Комі

From Вікіпедыя

Республика Коми
Коми Республика
Рэспубліка Комі
герб
сцяг
image:RussiaKomi2007-07.png
Афіцыйная мова руская, комі
Тып суб'екту федэрацыі Рэспубліка
Федеральная акруга Паўночна-Заходняя
Эканамічная акруга Паўночная
Сталіца Сыктыўкар
Прэзідэнт Уладзімір Торлапаў
Плошча
 - Усяго
 - % Вада
15 месца
415 900 км2
Насельніцтва
 - Усяго (2002)
 - Шчыльнасьць
54 месца
1 018 674
2,44/км²
Аўтамабільны код 11
Часавы пояс UTC+3

РЭСПУБЛІКА КОМІ, суб'ект Расійскай Федэрацыя, у паўночнай часцы еўрапескай Расіі.

Змест

[правіць] Геаграфія

Рэспубліка размешчана на захадзе ад Уральскіх гор, на ппоўночным захадзе Заходне-Сібірскай раўніны, на крайнім паўночным усходзе Еўрапейскай часткі Расійскай Федэрацыі ў межах Пячорской і Мезенска-Вычагодской нізін, Сярэдняга і Паўднёвага Цімана, заходніх схілаў Уральскіх гор (Паўночны, Прыпалярны і Палярны Урал).

Тэрыторыя рэспублікі распасціраецца ад Паўночных Увалаў на поўдні да Пай-Хоя на паўночным усходзе (паміж 59°12' і 68°25' паўночнай шыраты), ад Пінега-Мезенскага міжрэчча на захадзе да водападзелу басейнаў рэк Печоры і Абі, які праходзіць па Уральскім хрыбце на ўсходзе (паміж 45°25' і 66°10' усходняй даўгаты).

Лясы займаюць больш 70 % тэрыторыі, балоты — каля 15 %. 32 800 км² на Паўночным Урале пакрытыя некранутымі лясамі. Унікальная тэрыторыя — Пячора-Ілычскі запаведнік. Такіх некранутых лясоў, не якія падвяргаліся ўплыву чалавечай дзейнасці і тэхнагеннаму ўздзеянню, у Еўропе ўжо не захавалася. У 1985 году запаведнік быў уключаны ў спіс біясферных. Праз дзесяць гадоў, па рашэнні ЮНЭСКА, запаведнік з ахоўнай і буфернай зонамі і нацыянальны парк «Югыд У», аб'яднаныя пад агульнай назвай «Некранутыя лясы Комі», былі занесеныя ў пералік аб'ектаў Сусветнай культурнай і прыроднай спадчыны.

  • Плошча: 415 900 км². Рэспубліка Комі — досыць буйны рэгіён еўрапейскай часткі Расіі.
  • Межы: Ненецкий аўтаномная акруга (поўнач, паўночны ўсход), Ямала-Ненецкая аўтаномная акруга (паўночны ўсход, усход), Ханты-Мансійская аўтаномная акруга (паўднёвы ўсход, поўдзень), Свярдлоўская вобласць (поўдзень), Пермская вобласць (поўдзень), Комі-Пярмяцкая аўтаномная акруга (поўдзень), Кіраўская вобласць (поўдзень, паўднёвы захад, захад), Архангельская вобласць (паўночны захад, поўнач).

[правіць] Рэки

Асноўныя реки:

  • Іжма
  • Мезень
  • Пячора
  • Сысола
  • Уса
  • Вашка
  • Вычагда
  • Вымь

[правіць] Азёра

  • Сіндорскае возера
  • Ям возеро

[правіць] Карысныя выкапні

На тэрыторыі рэспублікі здабываецца вугаль, нафта, прыродны газ, золата і дыяманты.

[правіць] Клімат

Зіма даволі доўгая і халодная, лета, хоць і кароткае, але цалкам цёплае.

  • Сярэдняя тэмпература студзеня: −17 °C (у паўднёвай частцы) і −20 °C (у паўночнай частцы)
  • Сярэдняя тэмпература ліпеня: +11 °C (у паўночнай частцы) і +15 °C (у паўднёвай частцы)
  • Ападкі: ад 700 мм у год.

[правіць] Адміністратыўны падзел

Рэспубліка дзеліцца на 14 раёнаў:

  • Іжэмскі раён
  • Княжпагостскі раён
  • Кайгародскі раён
  • Карткяроскі раён
  • Прылузскі раён
  • Саснагорскі раён
  • Сыктыўдзінскі раён
  • Сысольскі раён
  • Троіцка-Пячорскі раён
  • Удорскі раён
  • Усць-Вымскі раён
  • Усць-Куломскі раён
  • Усць-Цылемскі раён
  • Ухцінскі раён

Найбуйнейшыя гарады Сыктыўкар, Ухта, Варкута.

