FN Herstal

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

D'Portal vun FN zu Herstal
D'Portal vun FN zu Herstal

D' Fabrique Nationale d'Armes de Guerre ass eng Manufaktur zu Herstal an der Provënz Léck. Obschons si haaptsächlech als Waffefabréck bekannt ass, huet si am Laf vun hirer Entwécklung ënner anerem och Vëloen a Motorieder gebaut, an huet sech zënter 1919 fir d'Aeronautic intresséiert. Aus dësem Intressegebitt huet sech spéider Techspace Aero entwéckelt, eng héich qualifizéiert Firma déi Prezisioundeeler fir d'Rakéit Ariane liwwert, an déi am Ufank en Departement vun FN war.

Inhaltsverzeechnis

[Änneren] Geschicht

D'Grënnung vun FN fällt an eng Zäit, an deeër am Lécker Raum d'Industrie e groussen Opschwonk erlieft huet. Zu Seraing bei Léck goufen déi éischt belsch Lokomotive gebaut, an enger Fabréck déi den Numm vum Floss Meuse, ugeholl hat. De Zénobe Gramme huet och ëm déi Zäit (1869), den Dynamo erfonnt.

Am Joer 1888 war dunn eng Commande vun dem belsche Staat, deen säi Waffenarsenal erneiere wollt, d'Ursaach vun der Grënnung vun FN.

Dëst koum awer net vun ongeféier. Schonns 1520 hat de Lécker Erfinder Sébastien de Corbion déi éischt Pistoul gebaut. Wéi dunn d'Industrialiséierung sech weider entwéckelt huet, ass Produktioun an allen Domänen, am Dall vun der Meuse wou d'Waasserkraaft konnt genotzt ginn, séier an d'Luucht gaangen. Och déi Lécker Armurieren hu vun dëser Entwecklung profitéiert. D'Masseproduktioun ass méi einfach ginn, an ausser datt se sech ëm d'Verschéinerung vun de Waffe bekëmmert hunn, (déi Lécker Ciseleuren hunn um héchsten Niveau geschafft), hunn se och alles dru gesaat fir prezis an zouverlässeg Schosswaffen ze produzéieren.

Sou koum et datt tëscht 1775 a 1783 zur Zäit vum amerikaneschen Onofhängegkeetskrich zu Léck iwwer 200.000 Gewierer fir den Export an Amerika gebaut goufen.

Während der franséischer Revolutioun an de Kricher déi dë mat sech bruecht huet sinn Staatswaffemanufakturen net méi mat produzéieren nokomm, sou datt si hu misse Commanden un de Privatsecteur weiderginn. Dëst konnt awer nëmme gemaach ginn andeems si d'Iwwersiicht behalen hunn, douerch datt si d'Critèren no deenen d'Waffen hu misse gebaut ginn permanent kontrolléiere konnten.

Sou huet missen zënter 1794 all Waff déi gebaut gouf, der Agence de vérification militaire presentéiert ginn. En Decret vum Napoléon am Joer 1810, huet bestëmmt datt all Waff misst éier se ka verkaaft ginn, op e Préifstand kommen.

1846 huet en arrêté royal dës Aufgab engem ëffentlechen Institut, dat vun de Fabrikante geréiert gouf, iwwerginn. De Status vum Banc d'épeuves gouf duerch e Gesetz vun 1888 definéiert a säi Sëtz gouf op Léck verluecht, wou en haut och nach ass, an zoustänneg ass fir all Waff déi an der Belsch an zu Lëtzebuerg verkaaft gëtt.

Wéi dunn de belsche Staat 1888 bei de Lécker Waffeproduzenten eng Commande vun 150.000 Repetitiounsgewierer gemaach huet, hunn déi sech am Joer duerno zesummegeschloss an d' Fabrique Nationale d'Armes de Guerre (FN) gegrënnt.

Si hunn dunn am Ufank ënner Lizenz de Mauser gebaut, eng Entwécklung vun de Mauser Waffenwerke (Ludwig Loewe & Cie).

No verschiddeneMeenungverschiddenheeten, huet dunn dës Firma, déi eng vun de Gréissten déizäit an Europa war, FN komplett iwwerholl.

