Аляксандр Антонавіч Сянкевіч

From Вікіпедыя

Аляксандр Антонавіч СЯНКЕВІЧ [20.1(1.2).1884, Мікалаеўшчына—студзень 1938], беларускі савецкі грамадскі і палітычны дзеяч. З сям'і селяніна. Жанаты з Ганнай Георгіеўнай Трызнай (1914).

Скончыў Нясвіжскую настаўніцкую семінарыю (1902)[1]. У эміграцыі скончыў медыцынскі фак-т Балтымарскага універсітэта, меў права на мед. практыку. Аўтар шэрагу артыкулаў і брашуры па нацыянальным пытанні (1920-я), публіцыст.

Арганізатар настаўніцкага з'езду ў Мікалаеўшчыне (9 ліпеня 1906), быў вымушаны эміграваць у ЗША. Член Амерыканскай сацыялістычнай партыі (1907), на кіраўнічых пасадах Рускага аддзелу АСП. Перайшоў (1913) у арг. "Індустрыяльныя рабочыя свету" (ІРС).

Вярнуўся з эміграцыі на Далёкі Усход (лета 1917), член Прыморскай земскай управы. Арганізаваў мед. службу савецкіх узброеных сіл на Далёкім Усходзе. Член выканкома і кіраўнік аховы здароўя савецкага Прымор'я (чэрвень 1919), начальнік мед. службы Далёкаўсходняга савецкага партызанскага палка (кан. 1919). Пэўны час узначальваў ваенна-рэвалюцыйную следчую камісію. Пазней займаў шэраг савецкіх і прафсаюзных пасадаў.

У сяр. 1921 вярнуўся у Беларусь. Народны камісар аховы здароўя (1921), дырэктар Камуністычнага універсітэту імя Леніна (1928), быў на шэрагу іншых партыйных і савецкіх пасадаў. Пасля 1930 у палітычнай няласцы, высланы з Беларусі, у 1938 рэпрэсаваны і пакараны смерцю.

А.С. быў неаднаразова выведзены ў творах культуры: Я. Коласам, як Алесь Садовіч у трылогіі "На ростанях" і як правобраз Бас-Грэнкі ў п'есе "Забастоўшчыкі", А. Фадзеевым, як доктар Сташынскі ў рамане "Разгром".


  1. Вучыўся там разам з К. М. Міцкевічам — Якубам Коласам. Меў у семінарыі мянушку "Бас".

[правіць] Літаратура

  • У. Кісялёў. І прататып у класічных творах // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. — Мн.: Полымя. — ISSN 0131-2669., №4, 1987. С.12—13.