Աբբե Էռնստ

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Աբբե Էռնստ (1840-1905) — գերմանացի ֆիզիկոս և հասարակական գործիչ էր։ Մանրադիտակում պատկերների գոյացման տեսության հեղինակն է։ Աբբեի տեսությունն այդ բնագավառի առաջին գիտական սպառիչ ամփոփումն է։ Աբբեն ազատամիտ-բարենորոգիչ էր, «լիբերալ ժողովրդական կուսակցության» անդամ։

[խմբագրել] Կենսագրություն

Ծնվել է հունվարի 23-ին։ 1870-ից Ֆիզիկայի պրոֆեսոր է Ենայի համալսարանում, 1877-1890-ին՝ նույն քաղաքի աստղադիտարանի տնօրեն։

Ենայի համալսարանի մեխանիկ Կառլ Ցայսի առաջարկով Աբբեն մասնակցել է նրա օպտիկական արհեստանոցի ստեղծմանը։ Աբբեի շնորհիվ Ցայսի արհեստանոցը վերածվեց համաշխարհային հռչակ վայելող ձեռնարկության։ Ցայսի մահից հետո Աբբեն դարձավ ձեռնարկության փաստացի տերը։ Սակայն ելնելով իր սոցիալ-քաղաքական համոզմունքներից, հրաժարվեց սեփականատիրոջ իրավունքից, ձեռնարկության համար մշակեց հատուկ կանոնադրություն, ըստ որի ձեռնարկության վարչությունը պետք է կազմվեր կառավարության, Ենայի համալսարանի ու բանվորների ներկայացուցիչներից։ 1900-ին այնտեղ սահմանվեց ութամյա բանվորական օր: Գործարանի եկամտի որոշ մասը հատկացվում էր Ենայի համալսարանի թոշակառուների ֆոնդին ու լուսավորական նպատակների։

Մահացել է հունվարի 14-ին, 1905։