Klëppelkrich

Vu Wikipedia, der fräier Enzyklopedie.

Monument vum Klëppelkrich bei der Abtei zu Klierf.
Monument vum Klëppelkrich bei der Abtei zu Klierf.

De Klëppelkrich (dt.: Klöppelkrieg, flamm.: Boerenkrijg) am Joer 1798 war als Befreiungskrich vun der Bevëlkerung vun den éisträich-hollännesche Provënzen a vum Fürstbistum Léck géint déi franséisch Besatzer geplangt, déi iwwerdriwwen héich Steiere gefrot, d'Kierchen deelweis zougemaach1 a schlussendlech och nach de Jonktem fir hir Arméi zwangsrekrutéiert2 hunn. D'Bezeechnung Klëppelkrich kënnt dohier, datt d'Bauere just e puer vereenzelt Flënten haten, an dofir virun allem mat hire Klëppele, Gafelen, Greefer a Séisselen an de Krich gezu sinn. Déi franséisch Truppen hunn deen Opstand och deementspriechend séier a bluddeg néiergeschloen.

Inhaltsverzeechnis

[Änneren] Virgeschicht an Ursaache vum Klëppelkrich

Am Fréijoer 1794 sinn déi franséisch Revolutiounstruppen a Lëtzebuerg agefall, an hunn et bis de Summer vum selweschte Joer och komplett besat. Nëmmen d'Festung, wou nach éisträichesch Truppen dra waren, huet eréischt de 7. Juni 1795 kapituléiert3.

D'Fransousen hu vill Reformen zu Lëtzebuerg duerchgesat, mol gudder wéi d'Meenungsfräiheet, mol manner gudder wéi d'Eropsetze vun de Steieren. Dozou koum och nach Zwangsrekrutéirung vun alle Männer tëscht 20 a 25 Joer. De Gilbert Trausch schreift : "Pour les Luxembourgeois, un service militaire obligatoire et général constitue une innovation [...] Or, en 1798, les jeunes gens doivent servir loin de la patrie, en Allemagne et en Italie."4 Dobäi koum och de gesondheetlechen Zoustand vun de jonke Rekruten, 48,2% vun den Éisleker ware gesondheetlech net qualifizéiert5.

Och de Klerus huet elle misse schlécken, well all seng Privilegie waren op ee Coup fort, a Paschtéier, déi net den Eed op d'franséisch Republik a géint d'Monarchie ofleeë wollten, hu keng Mass méi dierften halen6.

Opgestëppelt vum Klerus, den Éisträicher an den Englänner, déi all hir Ënnerstëtzung zougesot haten, hunn d'Éisleker an Äifeler Bauere sech zesummegedoen, fir relativ onméiglech Ziler ze erreechen: d'Festunge Lëtzebuerg a Léck anhuelen an esou den Ëmstuerz an den neie franséischen Departementer Ourthe a Forêts erbäizeféieren.

Détail vum Monument zu Klierf.
Détail vum Monument zu Klierf.

[Änneren] Verlaf vum Klëppelkrich

De 26. Oktober goufen zu Klierf Gendarmen an de Buergermeeschter festgeholl, a mat op Housen bruecht, wou d'Baueren hiren Haaptquartéier ageriicht hunn. De 27. Oktober koum ët zu méi lokalen Opstänn zu Wolz, zu Leidenborn (Äifel) an zu Burg-Reuland an der heiteger Belsch.

Den 29. Oktober wollt eng Arméi vun 2.000 Mann d'Stad Lëtzebuerg vun de Fransouse befreien. Si sinn awer net méi wäit wéi bis op Housen komm, well d'Bauere gemengt hate, si hätte franséisch Zaldote gesinn. Ët war allerdéngs nëmmen eng Trupp vu Gendarmen, déi allerdéngs esou geschéckt marschéiert sinn, datt een hätt kënne mengen, eng ganz Arméi wir um Umarsch.

Monument zum Klëppelkrich zu Hasselt an der Belsch.
Monument zum Klëppelkrich zu Hasselt an der Belsch.

