Հայոց պատմություն

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Հայկ Նահապետ, հայոց ազգապետ։ Ըստ ժողովրդական մեկնաբանության` Հայկ անունը նշանակում է «հսկա», «հաղթանդամ»: Հայկը դյուցազն է, սերում է դիցերից: Համաձայն որոշ մեկնաբանությունների, Հայկը Հաբեթի սերունդներից էր և այդ պատճառով երբեմն անվանվում է Հաբեթոսթյան Հայկ: Հայկի մայրն էր Անահիտ դիցուհին, որը երբեմն կոչվում է «մեծն տիկին հայոց», «մեծամայր»:

Հայկը որսորդ է: Նրա զենքը՝ թուրը և նետ ու աղեղը, օժտված է գերբնական հատկություններով: Հայկը նաև տոհմապետ է, որ տալիս է հասարակությանը աստվածային ծագման օրենքներ, կարգավորում է հասարակությունը: Հայկը կարգավորում է նաև ժամանակը՝ ըստ Անանիա Շիրակացու հաղորդության, հայոց տոմարի ամսանունները ծագում են Հայկի զավակների և դուստրերի անուններից:

Հայկի կյանքի ամենավառ դրվագը նրա պատերազմն է բաբելոնյան առաջնորդ Բելի դեմ: Բաբելոնյան աշտարակաշինության խառնաշփոթի ընթացքում Տիտանյան Բելը ինքն իրեն հռչակում է աշխարհակալ և պարտադրում այլոց պաշտել իրեն: Սակայն Հայկը չի ճանաչում Բելի ինքնակոչ իշխանությունը իր հարազատների և ցեղակիցների վրա: Բաբելոնում իր անդրանիկ զավակի՝ Արամանիակի (Արմեն) ծնվելուց հետո, Հայկը երեք հարյուր այլ ցեղակից ընտանիքների հետ միասին վերադառնում է Հայք: Հայրենիք ժամանելուն պես, Հայկը բնակություն է հաստատում Տուրուբերանի Հարք գավառում: Հարք անունը մեկնաբանվում է որպես «հայրեր», «հայրենիք». հավանաբար, Հարք անվանումը կապված է Հարիանա կամ Արիանա արիաց նախահայրենիքի հետ, որը, ըստ որոշ տեսությունների, տեղակայվում է Հայոց լեռնաշխարհում` Արածանի գետի հովտում և շրջակայքում: Հարքում Հայկը հիմնում է բնակավայր և անվանում այն Հայկաշեն (այս բնակավայրը երբեմն դիտվում է որպես իդեալական հայկական հասարակության ավան):

[խմբագրել] Նաև