Gerry Fitt

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Bhí Gerard "Gerry" Fitt, (9 Aibreán 192626 Lúnasa 2005) mar polaiteoir Éireanach. Bhúnaigh sé an Páirtí Sóisialach Daonlathach an Lucht Oibre, pairtí náisiúnach i dtuaisceart na hÉireann.

Rugadh Fitt i mBéal Feiriste agus mhúin na Bráithrigh Chríostaí é. Idir 1941 agus 1953 fóin sé don cabhlach. Bhí chónaí air ar Bóthar na bhFál, agus sheas sé mar ionadaí don mbóthar don páirtí lucht oibre na copóige sa bhliain 1956 ach bhuaigh Paddy Devlin den páirtí lucht oibre (na hÉireann) air. Sa bhliain 1958 toghadh é do Comhairle Cathrach mBéal Feiriste mar ball de Pairtí Lucht oibre (na hÉireann). Sa bhliain 1962 bhuaigh sé suíocháin i Stormont. Dhá bhliain níos déanaí, d'fhágh sé an pháirtí agus le Harry Diamond, MP eile i Stormont, bhúnaigh sé Páirtí Lucht Oibre Poblachtánaigh. Sa olltoghcháin sa bhliain 1966 bhuaigh Fitt an suíocháin in iarthar mBéal Feiriste i phairlimint Westminster.

D'úsáid sé a suíocháin i Westminster le fadhbanna Tuaisceart na hÉireann a chuir os chomhair na Bhreataine. Bhí MP comhbhraiteach i láithir ag an agóid cearta daonna i nDoire 5 Deireadh Fómhair, 1968 nuair a chloígh Constáblacht Ríoga Tuaisceart na hÉireann Fitt i measc daoine eile.

Thug Fitt tacaíocht freisin do Bernadette Devlin sa bhliain 1969. Nuair a bhuaigh Devlin bhí Fitt níos cáiliúil agus níos ábalta fadhbanna na hÉireann a chuir chun chinn le duine eile ar a taobh.

I mí Lúnasa 1970 bhí Fitt mar an chéad cheannaire ar páirtí nua déanta suas de na grúpaí náisiúnach agus cearta daonna, Sóisialach Daonlathach an Lucht Oibre. Bhí an páirtí lán le dóchas, gan fadhbanna reiligiún agus níos liobrálach mar dheá, agus ghlac siad páirt i westminster (rud nach ndearna Sinn Féin ag an am). Ach faoi an am seo bhí fadhbanna tuaisceart na hÉireann ag éirí níos measa agus bhí formhór na haontachtóirí fós naimhdeach.

Díog ar ndíog thit sé amach lena pháirtí, le náisiúnaigh, agus le rialtas na Breataine. Sa bhliain 1979 staonn sé ó vóta tábhachtach toisc an slí inár theip an rialtas chabhrú le daonra na náisiúnaigh, agus thit an rialtas Lucht Oibre as chumhacht.

Sa bhliain 1980 chuireadh John Hume mar cheannaire ina ait agus d'fhág sé an pháirtí ag gearainn gur stop an pháirtí a bheith mar forsa sóisialach.

Sa bhliain 1981 bhí sé in aigheadh na Stalic ocrais sa prisiún Maze i mBéal Feiriste. I mí Bealtaine 1983 chaill sé a suíocháin go Gerry Adams.

Fuair sé bás ar an 26 Lúnasa, 2005, ag aois 79, de bhárr galar craoí, bhí ceithre íníon aige fós beo.

I dteangacha eile