Горад Гродна

From Вікіпедыя


насельніцтва: 320 164 (2006)
часавы пояс: EEST

ГРО́ДНА (рус. Гро́дно), горад на захадзе Беларусі, на р. Нёман, адміністрацыйны цэнтр Гродзенскай вобласці і Гродзенскага раёна. Прырост насельніцтва складае +0,53% (2006).

Адміністрацыйны падзел: 2 гарадскія раёны, Ленінскі і Кастрычніцкі.

Змест

[правіць] Назва

Нарматыўная форма назвы паходзіць ад беларусізаванай рускай перадачы польскай назвы. Старабеларуская назва, магчыма, паходзіла ад словаў "гарадзіць", "агароджваць". Невядомасць пазіцыі націску ў старарускім—старабеларускім вымаўленні абумовіла вялікую варыянтнасць назвы ў сучаснай беларускай мове.

Назвы горада на розных мовах, у розны час:

  • Городен, Городень, таксама Городна, Городня – стараруская—старабеларуская летапісная назва.
  • Гро́дно – паланізаваная назва, з'явілася каля 1560-х гг.[1]
  • Го́радна, Го́радня – мясцовыя варыянты назвы ў 20 ст.
  • Гаро́дня – сучасная паэтычна-літаратурная назва (М. Багдановіч, У. Караткевіч), папулярная як альтэрнатыва афіцыйнай.
  • Grodna – сярэднявечная лацінская назва (атлас Брауна (1575)).
  • Grodno – польская назва.
  • Gardinas – літоўская назва.
  • Garten – нямецкая назва (у тым ліку, 15.10.1941 – 16.7.1944).

[правіць] Герб

Алень св. Губерта (1.10.1990). Такім самым быў і першы герб горада (1540 – 1795). Пэўны час (15.6.1988 – 1.10.1990) выкарыстоўваўся варыянт без крыжа, але з пяціканцовай зоркай у левым верхнім куце. У часы Расійскай імперыі горад карыстаўся двума варыянтамі герба з выяваю зубра. Больш ранні варыянт быў неафіцыйным гербам горада ў часы СССР.

[правіць] Гісторыя

Галоўны артыкул: Гісторыя Гродна

Горад заснаваны ў 1127, у складзе Гарадзенскага княства. У складзе ВКЛ з 1240-х. Каралеўская рэзідэнцыя ў 1570 – 1580-х, таксама ў канцы 18 ст. У складзе Расійскай імперыі (1795 – 1917). Акупаваны германскімі войскамі (1915 – 1919), польскімі войскамі (1919 – 1920). У складзе Польшчы (1921 – 1939). У складзе БССР (1939 – 1991). Акупаваны германскімі войскамі (1941 – 1944). У складзе Рэспублікі Беларусь (з 1991).


  1. Напр., у грамаце вялікага князя Жыгімонта Аўгуста (1562). Госцеў, Швед. С.23.

[правіць] Літаратура

  • [ГоШв 1993] Госцеў А. П., Швед В. В. Кронан. Летапіс горада на Нёмане (1116-1990 гг.). – Гродна: НВК "Пергамент", 1993.

[правіць] Знешнія спасылкі

 Горад Гроднасховішча мультымедыйных матэрыялаў


Шаблон:Гродзенскі раён