Плутон (малая планета)
From Вікіпедыя
ПЛУТОН, малая планета[1] ў Сонечнай сістэме.
Назва паходзіць ад імя бога падземнага свету ў старажытна-рымскай міфалогіі.
Дыяметр: 2301[2] км (0,18 зямных) ; Маса: 0,002 зямных ; Перыяд абарачэння: 6 дзён 9 гадз.[3] ; Арбітальны перыяд: 248 г. ; Адлегласць ад Сонца: 39 а.а.[4]
Відавочна, большую частку масы складае лёд з азоту, метану і манаксіду вугляроду. Сярэдняя тэмпература паверхні 43 K (-230°C).[5] Плутон мае вельмі разрэджаную атмасферу з азоту. Існуюць вельмі нязначныя змены надвор'я і сезонаў.
Пошукі Плутона пачаліся, калі П. Ловел выказаў меркаванне пра магчымасць існавання ў вонкавай Сонечнай сістэме "планеты ікс" (1905). Плутон быў знойдзены, калі астраном-аматар К. Томба, шукаючы прычын адхіленняў у арбіце Нептуна, параўнаў два фотаздымкі зорнага неба з Ловелаўскай абсерваторыі (18.2.1930).
Доўгі час пасля адкрыцця Плутон лічыўся 9-й планетай Сонечнай сістэмы. На падставе адметнасцяў арбіты, а таксама вельмі значных адрозненняў памераў і геалогіі Плутона ад іншых планет вонкавай Сонечнай сістэмы, Міжнародны астранамічны саюз перагледзеў статус Плутона, і класіфікаваў яго як "малую планету" (2006). Цікава, што актыўныя намаганні дзеля перагляду статуса Плутона пачаліся толькі пасля смерці яго адкрывальніка К. Томба (1997).
[правіць] Сістэма Плутона
Ёсць тэарэтычная магчымасць існавання слабых колцаў Плутона.
Налічваецца 3 вядомыя спадарожнікі[6].
[правіць] Адметнасці
Плутон вельмі блізкі ў памерах да свайго спадарожніка Харон. Гэта ставіць пытанне спосабу ўтварэння такой сістэмы. Паводле адной з гіпотэз, Харон і рэшта спадарожнікаў былі адарваны ад Плутона ў выніку ударнага сутыкнення з іншым нябесным целам блізкай да Плутона масы.
Арбіта Плутона моцна выцягнута, і Сонца далёкае ад яе геаметрычнага цэнтру (гл. таксама: эксцэнтрысітэт). Разам з моцным (~17,1°) нахілам плоскасці арбіты да экліптыкі, гэта прыводзіць да таго, што Плутон на пэўных частках сваёй арбіты бывае бліжэйшым да Сонца за Нептун, напр. у 1979 – 11.2.1999. Гэта дае падставы меркаваць, што Плутон не класічная планета, а цела з поясу Койпера, або страчаны спадарожнік Нептуна.
Тэмпература паверхні Плутона ніжэйшая, чым прагназавалася з улікам толькі геалогіі і сонечнага асвятлення, з-за анты-парніковага эфекту.[7]
- ↑ Паводле перакласіфікацыі (2006). Раней класіфікавалася як 9-я планета Сонечнай сістэмы.
- ↑ Дадзеныя 2005 г.
- ↑ Дадзеныя 2005 г.
- ↑ Сярэдняе значэнне, наогул можа быць у межах каля 30-50 а.а.
- ↑ Ніжэйшая за прагноз. Гл. #адметнасці.
- ↑ Кастрычнік 2005.
- ↑ Паводле дадзеных назіранняў з SMA (Submillimeter Array) на Гавайскіх а-вах, 2006.