[правіць] Демография

  • Насельніцтва: 1018674 (2002)
    • Гарадское: 766587 (75,3%)
    • Сельскае: 252087 (24,7%)
    • Мужчыны: 488316 (47,9%)
    • Жанчыны: 530358 (52,1%)
  • Жанчын на 1000 мужчин: 1086
  • Сярэдні ўзрост: 34,5 лет
    • Гарадскога насельніцтва: 33,7 лет
    • Сельскага насельніцтва: 36,8 лет
    • Мужчын: 32,3 лет
    • Мужчын: 36,8 лет
  • Лік прыватных гаспадарак: 381,626 (из 992612 человек)
    • Гарадскіх: 289854 (из 749329 человек)
    • Сельскіх: 91772 (из 243283 человек)
  • Статыстыка аховы здароўя (2005)
    • Нараджэнняў: 10975 (каэфіцыент нараджальнасці 11,1)
    • Смярцей: 15074 (каэфіцыент свмяротнасці 15,2)
  • Этнічны склад насельніцтва
перапіс 1926 перапіс 1939 перапіс 1959 перапіс 1970 перапіс 1979 перапіс 1989 перапіс 2002
Комі 191245 (92,2%) 231301 (72,5%) 245074 (30,4%) 276178 (28,6%) 280798 (25,3%) 291542 (23,3%) 256464 (25,2%)
Рускія 13731 (6,6%) 70226 (22,0%) 389995 (48,4%) 512203 (53,1%) 629523 (56,7%) 721780 (57,7%) 607021 (59,6%)
Украінцы 34 (0,0%) 6010 (1,9%) 80132 (9,9%) 82955 (8,6%) 94154 (8,5%) 104170 (8,3%) 62115 (6,1%)
Беларусы 11 (0,0%) 3323 (1,0%) 22339 (2,8%) 24706 (3,1%) 24763 (2,2%) 26730 (2,1%) 15212 (1,5%)
Татары 32 (0,0%) 709 (0,2%) 8459 (1,0%) 11906 (1,5%) 17836 (1,6%) 25980 (2,1%) 15680 (1,5%)
Немцы 15 (0,0%) 2617 (0,8%) 19805 (2,5%) 14647 (1,8%) 13339 (1,2%) 12866 (1,0%) 9246 (0,9%)
Іншыя 2246 (1,1%) 4810 (1,5%) 40395 (5,0%) 42207 (4,4%) 49948 (4,5%) 67779 (5,4%) 52936 (5,2%)
герб Адміністрацыйны падзел Расіі сцяг

Рэспублікі: Адыгея | Алтай | Башкартастан | Буратыя | Дагестан | Інгушэція | Кабардзіна-Балкарыя | Калмыкія | Карачаева-Чаркесія | Карэлія | Комі | Марый Эл | Мардовія | Паўночная Асеція | Татарстан | Тува | Удмуртыя | Хакасія | Чачня | Чувашыя | Якуція

Края: Алтайскі | Камчацкі | Краснадарскі | Краснаярскі | Пермскі | Прыморскі | Стаўрапольскі | Хабараўскі

Вобласці: Амурская | Арлоўская | Архангельская | Арэнбургская | Астраханская | Белгародская | Бранская | Валгаградская | Валагодская | Варонежская | Іванаўская | Іркуцкая | Калінінградская | Калужская | Кемераўская | Кіраўская | Кастрамская | Курганская | Курская | Ленінградская | Ліпецкая | Магаданская | Маскоўская | Мурманская | Ніжагародская | Наўгародская | Навасібірская | Омская | Пензенская | Пскоўская | Растоўская | Разанская | Самарская | Саратаўская | Сахалінская | Свярдлоўская | Смаленская | Тамбоўская | Томская | Тульская | Уладзімірская | Ульянаўская | Цвярская | Цюменская | Чалябінская | Чыцінская | Яраслаўская

Гарады федеральнага значэння: Масква | Санкт-Пецярбург

Аўтаномная вобласць: Яўрэйская

Аўтаномныя акругі: Агінская Буратская | Ненецкая | Усть-Ардынская Буратская | Ханты-Мансійская — Югра | Чукоцкая | Ямала-Ненецкая