Բաղդասար Դպիր
Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գրիգորյան, Կեսարյան, Կոստանդնուպոլսեցի (1683 - 1768, Կ. Պոլիս), հայ բանաստեղծ, երաժիշտ, գիտնական, կրթական-լուսավորչական շարժման գործիչ, հրատարակիչ։
[խմբագրել] Կենսագրություն
Սովորել է Կ. Պոլսի մասնավոր վարժարանում։ 1741-ին գլխավորել է Գումգափուի մայր դպրատունը։ Բաղդասար Դպիրը մեծապես նպաստել է հայ նոր բանաստեղծության զարգացմանը («Տաղարան փոքրիկ Պաղտասար Դպրի ասացեալ զանազան գունով», 1723)։ Նրա գիտական ժառանգությունից մեզ են հասել «Պարզաբանութիւն քերականութեան կարճառօտ և դիւրիմաց», «Օրինակք բարևագրաց», «Գիրք քերականութեան», «Համառոտ մեկնութիւն տրամաբանութեան», «Ժամանակագրութիւն» և այլ երկեր։
Բաղդասար Դպիրը դասավանդել է հայոց լեզվի քերականություն, երաժշտություն։ Կ. Պոլսի դպրոցների համար 1736-60-ին կազմել և հրատարակել է մայրենի լեզվի քերականության դասագրքեր (գրաբար և աշխարհաբար)։ 1720-60-ին մասնակցել է Կ. Պոլսի գրակ-հրատարակչական աշխատանքներին. կազմել է հայագիտական գրքերի գիտահամեմատական բնագրեր, խմբագրել պատմական, փիլիսոփայական, աստվածաբանական գրքեր։
Բաղդասար Դպիրը ստեղծագործական որոշակի վերաբերմունք է ցուցաբերել հայ հին գուսանական ու եկեղեցական, ինչպես և իր ժամանակակից արևելյան ու աշուղական երգարվեստի նկատմամբ։
Բաղդասար Դպիրից մեզ հասած «Ի նընջմանէդ արքայական» (1707) տաղում զուգակցվում են հայ նոր աշուղական ու հին եկեղեցական դասական երաժշտության մի քանի գծեր։