Ազատ

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ազատը Հայաստանի գետերից մեկն է: Ազատ գետն ունի 56կիլոմետր երկարությունը և 548քառ. կիլոմետր տարածությումբ ջրահավաք ավազան: Այն սկիզբ է առնում Գեղամա լեռներից և թափվում Արաքս գետը: Այն մեծ մասամբ արագահոս է և սահանքավոր: Հոսում է ապառաժոտ նեղ կիրճի միջով և միայն ստորին հոսանքում դուրս է գալիս Արարատյան դաշտ: Աջից ընդունում է Գողթ վտակը (երկ. 16 կմ.): Գառնի գյուղի մոտ առաջացնում է համանուն խորը կիրճ:
Ազատ գետի հովիտը շատ մասերում լցված է փլուզումների հետևանքով առաջացած հսկայական ժայռաբեկորներով: Գետահովիտն արտասավոր վեհություն ունի հատկապես Գողթն գյուղից վերև : Գետի այս հատվածը բնության յուրօրինակ վայրերից մեկն է : Այստեղ գեղատեսիլ անձուկ կիրճերը, ամենաբազմազան լերկ ժայռերը, տեղ-տեղ դեպի ձորն իջնող անտառապատ լեռնալանջերը և մեծ բարձրությունից գահավիժող ջրերը հովիտին տալիս են բացառիկ գրավիչ տեսք:
Հոսքի բնույթով Ազատ գետն աչքի է ընկնում զարմանալի կանոնավորությամբ, որը հետևանք է աղբյուրներից ստացվող ջրերի առատության : Ենթադրում են, որ ջրերի այդ մեծ քանակը հետևում է ոչ միայն մթնոլորտային տեղումների, այլև մասամբ ստորերկրյա անցքերով Սևանա լճից եկող հոսքի: