Povelja kralja Stjepana Dabiše vojvodi Hrvoju Vukčiću Hrvatiniću iz 1392. godine
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Povelja koju je bosanski kralj Stjepan Dabiša izdao vojvodi Hrvoju Vukčiću predstavlja značajan izvor za proučavanje bosanske historije s kraja 15. stoljeća. Original ove isprave nije sačuvan te je njen sadržaj poznat samo iz jednog latinskog prijepisa kojeg je prvi put objavio Pavao Riter Vitezović. U kasnijem periodu povelju je preveo Đuro Šurmin. U ispravi se detaljno opisuje jedan upad osmanskih trupa u bosansko kraljevstvo 1392. godine koji je uspješno odbijen. Za naročite zasluge u tom boju, bosanski kralj darovao je vojvodi Hrvoju dva sela; Kakanj u Trstivnici i Hrast u Luci. Iako je povelja sačuvana samo u latinskom prijepisu, historičari do sada nisu izrazili sumnju u njenu autentičnost.
[uredi] Latinski tekst povelje
In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, Amen. Ego Stephanus Dabissa, Domini Dei gratia Rex, Serblorum, Bossnae, Maritimae, Hulmiae, Inferiorum partium, Occidentalium regionum, Usore, Sale et orae Drini, etc. Damus pro notitia cuilibet hominum, cui decet, aeternaeque memoriae commendamus universa merita fidelium servorum, ut cum dominus meus Christus divinis suis gratiis et arcanis misericordiis elementer respixisset me famulum suum, fecitque me succssorem et dominum in terris supradictis genitorum et progenitorum nostrorum, faciam (faciens, faciendo) iustitiam et procurem (procurans, procurando) acquitatem in terris a Deo mihi largitis, diversisque donis fideles nostros (suos) remunerem (remunerat), imo etiam magnates et nobiles, faciendo eis gratias et inscriptiones cuilibet secundum fidem et meritum eius atque ita Regnum (meum) conservatur in pace et gloria. Cumque Regnum meum in omni pace absque moerore extitisset, tune venit supra regnum meum ingens vis exercitus Turcici, intravitque derepente in ditionem Regni mei; tuneque festinanter congregavi Regni mei Optimates, Duces, Banos, Principes, Marchiones, Comites et caeteros praepotentes Patricios et Nobiles, movique adversus dictum Turcicum exercitum diu noctuque, ac Dei voluntate et arcanis gratiis, quibus mei misertus est, nostrorumque praefatorum fidelium audaci fatigio, dictum Turcicum exercitum cecidimus ac sub ensem convertimus, spectabamusque oculis nostris, ubi fideles nostri splendida sua arma cruore Turcico perfundebant, ab ictibus ensium vigorosiores eorum dextrae, non parcendo nobis inservire, suosque lacertos in barbaro sanguine consolari. Atque in dicto eodem certamine et conflictu inservivit mihi egregie, fideliter et sincere Regnis meis omnium strenuissumus et potens heros et fidelis noster Dux Hervoe, filius Ducis Vulcii, ac pro eodem fideli eius servitio fecit gratiam regnum meum, una cum Augusta Domina cum a Deo mihi donata Regina . . Helena dicto Duci Hervoiae dedimus nostros duos pagos dominicos, et per has literas nostras transcripsimus. Primus pagus in Tyrstivnica, nomine Kakan, cum omnibus veris metis. Pagum in Luzich, nomine Hrast, cum omnibus veris metis, ipsi et (60-61) ipsius liberis, ipsorumque posteritati, ut eos libere possideat in saecula saeculorum. Et ut iis dicti pagi nulla unquam ex causa adimi debeant. Imo si quis eorum infidelitate peccaret nobis aut successori nostro ipsorum successores, ut ille capite luat qui peccaverit, aut opibus, in quantum eum Bosna adiudicaverit; caeteri autem ut maneant in fide et in possessione dictorum pagorum, et aliarum prerogativarum absque fideiussore. Huic autem testes et . . . . . . Regn(i mei Barones): De Bosna Comes Paulus Radinović cum fratribus; Judex Branko Pribinić cum fratribus; Comes Mirko Radoević cum fratribus; Dux Sandal Hranić cum fratribus; Comes Stipoë Hyrvatinić cum fratribus; . . . Batalo Santić cum fratribus; De Hulmia: Comes Georgius Radivoëvić cum fratribus; Comes Gregorius Milatović cum fratribus; De Inferioribus finibus Dux Paulus Vlatković cum fratribus; De Usora Comes Dobrosav Divošević cum fratribus; de Trebotić Dux Vlatko Tvyrtković cum fratribus; Judex Dragić Poznanović cum fratribus; De Curia Prestav Praefectus Stipac Ostoić cum fratribus; Et de svojtis Iudex Georgius Hyrmić cum fratribus. Si quis autem contradixerit, sive noster successor sive alter quispiam Nobilis, maledictus sit a Deo Patre et Filio et Sancto Spiritu, ac 12 principalibus Apostolis et quatuor Evangelistis, nec non 70 electis Deo placitis. Scriptum in Curia nostra Regia Sitisciae (Sutisciae) mensis Aprilis 15. die, anno nativitatis Christi 1392. Stephanus Dabisa p(er) gratiam d(omi)ni Dei.
