Nils Ferlin

Wikipediya ra, ensiklopediya xosere

Xeykelê Nils Ferlin
Xeykelê Nils Ferlin

Nils Ferlin yew nuskar u şairê Swêdij biyo. 1898 dı sukda İsveç Fılıpstad dı çımê xü akerdo jiyan u dınya bı suretê xü yê rumet vırar kerdo. Fılıpstad zi mekteb u xortaney a xü rafêrnnayo. Dıma mektebı Ferlın heme karê tekniki mıjul biyo. Ferlın, heqê hinsana u karkerı her wext weşey waşto u xü her wext eşto verni. Yani o hinsanêno ronakbir u embaz, qedır-qıymet zana biyo. Nuştoxêno çım akerde u rewş zaneye u artist biyo. Dıma qandê şar u nuştoxiy biyo rêber u figurêno merkezi. Wextêcı yê meşhur hozanwani (şairi) zi bı kıtabê xü yê ”En dêddansares vısor 1930” (Klamê jew merde dansvanı) dest kerdo.

Tedeyi

[bıvurne] Modernizım u pesimizım

Hondırawa yê (şıirê) Ferlinı dı merdım şeno vaco gıraney pesimizım o (Pesimizım: Heme çi nêweş, xırab u siyah vinayenı). Ema miyanê no pesimizım, vına zi merdım weşey, ironi (ironi: henekê nımnaye, henek), alikari keno o kı ezyet vinayo u merdım teşwiqê kerdena serwezayenı vineno. Nils Ferlin, hondırawa yên xü bı rayê keani u newey dano pê vırar u bı inan ra rayê newe akerdo. Hondırawa yên cı yê newe dı merdım pesimizım, propaganda nêvineno, modernizım çiyê newe u hewl vineno. Mesela hondırawa yê cı yê keani dı zaf car merdım ”ser din u diyanet çiyê (determinizim) vineno” diyanet ra tersayenı, homay ra tersayenı u konfıliktê cı...u hondırawayê cı yê keani dı merdım zaf taswir incil ra vineno. Ema, hondırawa yên cı yê newe wuni niyê. Miyanê feqirey, nêçarey u vêyşaney ra vıcêno u şarê xü ra guni gino.

Hondırawa yê Ferlinı dı, çiyê mühim, bênas popülerite esto. Miyanê roşenbirê İsveçki dı hondırawa yên Ferlin zaf cayê gırd gino. O hozanwanê İsveçki kı Ferlin hezkerdı u xü rê kerd bi idol nêy bi; Gustaf Frödıng, Erik Axel Karlfeld u Bo Bergman bi.

[bıvurne] Aileyê Ferlinı

Familye yê (aileyê) Ferlinı, aileyêno rewşê cı zaf rınd biyo. Piyê cı u maya cı rojnamewanı (xezteci) biyê. Kêy ina dı her wext, hinsani roşenbir estbiyê u wuca dı her wext kom biyê. Ema piyê cı karê xü hez nêkerdê u qandê coy sukê xü vırnenê. Ema piyê cı qe cayê dı çuçan nêkerdê. Rojê piyê Nils Ferlini aw miyan dı xınıkyaye vinenê. Dıma no mesele yeno pêrdê cı sere, halê Ferlin zaf xırab beno u cüwayışê (heyatê) cı kewno pê miyan. Qandê co xü rê embaz u dost gêyreno u hêdi- hêdi êy zi taxımê fıtbolı dı vineno. Vanê kı, Ferlin zaf weş u wışk (qırıci) kaykardê u des 10 seri zi artisey kerdo.

Ser 1945 dı zewêcêno u jiyanê xü keno weş.


Nuştoğ: Faruk İremet


[bıvurne] Kıtabê nuşnayo

Nils Ferlin şeş (6) hebı kıtabê hondırawa (şıiri) nuşnayo; Zekı mı cor dı zi nuşna;

  • 1930 En döddansares visor.
  • 1933 Barfotabarn (Qeçekênê bê sewl)
  • 1938 Goggles (modêlêno "berçım (gözlık)" )
  • 1944 Med många kulörta lyktor (Bı zaf çıla yê (lamba yê) bı rengana)
  • 1957 Kejsarens papegoja (Papagoya yê Şaxı)
  • 1957 Från mitt ekorrhjul (Tekelê simsimokê "sincab" mı ra)

[bıvurne] Şiirê Nils Ferlin

Heqaret nuşê qandê hinsanan

Ez heyvanê no bêçareya, poçıkê mı, mı ra kewto

zeydê merdımê mı no, o şempaze kı azadi wazeno

pi yê mı Adem jınetitı ray şi

wuni zey meymunê no gırd merdım nêşeno vira bıkero.


Bı tenya bi miyanê cinsê xü dı

vıraşteyenê no wuni konst bi persı peyda kerd

şewqı da yê çımê cı, zeydê noxte yê no werdi yê surın,

waştenı êy bol qeyım bi - zeydê vatenê êy şayê bıkşo.


Wuca ra gorilêno purtıkın yeno rengê cı qehweyın...

...jew si miyanê mejê cı dı bi kewtwnı u merdenı êy

labırê gorilcınya huwa, şansê cı est bi heyatê cı derg bi

u kıtaban dı name yê cı nuşnenê Hawa.


