële veldtog bedryf, waardeur Mandela onbetwisbaar verkies is as President van Suid-Afrika.
De Klerk dien vir twee jaar as mede-uitvoerende Adjunkpresident in die amptelike opposisie tot Mandela se regering, maar onttrek in Junie 1996 van die Regering van Nasionale Eenheid, hoofsaaklik in verset omdat onderliggende verskille met die ANC-regering nie ontlont word nie.
Sy aftrede uit aktiewe politiek volg in Augustus 1997, waarna hy hom distansieer van staatsbeleide en van die Nasionale Party.
In 2004 kondig de Klerk aan dat hy die Nuwe Nasionale Party verlaat en 'n nuwe politieke tuiste gaan soek nadat die NNP sy samesmelting met die regerende ANC aangekondig het.
[wysig] Egskeiding en later lewe
Konserwatiewe Suid-Afrikaanse opinie was verontwaardig deur sy sensasionele vervreemding en uiteindelike egskeiding van sy vrou Marike in Oktober 1998, na ‘n huwelik van 38 jaar, gevolg deur sy daaropvolgende skielike troue met Elita Georgiades. Laasgenoemde was die vrou van ‘n Griekse skeepsmagnaat wat na bewering die Nasionale Party finansieel gesteun het. De Klerk het as gas van die magnaat met Elita G bevriend geraak tydens funksies en ‘n liefdesverhouding het sodoende ontstaan.
Die hele land is in Desember 2001 geruk ná De Klerk se voormalige vrou in haar luukse wooneenheid vermoor is, vermoedelik deur 'n jong sekuriteitswag tydens 'n roofpoging.
In 2006 kry sy gesondheid ‘n terugslag met die verwydering van ‘n kwaadaardige gewas in die kolon wat ontdek is tydens mediese ondersoek op 3 Junie. Sy toestand versleg verder en hy ontwikkel asemhalingsprobleme as gevolg van infeksie.
De Klerk dien tans as voorsitter van die F W de Klerk-stigting vir vrede.
[wysig] Afkoms
Die van, De Klerk (in Nederlands letterlik die klerk, is afkomstig van Le Clerc / De Clercq, en is van Franse Hugenoot-oorsprong, nes 'n groot aantal ander Afrikaanse vanne. Hierdie voorkoms is verteenwoordigend van 'n groot aantal Franse Hugenote wat ontvlug het van vervolging weens hul godsdiensoortuigings en aan die begin van die sewentiende eeu aan die Kaap gevestig het.
Vooraf gegaan deur: Pieter Willem Botha |
President van Suid-Afrika 1989 – 1994 |
Opgevolg deur: Nelson Mandela |
Vooraf gegaan deur: - |
Mede-Vise-President van Suid-Afrika 1994-1996 |
Opgevolg deur: Thabo Mbeki (van toe af alleen Vise-President) |
Presidente van Suid-Afrika | ||
1961-1994 | seremonieel: Charles Robberts Swart | Jozua François Naudé (waarnemend) | Jacobus Johannes Fouché | Nicolaas Johannes Diederichs | Marais Viljoen (waarnemend) | John Vorster | Marais Viljoen | uitvoerend: Pieter Willem Botha | Frederik Willem de Klerk | |
1994– | Nelson Mandela | Thabo Mbeki |