Պատանի հանդիսատեսի թատրոն

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Պատանի հանդիսատեսի ԹատրոնՀասցե՝ Քաղաք Երևան, Մոսկովյան 3Հեռախոս՝ +374.10.563040
Պատանի հանդիսատեսի Թատրոն
Հասցե՝ Քաղաք Երևան, Մոսկովյան 3
Հեռախոս՝ +374.10.563040

[խմբագրել] Թատրոնի պատմությունը

1929թ նոյեմբերի 29-ին, այժմյան Սպայի տանը, հանդիսավոր պայմաններում բացվում է հանրապետության առաջին մանկական թատրոնի վարագույրը` Գ. Սմիրնովի «Պայթյուն» պիեսի բեմադրությամբ։

Մոսկվայում ուսանած և ժամանակի թատերական արվեստին քաջատեղյակ Տ. Շամիրխանյանի ջանքերի շնորհիվ սկսվում են արմատավորվել նոր թատրոնի լավագույն ավանդույթները։

Առաջին տասնամյակը թատրոնի համար ստեղծագործական որոնումների, սկզբունքների ճշտման, ազգային խաղացանկի ստեղծման, դերասանական ուժերի ընտրության տարիներ էին։

Թատրոնի երկրորդ տասնամյակը կապվում է հայրենական պատերազմի և հետպատերազմյան վերականգման տարիների հետ։ Այս շրջանում փոխվում է խաղացանկը, փոխվում են մարդիկ։ Թատրոն է գալիս դերասանական մի նոր սերունդ` Հ. Ղափլանյան, Է. Վարդանյան, Գ. Յաղջյան, Գ. Չալիկյան, Բ. Տրդատյան, Ա. Առաքելյան, Գ. Ստամբոլցյան, Ն. Քարումյան, Վ .Արքսմանյան, Ռ. Գուլակյան և ուրիշներ։

Թատրոնի առաջ նոր խնդիրներ են ծառանում։ Խաղացանկ են մտնում հայրենասիրական և ռազմաշունչ պիեսներ։ Դերասաններից շատերը մեկնում են ռազմաճակատ իրենց հայրենասիրական պարտքը կատարելու և նրանցից ոմանք չեն վերադառնում։

50-ական թվականների սկիզբը բեկումնալից եղավ։ Թատրոն է գալիս նորաստեղծ թատերական ինստիտուտի շնորհալի շրջանավարտների մի մեծ խումբ` Է. Էլբակյան, Ն. Դալլաքյան, Մ. Թամրազյան, Ի. Ղարիբյան, Զ. Տեր-Կարապետյան, Ժ. Ներսիսյան, Վ. Խաչիկյան, Գ. Չեպչյան, Ն. Չալիկյան, Ա. Սիմոնյան, Տ. Շահինյան, Ջ. Խաչատրյանը, Ռ. Ամիրուլյան, ավելի ուշ նաև Խ. Նազարեթյան, Ժ. Գևորգյան, Ս. Սարգսյան, Վ. Խաչատրյան, Գ. Մանուկյան և ուրիշներ։ Այդ նուն խմբի մեջ էին թատերագետներ Հ. Երանոսյանը, Մ. Բերոյանը, ռեժիսորներ` Մ. Ասլանյանը և Զ. Տատինցյանը։ Շատ շուտով թատրոնի ղեկը իր ձեռքը վերցրեց Հ. Երանոսյանը` համարձակ, ռոմանտիկ մի անձնավորություն և թատրոնի գործունեությունը մի նոր թափ ստացավ։

Մեկը մյուսի հետևից ստեղծվում են հետաքրքիր, գեղարվեստական բարձրարժեք ներկայացումներ «Հորձանուտ», «Ռևիզոր», «Սեր և խարդավանք», «Ագռավը» :

Եվ ահա, 1958թ թատրոնը հայտնվում է Մոսկովյան փառատոնում՝ Մ. Շաթիրյանի «Երաժշտախումբը» և Գ. Յաղջյանի «Ոսկի քաղաքը» ներկայացուներով։ Հաջողությունը ակնբախ էր, ստեղծագործական խմբի 19 անդամներ դառնում են փառատոնի դափնեկիրներ։

Իր պատմության այս էտապում, թատրոնի նոր վերելքներն ու հաջողությունները կապվում են ԽՍՀՄ ժող արտիստ Հրաչյա Ղափլանյանի անվան հետ։ Նա իր ռեժիսորական գործունեությունը այս թատրոնում է սկսել և երկար տարիներ եղել է թատրոնի լխավոր ռեժիսորը։ Նրա բեմադրություններից շատերը թատրոնի պատմության լավագույն էջերն են կազմում։

1961 և 1968թթ Երևանում և Բաքվում կայացած մանկական թատրոնների Անդրկովկասյան փառատոններում ցուցադրված «Սուրի և Սամի արկածները», «Գիշերային հրաշք» , «Իմ սիրելի փոքրիկը» և «Ռոմանտիկները» բեմադրությունները թատրոնին նոր հաջողություն բերեցին։ Այդ օրերին կենտրոնական մամուլում հրապարակված գրախոսականները հատկապես նշում էին թատրոնի ստեղծագործական ոճը, բեմական ինքնատիպ և հետաքրքիր լուծումները, դերասանական բարձրարվեստ կատարումները։

1980թ մեծ շուքով նշվեց թատրոնի 50-ամյակը և կատարած ծառայությունների համար թատրոնը արժանացավ կառավարական բարձր պարգևի։

