Бугаризација

Од Википедија, слободна енциклопедија

Статија за уредување
Внимание!
На оваа статија ѝ е потребно правилно форматирање, категоризирање, граматика, интервики и слично. Може да помогнете со тоа што ќе ја уредите и трансформирате во стандардна вики-статија.

Бугаризација се нарекува процесот на наметнување и утврдување на модерниот бугарски национален идентитет каков што постои во современата држава Бугарија: бугарска национална свест, словено-бугарски јазик, обичаи и друго.

Бугаризацијата е последица на идеологијата на бугаризмот која се појавува во 18 век. Таа во е насочена кон населението на териториjата каде покасно се афирмирала бугарската Егзархиjа, коjа совпаѓа со земјите на подоцна замислената Сан-Стефанска Бугарија, а тоа се Тракија, Мизија и Македонија.

Приврзениците на бугаризмот се потпираат врз историското минато на Балканскиот Полуостров, при што културно-историското наследство од 7 век до денес, кое се спомнува како бугарско, се прогласува за наследство на денешните Бугари. Според идеологијата на бугаризмот, во времето на Првото бугарско царство (681 - 971) дошло до формирање на бугарска народност во која влегле пред се Словените и Прабугарите, а исто така и делови од другото балканско население (грцизирани и романизирани балканци, Грци, Ерменци, Власи, подоцна голем броj Кумани и мали групи од други племиња и народи), а сите територии на кои се простирало царството станале бугарски земји.

Содржина

[уреди] Бугаризација на Македонците

Во Бугарија за зачетник на Бугарската преродба се смета калуѓерот Пајсиј Хилендарски од Банско, Пиринска Македонија. Првите појави на бугаризација кај Македонците се забележани пред средината на 19 век. Тогаш идеите за постоење на „словенска нација со бугарско име на Балканот“ ја прифатиле одреден број македонски интелектуалци кои биле под силно руско влијание (студенти во Русија) или оддржувале блиски врски со бугарските национални водачи.

Бугаризацијата својот вистински замав го зема по 1871 год., кога голем дел од Македонија, бегајќи од асимилаторската политика на Цариградската патријаршија, се има ставено под јурисдикција на Бугарската егзархија, како поблиска и словенска црква.

Самата Бугарска егзархија се става во служба на великобугарската политика и сите свои активности ги насочува кон создавање на единствена православна словенска нација со бугарско име.

За таа цел:

  • во матичните книги на родените, крстените, венчаните и починатите сите се запишуваат како „Бугари по род“;
  • општословенската наставка „-ОВ“ (присутна кај Русите, Македонците, Србите и другите словенски народи) се прогласува за „бугарска форма за градење презимиња и преку неа се врши вештачко преименување на сите оние презимиња кои имале поинаква форма.

Пример: Во Охрид мнозинството презимиња биле прекари без некаква наставка, настанати по природен пат. Преку воведување во матичните книги и во издадените документи, Бугарската егзархија сите охриѓани ги преименувала според своите замисли за изглед на идната бугарска нација. Така презимето Узунче било сменато во Узунов, Шапкар во Шапкарев, Спростран во Спространов. Истата судбина ја доживеале и презимињата Бојаџи, Коцаре, Кецкар, Снегар, Маленко, Абраш, Точко, Масло, Групче, Фортомар и многу други. (По 1944 год. голем дел од охридските семејства си ги повратија изворните форми на нивните презимиња!)

  • Во училиштата кои биле под директна егзархиска управа целата настава била насочена кон воспитување на децата во бугарски национален дух.

Некои од најпознатите македонски преродбеници, кои декларирале припадност кон бугарскиот народ пред 1878, се Христофор Жефаровиќ, Паисиj Хилендарски, Марко Теодоровиќ, Кирил Пеjчиновиќ, Jоаким Крчовски, Неофит Рилски, Теодосие Синаитски, Партение Зографски, Јордан Хаџи-Константинов - Џинот, Димитрија и Константин Миладинови, Ксенофон Ѕинѕифи или Рајко Жинзифов), Григор Прличев, браќа Робеви, Кузман Шапкарев, Нако Станишев, Марко Цепенков, митрополитот Натанаил, Димитар Поп-Георгиев Беровски и други.

