Пајонци
Од Википедија, слободна енциклопедија
Пајонците биле племенска организација која го населувала најголемиот дел од Република Македонија, како и делови од териториите на денешните држави Бугарија и Грција. Информации за Пајонците има во делата на Хомер, Херодот и Тукидит кои ги споменуваат пајонските племиња Сиропајони и Пајопли, Добери, Лајаи и Дерони.
Содржина |
[уреди] Пајонски племиња

По 550 г. пр. н.е. Пајонците станале особено значајна сила. Групирни во повеќе племиња, тие ја населувале областа која може да се лоцира од Грделичката клисура на север, до Пела и утоката на Вардар на југ, до реката Струма на исток и Пелагонија на запад, заедно со целиот тек на Вардар. Пајонците имале цврста племенска организација, што се потврдува и со појавата на пајонски племиња кои уште во втората половина на VI век и прва половина на V век пр. н.е. емитувале свои пари.
Цврстата племенска организација и зголемената моќ ќе овозможат Пајонците да превземат освојувачки походи. Таков бил нападот над жителите на Абдера, кој веројатно се одиграл пред Персиските освојувања и бил со грабежнички карактер, а за кој податици дава Пиндар во пеанот за Абдерите. Херодот раскажува дека Пајоните (од Струма), уште пред походот на Мегабаз против Тракија, некаде околу средината на VI век пр. н.е., го нападнале градот Перинт на Пропонтида нанесувајќи му голем пораз. Според некои научници за да водат војни со Перинт, Пајоните во тоа време требале да го држат тракиското крајбрежје .
Во текот на VI век пр. н. е. Персиското царство се јавува како нова воено-политичка сила на Балканот. По освојувањето на малоазиските грчки градови, следен чекор на Персија ќе биде освојувањето на матична Грција. Персијанците биле одлични стратези и вниметелно се подготвувале за секој воен поход. Поради фактот дека европските Грци практично неможеле да се победат, персиската граница требало да се прошири до таму да се поклопи со границите на грчките држави на море и копно. Според Херодот, Персискиот војсководец Мегабаз го покорил Перинт и тргнал со војската низ Тракија, па ги натерал сите народи да се покорат на Дариј. Во врска со овој поход, Херодот раскажува и за нападот над пајонските градови од страна на персиската војска. Походот се случува 511 год. пр. н. е., а целта на Персијанците била да се освојат Пајонците поради тоа што преставувале значителна сила, а не заради нивните убави и вредни жени како што раскажува Херодот. По овој настан пајонските племиња Сиропајони, Пеопли и оние што биле населени вдолж езерото Прасијада биле преселени во Мала Азија, од каде што околу 500 г. пр. н.е. со бунтот на Јонците против Персијанците биле вратени назад. По походот на Мегабаз, Пајонците биле ослабени па тоа го искористиле тракиските племиња Одоманти и Сатри кои се населиле дури до Пангајон.
[уреди] Пајонско кралство
Агис (? – 359/8 год. Пр.н.е) е првиот пајонски владетел чие постоење е потврдено со историските извори. По неговата смрт во 359/8 год. Пр.н.е Филип II ја покорил Пајонија и наметнал вазални односи. И покрај формалната зависност на Пајонија од Македонија, на власт останала истата кралска куќа на чие чело стоел синот на Агис, Ликеј (ц.356-ц.340год. пр.н.е). Покрај историските податоци и епиграфски споменици, за Ликеј говорат и парите што биле емитувани во негово име. Всушност Ликеј е првиот пајонски владетел потврден во историските извори, кој ковал пари. Син и наследник на Ликеј бил Патрај (340/335-315 год. пр. н.е.), кој пак бил наследен од Авдолеон (315-286/5 год. пр. н.е.). Авдолеон највеке придонел да пајонскот кралство се доближи до развиениот хеленски свет и културата на државите на Александровите дијадоси. Во 289-88 год пр. н.е. тој ја снабдувал Атина со жито бидејќи Антигон Гонат го зазел нејзиното главно пристаниште, Пиреј. Поради таа помош атинското собрание му доделило граѓанско право нему и на неговите наследници, го одликувале со златен венец и му подигнале статуа на агората. Легитимен наследник на Авдолеон бил Аристон (286-85 год. Пр. н.е.), но тој бил нападнат од Лизимах и побегнал во Дарданија, а Пајонија и припаднала на Македонија. По наездата на Келтите на пајонскиот престол дошол Леон (278-250 год. пр. н.е., веројатно вториот син на Авдолеон, кој пак бил наследен од синот Дропион ( 250 - 3 деценија на III век). Дропион е последниот пајонски крал, а воедно и основачот на пајонскиот којнон (сојуз). По неговата смрт просторот на Пајонија го превзела Македонија, а северниот дел и припаднал на Дарданија.
Но, само 60 г. подоцна, тука дошле Римлјанците и Античка Македонија како држава престава да постои. Од времето на независноста на Пајонија, најбогато археолошко наоѓалиште, е најдено кај денешната месност Демир Капија: клисурата на Вардар, Просек, останала природна граница меѓу македонската и пајонската држава и тука бил најлесно надгледуван магистралниот пат од Егеј кон внатрешноста на Среден Балкан и Подунавјето.
Најголемиот град во Пајонија бил Билазора, лоциран во Овчеполската котлина.Од него биле контролирани пограничните премини кон Кумановскиот регион каде што живееле дивите Дарданци, вечни пајонски непријатели.Билазора била опфатена со џиновски одбрамбен бедем од камен и земја по чиј срт чинел ѕид од делкани камени блокови и зафаќала површина од 20 хектари.Во истражувањата на градот Стоби, пронајдени се и траги од предримско време, со делови од куќи улици гробишта.
[уреди] Пајонски божества
Пајонците го почитувале сонцето како божество и го претставувале кеко мал круг поставен на долга рачка. Пајонските жени и принесувале жретви на божицата Артемида, која изворно можеби имала друго име, но поради сличноста во изворите е поистоветена со хеленската божица. Исто така бил почитуван и Дијалос, кој во изворот е наведен како "пајонски Дионис".