Википедија:На денешен ден/Архива/Јули
Од Википедија, слободна енциклопедија
Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“
Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.
На денешен ден во Јули | ||||||
п | в | с | ч | п | с | н |
1 | ||||||
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | |||||
Архива на значајните настани подредени по дати и прикажани на Главната страница 2007 година |
[уреди] 1 јули
Настани
1520 | La Noche Triste (Тажната ноќ) - здружените мексиканко-индијански сили, предводени од Ацтеките, ги поразуваат шпанските конквистадори на чело со Ернан Кортес. |
1921 | Основана е комунистичката партија во Кина. |
1962 | Руанда и Бурунди се здобиваат со независност. |
1963 | Битлси го издаваат еден од најуспешните синглови на сите времиња - She Loves You - во Велика Британијa. |
1979 | Сони го патентира Вокменот. |
1997 | Трансфер на суверенитетот над Хонг Конг од Велика Британија на НР Кина. |
Родени
1646 | Готфрид Лајбниц, германски математичар. |
1804 | Жорж Санд, француска писателка. |
1902 | Вилијам Вајлер, американски режисер-трократен оскаровец, роден во Франција. |
1976 | Руд ван Нистелрој и Патрик Клајверт, холандски фудбалери. |
Починале
1894 | Алан Пинкертон, американски приватен детектив, основач на првата детективска агенција. |
1974 | Хуан Перон, претседател на Аргентина. |
2001 | Николај Басов, руски физичар, добитник на Нобелова награда. |
2004 | Тодор Скаловски, македонски композитор. |
Марлон Брандо, легендарен американски актер. |
[уреди] 2 јули
Настани
1853 | Руската армија врши инвазија врз Турција - започнува Кримската војна. |
1937 | Амелија Ерхарт исчезнува над Тихиот Океан додека се обидува да го изведе првиот лет околу светот по екваторот; нејзиното тело никогаш не е пронајдено. |
1947 | Објект за кој очевидци тврдат дека бил НЛО се срушува во Росвел, Мексико. |
1983 | Полис го издаваат својот последен албум - Synchronicity, кој минува 17 недели на првото место на листата на најпродавани албуми во САД. |
2005 | Во рамките на манифестацијата Live 8 се оддржуваат десет концерти во различни градови во светот. |
Родени
1877 | Херман Хесе, германски писател и Нобелов лауреат. |
1903 | Олаф V, норвешки крал. |
1923 | Вислава Шимборска, полска поетеса и Нобелов лауреат. |
Починале
1566 | Нострадамус, француски астролог и пророк. |
1778 | Жан Жак Русо, француски филозоф, роден во Швајцарија. |
1934 | Ернст Рем, германски нацист и глава на СА. |
1961 | Ернест Хемингвеј, американски писател и Нобелов лауреат. |
1977 | Владимир Набоков, руски писател, автор на контроверзниот роман Лолита. |
1997 | Џими Стјуарт, легендарен американски актер. |
[уреди] 3 јули
Настани
321 | Римскиот император Константин I, првиот римски владетел со христијанска вера, ја прогласува неделата за ден за одмор и верски обреди. |
1583 | Рускиот цар Иван Грозни го убива, во настап на гнев, својот син и престолонаследник Димитриј. |
1881 | Под притисок на Велика Британија, Турција потпишува договор со Грција, со кој Грција ги добива Тесалија како и делови на Епир. |
1995 | Југославија станува европски кошаркарски шампион. |
Родени
1423 | Луј XI, француски крал кој владее од 1461 до 1483 година. |
1883 | Франц Кафка, чешки писател, автор на Процес. |
1962 | Том Круз, американски актер. |
Починале
1918 | Мехмед V, султан на Отоманската Империја. |
1969 | Брајан Џонс, англиски музичар (поранешен член на The Rolling Stones). |
1971 | Џим Морисон, американски музичар и поет, член и основач на The Doors. |
1977 | Александар М. Волков, руски математичар и романсиер. |
[уреди] 4 јули
Настани
1054 | Експлозија на супернова е набљудувана од страна на Кинезите, Арапите и најверојатно Индијанците во близина на ѕвездата ζ Таури. Неколку месеци останува доволно светла за да може да се гледа и преку ден. Нејзините остатоција ја оформуваат Небулата Рак. |
1776 | На континентален конгрес во Филаделфија е усвоена Декларацијата за Независност на Соединетите Американски Држави; овој ден во САД се слави како Ден на независноста. |
1855 | Во Бруклин, Њујорк од печат излегува првата збирка поеми на Волт Витмен - Листови трева. |