Թատրոնի հետագա հաջողությունները արդեն առնչվում են նրա արվեստի վաստակավոր գործիչ, պետական մրցանակի դափնեկիր, պրոֆեսոր Երվանդ Ղազանչյանի հետ։ Նա 1980-1984թթ., ապա 1986-1988թթ. թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարն էր, իսկ մինչև 1994թ. վարեց այդ պաշտոնը համատեղելով այն Հակոբ Պարոնյանի անվան թատրոնի գեղարվեստական ղեկավարի հետ։

Ե. Ղազանչյանի անվան հետ է կապված ՊՀԹ ութսունականների գրեթե բոլոր հաջողությունները։ Բեմադրվեցին բազմազան հետաքրքիր և անտիպ գործեր, բեմ բարձրացան ռուսական և եվրոպական դասականների շատ պիեսներ, ինչպես նաև արդիական գործեր, երիտասարդ ստեղծագործողների աշխատանքներ։ Թատրոն եկան երիտասարդ, կարող ուժեր, որոնք իրենց վրա վերցրեցին ծանրության հիմնական բեռը։ Կազմակերպվեցին բազմաթիվ հյուրախաղեր և փառատոններ։ ՊՀԹ մասնակցեց նաև մանկական թատրոնների ստուգատեսին։

1996թ. թատրոնը բեմադրեց Ժ. Բ. Մոլիերի «Ծիծաղելի սեթևուհիները» /ռեժ. Գ. Տրդատյան, նկ. Գ. Եվանգուլյան/ և Մ. Ֆերմոյի «Ախ, այդ դռները» /ռեժ. Ռ. Ծատուրյան, նկ. Գ. Սահակյան/ ։

1997թ. ՊՀԹ գեղարվեստական ղեկավարն է դառնում Հակոբ Ղազանչյանը, և թատրոնի պատմության մեջ նոր էջ է բացվում։

[խմբագրել] Թատրոնն այսօր

ՊՀԹ ներկա կյանքն անմիջականորեն կապված է Հակոբ Ղազանչյանի անվան հետ։

1997թ. հունվարին դառնալով Երևանի Պատանի հանդիսատեսի պետական թատրոնի գեղարվեստական ղեկավար՝ Հակոբ Ղազանչյանը մեծապես նպաստեց թատրոնի նոր վերելքին։

Հ. Ղազանչյանի անդրանիկ բեմադրությունը գեղարվեստական ղեկավարի պաշտոնում Ն. Պտուշկինայի Վեցնոցներ պիեսն էր։ Թեման և բարձրացվող հարցերը ժամանակակից էին։ Ռեժիսորը շեշտադրումը դնում էր հիմնական խնդրի վրա՝ մարդկային հարաբերությունները ճգնաժամի պարագայում։

2004թ. ներկայացվել են Հ. Ղազանչյանի երեք նոր բեմադրույթունները՝ Ա. Վամպիլովի «Ավագ որդին», Ր. Շարտի «Կնոջս անունը Մորիս է», Մ. Ադամյանի «Մահապարտը», Զ. Տատինցյանի ջանքերով վերականգնվել է «Ուղիղ հարյուր համբույր» ներկայացումը։

2005թ. արդեն իսկ աչքի է ընկել իր բեղունությամբ։ Վերականգնվեց Յ. Ստելմախի «Զգուշացիր առյուծից» ներկայացումը /ռեժ.՝ Հ. Ղազանչյան/, Արմեն Սանթրոսյանի հեղինակությամբ և բեմադրությամբ ներկայացվեց «Հրաշագործ սրինգը» գործը։

Թատրոնը ներկայացրեց նաև Հայոց Եղեռնի 90-ամյակին նվիրված երեք գործ՝ Հ. Ղազանչյանի բեմադրությամբ Ռ. Կալինոսկու «Հրեշը լուսնի վրա» և Մ.

Ադամյանի «Մեծ Եղեռն» ստեղծագործությունները և Մ. Խերանյանի «Շխոնց Միհրանը» /բեմականացումը և բեմադրությունը Ե. Խերանյանի/։

Բացի վերը նշվածից հատկապես նշանակալից է Հակոբ Ղազանչյանի օրոք թատրոնի հաջողությունը միջազգային բազմաթիվ փառատոններում։

Այսպես. 1997թ Կոստրոմայի «Արծաթյա նավակ», «Նամակներ պատանեկության կայարաններից» /Գլխավոր մրցանակ/

1997թ Պլովդիվի «Բեմը խաչմերուկում», «Անտիգոնե»

1998թ Մոսկվայի «Սկիզբը», «Անտիգոնե»

2000թ Կիևի «Կիև տրավնևի», «Համլետ»

2000թ Կերչի «Բոսպորյան խաղեր», «Անտիգոնե» /Գլխավոր մրցանակ /

2000թ Լվովի «Ոսկե Առյուծ», «Քաջ Նազար»

2001թ Կերչի «Բոսպորյան խաղեր», «Ամպեր» /Գլխավոր մրցանակ/

2003թ Մոսկվայի «Ա.Պ. Չեխովի անվ միջ. թատերական փառատոն», «Ամպեր»

2005թ Իրանի «Ֆաջր միջազգային թատերական փառատոն», «Անտիգոնե»

2005թ Կիպրոսի «Անտիկ դրամայի միջ. թատերական փառատոն», «Ամպեր»

Նման բարձր կարգի փառատոններում պատվով ներկայացնելով հայ թատրոնը՝ ՊՀԹ ստանում է միջազային ճանաչում՝ արժանանալով օտարազգի հանդիսատեսի համակրանքին և գովասանքին։ Աշխարհի տարբեր բեմերում հայ դերասաններին ողջունել են ոտնկայս՝ բուռն ծափահարությունների ներքո։


[խմբագրել] Արտաքին հղումներ

Պատանի հանդիսատես թատրոնի լուսանկարն արբանյակից Վիքիքարտեզում