[уреди] Начини на бугаризација

Бугаризацијата се врши насилно:

  • уништување на секакви докази од минатото кои му противречат на учењето на бугаризмот. Така, само во престолнината Софија, од некогашните 44 џамии (1880) сега е зачувана само една; променети се илјадници топоними од грчко или турско потекло; византиската култура (архитектура и др.) се именува како „бугарска“, а османлиската како „преродбенска“, итн.
  • припадниците на различни етнички групи се прогласуваат за „откинати делови од бугарскиот народ кои треба да се вратат кон својот род“. Најсвеж е примерот со Турците, кога стотици илјади луѓе беа насилно покрстувани.
  • во времето на воените окупации на територии надвор од границите на бугарската држава (Македонија, југоисточна Србија) вршена е насилна промена на имињата на локалното нселение, кое се подложува на задолжително образование во „бугарски национален дух“.
  • секојдневно во бугарските медиуми се води синхронизирана кампања со цел сатанизирање [се бара извор] на секоја мисла или настан кои би можеле да ги загрозат основите на бугаризмот.

Пример: секој обид на Македонците во Бугарија да се истакнат како посебен етнос се прогласува за „предавнички“ и „непријателски“ чин насочен кон бугарската држава и народ. Притоа, сите оние кои јавно се декларираат како Македонци, се нарекуваат со погрдни зборови: „пијаници“, „платеници на странски тајни служби“, „предавници“ и сл. На сите нив и на секаков можен начин животот им се прави непријатен со цел тие да се откажат од своите намери за самоидентификација како Македонци. Од друга страна, не им се дава можност да се оправдаат пред бугарската општествена јавност со тоа што никогаш не се објавуваат нивните вистински намери [1]] или деманти.

  • Бугарските државни органи прават секакви сопки за припадниците на етничките малцинства да се откажат од своите намери за самодокажување.

Пример: Кога 200 Македонци од Пиринска Македонија поднесоа колективна тужба против великобугарскиот агитатор Никола Григоров, кој преку телевизијата често ги навредува Македонците, бугарскиот суд случајот го префрла од градот Гоце Делчев (од каде се повеќето тужители и во чиј суд е поднесена тужбата) во градот Благоевград. Целта е очигледна: тужителите да се изложат на големи патни трошоци за самите тие да се откажат од својата намера.

Често пати се прибегнува кон нудење поткуп:

  • На македонски, српски, молдовски, украински и други државjани од "бугарско" потекло им се нуди државјнаство, кога ова станува привлечно поради олеснето патување низ Европа
  • Студентите кои ќе потпишат дека се „Бугари по потекло“ добиваат стипендии или плаќаат помали такси при запишување на бугарските универзитети.

Во последниве години процесот на бугаризација се соочува со проблеми поради засиленото барање на малцинстава во Бугарија да им се дадат малцинските права. Со зачленувањето на Бугарија во Европската унија ќе се создадат услови за национално будење и преродба на асимиларните, со што се очекува голем број од денешните Бугари да се вратат кон своите исконски корени. Поради истата причина многумина други ќе се асимилираат во другите поголеми народи на Европа.

[уреди] Борба против бугаризацијата

Од самиот почеток се јавил голем отпор против традициите кои биле внесувани од Бугарија. Отпорот најчесто бил пасивен со тоа што Македонците барале во идниот бугарски национален идентитет да се вградат елементи и од македонските традиции. Со тек на време отпорот станува поотворен и поагресивен, изразуван преку бунт на македонските ученици и учители против политиката на Егзархијата и на бугарската влада. На крај до израз доаѓа отвореното барање за изградба на посебни македонски институции: македонска црква, македонски литературен јазик, македонски училишта.

Меѓу најистакнатите борци против бугаризацијата се Ѓорѓи Пулевски од Галичник, владиката Теодосиј Гологанов од Неврокопско, Крсте Петков Мисирков од Пела...

[уреди] Извори

  • Стефан Влахов Мицов: Филозофски клуч за македонскиот идентитет [2][3][4]
  • Драган Ташковски: Кон етногенезата на македонскиот народ
  • Драган Ташковски: Раѓање на македонската нација
  • Александар Донски: Етногенетски разлики помеѓу Македонците и Бугарите
  • Георги Радуле: Историја на Македонија (апологија на македонизмот)
  • Георги Радуле: Кој ја фалсификува историјата

[уреди] Надворешни врски

  • Виртуелна библиотека со текстови од точката на гледање на македонските Бугари (односно бугаризираните Македонци) - врска.
  • Пример за бугаризација (Асимилација на Помаците во Бугарија, на бугарски јазик) [5][6]