[Änneren] 1896

Vun 1896 un huet FN sech an d' Vëloskonstruktioun lancéiert, eng Aktivitéit déi drësseg Joer dauere sollt. Am bekannste war de Vëlo oni Kett, deen déizäit an der Belsch zum Equippement vun de Polizisten an de Bréifdréier, gehéiert huet.

[Änneren] 1897, vum Vëlo bei d'Pistoul

De Browning-Logo virun der Part vun FN
De Browning-Logo virun der Part vun FN

Am Joer 1897 huet FN den Directeur Commercial an Amerika gescheckt fir datt hie sech sollt iwwer d' Perfektiounen informéieren déi do an der Vëloskonstruktioun gemaach goufen. Op dëser Rees huet hie Bekanntschaft mat dem John Moses Browning gemaach, deen eng hallefautomatesch Pistoul erfonnt hat. Véier Méint no senger Rees, de 17. Juni 1897, gouf e Konkrakt mat der amerikanescher Firma gamaach, an FN konnt ënner Lizenz dës Pistoul am Kaliber 7,65 mm bauen. D'Produktioun ass 1899 ugelaf a bis 1912 war eng Millioun vun dëser Waff gebaut ginn. Eng Weiderentwécklung vun der 7,65 mm Pistoul war, vun 1935 un, den 9 mm Kaliber (Grande Puissance), dee vill Arméien a Polizeicorpsen equippéiert huet.

[Änneren] 1900

Vun 1897 un haten d'Ingenieure vun FN sech scho Gedanken iwwer d'Konstruktioun vu motoriséierte Gefierer gemaach. Sou koum et datt 1900 den Departement Sports gegrënnt gouf, an deem och d'motoriséiert Gefierer mat abegraff waren.

Zwee Joer mé spéit gouf den éischten Auto gebaut. Kuerz duerno koumen d'Motorrieder derbäi. Et goufen och seriewäis Camionen, Autobussen, Trolleybussen a Spezialgefierer fir d'Arméi gebaut.

[Änneren] Waffen déi gebaut goufen

Ausser dem Browning 7,65 mm an dem Browning GP 9 mm huet FN nach de FAL, de P 90, d'Mitrailleuse MAG 58 a Minimi, en hallefautomatescht Gewier vu Browning mat 5 Schëss, an de BAR-Karabiner gebaut.

D'Produktioun vum BAR gouf 1967 lancéiert a bis 2004 war eng Millioun produzéiert ginn. Fir dëst ze feiren an niewebäi och nach e Geschäft ze maachen huet FN zwou commémorativ Série vun 250 Stéck BAR Short Trac calibre .270WSM a Long Trac calibre .30-06 op de Maart bruecht. Dës Waffe waren an enger luxuriéieser Ausféierung an d'Ciselagë goufe vun der Bernadette Romainville crééiert.

Eng enzege Waff (Série one of one) de Karabiner mat der Nummer BAR 1.000.000 déi vum Haaptciseleur vun FN dem Dany Matagne perséinlech gravéiert gouf, an op Basis vun dem BAR MK1 Kaliber .300WM gebaut gouf, ass iwwer eng Stee un deeër just agréeiert Armuriere konnten deelhuele verkaaft ginn. Als Ufankspräis ware 16.000 Euro ugesot.

[Änneren] FN an d'Aeronautik

Schonns 1919 hat FN als Grënnungmember vun der S.A.B.C.A. säin Intressi op dësem Gebitt manifestéiert. Et sollt awer bis 1948 daueren bis se richteg op dësem Gebitt aktiv goufen.

Et war wéi schonns 1888 eng Commande vun der Belscher Regierung an Zesummenaarbecht mat der britescher Firma Rolls Royce déi den Impuls fir dës Aktivitéit geliwwert huet.

[Änneren] Geschichtlech Hannergrënn

Zerstéierung vun der Fabréck duerch V2-Rakéiten, am ganze waren der 27 zu Léck ageschloen, an den technologesche Retard, bedéngt duerch d'Krichsjoeren, hunn e Redémarrage nom Zweete Weltkrich schwéier gemaach. D'Konkurenz déi a grousse Stéckzuele serieméisseg Gefierer gebaut huet, huet och nach derzou bäigedroen datt FN sech nëmme ganz lues eropkrabbele konnt.

