Стэфан Баторый

From Вікіпедыя

Карціна Яна Матэйкі "Стэфан Баторый пад Псковам", 1872.
Карціна Яна Матэйкі "Стэфан Баторый пад Псковам", 1872.

Стэ́фан БАТО́РЫЙ (венг.: Báthory István, простамоўнае Сцяпан Батура; 27 верасня 153312 снежня 1586), кароль польскі, вялікі князь літоўскі.

Нарадзіўся на тэрыторыі сучаснай Румыніі. Паходзіў з венгерскага роду Баторыяў, з лініі Шо́мля (z Somlyó). З 15 гадоў на вайсковай службе ў караля Чэхіі і Венгрыі Фердынанда. Разам з ім быў у Італіі, вучыўся ў Падуі. Служыў у сямігародскага князя Януша Зігмунда з Заполья, быў паслом пры імператары Максіміляне II. Пасля разрыву адносінаў паміж гэтымі краінамі немцы тры гады трымалі яго закладнікам.

Пасля смерці Януша з Заполья стаў князем Сямі Гарадоў. Калі кароль польскі і вялікі князь літоўскі Генрык Валезы ўцёк у Францыю, Стэфан Баторый выставіў сваю кандыдатуру на сталец Рэчы Паспалітай і быў абраны (снежань 1575). Каранаваны 1 мая 1576, каранаваны на вялікага князя літоўскага ў чэрвені 1576.

Зрабіў значны ўклад ва ўмацаванне Рэчы Паспалітай, спрыяў падняццю яе аўтарытэту ў Еўропе. Прывёў Лівонскую вайну да задавальняльнага, для Рэчы Паспалітай, выніку.

Пры Баторыі кожны трэці сойм праходзіў у Гародні. У ВКЛ замест гаспадарскага суда як вышэйшай судовай інстанцыі былі зацверджаныя шляхецкія выбарныя трыбуналы.

Сваю рэзідэнцыю Стэфан Баторый трымаў у Гродне, у Старым замку. Жыхарам Гродна ён даў пэўныя ільготы. Падтрымліваў сяброўскі адносіны з Каспарам Бекешам.

Памёр у Гродне. З-за таго, што прычына яго смерці выклікала спрэчку паміж прыдворнымі медыкамі, было праведзенае першае на тэрыторыі Усходняй Еўропы анатамаванне трупа (14 снежня 1586).

[правіць] У Сеціве