Descusión usuario:Willtron
De Biquipedia
Antiguas descusions en:
- Archibo 2005
- Chinero-Frebero 2006
- Marzo 2006
- Abril-Chunio 2006
- Chulio-Setiembre 2006
- Otubre 2006-Chinero 2007
- Frebero-Chulio 2007
[Editar] Dudas
¿Hay alguna regla para decir cuando se traduce CH o X del castellano al aragonés? -- Qiyo
- No hay ninguna, porque el aragonés no es un dialecto del castellano. Por tanto, las "reglas" son con respecto al latín.
Con eso quiero decir que no siempre que en castellano hay J en aragonés esCH o X. Si la J castellana viene del latín LI, entonces en aragonés es LL. Por eso en aragonés es ALLO, CELLA, MULLER... aunque en castellano sea J, porque en latín era ALIU, CILIA y MULIERE. Si sabes alguna otra lengua románica verás que pasa igual. Portugués, catalán, francés, italiano... también hacen LL.
Digamos que la "regla" general, que tendrá excepciones, es que en aragonés es CH cuando viene del latín GE/GI o IA-/IO-/IU-. Si no sabes latín, pues puedes buscar el origen de las palabras en diccionarios online, como el de la Real Academia Española. Allí verás que la jota de AJO viene de LI, pero que la jota de JOVEN, p.ej., viene de IUVENE. Por tanto, hay un 90% de posibilidades de que en aragonés sea CHOBEN, como así es. De todas formas, eso será si la palabra aragonesa y castellana vienen de la misma latina, porque no tiene porqué ser así. Muchas palabras del aragonés tienen otros orígenes (íbero, vasco, árabe, occitano, germano, catalán, francés...). La CH de CHANDRA no se corresponde a ninguna palabra castellana JANDRA, porque su origen es vasco: ETXE ANDRA. Así que lo mejor (lo imprescindible, digamos) es tener al alcance un diccionario aragonés. (Que mientras no haya oficiales tampoco son garantía de nada, pero que para empezar ayudan mucho.)
Las jotas castellanas que en aragonés son (I)X, como BOJ=BU(I)XO, FAJA=FA(I)XA o COJO=CO(I)XO, lo son porque el origen latino es distinto a los anteriores, y vienen de combinaciones como X, PS, SCI, etc. Además, algunas palabras como IXATA, donde uno habría esperado una jota en castellano, resulta que es AZADA, con z.
En fin. La única "regla" que quizá funcione en un alto porcentaje de ocasiones es la combinación castellana -NGE-/-NGI, -RGE-/-RGI- que sí es una CH: ÁNGEL = ÁNCHEL ; ARGENTINA = ARCHENTINA ; URGENTE = URCHENT ; ENERGÍA = ENERCHÍA, etc.
--Estrolicador 21:02, 1 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Dzionario
¿Sapes si bi ha bello dizionario sopre ansotano u atro dialeuto del'aragonés n'a Ret? --Chabi
[Editar] Respuesta á Cosas
Dambos lo he beyito en testos n'aragonés (creigo, puede estar cantabro, sí, estará cantabro). E paraxe lo has dexato por lo que creigo que ye bien. No puedo traduzir dengún articlo en cualo yo sepa todas a parabras porque o mio ran d'aragonés ye nulo e no conixco a luenga. E bi ha parabras que yo me entiboco porque n'a biquipedia pone (por exemplo): tecstos e testos. Si quieres, n'a discusión d'a pachina de l'articlo que foi, pongo as parabras que creigo que son mal. E esprenzipiaré a poner una pachina n'a mia pachina d'usuario ta poner dudas porque drento de poquet no bi abrá sitio n'a mía descusión. Gracias por as correuzions. --Chabi
[Editar] Kazajstán
He beyito que n'a plantilla d'Europa (e tamién n'a d'Asia) aparixe iste país... ¡¡¡d'Asia!!!. ¿Son bien feitas as plantillas? --Chabi
- A parte d'o país á man cucha de l'Ural ye cheograficament europea. --Estrolicador 21:10, 1 agosto 2007 (UTC)
[Editar] sh --> x
¿Si n'a parabra Mixná a sh á estato traduxita ta x, por qué no se fa o mesmo en ashkezani? --Chabi
[Editar] Clasificazión d'os idiomas chermanicos
[1] ¿An se ponerba o bokmal, Riksmål, Trøndersk etz.? Si quiero traduzir istas luengas ta l'aragonés ¿estarba o mesmo nombre que n'a luenga local u basando-me n'as luengas romanicas (no creigo que bi haiga bello nombre en latín, son luengas de muito dimpués d'o naximiento d'os romanzes).