1862 | Луис Керол почнува да и раскажува приказна на Алиса Лидл што подоцна ќе прерасне во Алиса во Земјата на Чудата; точно три години подоцна, на 4 јули, издадена е првата книга од оваа незаборавна бајка. |
1939 | Лу Гериг, легендарен американски бејзбол играч кој дотогаш одигрува 2130 последователни натпревари во текот на својата петнаесетгодишна кариера за Њујорк Јенкис, откако претходно е дијагнозиран со амиотрофична латерална склероза, го објавува своето повлекување од бејзболот пред преполните трибини на стадионот на неговиот тим, со една од најпознатите реплики во историјата: "Денес се сметам себеси за најсреќниот човек на земјата". |
2004 | Формирана е ВМРО Народна партија од страна на приврзаниците на Љубчо Георгиевски, по неуспешниот обид за преземање на раководството во ВМРО-ДПМНЕ. За прв в.д. претседател на партијата е избрана Весна Јаневска. |
Родени
1804 | Натаниел Хевторн, американски писател. |
1807 | Џузепе Гарибалди, италијански патриот. |
1917 | Манолете, шпански матадор. |
1921 | Жерар Дебр, француски економист и Нобелов лауреат. |
1927 | Џина Лолобриџида, италијaнска актерка. |
Починале
1826 | Томас Џеферсон, третиот американски претседател. |
1826 | Џон Адамс, вториот американски претседател. |
1916 | Алан Зигер, американски воен поет, познат по својата песна Вечерва имам состанок со Смртта. |
1934 | Марија Кири-Склодовска, француски научник од полско потекло, добитничка на две Нобелови награди, една за физика и една за хемија. |
2003 | Бери Вајт, американски пејач, Човекот со велветен глас. |
[уреди] 5 јули
Настани
1811 | Венецуела објавува независност од Шпанија. |
1830 | Франција го окупира Алжир. |
1884 | Германија го освојува Камерун. |
1946 | Во Париз, Франција, за прв пат е промовиран новиот женски костум за капење - бикинито. |
1954 | Елвис Присли ја има својата прва снимачка сесија. Ги пее That's All Right (Mama) како и Blue Moon of Kentucky. За многумина овој ден го означува раѓањето на рокенролот. |
1962 | Алжир добива независност од Франција. |
1975 | Зелено'ртските Острови добија независност од Португалија. |
1977 | Со воен удар во Пакистан е соборен Зулфиќар Али Буто, првиот слободно избран пакистански премиер. |
1989 | Се емитува првата епизода од комичната серија Зајнфелд, прогласена за најдобро телевизиско шоу според влијателното списание TV Guide. |
2000 | Излегува првиот број на дневниот весник „Вест“ |
2006 | Парламентарни избори во Република Македонија: Победа на опозиционата ВМРО-ДПМНЕ, која освои 44 пратенички мандати, пред коалицијата „За Македонија заедно“ предводена од СДСМ, која освои 35 мандати. Изборите се карактеристични со исклучително нискиот одзив на гласачите – само 53,6%. Лидерот на ВМРО-ДПМНЕ Никола Груевски стана премиер на Република Македонија. |
Родени
1889 | Жан Кокто, француски писател, поет, дизајнер, драматург, боксерски менаџер и режисер. |
1891 | Тин Ујевиќ, еден од најголемите хрватски поети на сите времиња. |
1891 | Џон Хауард Нортроп, американски хемичар и Нобелов лауреат. |
1911 | Жорж Помпиду, француски политичар. |
1996 | Доли, првиот клониран цицач. |
Починале
1833 | Жозеф Нипс, француски иноватор, човекот кој ја направил првата успешна трајна фотографија. |
1932 | Саша Черни, руски поет. |
1965 | Порфирио Рубироса, доминикански дипломат, Формула 1 возач и меѓународен плејбој. |
1969 | Валтер Гропиус, германски архитект. |
[уреди] 6 јули
Настани
1535 | Сер Томас Мор, автор на познатото дело Утопија и еднаш англиски Лорд-канцелар, е погубен поради предавство на Кралот Хенри VIII откако одбива да се согласи со кралската одлука Англиската Црква да се одвои од Римската католичка црква. |
1885 | Луј Пастер успешно ја тестира својата вакцина против беснило; пациентот е Жозеф Мајстер, деветгодишо дете гризнато од бесно куче. |
1908 | Во Турција започнува т.н. „Младотурска револуција“, предводена од група млади офицери и интелектуалци незадоволни од владеењето на султанот Абдул Хамид II. |
1928 | Во Њујорк е одржана премиерата на филмот Светлата на Њујорк, првиот звучен филм во историјата на светската кинематографија. |