Maya ma Hawa şinone yê no zaf weş bi

jew werdi u narin gorilcınya bi

A ard dınya qeçekê Adem u gozi şıkna

u elımya karê cıney ver lıngan dı hostay.


U wext rafêrdı qeçekê Adem u lacê êy

ehlaqê inan xırabı bi u ayeti peyda kerdênê

u peyda kerdênê tore, polis u qanuni

u qedêynay - heme çiyê- rojê jınetı.


U bi tenya mojle, miyan dı kozıkê

mojlayanı gırdı,

zehmetey pay keno ina bın topıxanê

sewlên xü yên bı asındı

-tı, merkezê heme çiyê, wuni ameyo nuştenı,

tı persnişanê xü yê, qandê xü u heyatı,


Tı toxımê xerdel serı erdê karıteyê dınya dı,

mırd dê

jı êy ra zey ameyo açarnayışı biyo erd

u merdo zaf guni vıni kerdên ra

tı hinsan, tı manifesto yê

êy ra, o kı roşeno baweri dı u diyanetı.


Dıma heme çi tı tenya, tı qıralê dınya yê

herçendı buhurê şairê to u hüngım,

jew bêçare meymuno tenya biyo xint

zey vıni kerdo vijdanê xü yê hewl u poçıkê xü.

Ta o sere ma yê keanı

Miyanê şani dı jewê no hestor rameno

çı xeberi bar keno u wazeno bıdo?

-Kes şani dı hestor nêramneno

jew goşê to yê nêweşın a, tı goşterey kenê.


Jewê no ser rayı dı yeno

jewê no ser mınare dı şıno

-ray dı kes nino

u kesi zi ez nêvinena ser mınare dı.


Bawer kena jewê no lej keno

teber dı êy çılpiyan miyan dı

-sereyê to zıvırêno u çılpi zi çınyê vıni bi.

Heme çi vıni bi, bı seran dı, bı seran ra.


Heme rayı gıroteyo

heme qapi gırote u nino vinayenı

u qe çiyê cıney peyda nêkeno,

heta heta o serê ma yê keani.

[bıvurne] Çıme

  • Kıtabê Faruk İremet, Antolojiyê Şairê Swêdi-1 (antoloji, bı Zazaki) Stockholm 1995, İremet Yayınları, ISBN: 91-972069-0-X



İsveç Nuskar u Şairê İsweçi /Swêdi

B. Afzelius • S. Agrell • S. Alfons • C. J. L. Almqvist • B. Anderberg • D. Andersson • J. Anyuru • W. Aspenström • P. D. A. Atterbom • C. M. Bellman • F. G. Bengtsson • S. Bergbo • B. Bergman • E. Beskow • N. Beskow • M. Birro • G. Björling • H. Blomberg • E. Blomberg • L. G. Bodin • K. Boye • B. Carpelan • S. Columbus • I. Conradson • G. P. Creutz • G. E. Dahlstierna • O. v. Dalin • E. Diktonius • J. Edfelt • C. Eiberling • V. Ekelund • G. Ekelöf • R. Enckell • C. E. Englund • Ö. Fahlström • N. Ferlin • L. Forsell • T. Forsström • F. M. Franzén • J. Frese • K. Frostenson • G. Fröding • E. G. Geijer • B. Gripenberg • H. Gullberg • L. Gustafsson • B. Gustavsson • G. F. Gyllenborg • O. Hansson • N. Hasselskog • S. J. Hedborn • V. v. Heidenstam • Å. Hodell • I. Holmström • B. Håkanson • J. Högstedt • B. Hansson • F. İremet • E. Jensen • M. Johansson • B. E. Johnson • E. Josephson • G. Jönsson • E. A. Karlfeldt • J. H. Kellgren • S. Key-Åberg • E. Kléen • I. Kolmodin • T. Kallifatides • O. Lagerkrantz • P. Lagerkvist • G. Larsson • A. M. Lenngren • C. G. af Leopold • O. Levertin • S. Lidman • S. Lidman • B. Lidner • E. Linde • E. Lindegren • E. Lindorm • E Lindqvist • L. J. Lucidor • K. Lugn • A. Lundkvist • H. Löwenhjelm • E. B. Magnusson • B. Malmberg • B. Malmsten • B. E. Malmström • H. Martinson • T. Nerman • T. Nilsson • J. Nordbeck • H. C. Nordenflycht • L. Norén • J. G. Oxenstierna • A. Pleijel • G. Palm • R. Parland • G. Rosenhane • J. L. Runeberg • J. Runius • V. Rydberg • E. Rynell • H. Sandell • G. Sandgren • B. Setterlind • G. M. Silfverstolpe • B. Sjöberg • S. Sjödin • Ö. Sjöstrand • C. Snoilsky • G. Sonnevi • H. Spegel • B. Spong • E. J. Stagnelius • G. Stiernhielm • H. Söderberg • E. Södergran • N. Södergren • A. Strindberg • E. Taube • E. Tegnér • T. Thorild • R. Thoursie • B. Tomas • T. Tranströmer • A. Wallengren • J. O. Wallin • G. Wennerberg • K. Vennberg • U. Widström • M. Wiehe • M. Wine • L. Wivallius • J. Witthed • S. Åkesson • B. K. Öijer • V. E. Öman • A. Österling

zıwananê binan de