Արամ

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

ԱՐԱՄ, հայ ավանդական նահապետ։ Ըստ Մովսես Խորենացու, Արամի մասին դյուցազներգությունը հայ գուսաններից գրի է առել Մար Աբաս Կատինան։ Ավանդության համաձայն, Հայկական Արամը Հաբեթի սերնդից էր, Հարմայի որդին, Արա Գեղեցիկի հայրը, որն ընդարձակեց հայաստանի սահմանները։ Արամը հաղթելովմեդացի նվաճողներին՝ Հայաստանի հարավ–արևևելյան սահմանը հասցրեց մինչև Զարասպ լեռը և այս կողմի կառավարումը հանձնել Սիսակյաններին։Այնուհետև ասորեստանցիներից ետ է գրավել Կորդուքը, Դաշտային Ասորեստանը և այս կողմի կառավարիչ կարգել Կադմոս իշխանին։ Կապադովկիայի կողմերում տապալել է Տիտանյան Քաղյանի բռնատիրությունը և այնտեղ կուսկալ նշանակել իր ազգական Մշակիմ, որն հիմնել է Մաժաք քաղաքը։ Այստեղի բնակիչներին, գրում է Մովսես Խորենացին, Արամը հրամայել է «սովորել և խոսել հայերեն. այս պատճառով հույները մինչև այսօր այդ երկրամասը կոչում են Պռոտին Արմենիան, որ թարգմանվում է Առաջին Հայք»։ Արամի դյուցազնական առասպելի ծագումը հասնում է Ուրարտուի թագավորության ժամանակները։ Արամը մարմնավորում է հայ ժողովրդի համախմբման ընթացքը Ուրարտուի պատմական սահմաններում։ Նրա պայքարը պատկերում է նաև Հայաստանի զատորոշումը շրջապատող սեմական, փոքրասիրական և իրական աշխարհներից։ Հայ մատենագիրները «Հայաստան» անվան փոխարեն երբեմն գործածում են «Արամեան տուն», «Արամեան ազգ» արտահայտությունները։