Uerdinger
Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.
Den Uerdinger war en Autorail, deen um lëtzebuergeschen Eisebunnsnetz gelaf ass.
Besonnesch bekannt war en op klenge Strecken an op der Atert-Linn. Durch säi kuerzen Achsenofstand vu 4,5 m sinn d'Schléi, déi beim Iwwerfueren vun de Schinneverbindungen entstane sinn, zimlech direkt weidergeleet ginn, wat net dat kamoudst Gefiers war. Dat war besonnesch op der Atertlinn ze spieren well do kuerz Schinne louchen (18 m) an déi Linn och net méi ganz gutt ënnerhale war. Op dëser Linn ass den Uerdinger duerfir dacks Stuckeler vernannt ginn. Meeschtens ass e mat enger Remorque agesat ginn. Den Uerdinger, sou genannt nom Numm vun der Fabrik zu Uerdingen, war eng Automotrice mat zwou Achsen a mat engem Dieselmotor.
Duerch säi besonnescht Motorgeräisch krut en an Däitschland de Spëtznumm Roter Brummer. Munneg Leit hunn och Micheline duerfir gesot well a Frankräich en ähnleche Schinnebuss gelaf ass, dee vu Michelin gebaut gi war.
En ass an zwou Versioune gebaut ginn, d'Baurei VT 95 an d'Baurei VT 98. Tëschent 1950 an 1971 sinn am ganzen 1492 Stéck gebaut ginn.
Inhaltsverzeechnis |
[Änneren] D’Waggon-Fabrik Uerdingen
[Änneren] D’Entwécklung vun den Uerdinger
Wéi déi kleng Niewebunnen an Däitschland net méi rentabel genug waren ass d’Iddi opkomm fir Stroossegefierer, déi amstand waren bëlleg vill Leit ze transportéieren, op d’Schinnen ze setzen.
[Änneren] Konzept
Den zwee-achsegen Autorail sollt an ekonomescher Hisiicht mat den Autobuse vun der Strooss duerch seng niddreg Uschafungs- a Betriibskäschten konkuréieren. Et gouf besonnesch Wert geluegt op wéineg Gewiicht a gudd Lafeegeschaften. E sollt staark genuch si fir eng liicht Remorque kënnen ze zéien.
D’Firma Waggon-Fabrik Uerdingen huet hiren éischten Schienenomnibus Leichtbauart schon 1933 op der Berliner Automobil-Ausstellung presentéiert. Well en awer ze deier war ass nëmmen een gebaut a verkaaft ginn.
1949 huet déi nei gegrënnten DB (Deutsche Bundesbahn) d’ Waggon-Fabrik Uerdingen chargéiert e liichten Autorail ze entwéckelen. No nëmmen 8 Wochen konnt Uerdingen eng Offerte maachen. D’ DB huet direkt 10 Stéck a 5 Remorquen bestallt, déi als Prototyp-Versioun (VT95 9.. an VB140 7..) geliwwert goufen.
[Änneren] D'CFL an d'Uerdinger
Nodeems d'CFL mat de véierachsegen De Dietrich-Autorailen, déi op den Niewestrecken agesat goufen, gutt Erfarunge gamaach haten, hu fir d'Zäit ausser dem Beruffsverkéier nach Transportmëttele gefeelt.
Am Laf vum Joer 1950 huet d'CFL e Cahier de charges ausschaffe gelooss fir zéng liicht Autorailen mat Dieselmotoren mat zéng Bäiween. Um Enn vum Joer gouf e franséischen an en däitschen Autrail um lëtzebuergesche Schinnennetz agesat.
D’CFL huet liicht, zwee-achseg Autorailen gebraucht, déi präiswert unzeschaafen, bëlleg am Ënnerhalt sollte sinn a flexibel konnten agesat ginn. Si wollten doduerch 8 Dampmaschinnen, 29 Persouneween an 8 Fourgonen ersetzen.
D’Waggonfabrik Uerdingen huet den CFL am Dezember 1950 en zweedeelegen Autorail zur Verfügung gestallt fir Testfahrten. Dësen Test war dermoossen positiv dass d’CFL, no nëmmen 2 Deeg, 10 kuerz VT 95 (Autorail) an 10 VB (Remorque) bestallt hunn. Sou war et net d’ Deutsche Bundesbahn (DB), mee d’ CFL, déi déi gréisst Commande vun den Uerdinger-Prototypen gemeet huet.