1957 | Во Ливерпул се запознаваат Џон Ленон и Пол Мекартни, идните основачи на една од најголемите групи на сите времиња Битлси. |
1964 | Малави прогласува независност од Обединетото Кралство. |
1966 | Малави станува република, со Хестингс Банда како прв претседател. |
2002 | Светиот архиерејски синод на МПЦ го разрешил од должност митрополитот велешки и повардарски Јован, поради еднострано пристапување во екуменско единство со СПЦ. |
Родени
1818 | Адолф Андерсен, германски шахист. |
1907 | Фрида Кало, мексиканска сликарка. |
1927 | Џенет Ли, американска актерка; останува запаметена по туш-сцената во Хичкоковиот Психо. |
1946 | Силвестер Сталоне, американски актер; познат по своите неколку пати репризирани улоги во Роки и Рамбо. |
1946 | Џорџ Буш, 43от американски претседател. |
Починале
1415 | Јан Хус, чешки рефораматор. |
1533 | Лудовико Ариосто, италијански поет. |
1893 | Ги де Мопасан, француски писател, мајстор на расказот. |
1962 | Вилијам Фокнер, американски писател и Нобелов лауреат. |
1971 | Луj Армстронг, американски трубач и џез музичар. |
[уреди] 7 јули
Настани
1937 | Јапонската армија го нападна кинескиот гарнизон кај Лучиоа, во близина на Пекинг. Кинеските сили се спротивставија, па Јапонија тоа го искористи како повод за агресија врз Кина. Кинеско-јапонската војна траеше се до капитулацијата на Јапонија во септември 1945 година. |
1969 | Во Канада, прифатен е Официјалниот Јазичен Акт според кого францускиот јазик станува еднаков со англискиот јазик. |
1985 | Борис Бекер станува првиот нерангиран играч, најмладиот тенисер (дотогаш), како и првиот Германец што го освојува Вимблдон, на возраст од само 17 години и 7 месеци. |
2000 | Целиот тираж на Хари Потер и Огнениот Пехар, четвртото продолжение на авантурите на малиот волшебник, е распродаден уште во претплата, пред и воопшто да биде испечатено делото. |
2005 | Се случува серија од терористички напади на Лондонското метро, во кое убиени се 52 луѓе, меѓу кои и четворицата бомбаши-самоубијци. |
Родени
1860 | Густав Малер, австриски композитор. |
1887 | Марк Шагал, еден од најоргиналните европски сликари; создаде фантастични композиции од животот на Евреите и на руските селани. Се занимаваше со графика и сценографија. Умре во Ница, во Франција, на 28 март 1985 година. |
1893 | Мирослав Крлежа, хрватски писател, еден од најзначајните личности на културно-книжевните случувања во периодот по Првата светска војна. Неговиот книжевен опус опфаќа поезија, критики, полемики, драми, есеи, студии, романи и друго. најзначајни негови дела се „Хрватскиот бог Марс“, „На работ од умот“, „Господа Глембаеви“ и „Во агонија“. Умре во Загреб, на 29 декември 1981 година. |
1921 | Васко Каранѓелески, народен херој на Македонија. Загина во несреќен случај, на 3 февруари 1977 година. |
1940 | Ринго Стар, роден како Ричард Старки, тапанар на Битлси. |
Починале
1854 | Георг Ом, германски физичар. |
1890 | Анри Нестле, основач на една од најпознатите компании за производство на чоколадо, именувана според него. |
1930 | Артур Конан Дојл, шкотски писател. |
1973 | Вероника Лејк, американска актерка. Според Бети Дејвис, најубавата личност што има дојдено во Холивуд. |
2006 | Сид Берет, англиски музичар, поранешен член на Пинк Флојд. Роден е во 1946 година. |
[уреди] 8 јули
Настани
70 | Римјаните го освојуваат и разрушуваат Ерусалим. Единствениот дел што останува од градот е само западниот ѕид на Големиот Еврејски Храм, денес познат под името Ѕид на Плачот. |
1497 | Португалскиот морепловец Васко де Гама испловува од Лисабон на патувањето кое ќе му овозможи да го открие поморскиот пат кон Индија. |
1967 | Со нападот на израелските копнени и воздухопловни сили врз Египет започна израелската агресија врз арапските земји. |
1997 | Усвоен Законот за употреба на знамињата, со кој беше регулирана употребата на македонското државно знаме, а беше забранета употребата на знамиња на други држави во државните и локалните институции. |
Родени
1621 | Жан де Ла Фонтен, француски поет и баснописец. Има напишано 240 басни. Умре во Париз, на 13 април 1695 година. |
