Պարույր Սևակ
Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պարույր Սևակ (Պարույր Ռաֆայելի Ղազարյան) (Հունվար 24, 1924 - Հունիս 17, 1971)` հայ ականավոր գրող, բանաստեղծ։
Բովանդակություն |
[խմբագրել] Կենսագրություն
[խմբագրել] Մանկություն
Ծնվել է 1924 թ. Հունվարի 24-ին Արարատի շրջանի Չանախչի (ներկայիս Զանգակատուն, Արարատի մարզ) գյուղում։ Պարույրը իր ծնողների երկրորդ զավակն էր, սակայն առաջնեկի փոքր տարիքում մահի արդյունքում նա դառնում է ընտանիքի միակ երեխան։ Գրել ու կարդալ նա սկսել է հինգ տարեկանից։ Նույն տարիքից էլ Պարույրը սկսում է հաճախել դպրոց, սակայն սկզբում, քանի որ տարիքը թույլ չէր տալիս օրինական դպրոց գնալ, նրա հաճախումները ոչ լեգալ բնույթ էին կրում։ Նրա գերազանց առաջադիմության պատճառով, ուսուցիչը թույլատրում է օրինական կարգով գրանցվել դպրոցում և շարունակել ուսումը։ Պարույրը մանկական հասակից շատ էր կարդում, իսկ տասնմեկ տարեկանում առաջին անգամ իր գրիչն է փորձում պոեզիայում։
[խմբագրել] Երիտասարդություն
1940 թ. դպրոցը գերազանց առաջադիմությամբ ավարտելով՝ ընդունվում է Երևանի Պետական Համալսարանի Բանասիրական ֆակուլտետի հայերենի բաժինը։ Եղել է ամենալավ աշակերտենրից մեկը...
[խմբագրել] Հասուն տարիներ
1955 թ. Սևակը ավարտում է Մոսկվայի Մ. Գորկու անվան գրականության ինստիտուտը, որտեղ և անց է կացնում կյանքի հետագա չորս տարիները՝ դասախոսելիս։ 1970-ին Պարույրը ստանում է Բանասիրական գիտությունների դոկտոր գիտական կոչումը։ 1963-ից մինչև 1971 թթ. աշխատում է որպես ավագ գիտաշխատող Հայաստանի Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի Մ. Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտում, 1966-ից հանդիսանում է Հայաստանի Գրողների Միության վարչության քարտուղարը: Սևակը մահացել է 1971 թ. Հունիսի 17-ին ավտովթարից։ Թաղված է հայրենի գյուղում։
[խմբագրել] Գրական կյանք
[խմբագրել] Կեղծանուններ
Սևակ կեղծանունը Պարույրը օգտագործում էր իր առաջին բանաստեղծությունները տպագրելուց ի վեր։ Այդ առաջին անգամ տպագրվելիս՝ գրական ամսագրի խմբագիր Ռուբեն Զարյանը առաջարկել էր կեղծանունը, ի հիշատակ բանաստեղծ Ռուբեն Սևակի, որն եղերնի զոհ էր դարձել։ Պարույրն էլ, լինելով տասնութամյա առաջին անգամ տպագրվող բանաստեղծ, հնազանդվում է խմբագրի բարյացակամությանը և չի դիմադրում։ Այնուհետև այդպես էլ օգտագործում էր կեղծանունը և սրա կապակցությամբ իր գոհության մասին հարցին պատասխանում էր՝ եղա՜վ էլի (Հախվերդեան 1981, էջ 39)։
Սևակը նաև օգտագործել է այլ կեղծանուններ քննադատականները, ակնարկները և այլ տիպի ոչ-գեղարեստական գործերը ստորագրելիս։ Օրինակ «Գրական թերթում» իր ակնանկներից մեկը՝ «Իմ գյուղը», տպագրել է Շավարշ Հովհաննիսյան կողծանվան տակ։
[խմբագրել] Գիտական աշխատանք
Սևակի Գրական Ինստիտուտում ավագ գիտական աշխատող լինելու տարիների հիմնական աշխատանքներից է «Սայաթ Նովա» մենագրությունը (Սևակ 1987), որն էլ պաշտպանում էր որպես թեկնածուական աշխատանք, բայց աշխատանքի հիմնորոշության պատճառով արժանացավ դոկտորի կոչման։
[խմբագրել] Ստեղծագործություններ
[խմբագրել] Պոեմներ
- «Անլռելի Զանգակատուն»
- «Եռաձայն Պատարագ»
[խմբագրել] Հայտնի բանաստեղծություններ
- «Մոր ձերքերը»
- «Անքնություն»
- «Մարդ էլ կա, մարդ էլ»
- «Քիչ ենք, բայց հայ ենք»
[խմբագրել] Տպագություններ
- Սևակ, Պարույր (1987), Սայաթ Նովա (1ին հրտ.), Երևան. Սովետական գրող
[խմբագրել] Աղբյուրներ
- Հախվերդեան, Լեւոն (1981), Պարոյրը. իմ յուշերում, իր նամակներում ու գործերում (1ին հրտ.), Պէյրութ. Ալթափրէս