Eng nei Chance huet sech du presentéiert wéi déi belsch Force Aérienne an déi hollännesch Koninklijke Luchtmacht hir Spitfirefligeren duerch Düsejeeër ersetze wollten.

[Änneren] De Choix vum Fliger

Eng Gloster Meteor F MK 8 am "Dansk Veteranflysamling"
Eng Gloster Meteor F MK 8 am "Dansk Veteranflysamling"

Zesummen haten déi zwou Arméien décidéiert sech mat Gloster Meteor z'équippéieren. Dëst war e Fliger dee schonns am Krich geflunn war an dat britescht Géigestéck zur däitscher Messerschmitt Me 262 war. D'Hollänner hun de Fliger schonns kannt well am Krich zënter Februar 1945 eng Staffel an Holland stationnéiert war, an der och e puer op enger Base an der Belsch stoungen.

Déi belsch Regierung hat do bei der Decisioun d'Nues vir, an huet sech beim Kontrakt ausgehalen, datt d'Motore vum Typ Rolls Royce Derwent, vun deenen der all Meteor zwéin hat, sollten zu Herstal gebaut ginn.

Et war der gudder Relatioun vun der belscher Exil-Regierung mat de Briten, an der Tatsaach datt belsch Dirigente vun FN déi am Krich zu London waren, do e Bureau opgemaach haten, deen awer vun Englänner gefouert gouf, ze verdanken datt dee Kontrakt esou gelaaf ass.

No engem Besuch bei Rolls Royce am Summer 1948 gouf dunn décidéiert datt déi éischt Motore sollten Enn 1949 geliwwert ginn. Dat war eng grouss Erausfuerderung fir FN, déi wéinegst Techniker konnte genuch englesch an sou huet missen mol Schoul gehaale ginn. D'Divison Moteurs huet mussen nei Gebaier kréien. Dës goufen um Pré Madame oprgeriicht. Eleng fir d'Konzeptioun vun den Aarbechtsmethoden a fir d'Fabrikatioun vum néidegen Handwierksgeschir sinn 37.000 Aarbechtsstonne gebraucht ginn, dovunner 70.000 a Soustraitance baussent der Fabréck.

Ee grousse Retard haten déi Lécker sech selwer ze verdanken. Well hinnen déi englesch Methode bei der Fabrikatioun vum Handwierksgeschir, dat fir de Bau vun de Turbinneschëppen gebraucht gouf, zevill pragmatesch virkoum, hunn se aner Léisunge gesicht. Sechs Méint méi spéit haten se dunn eng Millioun belsch Frangen an déi Sich no bessere Methode gestach an d'Resultat war Null. D'Englänner déi dat matkruten hunn dunn hirem Humor fräie Laf gelooss mat dem Commentaire: With a little effort you can make it impossible.

Dat war awer den eenzegen interne Problem dee während der ganzer Konstruktiounspériod virkoum.

Eng kleng Bremms kruten se awer 1951 nach, duerch dräi wichteg Deeler, déi hinne beim Zesummebau gefeelt hunn, well den engleschen Zouliwwerer Lucas eng Rupture de Stock hat. Dës war bedéngt duerch de grousse Verbrauch vun Ersatzdeeler am Koreakrich.

Dat huet mat sech bruecht datt deelweis iwwer 60 Motoren an de Montagehale stoungen an net konnten ausgeliwwert ginn. FN hut sech du selwer derhannert gesaat fir dës Stécker ze produzéieren. Et waren d'Pompel fir de Brennstoff, e Quantitéitsreegeler, an d' Beschleunigungs-Soupape. Mee just wéi si amstand waren dës Stécker kënnen ze fabrizéieren huet Lucas erëm ufaange mat liwweren. D'Méi war awer net ganz ëmsoss weel si haten doderbäi geléiert héich preezis Deeler hirzestellen, wat sech positiv fir d'Zukunft vun der Firma ausgewierkt huet.

1954 nëmme 5 Joer nodeems d'Produktioun ugelaf war gouf den 9. Dezember den dausenste Motor geliwwert. Déi hollännesch a Belsch Arméi krut am Ganzen 402 Gloster Meteor geliwwert.

