Chordata

De Biquipedia

Cordatos
Rechistro fosil: d'o precambrián dica l'autualidat.
Latimeria
Latimeria chalumnae
Clasificazión zentifica
Dominio: Eukarya
Reino: Animalia
Subreino: Eumetazoa
Indefinito: Bilateria
Superfilo: Deuterostomia
Filo: Chordata
Bateson, 1885
Esta fuella ye escrita en fobán.

Os cordatos (dichos zentificament chordata, d'o griego chordon = caña, crosa, bastón) son un tipo morfolochico, considerau en zoolochía, d'animals que apresentan á bella d'as suyas fases de desarrollo una estrutura dicha notocorda, ó simplement corda.

Nota: En as luengas romanzes, como l'aragonés, a terminaizon -ata d'o latín (que endica plural), ba deformar-se á -atos. Ye equibaliente á dezir "Cordatos", Animals Cordatos (cordaus en a prenunziazión fobana y tamién d'atros charrars).

Os cordaus, des d'o punto d'embista ebolutibo, son un grupo d'animals muy important, porque las suyas espezies son as que i pllegan enta una más grande dibersidat de nichos ecolochicos, y las unas que han amostrau una más grande capazidat d'adaitazión ta ambientes más diferentes, sobre tot, en tierra firme, anque muchas espezies son tamién totalment acuaticas ó amfibias. Entre os cordaus ye entaltable la suya capazidat d'autorregulazión y organizazión interna, a elebazión y mantenimiento d'una temperatura corporal en bellos d'os grupos (mamiferos y muxons prenzipalment). Ixes y d'atros fautors ban fer más grande a suya complexidat e ban aber puesto, en o suyo momento, á la suya desposizión una capazidat unica ta acontroliar as suyas reauzions metabolicas y a perfeuzión d'un sistema nerbioso más complexo.

Contenitos

[Editar] Carauteristicas chenerals d'os cordaus

  • Simetria bilateral, con o cuerpo segmentau, con tres capas cherminals y un zeloma bién diferenziau.
  • Cordón nerbioso siempre dorsal. Á partir d'iste cordón, en os animals más complexos, se desarrolla o zerebro y a medula espinal.
  • Estrutura de sostentazión, en posizión dorsal, cllamada notocorda. S'espande de llargo por tot o cuerpo y en bellos animals persiste durantes de toda la bida. En atros (a mayoría) se combierte en l'espinada antes no naixen.
  • Toz tienen fendiduras branquiales en a farinxe en a suya fase larbal. Os bertebraus terrestres las pierden antes no son libraus.
  • Tienen un sistema dichestibo completo, con boca y ano.
  • Se reproduzen sexualment, en a mayoría d'os casos os sexos son separaus.
  • A fecundazión puet ser tanto interna como externa. D'entre os animals que la fan interna en hay que fican buebos y en hay que no.
  • Corazón en posizión bentral.
  • Asqueleto por dintro de l'organismo, y puet ser cartilachinoso u osio.
  • Tienen musculatura estriada.
  • Tienen cola dimpués de naixer.
  • Tienen una farinxe tremada (que tién dos funzions: dichestiba y respiradora).
  • Epineura.
Esquema basico d'un zefalocordau, como á idealizazión d'a forma más simple d'os cordaus.1) Ganglio zerebral (precursor de l'enzefalo d'os organismos superiors) 2)Notocorda. 3) Cordón nerbioso dorsal (precursor d'a medula espinal). 4) Cola. 5) Ano. 6) Canal alimentario. 7) Sistema zirculatorio. 8) Poro abdominal. 9) Lacuna suprafarinchea. 10) fendiduras branquials. 11) Farinxe. 12) Lacuna bucal. 13) Barbulas. 14) Cabidat bucal. 15) gonadas (Obario u Testiclo). 16) Fotorrezeptor (precursor d'os güellos). 17) Nerbios. 18) Plegamiento abdominal. 19) Esbozo hepatico (precursor d'o ferito y d'o pancreas).
Esquema basico d'un zefalocordau, como á idealizazión d'a forma más simple d'os cordaus.1) Ganglio zerebral (precursor de l'enzefalo d'os organismos superiors) 2)Notocorda. 3) Cordón nerbioso dorsal (precursor d'a medula espinal). 4) Cola. 5) Ano. 6) Canal alimentario. 7) Sistema zirculatorio. 8) Poro abdominal. 9) Lacuna suprafarinchea. 10) fendiduras branquials. 11) Farinxe. 12) Lacuna bucal. 13) Barbulas. 14) Cabidat bucal. 15) gonadas (Obario u Testiclo). 16) Fotorrezeptor (precursor d'os güellos). 17) Nerbios. 18) Plegamiento abdominal. 19) Esbozo hepatico (precursor d'o ferito y d'o pancreas).

[Editar] Cllasificazión d'os cordaus

Branchiostoma lanceolata, un zefalocordau, l'exemplo más simple que aúnas puet trobiar-se bibo.
Branchiostoma lanceolata, un zefalocordau, l'exemplo más simple que aúnas puet trobiar-se bibo.

En hay dos subtipos: bertebraus y procordaus y dintro d'ellos muchismas atras subclases:

  • Cordadaus
    • Zefalocordaus
    • Urocordaus
      • Thaliacea
      • Ascidiacea
      • Larvacea
    • Bertebraus
      • Pteraspidomorphi (extixíus)
      • Placodermos (extinxíus)
      • Ostracodermos (extinxíus)
      • Ziclostomos
        • Lampreyas y Mixinidos
      • Condrictios
        • Elasmobranquios
          • Galeomorphi
            • Heterodontiforme
            • Lamniforme
            • Orectolobiforme
            • Carcharhiniforme
          • Squatinomorphi
          • Squalomorphi
            • Hexanchiforme
            • Squaliforme
            • Pristiophoriforme
          • Batoidea
            • Rajiforme
            • Pristiforme
            • Torpediniforme
            • Myliobatiforme
        • Holocephali
        • Hipotremos
      • Osteictios
        • Actinopterichios
        • Sarcopterichios
      • Anfibios
      • Acorabis
      • Reptils
      • Abes
      • Mamiferos

[Editar] Güé en día

Como a taxonomía ye cambeando de constante á mida que las imbestigazions sobre d'os organismos y sobre d'as taxa siga más grande, güé en día s'ha dixau d'empllegar agrupazions que s'aconsideran artifizials como n'eran os Agnatos (peixes sin mandibulas) y os Gnatostomaus (os peixes que sí que ne teniban, que autualment son ficaus en un grupo de bertebraus cllamaus cephalaspidomorphi -zefalaspidomorfos-). En cheneral, atro nombre que tienen os bertebraus en o cualo i son ficaus tamién atros organismos ye Craneata, que aúno s'empllega actualment.

En os bertebraus d'os grupos d'as abes, mamiferos, reptils, peixes y amfibios, a cuerda dorsal només i ye presente en a cría, porque dimpuesas se ba sustituyendo por l'espinada.

[Editar] Enrastres externos

Biquiespezies
Se beiga a informazión de Biquiespezies sobre cordaus.