Երվանդ Քոչար
Վիքիփեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քոչար (Քոչարյան) Երվանդ Սիմոնի (27.6.1899, Թիֆլիս–22.1.1979, Երևան), հայ սովետական նկարիչ–քանդակագործ։ ԽՍՀՄ ժողովրդական նկարիչ(1976)։
[խմբագրել] Կենսագրություն
1918–ին ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը։ 1915-18–ին,, միաժամանակ, սովորել է Գեղարվեստը խրախուսող կովկասյան ընկերության նկարչության դպրոցում, 19158–ին՝ Մոսկովյան Ազատ գեղարվեստական արվեստների վերջին կուրսում։ 1919–ին, ավարտելով ուսումը, վերադարձել է Թիֆլիս, նկարչություն է դասավանդել տեղի հայկական դպրոցներում, բացել իր առաջին անհատական ցուցահանդեսը։ 1921–ին դասավանդել է Թիֆլիսի բարձրագույն պետական տեխնիկական արվեստանոցներում։ 1919–22–ին են ձևավորվել և դրսևորվել նրա արտիստական խառնվածքի հիմնական գծերն ու նախասիրությունները՝ ռացիոնալիզմ, ուժեղ, զգայական ձգտում դեպի պլաստիկ ծավալային ձևը, սիմվոլիկ մտածելակերպ, որոնք բնորոշ են մնացել ողջ ստեղծագործությանը։ 1922-ին Քոչարը մեկնել է արտասահման, Եղել Կ.Պոլսում, Վենետիկում, ուր ստեղծած մի քանի դիմաքանդակների համար արժանացել է արծաթե մեդալի։ Այդ շրջանի նրա ստեղծագործությունը ներառնում է կուբիզմի, սիմվոլիզմի, ֆուտուրիզմի, մետաֆիզիկական նկարչության, սյուրռեալիզմի, էքսպրեսիոնիզմի հոսանքների ազդեցությունը, նրանց ոճական–ձևական հնարների համադրումը։ 1936–ին վերադարձել է հայրենիք, ընդունվել Հայաստանի նկարիչների միության շարքերը և մասնակցել տեղական ու միութենական ցուցահանդեսների։ Պահպանելով նորարարական որոշ ձևամիջոցներ, առաջնակարգ նշանակություն է տվել բովանդակությանը, պատկերվողի կոնկրետ անհատական նկարագրի ու ներաշխարհի բացահայտմանը։ 1944-45–ին նկարչություն է դասավանդել Երևանի թատերական և պոլիտեխնիկական ինստիտուտներում։ Քոչարը բազմաժանր, բազմազան տեխնիկայով աշխատող արվեստագետ էր։ 1948–ին մոմաներկերի գյուտի համար ԽՍՀՄ Մինիստրների խորհրդին առընթեր Գյուտերի և հայտնագործությունների կոմիտեից ստացել է հեղինակային վկայագիր։ Նրա անունով է կոչվում Երևանի փողացներից մեկը։ Քոչարի արվեստը իր մեջ ներառում է համաշխարհային հին ու նոր արվեստի, ինչպես և ժամանակակից նորարարական ուղղությունների շատ գծեր ու սկզբունքներ, սինթեզում հայ արվեստի հետ, և չնայած ոճական ու ձևական կողմերի և, միջոցների բազմազանությունն ու հարստությունը, մնում է ռեալիստական ամուր հիմքի վրա։
[խմբագրել] Ստեղծագործություններ
Նկարներ՝ «Կշռաքարերով նատյուրմորտ»1918, «Ջութակ»1919, «Ձվաձև նատյուրմորտ»1920, «Ըմպանակով կինը»1920, «Նկարչի մոր դիմանկարը»1919, «Դե պրոֆունդիս»1919, «Ղազարոսի հարությունը»1923, «Տեսիլք»1924, «Սրճարան»1925, «Սիրահարներ»1926, «Բանաստեղծը»1924,«Ընտանիք–սերունդներ»1925, «Մանիկի դիմանկարը»1946, «Կոմիտաս»1946, «Նիզամին որդու հետ»1953։ Քանդակներ՝ Մ.Գորկի- գիպս, 1936, Շ.Ռուստավելի- կրաքար, 1937, Ա.Պուշկին- գիպս, 1937, Նիզամի- գիպս, 1940, Հ.Աբելյան-գիպս,1943, Խ.Աբովյան- գիպս, 1945, Անանիա Շիրակացի-գիպս,1952, Մեսրոպ Մաշտոց- գիպս, 1952, Մ.Նալբանդյան–գիպս, 1954, «Զվարթնոցի արծիվը»- բրոնզ, 1955, «Սասունցի Դավիթ»–պղինձ, 1959, «Վարդան Մամիկոնյան»– պղինձ, 1975։