[Änneren] Prototyp VT95, wéi en zu Lëtzebuerg gelaf ass
[Änneren] Karosserie
D’Karosserie gouf aus engem zesummegeschweesste Stoolgerëpp, daat mat Liichtmetallblecher (Daach a Säitewänn) verkleed war, fabrizéiert. De Buedem war aus Wellblech. Als Puffer goufen liicht Stousspufferen an als Kupplung (Attelage) déi aus dem Stroosseverkéier bekannten Unhängerkupplung mat enger Kuppelstaang agebaut.
[Änneren] Intérieur
Op de Wellblechbuedem koum vir d’éischt eng Isolatiounsschicht, durno eng Sperrholzplack an dann Lino. D’Säitewänn waren aus Sperrholztafelen aus poléiertem Limbaholz, de Plafong aus Sperrholzplacken. D’Fensteren waren aus Spijelglas. Op den zwou Längssäiten war en Gepäcknetz. Déi zwou Diren waren zweeflijelech a si vun Hand op an zou gemach ginn. Als Sëtzer goufen gepolstert Bänken mat schwenkbare Récker agebaut. Doduerch konnt een d’Récker ëmklappen soudass een ëmmer a Fahrtrichtung konnt sëtzen. Et waren 41 fest Sëtzplaazen an 2 mol 3 Klappsëtzer agebaut an 26 Stéiplaazen virgesinn. An all Won war e WC vun nëmmen 1,10 x 0,80 Meter. D’Kabinn ass duerch eng Killwaasserheizung gehëtzt ginn. Op all Enn vun der Kabinn war e Sëtz fir de Maschinist, deen ëm 180° Grad konnt gedréint ginn an doduerch als Passagéiersëtz konnt profitéiert ginn.
Am Unhänger waren 6 Reie mat zesummen 30 feste Sëtzer an eng 4-sëtzeg Bänk op engem Enn vum Won. Um aneren Enn war e WC an e Gepäckraum vun 7,5 m2 mat 6 Klappsëtzer ënnerbruecht. Duerch déi méiglech 46 Stéiplaazen (21 am Persouneraum, 25 am Gepäckraum) konnt d’Remorque bis 80 Persoune faassen.
[Änneren] Chassis
De Chassis war aus U-Profil zesummegeschweesst mat diagonale Verstäerkungen. D’Achse goufe mat Rollelager a Blaatfiederen geliwwert. D’Rieder haten en Duerchmiesser vun 900 mm. Op de Kappsäiten waren Schinneraumer aus 50 mm Stoolrouer ugeschweest.
[Änneren] Motor a Boîte
Als Motor war e 6-Zylinder Diesel mat Waasserkillung vu Büssing (Typ U9) agebaut, deen 110 PS bei 1.800 Emdréiungen/Minutt geleescht huet. Als Boîte gouf op en „Elektromagnetgetriebe“ mat 6 Gäng vun der „Zahnradfabrik Friedrichshafen“ (Typ 6 E-75) zeréckgegraff.
[Änneren] Bremsen
Den Uerdinger gouf mat enger Drockloftbrems vu Knorr (RV 453) mat Scheiwebremsen (op all Achs war eng Bremsscheif). D’Drockloft gouf vun engem Westinghouse-Kompresser, dee mat Käilrimmen vum Motor gedriwwe gouf, produzéiert. D’Handbrems huet och op d’Scheiwebrems gewierkt.
[Änneren] Elektresch Installatioun
D’Beleuchtung vun der Kabinn, d’Scheinwerfer, d’Kontrollinstrumenter an d’Gangschaltung si mat 12 Volt fonktionnéiert, déi vun enger Bosch-Dynamo an zwou 12-Volt-Batterien vu je 162 Ah produzéiert goufen.
[Änneren] D'Nummeren
- Déi zéng Autoraile kruten d'CFL-Nummeren Z 151 bis 160 an
- d'Remorquen Z 1051 bis 1061
[Änneren] D’Uerdinger haut
Den CFL hat 11 Stéck kaaft. Een dervun, den 151, kann een erëm am Fond-de-Gras gesinn, wann e fäerdeg restauréiert ass. En zweeten, dee baugläich ass wéi dem CFL säin 161, leeft beim Train 1900 ënnert der Nummer 551.669.
[Änneren] Linken
[Änneren] Kuckt och
[Änneren] Um Spaweck
- Tramen an Autorailen vun Uerdingen zu Lëtzebuerg
- D'Geschicht vun der Baurei VT 95
- Der Nebenbahnretter
- Bilder der VT98 (BR 798) in der Europäischen Eisenbahnbildergalerie
- Bilder der VT95 (BR 795) in der Europäischen Eisenbahnbildergalerie
- Roter Brummer Umfangreiche Darstellung der deutschen Schienenbusse
- zum Ulmer Spatz