Gaeltacht

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Gaeltachtaí
Gaeltachtaí

Focal a chiallaíonn Gaelachas is ea Gaeltacht, ach úsáidtear go forleathan é (i mBéarla go háirithe) mar ainm ar na ceantair ina mbíonn an Ghaeilge mar phríomhtheanga an phobail. Ceantair Ghaeltachta is mó a ghlaonn Gaeilgeoirí iad féin ar na ceantair seo anois.

Comhartha tráchta "Géill Slí" i gContae Phort Láirge, Éire
Comhartha tráchta "Géill Slí" i gContae Phort Láirge, Éire

Is léir, áfach, go bhfuil go leor áiteanna sa Ghaeltacht ofigiúil, nach bhfuil mórán Gaeilge á labhairt iontu agus is fhada an lá ó a bhí sí mar phríomhtheanga an phobail iontu . Mar shampla, Cloch an Rón, An Achréidh agus Maigh Cuilinn (an uile i gContae na Gaillimhe), Ailt an Chorainn agus Gleann Bharr (i gContae Dhún na nGall), Oileán Acla, Iorras, Béal an Mhuirthead, agus An tSraith (i gContae Mhaigh Eo), Uíbh Ráthach (i gContae Chiarraí Dheas), agus Béal Átha an Ghaorthaidh (i gContae Corcaí).

Clár ábhair

[athraigh] An Fhí­or-Ghaeltacht

Úsáidtear leaganacha éagsúla den Ghaeilge ó Ghaeltacht go Gaeltacht.

Tugtar Gaidhealtachd nó Gaeltacht na hAlban ar na ceantair in Albain ina labhraítear Gaeilge na hAlban (nó Gàidhlig).

[athraigh] Gaeltachtaí Neamhoifigiúla

Tugtar teideal Gaeltachtaí Neamhoifigiúla ar cheantair nach bhfuil fós sa Ghaeltacht (Fíor/Breac Ghaeltacht) ach ina labhraítear Gaeilge fós. Níl go leor ceantair le fáil. Tá siad ag cur brú ar an Rialtas stádás oifigiúil a fháil.

Níl fhios acusan go fóill cathain a nglacfar leo mar Ghaeltachtaí oifigiúla.

[athraigh] Nua-Ghaeltacht

Is í Nua-Ghaeltacht an t-ainm a cuirtear ar an smaoineamh Gaeltachtaí nua a thógáil i mBÁC agus cathracha eile sa tír an Ghaeilge a athbheochnú.

[athraigh] Foinsí

  • Ó Tuathathaigh G, Ó Laoire L L, Ua Súilleabháin (eag) 2000 Pobal na Gaeltachta a Scéal agus a Dhán, Indreabhán Conamara: Cló Iar-Chonnachta.