Emotiv Sproochastellungen

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Mat emotive Sproochastellungen sinn déi individuell emotional Astellungen zu enger Sprooch, respektiv zu der jeeweileger Kultur, gemengt. D’Aart a Weis wéi een eng Sprooch empfënnt, hänkt also net eleng vun der Sprooch selwer of, mee vun allem wat déi Sprooch betrëfft, wéi d’Leit, d’Geschicht, asw.

[Änneren] Beispill Lëtzebuerg

Zu Lëtzebuerg, e Paradebeispill vu Méisproochegkeet, gëtt een haaptsächlech matt zwou Sprooche konfrontéiert, Däitsch a Franséisch, mëttlerweil kéint een Englesch och dozou zielen. Zu deene jeeweilege Sproochen huet ee gewëssen Astellungen: a bestëmmte Beräicher hëlt een éischter déi eng Sprooch wéi déi aner.

Sou benotzt den duerchschnëttleche Lëtzebuerger séng Mammesprooch haaptsächlech an der oraler Kommunikatioun mat anere Lëtzebuerger. Lëtzebuergesch ass och en Zeeche vun nationaler Identifikatioun. Woubäi déi zwou aaner Sproochen, Däitsch a Franséisch, virun allem der geschriwwener Sprooch déngen. Hei kann eng zousätzlech Ënnerdeelung gemaach ginn: Däitsch steet dacks bei privater Kommunikatioun an och fir d'Ofsecherung vum Verständnis am Virgrond. Franséisch gëtt haaptsächlech a wirtschaftlechen, kulturellen an politesch-ëffentleche Beräicher gebraucht. Dës zwou Sprooche sinn also, am Géigesaz zum Lëtzebuergeschen, reng Funktiounssproochen.

Wat déi emotiv Sproochastellungen zu deenen eenzelnen Gebrauchssproochen zu Lëtzebuerg ubelaangt, sou gëtt dem Franséischen weiderhinn e gewësse Prestige zougeschriwwen. Et ass vun Ufank un d’Sprooch vum lëtzebuergesche Gesetz. De Fait, datt d’Majoritéit vun de Lëtzebuerger d’Juristen an d'Amtsfranséisch als immens komplizéiert empfannen, beleet datt Franséisch weiderhinn als Sprooch vun der ieweschter Gesellschaftsklass ugesi gëtt.

Franséisch gëllt trotz, oder eben wéinst, senger Komplexheet als chic. Sou ass d’Bereetschaft vun de Lëtzbuerger, hir Franséischkenntnesser ze verbesseren, méi grouss ewéi fir dat Däitscht. Daat bedeit natierlech och gläichzäiteg, datt déi eege Franséischkenntnesser méi schlecht beuerteelt ginn ewéi déi eegen Däischkenntnesser.

Dobai kënnt datt Franséisch als d'Schrëftsprooch vun der Administratioun ugesi gëtt. Dat léist sech gutt um Beispill vu Formulairen erkennen, obwuel déi meeschtens bilingue sinn (Däitsch, Franséisch). De Prestigevirspronk vum Franséischen ass zu Lëtzebuerg esou grouss, datt déi meeschte Leit d'Formulairen op Franséisch ausfëllen, obwuel déi wéinegst virdrunn ausschléisslech de franséischen Text gelies hunn. Dat léist sech erëm doduerch erklären, datt d’Lecture vun administrative Bréiwer a Formulairen an der franséischer Versioun als immens schwéier empfonnt gëtt an dofir deen däitschen Text als Ofsecherung vum Verständnes mattgelies gëtt.

Wéini wat fir eng Sprooch benotzt gëtt, hängt natierlech och vum Gespréichspartner of, deen ugeschwat soll ginn. Hëlt een d’Beispill vun Zeitungsannoncen – e Beräich wou ëmmer méi dat geschriwwent Lëtzbuergesch ugewennt gëtt – sou steet hei d’Fro „Wie wëll ech matt ménger Mattdeelung uspriechen, respektiv net uspriechen?“ un éischter Plaz. Gëtt zum Beispill eng Haushaltshellëf iwwer eng däitsch oder lëtzebuergesch Annonce gesicht, gi vu viereran all Francophones ausgeschloss.

Och wa Franséisch am Grousse Ganzen eng Prestigestellung anhëllt, sou gëtt et ee Beräich, an dem d’Verwennung vum Franséischen als lästeg empfonn gëtt, an zwar wier dat an der Gastronomie (hei sief d’Stad Lëtzebuerg an d’Spëtzegastronomie ausgeschloss).

[Änneren] Literatur zum Thema

  • Fröhlich, Harald: Hierarchisierung und Kategorisierung im sprachrelevanten Alltagswissen-Anmerkungen zur soziolinguistischen Situation Luxemburgs, in: Dahmen, Wolfgang, Günter Holtus, Johannes Kramer, Michael Metzeltin, Christian Schmitt, Otto Winkelmann (Hg.): Germanisch und Romanisch in Belgien und Luxemburg-Romanistisches Kolloquium VI, Tübingen: Gunter Narr Verlag 1992, S. 188-202


[Änneren] Linken