De Préifstand vir d'Motore war an dem Fort de Liers deen zum klénge Lécker Festungsrank gehéiert huet, ageriicht ginn. Dëse Site net wäit vu Brialmont ewech louch zimmlech isoléiert an der Gewan, sou datt de Kaméidi kee gestéiert huet, an en hat den Avantage datt en net wäit vun der Fabréck ewech war.

[Änneren] De Programm Avon

En Hawker Hunter
En Hawker Hunter

D'militäresch Operatioune während dem Koreakrich, hate bewisen datt déi europäesch Fligeren zu deenen och de Gloster Meteor gehéiert huet, iwwerlieft waren. Do hunn déi belsch an déi hollännesch Arméi, décidéiert fir sech mat engem neie Jeeër z'equippéieren. D'Wiel ass op en eemoteregen Jet vun Hawker - Siddeley, den Hunter gefall. Dëse Fliger war mat Rolls Royce-Motore vum Tip Avon equippéiert. Et goufen zwéin Tipe vun dësem Fliger. Den F 4 an den F 6. Oofhängeg vun de Versiounen haten dës Motore mat 3.630 kp oder 4.535 kp Schub.

Et war den éischten Iwwerschallfliger um Niveau vum Mier, deen d'belsch an hollännesch Loftwaff krut. Et goufen 112 F 4 an 144 F6 bestallt. Well d'Experienz vum Bau fir Motore fir de Meteor, zur allgemenger Zefriddenheet ausgefall war, krut FN d'Charge fir déi nei Fligere mat dem Avon-Motor z'équippéieren.

Rolls Royce huet doropshinn bei FN 320 Avonmotoren vun der Serie 113, an 315 Motoren vun der Serie 203 bestallt.

Well FN déi éischte Kéier mat dem Handwierksgeschir fir Feinmechanik Léiergeld ginn hat, ass mat Rolls Royce ausgemaach ginn, datt déi de Kompresser sollte liwweren. Den neie Motor hat en Axialkompresser dee méi laang war wéi déi zwéin Zentrifugalkompresseren vum Meteor. Dat huet mat sech bruecht datt d'Wierkbänken hu mussen ëmgebaut ginn. Och de Préifstand zu Liers war net méi grouss genuch, an huet misse, well d'Avon-Motore méi staark waren, a méi eng grouss Quantitéit Loft ausgestouss hunn, ganz ëmgebaut ginn.

Den August 1955 gouf mat der Liwwerung ugefaangen, a bis Januar 1959 goufe pro Mount 13 Motere geliwwert.

D'Kompetenz an déi gentlemen-like Verhandlungsweis vun den Englänner, hunn derzou bäigedroen, datt Problemer sou séier wéi méiglech gereegelt goufen. Vu juritesche Problemer ass ni riets gaangen.

[Änneren] Joren 1959 - 1962

Eng Fouga Magister
Eng Fouga Magister
En Avro-CF 100
En Avro-CF 100

Vun 1959 - 62 gouf et méi roueg bei FN. Well ëmmer manner Meteoren am Déngscht waren, huet praktesch keng Maintenance méi vun dëse Fligermotore musse gemach ginn. D'Produktioun vun den Ersatzmotoren an den Ersatzdeeler fir den Hunter, ass och och op en Enn gaangen. D'Maintenance vun den Avon-Motoren huet zwar nach Aarbecht bruecht, konnt awer d'Firma net ganz auslaaschten.

Fir sech iwwer Waaser ze halen, huet FN nach vun der belscher Loftwaff d'Maintenance vun de Motoren Orenda vun 53 Canuck dei a Kanada kaaft gi waren, ze maache kritt. Derbäi koum och den Entretien vun 45 Marboré-Motoren déi den Trainingsfliger Fouga Magister equippéiert hunn.

Am grousse ganzen hat FN grad esou wéi aner Firmaen an der Belsch ënner der schlechter Economie, an dem sozialen Ëmschwonk vun deene Joren ze leiden. Besser goung et eréischt erëm vun 1962 un, mam Bau vun de Motore fir de Starfighter F 104.

[Änneren] D'Geschäft vum Joerhonnert

[Änneren] Kuckt och

En F 16
En F 16