Roude Ris

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Hertzsprung-Russell-Diagramm: Absziss: Faarwenindex Ordinat: absolut Hellegkeet 0, Ia, Ib: Iwwerrisen, II: Hell Risen , III: Risen , IV: Ënnerrisen , V: Haaptsequenz (Zwergen) , VI: Ënnerzwergen , VII: Wäiss Zwergen
Hertzsprung-Russell-Diagramm:
Absziss: Faarwenindex
Ordinat: absolut Hellegkeet
0, Ia, Ib: Iwwerrisen, II: Hell Risen , III: Risen , IV: Ënnerrisen , V: Haaptsequenz (Zwergen) , VI: Ënnerzwergen , VII: Wäiss Zwergen

E Roude Ris ass e Stär mat enger grousser Ausdeenung an – am Vergläich zu anere Stäre vun der Haaptrei – relativ niddreger Temperatur. Beispiller heifir sinn den Aldebaran, am Stärebild Taurus, an den Arcturus.

Inhaltsverzeechnis

[Änneren] Eegeschaften

Duerch déi niddreg Temperature vun 2000 bis 3500 Kelvin läit de Maximum vu senger Schwaarzkierperstrahlung am roude Faarweberäich, entspriechend der Spektralklass M souwéi de seelene Klassen R, S an N. Opgrond vu senger Ausdeenung an domat verbonnener grousser Uewerfläch ass déi ofgestrahlte Liichtquantitéit an domatter d’Liichtkraaft héich, sou datt e roude Ris en helle Stär oder an der Fachterminologie e Stär mat grousser absoluter Hellegkeet, ass. Wéinst der niddreger Temperatur an der héijer Liichtkraaft si Roud Risen am rietsen ieweschte Beräich vum Hertzsprung-Russell-Diagramm.

[Änneren] Nukleosynthes

Bei Stäre vu mëttlerem Alter (z. B. der Sonn) gëtt am Kär Waasserstoff zu Helium ëmgewandelt. Am Laf vun der Zäit ass de Waasserstoff-Bestand an der Brennzon vum Stär awer bal opgebraucht, wat dozou féiert, datt Helium-Käre mat Helium- oder Waasserstoff-Käre verschmëlzen.

D’Elementer, déi bannen am Stär produzéiert ginn, ginn ëmmer méi schwéier. Wann d’Kärfusioun beim Element Eisen ukomm ass, héiert si op, well d’Verschmëlzen vun zwéin Eise-Kären en endothermen Oflaf ass, d. h., et gëtt dobäi méi Energie gebraucht wéi fräigesat.

[Änneren] Rout Risen als Phase vun der Stärenentwécklung

Vill Haaptreiestäre ginn um Enn vun hirer Entwécklung e Roude Ris. Nom Enn vum Waasserstoffbrennen entsteet duerch eng, duerch d’Gravitatioun bedéngte Kontraktioun, d’Heliumbrennen am Kär vum Stär. Déi domatter verbonnen Temperaturerhéijung féiert zu enger séierer Ausdeenung vun de baussechte Gasschichten op vill 100 Sonneradien. Si killen dobäi of a maachen de siichtbare Mantel vum Stär dee rout liicht.

Wéinst hirer Ausdeenung hunn déi baussescht Gasschichten eng ganz kléng Dicht a sinn nëmmen nach schwaach duerch d’Gravitatioun vum Stär gebonnen. Dofir entwéckelt sech am Verlaf vum Roude-Ris-Stadium e staarke Stärewand, duerch deen déi baussescht Gasschichten vollstänneg ofgestouss ginn; si ëmginn hien dann fir eng gewëssen Zäit als planetareschen Niwwel.

Nodeem all Kärreaktiounen um Enn sinn - geet e roude Ris, ofhängeg vu senger Mass – an e Wäissen Zwerg, en Neutronestär oder an e Schwaarzt Lach iwwer.

[Änneren] Literatur

  • Norbert Langer: Leben und Sterben der Sterne. C.H.Beck'sche Verlagsbuchhandlung, München 1995. ISBN 3-406-39720-4.

[Änneren] Um Spaweck

Commons: Roter Riese – Biller, Videoen oder Audiodateien

[Änneren] Kuckt och