Լեռնային Ղարաբաղ

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Արցախ
Լեռնային Ղարաբաղ
Լեռնային Ղարաբաղի դրոշը Լեռնային Ղարաբաղի
Հիմն՝
Ազատ ու անկախ Արցախ
Լեռնային Ղարաբաղի դիրքը
Մայրաքաղաք Ստեփանակերտ
39°52′N, 46°43′E
Ամենամեծ քաղաք մայրաքաղաք
Պետական լեզու(ներ) Հայերեն
Կառավարում Նախագահական Հանրապետություն (չճանցված)
 -  Նախագահ Բակո Սահակյան
 -  Վարչապետ Անուշավան Դանիելյան
Անկախություն Ադրբեջանից 
 -  Հանրաքվե դեկտեմբեր 10 1991 
 -  Հռչակում հունվար 6 1992 
Տարածք
 -  Ընդհանուր 4,400 կմ² 
1,699 մայլ² 
Բնակչություն
 -  Մարտ 2007 նախահաշիվը 138,000 
Դրամական միավոր Դրամ (AMD)
Ժամային գոտի (UTC+4)
 -  Ամռանը (DST)  (UTC+5)
Հեռախոսային կոդ +374 97 (Ղ-Տելեկոմ)
Լեռնային Ղարաբաղ.
Լեռնային Ղարաբաղ.

Լեռնային Ղարաբաղը փաստացիորեն (de facto) անկախ պետություն է հարավային Կովկասում, մոտավորապես 270 կմ հեռու Ադրբեջանի մայրաքաղաք Բաքվից, Հայաստանի Հանրապետությունից բաժանված է Լաչինի միջանցքով, որի ամենանեղ հատվածը 4 կիլոմետր է: Սովետական Միության տարիներին այն գլխավորապես հայ բնակչությամբ ինքնավար մարզ էր Ադրբեջանի Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության կազմում: 1991 թ. դեկտեմբերի 10-ին Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզում և Շահումյանում (ևս հիմնականում հայ բնակչությամբ մի շրջան(ադրբեջաներեն՜ ռայոն) Խորհրդային Ադրբեջանի կազմում, ԼՂԻՄ-ի հյուսիսում), տեղական իշխանությունների որոշմամբ, անց կացվեց հանրաքվե, որի արդյունքում, հենվելով ժողովրդների ինքնորոշման միջազգային իրավունքի վրա, հռչակվեց Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետությունը, որպես Ադրբեջանից անկախ և անջատ մի պետություն: Վերջինս, դիտելով այս քայլը որպես իր տարածքային ամբողջականության անձեռնմխելիության ոտնահարման փորձ, ոչ միայն չճանաչեց նրա անկախությունը, այլև կառավարական որոշում կայացրեց զրկել ԼՂԻՄ-ը իր ինքնավարությունից և տարալուծել մի քանի շրջանների միջև: Պատերազմը, որը հետևց այս զարգացումներին և խլեց մոտավորապես 25.000 մարդու կյանք երկու կողմերից, տևեց մինչև 1994 թվականի զինադադարը: Այժմ ադրբեջանական զինված ուժերի վերահսկողության տակ է գտնվում Շահումյանի շրջանը, իսկ Լեռնային Ղարաբաղի Հարնապետության մնացած տարածքները և շրջակա մի քանի շրջաններ, որոնք ԼՂՀ-ի հետ միասին, ըստ CIA-ի, կազմում էին Ադրբեջանի տարածքների 14-16 տոկոսը, գտնվում են հայկական զինված ուժերի պաշտպանության ներքո:

Լեռնային Ղարաբաղը և ազատագրված տարածքները.
Լեռնային Ղարաբաղը և ազատագրված տարածքները.

Բովանդակություն

[խմբագրել] Աշխարհագրություն

Լեռնային Ղարաբաղը 138,000 բնակիչ ունի, տարածությունն է 4.400 քմ²: Մայրաքաղաքը Ստեփանակերտն է:

[խմբագրել] Պատմություն

Լեռնային Ղարաբաղը միժնադարեն Հայ-քրիսդոնեական շրջան է: Արապների քրավաձի ատեն, Ղարաբաղ շատ մոհամէտական ասկերեն իշխըւաձ էր . քրդերեն, արաբներեն, պարսիկներեն: Մինչև 18. դարը, Ղարաբաղը Հայկական իշխանիւդեան տակ մնաձ, մինչև 1805 ռուսական իշխանուդեան անձաւ: 1827-1828 ի պարսիկների և ռուսերի պատերազմի ատեն շատ հայեր Ղարաբաղ քաձին: Հուլիս 1921ին, Լեռնային Ղարաբաղը Սույըդական Միյուդեանին հրամանու ադրպեչանին հանձնըւեձաւ: ունական դվականների մը քանի կրիվներ կար, ւորուհետև հայերը անհանքիստ կսկային և արնըւաձեին, վորովհետեվ հայերի դիվը Ղարաբաղեն կիչներ (1926. 93,5% հայ : 1989. 77% հայ):

[խմբագրել] Գրականություն

Prof. Johannes Rau: Der Nagorny-Karabach-Konflikt (1988-2002) Verlag Dr. Köster, Berlin 2003 ISBN 3-89574-510-3

[խմբագրել] Համացանց (Internet)