Quereba preguntar-te (¡jolio!, ¡qué pesado que soy!), cuála ye a norma ofizial d'a wikipedia, n'a que escribiz (¿u escrebiz?) EBRO e tú u a norma de Lascorz porque ya no sé cómo escrebir. --Chabi
Si puedes, coneutate, e charramos.
- O Bokmål e o Riksmål no son luengas; son dos trazas d'escribir en Noruega lo danonoruego. En berdat, ye la mesma, una més reformata e ufizial e l'altra més antiga e conserbadera. O trøndersk u noruego de Trøndelag ye un conchunto de bariedaz noruegas charratas á Trøndelag, con caracteristicas propias e més diferenziato d'o danés, pero no pas considerato luenga (dica ta on yo me sé). Si á un caso, lo trøndersk talment corresponda més t'o neonoruego que t'o (dano)noruego. Pero ye claro que os tres ixemplos perteneixen, pues, á lo noruego. --Estrolicador 20:28, 3 agosto 2007 (UTC)
[Editar] 'Tablas d'as luengas
N'a luenga zulú no he posato a tabla porque no sé de qué color meter-la. Chabi
[Editar] Cometa e Trasliterazión sanscrita
D'a primer pregunta: a milorcha ye o chuguet. Se nos referimos á la "estrela zerruta", n'a mía opinión, emos á parlar d'un cometa. Asinas ye igualment no només n'as altras luengas romanzes, tamién n'a resta d'idiomas europeus.
A 2a pregunta... Mmm, ista cuestión ye més difízil. Cuasi siempre bi ha dos opzions: (1) tradizional (2) "ufizial".
Pero en iste caso me se fa que ni en bi ha de tradizional ni an menos d'ufizial, encara que podemos fer como se bi n'ese. Ixo quier dizir que, d'aber-ne-ie una de tradizional, probablement ese feito como lo catalán (Xiva) u l'angles (Shiva). Alabez s'emplegaría una x. O problema ye que o son no ye esactament o mesmo, perque ye [ɕ], u sia que sona como una x mandarina u una s chaponesa u coreana á debant d' [i]. Ye per tanto pareixito, pero no totalment, trobando-se á meyo camín entre a nuestra xe e la ch de l'alemán ich.
Ye per ixo que como segunda opzión, cuasi més aconsellable que a primera, bi ye l' "ufizial", u sía, o símbol d'o IAST (Alfabeto Internazional ta la Trasliterazión d'o Sanscrito), que ye ś. O problema en iste caso ye se toz es ordinadors leyerán una s con azento acuto. Per ixo encara i surte una terzer opzión, a simplificazión d'a ś, una simpla s.
Conclusión: Xiva, Śiva u Siva (as tres son posibles). O mesmo ye aplicable á es altros dos: Xacti/Xakti, Śakti u Sakti; e Vixnu, Viśnu u Visnu (l'azento no ha á recayer n'a u, como fa o castellán).
Sopre a cuestión de B vs V: se femos uso d'as trasliterazions propiament ditas, con a ś (s), alabez emos á emplegar a v. Se el que femos ye l'adaptazión fonetica propia, con a x, alabez pienso que ye igualment azeptable una b, encara que cal parar cuenta en una cosa: a letra व d'o sanscrito sona entre una be interbocalica nuestra e una u como la d'esquiruelo/esquirgüelo. Rematando, que no sé qué sería millor, Xiba u Xiua. Puet estar millor alabez no tocar ixa v...
