Vicipéid:Ailt roghnaithe/Cartlann

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Seo é an cartlann de alt roghnaithe:

Clár ábhair

[athraigh] Académie française

13 Feabhra 2005 - 19 Meitheamh 2005

Comhairle tábhachtach is ea an Académie française (Acadamh na Fraincíse) a stiúrann an Fhraincis. Bhunaigh an Cairdinéal de Richelieu é sa bhlian 1635, i ré rí Louis XIII. Tá sé ar cheann des na h-institiúid is ársa sa bhFrainc. Tá 40 bhall ann, a thoghann na baill atá cheana ann.

[athraigh] Gaeilge

19 Meitheamh 2005 - 29 Meán Fómhair 2005 Is í an Ghaeilge (.i. Gaeilge na hÉireann) an teanga Ghaelach a labhraítear in Éirinn. Is i measc an dá teanga oifigiúil Phoblacht na hÉireann. Ar 13 Meitheamh, 2005 d'aontaigh airí gnóthaí eachtracha de chuid an AE an Ghaeilge a ghlacadh mar theanga oifigiúil oibre san Aontas Eorpach. Beidh feidhm leis an stádas seo ó 1 Eanáir, 2007.

[athraigh] Cogadh Cathartha na hÉireann

29 Meán Fómhair 2005 - 15 Meitheamh 2006

Ba choimhlint é Cogadh Cathartha na hÉireann a d'éirigh as siniú an Conradh Angla-Éireannach. Cheap daoine áirithe nach raibh an conradh neamspleách go leor agus bhí siad dian i gcoinne cailleadh an Tuaiscirt. Dúirt na daoine eile gur 'cloch chéime' é an Conradh i dtreo lán-neamhspleáchas. Tháinig scoilt mhór ar an tír agus bhí a lán daoine thar a bheith searbhach faoi. D'fhás an dá pháirtí polaitiúla is mó i bPoblacht na hÉireann as an gcogadh, Fianna Fáil agus Fine Gael. Chomh maith leis sin, rinneadh a lán damáiste do bhonneagar an stáit, rud a bhí dian le tógáil le tír fíor-nua, mar a bhí Saorstát Éireann.

[athraigh] Väinö Linna

15 Meitheamh 2006 - 30 Aibreán 2007

Väinö Linna, a rugadh in Urjala ar an 20 Nollaig, 1920 agus a shíothlaigh i dTampere ar an 21 Aibreán, 1992, b'eisean scríbhneoir náisiúnta na Fionlainne thar aon scríbhneoir eile san fhíchiú haois. Cosúil le scríbhneoirí móra a thíre i gcoitinne, scríobhadh sé prós réadúil i stíl eipiciúil an chanbháis leathain. Ba scríbhneoir prólatáireach é ar a bhealach féin, ach ní dheachaigh sé riamh le Cumannachas ná fiú le Daonlathas Sóisialta. Rinne sé a chomhionannú le haicme na n-oibrithe sa chiall leathan, agus é ag tabhairt cur síos craicneach inchreidte ar chinniúint na mbochtán Fionlannach agus ar an dóigh ar streachail siad a mbealach i dtreo an stáit shoilíosaigh nua-aimseartha.

[athraigh] George Orwell

30 Aibreán 2007 - 14 Meitheamh 2007

Is é George Orwell ainm cleite an úrscéalaí Shasanaigh Eric Arthur Blair (1903-1950). Áirítear Orwell ar scríbhneoirí móra na fichiú haoise. B'iad an dá úrscéal mhóra pholaitiúla, mar atá, Animal Farm (1945) agus Nineteen Eighty-four (1949) a thuill clú domhanda dó. Aoir faoin Aontas Sóivéadach is ea é an chéad cheann acu, agus é scríofa as peirspictíocht an tSóisialaí mheasartha nár thaobhaigh riamh an leagan Sóivéadach den Chumannachas...