Չեզոք հայացքով

Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Սուրբ Արիստակես Հայրապետ 264-333

Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի կրտսեր որդին է, ծնված Կեսարիայում 264 թվականին: Մանկությունից իր, իսկ կենսագրի բառերով, «Ըստ աստուածագործ ծառայության սնեալ էր» (Ագաթանգեղոս, 636, [§859] ), այսինքն` աստուածապաշտական ծառայության համար դաստիարակված: Վաղ երիտասարդությունից հետևեց ճգնողական կյանքի. «Մենակեաց լեռնակեաց կրօնս մտեալ» այսինքն միայնակ, լեռնաբնակ կրոնավորական կարգի մեջ մտած էր իրեն ենթարկելով քաղցի, ծարավի, տքնության և «բանջարաճաշակ և խարազանազգեստ» կենցաղի` Նիկոմաքոս ճգնավորի առաջնորդությամբ: Երբ դարձավ չափահաս ու հոգևոր կատարելության բոլոր կանոններին տիրացավ, ունեցավ աշակերտների իր խումբը: Հաղթահարեց ամեն տեսակ փորձություններ և ինքնազրկանքները «կամայական քաջությամբ տարեալ», «լուսավորեալ և պայծառացեալ» հոգեվիճակի հասավ: Ըստ Ագաթանգեղոսի, նա նախքան եկեղեցական ասպարեզ մտնելը արդեն հասել էր կրոնավորական օրինակելի հոգևոր կատարելության: Քանի որ Սբ. Գրիգոր Լուսավորիչը հաճախ կբացակայեր իր հայրապետական նստավայրից` երկրի ծայրամասերում կքարոզեր Աստծո խոսքը և ճգնակյաց կյանք կվարեր: Տրդատ թագավորը հաշվի առնելով այս ամենը, մարդ ուղարկեց Արիստակեսի հետևից: Երբ նրան ներկայացվեց թագավորի հրավերը, Արիստակեսը չէր ուզում հեռանալ իր մենաստանից մինչև որ քրիստոնյաների բազմությունը նրան համոզեցին, որ «Աւելի լավ է, որ Աստուծո մշակութեան գործին նուիրուիս, քան մենակեաց անապատական կեանքին»: Ուստի Արիստակեսը հետևեց Տրդատ թագավորի պատվիրակներին: Երբ հասան Հայաստան, թագավորի հետ միասին փնտրեցին Գրիգոր Լուսավորչին և գտան նրան Դարանաղյաց գավառում` Մանեայ Այր կոչված ճգնարանում: Եվ Տրդատը խնդրեց Լուսավորչին, որպեսզի նա իր երկու որդիներին` Արիստակեսին և Վրթանեսին ձեռնադրի եպիսկոպոս: Այս կապակցությամբ Օրմանյանը կվկայի որ. «Ընդհանուր փափաքին վրայ, Արիստակես, իբրև ավելի հոգևորական անձ, մեծ եղբօրմեն առաջ եպիսկոպոսութեան»։