Bueno, no sé se t'he aclarato cosa u se l'he embolicato més encara. Tampoco ye que el tiengan tan claro en altras luengas. --Estrolicador 00:36, 8 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Borrato
¡¡¡Qué has feito!!! Si as pachinas yeran n'a mia pachina d'usuario, ixo si que puedo fer-lo (creigo). E no'n eba meter-las como portals. Yera t'organizar-me una mica. Dexa-las-me, please, que no las boi meter n'atro sitio que no siga la MIA PACHINA--- Usuario:Chabi
-
- OK, d'alcuerdo. Ya beyeré lo que foi t'organizar-me.
[Editar] Ayuda
Bi o tuyo mensache, agora soi usuario de la Biquipedia, pero no charro prou bien a fabla, per ixo quiero contar con a tuya ayuda para editar articlos. Biendo o tuyo ran d`aragonés, creigo que o mio es solo alazetal...igual fare to lo que pueda. Si me equivoco, corrígeme. --Enkiduk 05:16, 13 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Borrato
¿Por qué has borrato o Libro de Mormón? ¿Faltas? ¿Mui corto? -- Usuario:Chabi
- Pon-lo de nuebo, que lo acabo agora mesmo.
[Editar] X
¿Cuán se traduze a X por CS (ortodoCSia) e cuán por S (eSternos)? -- Usuario:Chabi
[Editar] Diyas
¿Es día o diya. yo siempre he leído el segundo. Y ¿por qué siempre me borras el artículo Ilesia d'os Santos d'os Zaguers D.....? 17:02, 15 agosto 2007 (UTC) Chabi
- [2] Lo estoy traduciendo al aragonés así como otros artículos para mejorar un poco la categoría de religión, supongo que me dirás que empiece por otras ramas como el catolicismo. He empezado por esta porque es un artículo que no había en la wikipedia en aragonés, el del catolicismo ya lo habían empezado. Intentaré acabar el artículo sobre las denominaciones cristianas. Sí, es una lista, pero ayuda un montón a que no se te olvide ningún artículo y, si me ayuda alguien a traducirla, el trabajo avanzará más rápido. --Chabi 18:20, 15 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Please change my name
Please change my name from Edmundkh to EdmundEzekielMahmudIsa, and then leave me a message in English Wikipedia. Thank you! --Edmund the King of the Woods! 08:00, 18 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Bandera
Asinas qué cosa m'has quiesto decir? que no ye ra mesma cosa que cuan metevanos a bandera de Zaragoza u talment millor (perque êsta ye de Uesca)? Pero ya en hay de bandera de províncias? --Lascorz (Ent'avant.) 21:56, 24 agosto 2007 (UTC)
- E sê metemos o logo d'a dêputacion [4] pör cuentas de brenca bandereta? Pörque sê mos hemos d'atabalar guaire altra cosa pasará. Qué ne piensas? --Lascorz (Ent'avant.)
22:04, 24 agosto 2007 (UTC)
- Ya me meteré ta cambiar-los de vuèlta. Altra cosa te quereva comentar con îsto d'ös logos. Tammien falta ficar-le o logo buèno d'a comarca d'o Sobrarbe [5] pörque nomës que bi tenemos l'escuto pero ixe ye d'altra cosa. Riau que en rematar examens ya en hemos buèn capaço de faina ta fer jejeje. --Lascorz (Ent'avant.)
22:28, 24 agosto 2007 (UTC)
- Ya me meteré ta cambiar-los de vuèlta. Altra cosa te quereva comentar con îsto d'ös logos. Tammien falta ficar-le o logo buèno d'a comarca d'o Sobrarbe [5] pörque nomës que bi tenemos l'escuto pero ixe ye d'altra cosa. Riau que en rematar examens ya en hemos buèn capaço de faina ta fer jejeje. --Lascorz (Ent'avant.)
[Editar] Nomes rusos
Ola, en los nombres rusos, o de cualquier otro lado, si tienen "v" ¿tengo que cambiarla por "b"?--Enkiduk 00:58, 25 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Colaborar con Biquipedia n'Aragonés
La verdad es que es cierto que en mi página de wikipedia en español aparece que poseo un nivel medio de aragonés, y aunque la verdad es que me encantaría colaborar también con wikipedia en aragonés, en realidad, no poseo los conocimientos suficientes de la grámatica aragonesa como para atreverme a colaborar con la wikipedia en aragonés. Esta es la razón por la cual no escribo este mensaje en fabla, y por lo cual pido disculpas. De todas formas intentaré colaborar en lo que me sea posible dentro de mis limitados conocimientos de esta lengua.