Nodeems 110 franséisch Zaldoten op Arzfeld ofkommandéiert gi waren, hu sech 500 Baueren zesumme gedo, fir d'Fransousen unzegräifen. Den 30. Oktober 1798 koum ët bei Arzfeld dann och zu enger Schluecht. Heibäi si 7 franséisch Zaldoten an 33 Äifeler ëm d'Liewe komm. D'Fransousen hunn 32 Gefaangener gemaach, vun denen déi meescht 1799 zu Lëtzebuerg higeriicht goufen.

A Flandern (Departementer Lys an Escaut) an am Brabant (Departementer Deux-Nèthes an Dyle) gouf den Opstand Boerenkrijg genannt. Eng Trupp vu 5000 - 10000 Brigangen, déi vun der franséischer Arméi verfollegt ginn ass, gouf zu Hasselt (Meuse-Inférieure) de 5. Dezember 1798 geklappt. Ët woren dausende vun Afferen ze bekloen, an d'Folleg war eng Repressioun mat 170 Exekutioune vun de Cheffem.

A Wallounien, wéi am wallounesche Brabant, am Hainaut (Jemappes), zu Namouer (Sambre-et-Meuse) an zu Léck (Ourthe) gouf ët och Resistenzen, mee generell goufen hei d'franséisch Autoritéite besser begréisst.

[Änneren] Konsequenzen

De Klëppelkrich huet net laang gedauert, an hat och keng weider direkt Konsequenze fir d'franséisch Autoritéiten an hiren neien Departementer. Den Opstand konnt séier néiergeschlo ginn. "La rébellion des paysans luxembourgeois ressemble à un feu de paille : elle dégage une forte chaleur, mais s'affaisse rapidement."7

An de Mentalitéite vun de Lëtzebuerger huet de Klëppelkrich allerdéngs eng grouss Bedeitung kritt. Dëst war den éischte groussen Opstand an der Geschicht vum Land. "Par leur impact sur l'imaginaire populaire, les soulèvements paysans de 1798 ont servi à construire un sentiment national luxembourgeois."8

[Änneren] Literatur zum Thema

  • Islek ohne Grenzen EWIV, Klëppelkrich, Erinnerungen einer Landschaft, Imprimerie Fr. Faber, Lëtzebuerg, 2002.
  • Gilbert Trausch, Du particularisme à la nation / Vom Sonderbewusstsein zur Nation, Éd. Saint Paul, Lëtzebuerg. (ISBN 2-87963-062-2)
  • Gilbert Trausch, Histoire du Luxembourg, Éditions Privat, Toulouse, 2003. (ISBN 2-7089-4773-7)
  • Paul Verhaegen, "La guerre des paysans 1798-1799", Band 3 vun La Belgique sous la domination française, 1792-1814, Ed. culture et civilisation, Bréissel, 1981.
  • Alain Atten, Der Klöppelkrieg in Bildern, Islek ohne Grenzen EWIV, Wäisswampech, 1998.
  • Roland Baumann, Der Luxemburger Bauernaufstand, G. Binsfeld, Lëtzebuerg, 1988.

[Änneren] Um Spaweck

Portal Franséisch Revolutioun – All d'Artikelen op der Wikipedia zu der Revolutioun vu 1789.

[Änneren] Notizen a Referenzen

1: Vgl. Zivilkonstitutioun vum Klerus.
2: Vgl. Gesetz Jourdan-Delbrel a Konskriptioun.
3: Zu dëser Zäit war Lëtzebuerg zesumme mat der Belsch an engem Deel vun Holland en Deel vun den Éisträicheschen Nidderlanden.
4: Gilbert Trausch, Histoire du Luxembourg, Toulouse, 2003, S. 205.
5: Gilbert Trausch, op. cit., S. 205.
6: Vgl. Zivilkonstitutioun vum Klerus.
7: Gilbert Trausch, op. cit., S. 206.
8: Gilbert Trausch, op. cit., S. 206.