અકબર

From વિકિપીડિયા


અકબર એક મુગલ શાસક થા .


Contents

[ફેરફાર કરો] પરિચય

અકબર કે દાદા - બાબર જો કિ ફ઼રગાના રિયાસત કે નિરવાસિત રાજકુમાર થે ઉન્હોને ભારત કે ઇતિહાસ મેં મુગલ રાજવંશ કી સ્થાપના કી ઔર અપની અદ્‍ભુત જીવની ભી લિખી . વે સ્વયં ભારત કે ઇતિહાસ મેં એક મહત્વપૂર્ણ સ્થાન રખતે હૈં .

[ફેરફાર કરો] જન્મ

બાબર કી મૃત્યુ કે દસ સાલ કે ભીતર હી (સન્‌ ૧૫૩૦) ઉનકે પુત્ર હુમાયૂઁ કે હાથ સે ગદ્દી નિકલ ગઈ . વહ જાન બચાને કે લિયે ઇધર-ઉધર મારા મારા ફિર રહા થા. ઇસી બીચ સન્‌ ૧૫૪૧ મેં હમીદા બાનો સે હુમાયૂઁ કી શાદી હુઈ ઔર સન્‌ ૧૫૪૨ મેં અકબર કા જન્મ હુઆ. અકબર કે માઁ-બાપ અપની જાન બચાને ઇરાન ભાગ ગયે ઔર અકબર અપને પિતા કે છોટે ભાઇયોં કે સંરક્ષણ મેં રહા. પહલે વહ કુછ દિનોં કંદહાર મેં રહા ઔર ૧૫૪૫ સે કાબુલ મેં. હુમાયૂઁ કી અપને છોટે ભાઇયોં સે બરાબર ઠની હી રહી ઇસલિયે ચાચા લોગોં કે યહાઁ અકબર કિ સ્થિતિ બંદી સે કુછ હી અચ્છી થી. યદ્યપિ સભી ઉસકે સાથ અચ્છા વ્યવહાર કરતે થે ઔર શાયદ દુલાર પ્યાર કુછ જ્યાદા હી હોતા થા.

[ફેરફાર કરો] આરંભિક કાલ

સન્‌ ૧૫૪૫ મેં જબ હુમાયૂઁ ને ફિર સે કાબુલ પર અધિકાર કર લિયા તો અકબર અપને પિતા કે સંરક્ષણ મેં પહુંચા. લેકિન ૧૫૪૫-૧૫૪૬ કી છોટી-સી અવધિ મેં અકબર કે ચાચા કમરાન ને કાબુલ પર પુનઃ અધિકાર કર લિયા થા. મગર અકબર અપને માતા-પિતા કે સંરક્ષણ મેં હી રહા. ઉન્હોંને અપને પુત્ર કો અચ્છી સે અચ્છી શિક્ષા દેને કી ચેષ્ટા કી કિંતુ ઉસસે વિમુખ હી રહા, પરંપરાગત પઢ઼ાઈ મેં ઉસકી બિલકુલ રૂચી નહીં થી. પરવર્તી કાલ મેં અકબર ને અપને આપ કો નિરક્ષર બતાયા હૈ કિંતુ ઇસ આત્મસ્વીકૃતિ મેં સત્યાંશ બસ ઇતના હૈ કિ ઉસને સ્વયં કભી કુછ નહીં લિખા. અપને પરવર્તી જીવન મેં અકબર કો પુસ્તકોં સે બડ઼ા મોહ હો ગયા ઔર વહ દૂસરોં સે પઢ઼વાકર ઉન્હેં સુના કરતા થા.

અપને ખોયે હુએ રાજ્ય કો પુનઃ પ્રાપ્ત કરને કે લિયે હુમાયૂઁ કે અનવરત પ્રયત્ન અંતતઃ સફલ હુયે ઔર વહ સન્‌ ૧૫૫૫ મેં હિંદુસ્તાન પહુંચ સકા કિંતુ સન્‌ ૧૫૫૬ મેં રાજધાની દિલ્લી મેં ઉસકી મૃત્યુ હો ગઈ. ગુરદાસપુર કે કલનૌર નામક સ્થાન પર જબ અકબર કી તાજપોશી હુઈ ઉસ સમય ઉસકી ઉમ્ર માત્ર ચૌદહ વર્ષ થી. ઉસ સમય મુગલ રાજ્ય કેવલ કાબુલ સે દિલ્લી તક હી ફૈલા હુઆ થા. ઔર હેમુ કે નેતૃત્વ મેં અફગાન સેના પુનઃ સંગઠિત હોકર ઉસકે સમ્મુખ ચુનૌતી બનકર ખડ઼ી થી.

[ફેરફાર કરો] શાસન

રાજ્ય કી સુરક્ષા કા દાયિત્વ બાલક અકબર કે સંરક્ષક બૈરમ ખાં કે કંધોં પર થા. પ્રારંભ કે ચાર વર્ષોં તક બૈરમ ખાં ને હી શાસન સંભાલા. કિંતુ સન્‌ ૧૫૬૦ મેં અકબર ને સ્વયં સત્તા સંભાલ લી ઔર બૈરમ ખાં કો નિકાલ બાહર કિયા. અબ અકબર કે સ્વયં કે હાથોં મેં સત્તા થી - યદ્યપિ ઇસ તથ્ય કો સમઝને મેં કુછેક લોગોં કો કાફી સમય લગા. ઉસ સમય અનેક ગંભીર કઠનાઇયાઁ આઈં જૈસે - શમ્સુદ્દીન અતકા ખાં કી હત્યા પર ઉભરા જન આક્રોશ (૧૫૬૩), ઉજ઼બેક વિદ્રોહ (૧૫૬૪-૬૫) ઔર મિર્જ઼ા ભાઇયોં કા વિદ્રોહ (૧૫૬૬-૬૭) કિંતુ અકબર ને બડ઼ી કુશલતા સે ઇન સમસ્યાઓં કો હલ કર લિયા. અપની કલ્પનાશીલતા સે ઉસને અપને સામંતોં કી સંખ્યા બઢ઼ાઈ. સન્‌ ૧૫૬૨ મેં આમેર કે શાસક સે ઉસને સમઝૌતા કિયા - ઇસ પ્રકાર રાજપૂત રાજા ભી ઉસકી ઓર હો ગયે. ઇસી પ્રકાર ઉસને ઇરાન સે આને વાલોં કો ભી બડ઼ી સહયાતા દી. ભારતીય મુસલમાનોં કો ભી ઉસને અપને કુશલ વ્યવહાર સે અપની ઓર કર લિયા. ધાર્મિક સહિષ્ણુતા કા ઉસને અનોખા પરિચય દિયા - હિંદુ તીર્થ સ્થાનોં પર લગા કર હટા લિયા ગયા (સન્‌ ૧૫૬૩). ઇસસે પૂરે રાજ્યવાસિયોં કો અનુભવ હો ગયા કિ વહ એક પરિવર્તિત નીતિ અપનાને મેં સક્ષમ હૈ.ok hai