FRZ en wikipedia español
[Editar] Chabi
Ola, soi Chabi. Agora mesmo soi en la Val d'Echo y asti la chen no utiliza la grafia d'Uesca. Me cuaca muito ascuitar la fabla chesa. Ye muito castellanizata pero quereba preguntar-te si bi'n ha una ortografía aparte de la d'Uesca, ye dicir, una otra ortografia pa lo cheso u pa bello dialeuto de l'aragonés. Tamién quereba preguntar-te si conixes bella cosa sopre Rosario Ustáriz. Asti bi ha una biblioteca con lo suyo nombre y creigo que ye una escribidora en cheso. Me boi. Dica lueguet.
- He veyito que emplegaz muitas grafiyas en esta biquipedia y soi preguntando-me si son esperimentals todas, creyatas por biquipeditas u son d'otras presonas. En Uesca, solamén he veyiu cartels en aragonés en Ainsa y yeran en l'ortografiya oficial de l'aragonés. Ya no sé cuála ye la forma d'escribir en aragonés. Por cierto, me he comprau un dicionario, lo problema ye que ye sopre lo cheso, no bi eba cosa sopre l'aragonés oficial. Así que creigo que agora esprencipiaré a escribir en cheso. Ya, cuán i-plegue á la mía casa, te preguntaré pa que m'espliques ixo de lo proyeuto Grafia diferén porque no entiendo cosa. Antismás, no he ascuitau fablar cosa de l'Academia de l'Aragonés en Uesca, Echo, Xaca u otras partis de la Chacetania, y en Sobrarbe, cosa, parixe que garra chen la conixe. ¡Ah!, he feito muitas fotos de pueblos que no eban en esta biquipedia, cuán i-plegue ta la mia casa, las meso. A veyer lo que foi agora. Asti bi'n-ha ambistas en cheso pero como te dicié, en atra grafía, la mesma de lo mío dicionario. Pregunté en Siresia (cerca d'Echo) e parixe que la chen que fabla l'aragonés como luenga materna no quier que bi-haya una normativilización de la luenga. Soi en la biblioteca de la val d'Echo e bi'n-ha cuentos en cheso, no se'n fabla de l'ARAGONÉS, solamén de LO CHESO. Cuentos, ambistas concursos, toz en cheso, no n'aragonés. Creigo que la normativilización la ha creyau Francho Nagore e cuatro presonas más. T'escribo muito, ye porque soi una mica aburríu e porque ye lo primero ordenador aque veyo en quince diyas. He preguntáu á la chen de muitas ciudaz en aragonés, y me respondeban que no fablaban, que no conixeban la fabla pero que "la entedeban" isto ye una mica estrano. Me'n boi que me cierran la biblioteca. Perdona si he escrito muito, pero necesitaba fablar con bella presona. Lo 3 de setiembre soi en la mía casa. Dica lueguet e a plantar fuertes.
