Антон Антонавіч Грыневіч
From Вікіпедыя
Антон Антонавіч ГРЫНЕВІЧ (3 мая 1877, хутар Іванаўшчына, Лепельскі павет — 8 снежня 1937[1]), збіральнік беларускага музычнага меласу (фальклору), выдавец.
Скончыў Дзісненскае гарадское вучылішча. Калежскі сакратар у Санкт-Пецярбургу, заснавальнік "Выдавецтва Антона Грыневіча" (1910). Загадчык мастацкай падсекцыі Белнацкому (1918), Беларускага народнага дому.
У Вільні з 1920. Падтрымліваў Беларускую драматычную майстэрню. У час быцця ў Вільні быў арыштаваны дэфензівай, адбыў год зняволення ў варшаўскай турме. Пазней быў звольнены з Віленскай беларускай гімназіі за недабранадзейнасць, ізноў паддадзены следству. Уцёк у БССР.
У Мінску з 1925. Сакратар музычнай падсекцыі Інбелкульту (1925—1928), потым у Акадэміі навук БССР (1929—1930). Удзельнік этнаграфічных экспедыцый на Палессі, на Полаччыне, у паўночных раёнах Беларусі.
Член выдавецкага таварыства "Загляне сонца і ў наша ваконца". Выдаў сваім коштам зборнік "Беларускія песні з нотамі"[2] (1910), зборнік "Беларускія народныя песні з нотамі" (разам з А. Зязюлем, 1912), зборнікі паэзіі Я. Купалы "Гусляр", "Адвечная песня", тры зборнікі апавяданняў Я. Коласа, першая кніга У. Галубка "Апавяданні", зборнікі навел Таўруса і Гвазда.
У Вільні выдаў "Народны спеўнік" (1920), "Школьны спеўнік"[3] (1920), "Навука спеву"[4] (1923), "Беларускі дзіцячы спеўнік" (1925). У Вільні рыхтаваў "Канцэртны спеўнік"[5], "Аднагалосыя, двухгалосыя і харавыя канцэртныя спевы". Планаваў выданне вялікага музыка-этнаграфічнага зборніка беларускіх песень, запісаных ім у 1906—1920. Падрыхтаваў да друку ў БССР зборнікі "Аднагалосыя, двухгалосыя і шматгалосыя народныя песні", "Дзіцячыя гульні", зборнік фартэпіянных твораў рэвалюцыйнага зместу на тэксты беларускіх пісьменнікаў.
Аўтар артыкулаў у беларускім перыядычным друку. У часопісе "Наш край" апублікаваў арт. "Праграма-інструкцыя для збіральнікаў беларускай музычна-этнаграфічнай творчасці" (1925).
У архівах Беларусі і Вільні захоўваецца да 1000 запісаў беларускага меласу, сабраных Грыневічам.
[правіць] Ацэнкі
Фалькларыстычную і музычна-прапагандысцкую дзейнасць Грыневіча высока ацанілі З. Бядуля[6], кампазітар і знавец беларускага меласу М. В. Анцаў.
- ↑ Паводле БелСЭ.
- ↑ Песні, апублікаваныя ў зборніку, збіраў цягам 4 гадоў сам Грыневіч.
- ↑ Музычны дапаможнік, цалкам заснаваны на нацыянальным песенным матэрыяле.
- ↑ Падручнік для беларускіх пачатковых і сярэдніх школ.
- ↑ Народныя песні, гарманізаваныя для хору А. Грачанінавым.
- ↑ У артыкуле "Беларуская народная мелодыя".
- Крыловіч Н. П. Улюбёны ў песню // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. — Мн.: Полымя. — ISSN 0131-2669., №1, 1980. С.14—15.
- Ліс А. С. Грыневіч Антон Антонавіч // Беларуская Савецкая Энцыклапедыя. У 12 т. Т.4. Графік — Зуйка / Беларуская Савецкая Энцыклапедыя; Рэдкал.: П. У. Броўка (гал. рэд.) і інш. — Мн.: Бел.Сав.Эн., 1971. — 608 с.: іл., карты. Без ISBN.. С.56.