Paulus Ritter (Vitezovich) „Ex archivio nobilissimae familiae Hervoidum transumpta privilegiorum“ (rukopis nekad vlasničtvo kanunika zagrebačkoga A. Boričevića, poslije Ivana pl. Kukuljevića, a sada Ivana Krst. Tkalčića).
[uredi] Ćirilski prijevod
Ва име отьца и сина и светаго дuха. аминь. азь Стефань Дабиша по милости гдна бога краль Срьблем, Босни, Примори, Хльмсци земли, Долнимь краемь, западнимь странамь, uсорьски, сольски и Подринu и кь томu, даемо видити всакомu чловикu, комu се подоба, и да е ва паметь вичнu всака послuженіа вирнихь слuгь: да егда господь мои Христь своими дивними штедротами и таиними милостьми милостиво призривь на ме, на раба своего, и створи ме наслидника и гдна ва землахь згора реченихь родиталь и прародитель наших, творе же правдu и изьправлаіе праветла вь богодарованихь ми землахь, и различними дари дарuе свое вирне, паче же велможане и властеле, творе имь милости и записана всакомu же по вири по достоіаню. его, и тако састоіати ми се кралавствu вь мири и вь слави. бuдuћiе же ми кралевствu на всаком мирu безьпечално, и тагда приде на кралевство ми пльна моћ воискe тuрачке и uлизе напрасито u владанie кралавства ми, и тадахтае поспишно скuпихь кралавства ми боларе, воеводе, банове, кнезове, тепачие, жuпане и ине велможани, властели же и властеличиће, и потегохь на реченu тuрачкu воискu днемь и ноћu и божиимь хтинieмь и таиними своими милостьми, имь же ме смилова а нашихь вирнихь срьчанимь труieнieмь реченu воискu тuрачкu побисмо и подь мачь обратисмо и гледахомо нашима очима гди наши вирни поливахu свое свитло орuжie крвью тuрачкомь одь uдораць мачнихь крипкие ьихь деснице, не штедеће се намь послuжити, а свое мишце насладити вь поганьскои крьви. и в’ томь реченомь бою и рьвани послuжи ми витешки, вирно и срьдьачно кралавства ми всесрьдьчани и вазможни витезь и вирни нашь воевода Хрьвое, синь воеводе Вuлкца, и за тu неговu слuжбu вирu створи милость кралавство ми и с боголuбимомь госпоиомь, сь благодарованомь ми кралицомь курь Еленомь реченом воеводи Хрьвою дасмо мu нши дви сели господьски и посиихь нашихь листихь записасмо прьво село u Трьстивници u име Какань са всими правими меjaми, село u Лuзиехь u име Храсть са всими правими меjaми, немu и негови дитьци и нихь последнемu, да ie за племенити u вjeки вjeкома. ако ли би тко кое листе uздвигаль на речена села сuпроти семu нашемu записанu, все оне листе сими нашими листьми uмарао u вики, да нисu вридни ништаре ни предь нами ни предь нашими послидними, него да сu uморени викь викома, и да имь се речена села ни за едань uзрокь никадаре не имаю однети. паче ако би ихь тко невиромь сагришиль намь, али нашемь послиднемu нихь послидни, да онь плаћа своиомь главомь, кои сагр¤еши, али благомь, u што га Босна сuди, а остали да остаю u вири и u uдрьжани реченихь сель и ине племьштине безь порока. а томu свидоци и рuчници кралавства ми властеле. оть Бо(сне) кнезь Паваль Радиновићь зь братиомь, жuпань Бранко Прибинићь зь братиомь, кнезь Мирко Радоевићь зь братиомь, воевода Сандаль Хранићь зь братиомь, кнезь Стипое Хрьватинићь зь братиомь, тепачиа Батало Сантићь зь братиомь; оть Хльмьске земле кнезь Юраи Радивоевићь зь братиомь, кнезь Грьгuр Милатовићь зь братиомь; одь Долних краи воевода Паваль Влатковићь зь братиомь; оть Uсоре кнезь Добросавь Дивошевићь зь братиомь; одь Трieботићь воевода Влатко Тврьтковићь зь братиомь, жuпань Драгићь Познановићь зь братиомь; одь двора пр¤ставь дворски Стипое Остоићь зь братиомь; а одь своити жuпань Юраи Хармићь zь браћомь. а тко ће се порећи али нашь послидни али тко иноплеменикь, да е проклеть богомь отьцемь и синомь и светимь дuхомь и .12. врьховнихь ап(осто)ловь и .4. еванђелисти и .70. изабранихь [и всjeми] богu uгодившими. писано u дворu кралавства ми u Сuтисци мисеца априла .15. дань лито рожьства Христова .1392.
†Стефань Дабиша по милости гда б(о)га.
[uredi] Reference
- Vjekoslav Klaić: Povelja kralja Stjepana Dabiše, izdana Hrvoju Vukčiću godine 1392., Vjestnik Kr. hrvatsko-slavonsko-dalmatinskog Zemaljskog Arkiva, god. II, Zagreb, 1900, 60-61.
- Đuro Šurmin: Hrvatski spomenici, Sveska I (od godine 1100-1499.), JAZU, Zagreb, 1898, str. 95-98.