Johann Hieronymus Schröter

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Johann Hieronymus Schröter
Johann Hieronymus Schröter

De Johann Hieronymus Schroeter, gebuer den 30. August 1745 zu Erfurt, a gestuerwen de 29. August 1816 zu Lilienthal bei Bremen war en däitschen Jurist, Beamten an Astronom. Hien huet Observatioune vu Planéiten duerchgefouert, detailléiert Moundkaarte gezeechent an huet grouss Spigelteleskope gebaut. Dee vun him opgeriichten Observatoire zu Lilienthal war mat deem gréissten Teleskop vun Europa ausgestatt.

[Änneren] Säi Liewen

De Schroeter gouf als Jong vun engem Jurist gebuer. De Schroeter hat erréicht néng Joer, wou säi Papp gestuerwen ass. No Ofschloss vu senger Schoulausbildung huet hien am Joer 1762 an der Universitéit Erfurt d’Studium vun der Theologie ugefaangen. Doniewent huet hie sech fir Musek an Astronomie interesséiert. Am Tuerm vun der Schottenkierch war e klengen Observatoire mat engem Teleskop ageriicht ginn. Hei huet hie mat senge Frënn Himmelsobservatiounen gemaach.

1764 wiesselt de Schroeter an d’Universitéit Göttingen fir Rechtswëssenschaft ze studéieren. Am Joer 1767 huet hie säi Studium ofgeschloss an huet eng Lafbunn als Beamter ugefaangen.

1777 gouf hien als Sekretär vun der „Kinniklecher Kummer“ no Hannover versat. Duerch seng Interessen un der Musek léiert hien d’Famill vum Isaak Herschel kennen. Deem säin zweete Jong, de Wilhelm Herschel, war als Museker no England gaangen a betätegt sech do an der Tëschenzäit als Astronom.

Duerch d’Berichter vum Herschel senger Geschwësteren inspiréiert, huet sech de Schroeter selwer erem der Astronomie zougedréit. Am Ufank huet hie sech en Teleskop bei engem Optiker ausgeléint. Duerch d’Vermëttlung vum Dietrich Herschel huet hie sech 1779 en Achromat vum John Dollond mat 5 cm Ëffnung an enger Brennwäit vu 91,5 cm ugeschaaf. Dann huet hien ugefaangen mat Observatiounen vun der Sonn, dem Äerdmound an de Planéiten. D’Entdeckung vum Uranus am Joer 1781 duerch de Wilhelm Herschels huet de Schroeterdozou bruecht, systematesch an intensiv Himmelsobservatiounen duerchzeféieren.

Am Mee 1782 gouf de Schroeter no Lilienthal bei Bremen versat, wou hien eng Plaz als Beamten ugeholl huet. Dës Tätgkeet huet him genuch Zäit gelooss, fir sech der Astronomie hin ze ginn. Am Gaart huet hien een einfachen Observatoire opgeriicht. Am Joer 1784 baut hie sech e Spigelteleskop mat 12 cm Ëffnung an enger Brennwäit vun 122 cm. De Spigel an aacht Okulare hat him de Wilhelm Herschel aus England geschéckt. D’Resultater vu sengen Observatiounen iwwer Äerdmound a Venus publizéiert de Schroeter a Fachzäitschrëften.

1786 huet de Schroeter weider Baudeeler vum Herschel kritt, mat deenen hien e Spigelteleskop mat 16,5 cm Ëffnung a 2,14 Brennwäit baut. Am Gaart huet hie sech dann een zweestäckegt Observatoire baue gelooss. Hie verfaasst Aarbechtspläng fir systematesch Ënnersich vu Sonn, Mound, Venus, Mars Jupiter Saturn, Duebelstäre, Verännerlech Stäre a niwweleg Objeten.

Am Joer 1788 riicht de Schroeter am Gaart een zweeten Observatiounspubkt op, a nennt en "Urania-Tempel".

1792 mécht hien d’Bekanntschaft vum Professer Johann Gottlieb Friedrich Schrader vun der Universitéit Kiel. An dëser Zäit vergréisserten déi Zwee, zesummen mam Schroeter sengem Gäertner Harm Gefken, d’Verfahren fir Produktioun vu Teleskopspigelen, déi deemools nach aus Metall bestaanen hunn. Fir eng besser Reflexioun ze kréien dämpten si eng Schicht vun Arsen op d’Legierung vu Koffer an Zënn op. Et entstongen Teleskope mat ganz gudden Ofbildungsleeschtungen, wéi en Instrument mat 24 cm Ëffnung.

De Schroeter war e kritesche Mënsch an huet seng selwer gebauten Teleskopen stänneg verbessert.

Am Joer 1794 stellt hien e „Riseteleskop“ fäerdeg, dat iwwer 50,8 cm Ëffnung an 8,25 m Brennwäit besëtzt. Et gouf virun allem fir d’Observatioun vun der Nuetsäit vum Äerdmound, der Registréierung vu Niwwelen a Stärekéip an de Planéiten bei Dagesliicht agesat. Duerch dëst Teleskop ass de Schroeter berèhmt ginn an hie krut Besuch vun Astronomen, héigen Staatsbeamten a vun der Militär.

Mam Franz Xaver von Zach an dem Heinrich Wilhelm Olbers grënnt hien 1800 zu Lilienthal d’Astronomesch Gesellschaft, fir d’Verbreedung vu Wëssen an Entdeckungsdaten ze begënschtegen. Den éischte President vun der Gesellschaft gouf de Schroeter.

Vun 1799 un, geet d’Gehalt vum Schroeter net méi duer fir den Ënnerhalt vum Observatoire a sengen Publikatiounen. E verkeeft dofir déi ganz Ausrüstung un den englesch-hannoveranesche Kinnik George III., woubäi d’Instrumenter zu Lilienthal bliwwe sinn. De Schroeter huet dofir 1200 englesch Guineen (Wert haut ongeféier 150.000 Euro), eng Rent vun 300 Talern an 200 Taler fir den Ënnerhalt vun engem „Observatoire-Inspekters“ kritt. Nom Schroeter sengem Doud goungen d’Instrumenter un d’Universitéit Göttingen.

[Änneren] Um Spaweck