[Editar] Tierra o Terra
Pues eso, como sería??, porque en wiki aparecen las 2. Es que estando en Terra Galega me ha entrado la duda de como se diría en aragonés, si Terra/Tierra Gallega. Zésar (CHV)(O mío Buzón de Correus) 21:11, 30 agosto 2007 (UTC)
[Editar] Aduya
Ola, soi Chabi. Quererba preguntar-te cómo se suben fotos ta la biqui. Tamién quereba decir-te que he feito bellos articlos con a grafía chesa que te dizié. He feito una plantilla, pero me sale mal o tetulo. Mira-la, ye Plantilla:Municipios de la Val d'Echo.--Chabi 19:06, 1 setiembre 2007 (UTC)
- He veyíu que has borráu los míos articlos en fabla chesa. Pones como comentarios "ostias putas....pero esto que es joder..../ esto es una chapuza/no voy a explicar por que hago esto...". En primer lugar, entiendo tu cabreo si está mal escrito (tú sabes mucho más que y ahí no te voy a discutir) pero me dijiste que me comprara un diccionario y lo he hecho. Por lo tanto, el vocabulario no está mal escrito porque lo he revisado. En segundo lugar, eliminando el vocabulario, supongo que lo has borrado porque no cumple con la grafía de Huesca pero me pregunto si será por eso ya que existe un Biquiproyeuto:Grafía" que no te tengo que explicar puesto que es tuyo. Supongo que lo habrás cerrado porque no tiene las reglas de la biqui, ni de la SLA esa ni del otro lado. Pero las reglas que yo uso las usan cuatro pueblos donde RESISTE el aragonés, lo hablan y escriben sus habitantes (como LENGUA MATERNA), su normas tienen una gramática y una ortografía que usa todo el valle (el de Hecho) y, sin querer desautorizar a nadie (soy el MENOS INDICADO para ello) creo que se usan más que cualquier otra norma para escribir la FABLA CHESA, ya sea la de la SLA o la creada por varios biquipedistas (que sin duda, saben mucho más de lo que podré saber). Por lo tanto, respecto de tus comentarios que te pediré por favor, que te ahorres, pues me sientas como un tiro (te asegura que odio que me corrijan, como a cualquiera, que si hay algo que detesto de verdad es que me "desautoricen" en temas de lingüística (que todos los pueden hacer, está claro) y de una forma poco... correcta. Siento utilizar este apelativo, pero no encuentro otro. Si están mal, pones un etiqueta, y los intentaré revisar, puesto que al escribir rápido, se me puede pasar algo. Pero, por favor, te ruego no pongas esos comentarios, pues no me gustan nada así como que nadie me pone palabras de ánimo (cosa que tampoco pido). Errare humanum est y yo soy MUY humano. Te pido perdón si mis palabras te han molestado pero, debido a mi pobre vocabulario en mi lengua patria (que es el CASTELLANO), no lo puedo expresar de otra forma. Gracias por tu atención. --Chabi 19:26, 1 setiembre 2007 (UTC)
[Editar] Faió
Eigues si me podries donar un copet de mà amb l'escut de Faió; la corona reial és tancada i no pas oberta. Gràcies, i bon setembre! → ebrenc · ♑ 12:39, 2 setiembre 2007 (UTC)
- No, los nonaspins tenen un escut "a la espanyola" i no "a la catalana"; als Amics de Nonasp no se'ls va fer cas. Or i gules...; me dixes parat, ja m'ho miraré. Pel que fa a "cosa del fondo", a uns quants escuts apareix una cosa d'estes, com ara a l'escut de la Freixneda, encara que el dibuix no siga el mateix. Salutacions. → ebrenc · ♑ 22:04, 3 setiembre 2007 (UTC)
[Editar] Despedida final
Te escribo esto por las numerosas preguntas que me han surgido en estos... “días de retiro”. No niego que tengas razón, como casi todas las veces que me has reprendido pero me pregunto si hubieras hecho lo mismo (o, por lo menos, de la misma forma) si no supieras mi edad. Las normas de Wikipedia (que tanto me has mentado) indican que no puede haber discriminación por la edad de los wikipedistas, entre otras muchas cosas. “Siempre” me has explicado (con palabras más o menos selectas), el porqué de tus acciones respecto a mis artículos, ya sean correcciones o eliminaciones. No dudo del cargo que ostentas en esta Wikipedia, pero eres el único (aparte de CHV, creo) y, la verdad, ese cargo (o poder) hace que (¿tú solo?) seas el “dueño” de la Biquipedia, pudiendo hacer lo que quieras sin consultar a nadie (¡viva la DEMOCRACIA!) o consultando a otros wikipedistas. Y no me digas que no, porque al expulsarme de la Biquipedia, me dijiste que no fue