Idioma jacaso
De Biquipedia
Jacaso (Tadar) | |
---|---|
Altras denominazions: | {{{altrasdenominazions}}} |
Parlato á: | Rusia |
Territorios: | Jacasia |
Parladors:
|
60.000 - 65.000
|
Clasificazión: | |
Filiazión: | Filo altaico (Discutito) Luengas turquesas |
Estatus ofizial | |
Luenga ofizial á: | Jacasia |
Regulato per: | - |
Codigos d'a luenga | |
ISO 639-1 | - |
ISO 639-2 | - |
SIL | kjh |
Localizazión d'os idiomas turqueses |
Lo idioma jacaso (tadar) ye una luenga turquesa d'o grupo nordoriental, parlata per lo pueblo jacaso.
Contenitos |
[Editar] Filiazión lingüistica
Lo jacaso forma parti d'o grupo de luengas turquesas nordorientals, que inclui lo xor, lo chulim, lo tubinio, lo tofa, lo saja u yacuto e lo dolgán.
[Editar] Estrutura d'a luenga
[Editar] Grafía
En 1924, se fizió una adaptazión de l'alfabeto zirilico, pero zinco años més tardi pasó á emplegar-se l'alfabeto latín. En 1939 se tornó á fer serbir un alfabeto zirilico.
[Editar] Aspeutos sozioculturals
[Editar] Situazión cheografica
Lo jacaso ye parlato prinzipalmén á Jacasia, republica d'a Federazión rusa á lo sur de Siberia.
[Editar] Situazión sozial
Encara que lo numbro de jacasos ronda es 80.000, només entre 60.000 e 65.000 tienen per idioma lo jacaso; la mayoría son bilingües en jacaso e ruso.
[Editar] Bariazión diatopica
Tradizionalmén s'ha estallato lo idioma jacaso en bels dialeutos prou amanatos entre éls, que teneban per nombre lo d'as diferens tribus: sagai, kacha, koibal, beltir e kîzîl. Manimenos, ixos nombres represientan las anticas unidaz alministratibas més que no grupos tribals u lingüisticos.
[Editar] Literatura
Los primers rechistros d'o idioma estioron feitos meyato lo sieglo XIX per lo lingüista finlandés, Matthias Castrén, que biachó per l'Asia zentral e septentrional entre 1845 e 1849, e escribió sobre lo dialeuto koibal. Wilhelm Radloff biachó con frecuenzia per la rechión meridional de Siberia entre 1859 e 1870. Lo resultato d'a suya imbestigazión estió publicato n'o suyo dizionario de cuatre bolúmens e n'a suya serie de diez bolúmens de testos turcos. Lo segundo bolumen contién es suyos materials sobre lo jacaso, acompañatos de traduzión alemana. Lo bolumen nobén estió parato per lo estudián de Radloff, Katanov, un sagai, que contién més materials d'o jacaso, acompañatos de traduzión t'o ruso.
Lo jacaso literario se farchó només que zaga la Reboluzión rusa de 1917, e se basa n'os dialeutos zentrals sagai e kacha; lo dialeuto beltir ye estato prou asimilato per lo sagai, e lo koibal per lo kacha.