Լեռնային Ղարաբաղ
Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արցախ
Լեռնային Ղարաբաղ
|
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Հիմն՝ Ազատ ու անկախ Արցախ |
||||||
Մայրաքաղաք | Ստեփանակերտ |
|||||
Ամենամեծ քաղաք | մայրաքաղաք | |||||
Պետական լեզու(ներ) | Հայերեն | |||||
Կառավարում | Նախագահական Հանրապետություն (չճանցված) | |||||
- | Նախագահ | Բակո Սահակյան | ||||
- | Վարչապետ | Անուշավան Դանիելյան | ||||
Անկախություն | Ադրբեջանից | |||||
- | Հանրաքվե | դեկտեմբեր 10 1991 | ||||
- | Հռչակում | հունվար 6 1992 | ||||
Տարածք | ||||||
- | Ընդհանուր | 4,400 կմ² 1,699 մայլ² |
||||
Բնակչություն | ||||||
- | Մարտ 2007 նախահաշիվը | 138,000 | ||||
Դրամական միավոր | Դրամ (AMD ) |
|||||
Ժամային գոտի | (UTC+4) | |||||
- | Ամռանը (DST) | (UTC+5) | ||||
Հեռախոսային կոդ | +374 97 (Ղ-Տելեկոմ) |
Լեռնային Ղարաբաղը փաստացիորեն (de facto) անկախ պետություն է հարավային Կովկասում, մոտավորապես 270 կմ հեռու Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվից, Հայաստանի Հանրապետությունից բաժանված է Լաչինի միջանցքով, որի ամենանեղ հատվածը 4 կիլոմետր է: Սովետական Միության տարիներին այն գլխավորապես հայ բնակչությամբ ինքնավար մարզ էր Ադրբեջանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության կազմում: 1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում և Շահումյանում (ևս հիմնականում հայ բնակչությամբ մի շրջան(ադրբեջաներեն՜ ռայոն) Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում, ԼՂԻՄ-ի հյուսիսում), տեղական իշխանությունների որոշմամբ, անց կացվեց հանրաքվե, որի արդյունքում, հենվելով ժողովրդների ինքնորոշման միջազգային իրավունքի վրա, հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետությունը, որպես Ադրբեջանից անկախ և անջատ մի պետություն: Վերջինս, դիտելով այս քայլը որպես իր տարածքային ամբողջականության անձեռնմխելիության ոտնահարման փորձ, ոչ միայն չճանաչեց նրա անկախությունը, այլև կառավարական որոշում կայացրեց զրկել ԼՂԻՄ-ը իր ինքնավարությունից և տարալուծել մի քանի շրջանների միջև: Պատերազմը, որը հետևց այս զարգացումներին և խլեց մոտավորապես 25.000 մարդու կյանք երկու կողմերից, տևեց մինչև 1994 թվականի զինադադարը: Այժմ ադրբեջանական զինված ուժերի վերահսկողության տակ է գտնվում Շահումյանի շրջանը, իսկ Լեռնային Ղարաբաղի Հարնապետության մնացած տարածքները և շրջակա մի քանի շրջաններ, որոնք ԼՂՀ-ի հետ միասին, ըստ CIA-ի, կազմում էին Ադրբեջանի տարածքների 14-16 տոկոսը, գտնվում են հայկական զինված ուժերի պաշտպանության ներքո:
Բովանդակություն |
[խմբագրել] Աշխարհագրություն
Լեռնային Ղարաբաղը 138,000 բնակիչ ունի, տարածությունն է 4.400 քմ²: Մայրաքաղաքը Ստեփանակերտն է:
[խմբագրել] Պատմություն
Լեռնային Ղարաբաղը միժնադարեն Հայ-քրիսդոնեական շրջան է: Արապների քրավաձի ատեն, Ղարաբաղ շատ մոհամէտական ասկերեն իշխըւաձ էր . քրդերեն, արաբներեն, պարսիկներեն: Մինչև 18. դարը, Ղարաբաղը Հայկական իշխանիւդեան տակ մնաձ, մինչև 1805 ռուսական իշխանուդեան անձաւ: 1827-1828 ի պարսիկների և ռուսերի պատերազմի ատեն շատ հայեր Ղարաբաղ քաձին: Հուլիս 1921ին, Լեռնային Ղարաբաղը Սույըդական Միյուդեանին հրամանու ադրպեչանին հանձնըւեձաւ: ունական դվականների մը քանի կրիվներ կար, ւորուհետև հայերը անհանքիստ կսկային և արնըւաձեին, վորովհետեվ հայերի դիվը Ղարաբաղեն կիչներ (1926. 93,5% հայ : 1989. 77% հայ):
[խմբագրել] Գրականություն
Prof. Johannes Rau: Der Nagorny-Karabach-Konflikt (1988-2002) Verlag Dr. Köster, Berlin 2003 ISBN 3-89574-510-3