Béal an Mhuirthead

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.


Béal an Mhuirthead
Learscáil
Íomhá:Town_in_Ireland.png
Íomhá:Ireland map County Mayo Magnified.png
WGS-84 (Comhordanáidí GPS)
54.225° N 9.9908° W
Comhórdanáidí Eangach
Náisiúnta na hÉireann
F701326
Daonra ( )

- Baile:
- Tuath:

 
952 (2002) 
1,880 (2002)

Airde: 1m
Contae: Contae Mhaigh Eo
Cúige: Connachta

Is baile margadh é Béal an Mhurthead, leis daonra timpeall 2000 ina gcónaí; suite ar an leithinis Muirthead sa bharúntacht Iorrais, i gContae Mhaigh Eo. Ta dha chuan ag Béal an Mhuirthead os a chomhair a chéile ar cheachtar taobh an baile. Tógadh stáisiún garda cósta in 1822 i céard atá anois Béal an Mhuirthead baile.

In 1825, cinneadh William Henry Carter (talún tiarna agus ailtire áitiúil)a lonnaíocht féin a bhunú agus tógadh cé nua den Bhord Iascaireacht agus Carter é féin in 1826. Bhí cúspóir ag an W.H. Carter margadh baile a chruthú, nár raibh ann níos congarach ná tríocha mílte thart talamh agus bhí a chúspóir an sraidbhaile Muirtheadach níos sine, An Geata Mór (bunaithe le muirín cumhachtach Bingham), tábhacht a laghdú. Bhunaigh Béal an Mhuirthead margadh eallaigh míosúil agus d'fhásaigh é rathúil go luath. Thosaigh an baile nua trádáil a thógáil as An Geata Mór ansin. Throid an muirín Binghamach ar ais ach bhí a sraidbhaile beagnach tréigthe le na trádálaí ag an déanach naoú haois déag.

Bhuail an ceantar timpeall Béal an Mhuirthead go dona le An Gorta Mór sa naoú haois déag. Mar thoradh, sa leanúint céad bhliaina, a lán na ndaoine as an gceantar eisimircithe chun na Stáit Aontaithe agus Sasana. Thug an feabhsú sa gheilleagar thart na 20 mbliaina thairis stop go an meath i ndaonra agus anois ta daonra an Béal an Mhuirthead ag méadú.

Cé go bhfuil sé cuid an Ghaeltacht Mhuigh Eo,is baile é béalóir agus gaeilgeoir. Tá mórán na mic léinn ag freastal an coláiste gaeilge sa mhíonna samhraidh cé atá ar an leithinis i ngar den bhaile.

Bhí an dráma 'The Playboy of the Western World', scríofa le John Millington Synge, bunaithe ar a thaithí an ceantair Béal an Mhuirthead. Scríobh Synge freisin an dán 'Danny', faoi carachtar suarach cé a bhí dúnmharaithe ag drong na bhfir áitiúil mar bhí sé ag filleadh go Béal an Mhuirthead as Baingear, Iorrais.

Is geata é Béal an Mhuirthead go leithinis Muirtheadach - tá ceantar Maigh Eo Thuaidh saibhir i mbéalóideas, tradisiún, stair agus cultúr Gaelach. Tagann a lán eisimircigh agus a sliocht ar ais as Sasana gach bliain do 'Lá an Logha', ar an 15 Lúnasa.




Vicipéid
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid.
Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.