una decisión tuya, sino de un grupo de personas. Estos wikipedistas (los cuales me imagino quienes son, pues somos “cuatro gatos”) SUELEN tener las mismas formas de pensar y, en el casi de mi expulsión, también. Sin duda, este “retiro biquipédico” me ha ayudado a pensar. Las numerosas críticas que recibo son, en su mayoría, merecidas, pero en esta Biquipedia, “parece que sobro”. Con los que sois os las apañáis muy bien y supongo que la cosa “queda entre aragoneses”. Ni mi nivel es el correcto, ni mis artículos lo son y, de lo que no hay duda, es que hago perder el tiempo con absurdas correcciones ha gente que podría hacer otros artículos (mucho más interesantes, como los pueblos de Aragón) u otras cosas (como ver el fútbol, “panem et circenses”). Me gustaría que supieras por qué me metí aquí. Supongo que ya lo sabrás pero me da igual. Lo hice para que el aragonés tuviera más presencia en Internet, para que no muriera. Pero está condenado al fracaso. La gente de Hecho habla “cheso” y no “aragonés” y no lo digo yo, lo dicen ellos que, te aseguro, hablan MUY BIEN SU LENGUA. Pero no quieren que nadie de ZARAGOZA les diga cómo tienen que hablar ni escribir (ya sea en revistas o en la Biquipedia). El aragonés estándar no es más que una chapuza, hecho por neohablantes, que ni siquiera los ZARAGOZANOS hablan bien. Por eso, en esta Biquipedia se ha hecho un Biquiproyeuto:Grafía para representar otras grafías existentes [Bueitre] y otras creadas por los mismos wikipedistas. Pero estas nuevas grafías las tiene que hacer o proponer alguien que imponga y yo, ya puedo utilizar algo que usa TODO EL VALLE DE HECHO y Rosario Ustáriz (te suena, aquí te doy la razón), que se me da una patada y se eliminan mis artículos, comprobando la falta de libertad en la Biquipedia en LENGUA aragonesa y la tetracracia existente en la misma. Se me “aconseja” (“imponer” es muy fuerte ¿verdad? “Aqui nadie impone nada a nadie”) escribir en aragonés estándar (¿el que he dicho antes que los VERDADEROS HABLANTES maternos no lo quieren?, pues ese) o una norma consensuada por los wikipedistas (por ALGUNOS wikipedistas). Y yo, como has comprobado, en un principio te hice caso, pero con el arrojo y la independencia que demuestro (como mis antepasados, los CASTELLANOS, que ¡ahí va!, su lengua se habla en TODO EL MUNDO y está CONSENSUADA), me revelé contra esa propuesta buscando lo dialectal, lo cotidiano, lo que la gente habla en la calle y no lo que han dicho cuatro personas “neohablantes” (es DESPECTIVO) en un despacho en ZARAGOZA. Pero como no soy cheso, ni oscense, ni aragonés, ni mayor de edad se me toma por el pito del sereno y se pasa de mí como ___ (rellénalo como quieras, me es indiferente). Supongo que ha quedado clara mi postura y las inmensas ideas que nos separan y, visto eso y, sintiéndolo en el corazón, me VOY DE LA BIQUIPEDIA, con la cabeza bien alta porque he ayudado, trabajado y aguantado críticas, carros y carretas porque creo que no se ha tenido SUFICIENTEMENTE EN CUENTA el que no soy de Aragón (para algunas cosas sí, pero sólo para lo que os interesaba) y apenas conozco esta LENGUA (¡si he hecho más de MIL artículos!). En vista de que no necesitáis mi ayuda para expandir el aragonés, me voy a ayudar a la lengua patria, el CASTELLANO, a la Wikipedia en español. Quedaos haciendo artículos de vuestros pueblos, grafías y leches en vinagre, que yo seguiré mi camino. Pero no te preocupes, porque SIEMPRE defenderé la LENGUA aragonesa, por otras vías que, seguramente, son más fiables y seguras que cuatro personas con el culo en sus despachos zaragozanos o esta tetracracia biquipedista, neohablante en su mayoría y, en mi opinión, discriminatoria con gente “extranjera” (a eso se le llama “racismo” o “xenofobia”, si es por cuestión de lengua “discriminación lingüística”, cosa tan de moda en estos tiempos en la actual España). Gracias por resolver mis dudas respecto al aragonés y espero que te vaya bien, lo digo sin ironía, pero supongo que la situación ya era muy tensa para aguantarla.
ENTALTO ARAGÓN LIBRE! BIBA LA DEMOCRACIA Y LA LIBERTÁ D’ESPRISIÓN!
Fdo: Usuario:Chabi (o Usuario:Qiyo si lo prefieres)
Posdata: No guardo rencor a nadie, cada uno tiene su forma de pensar, pero no siempre se piensa de la misma manera.