1809 | Људевит Гај, голем хрватски идеолог и водач на Илирското движење. Забележувајќи ги објективните околности на своето време, тој сметаше дека литературната и културната дејност претставуваат пат до националната преродба во услови на политичка пресија. Во 1943 година беше забранета употребата на илирското име, а тоа значеше почеток на крајот на Гај, кој умре во Загреб, на 20 април 1872 година. |
1885 | Ернст Блох, германски филозоф. |
1893 | Фердинанд Цепелин, германски генерал и конструктор на воздушните бродови (балони), според него наречени Цепелин. Првиот воздушен балон летна на 3 јули 1900 година. Умре на 8 март 1917 година. |
Починале
1822 | Перси Биш Шели, англиски писател, еден од најголемите лиричари во светската поезија. Во поемата Кралицата Маб го дава изразот на својот револуционерен дух против кралевите, свештениците и политичарите. Неговиот сонет Озимандиас се смета за едно од врвните дела на светската поезија. |
1967 | Вивиен Ли, американска филмска и театарска актерка, позната по своите незаборавни изведби како Скарлет О' Хара во Одвеано со Виорот и Бланш Ду Буа во Пајтонот наречен Желба. |
1994 | Ким Ил Сунг, комунистичкиот водач на Северна Кореја. |
[уреди] 9 јули
Настани
1873 | Педесет години по пуштањето на првата железница во светот, меѓу Скопје и Солун е воспоставена првата железничка врска. |
1877 | Се одржува првиот тениски турнир во Вимблдон. Денес, овој турнир, кој е единствен гренд-слем што се игра на трева, се смета за неофицијално светско првенство на белиот спорт. |
1922 | Познатиот американски пливач кој подоцна ќе стане уште попознат филмски актер откако ќе ја одигра улогата на Тарзан во истоимениот филм - Џони Вајсмилер - станува првиот човек во историјата кој делницата од 100 метри ќе ја преплива за време помало од една минута (58,6 секунди). |
1960 | Советскиот водач Никита Хрушчов го предупредува САД да не ја напаѓа Куба зашто во тој случај СССР би интервенирал. |
1997 | Масовни нереди во Гостивар, тројца етнички Албанци загинаа, а десетици цивили и полицајци се повредени. |
Родени
1834 | Јан Неруда, чешки писател и публицист, најистакната личност во чешкиот културен живот во втората половина на 19 век. Најпознати негови дела се „Малострански раскази“, „Арабеска“, „Прости мотиви“ и „Балада и романси“. Умре во 1891 година. |
1937 | Дејвид Ворк Грифит, англиски сликар, еден од највлијателните уметници во поп-арт културата. |
1956 | Том Хенкс, американски актер, познат по своите изведби во Форест Гамп и Филаделфија, улоги за кои, две години по ред, добива оскар за најдобар актер. |
Починале
1441 | Јан ван Ајк, фламански сликар. |
1942 | Цветан Димов, народен херој на Македонија; убиен е од бугарските фашисти во Скопје, во Обласната полициска управа. |
1943 | Иван Горан Ковачиќ, хрватски поет, есеист, новинар, политичар, преведувач и борец во НОВ. во Босна, стрелан е од четниците кај селото Врбница, во близина на Фоча. Автор е на поемата Јама. |
1992 | Ханс Ем, најстариот член на МАНУ. Учесник е во НОВ на македонскиот народ од 1941 година. |
[уреди] 10 јули
Настани
1943 | Англо-американските трупи, во текот на Втората светска војна се истоваруваат во Сицилија. |
1953 | Советскиот претседател Никита Хрушчов го сменува министерот за внатрешни работи - Лаврентиј Бериј, егзекуторот на Сталинистичките чистки. Подоцна Бериј е уапсен, осуден на смрт и стрелан. |
1962 | САД го лансираа телекомуникациониот сателит за пренос на телевизиските програми од САД во Европа. |
1973 | Бахамските Острови стекнаа независност по три векови британско колонијално владеење. |
1992 | Американски суд го осудува поранешниот диктатор на Панама - Мануел Нориега на 40 години затвор поради тоа што дозволил криумчарење на дрога во Панама. |
Родени
1509 | Жан Калвин, верски реформатор, основач на калвинистичката протестантска црква. Следбениците на Калвиновото учење беа хугенотите во Франција, а во Англија - пуританците. Умре во Женева, на 27 мај 1564 година. |
1830 | Камиј Писаро, француски сликар и графичар. |
1856 | Никола Тесла, генијален истражувач и пронаоѓач на полето на електриката и радиотехниката. Умре во Њујорк, на Божиќ 1943 година. |
1871 | Марсел Пруст, француски писател и академик. Автор е на големиот циклус романи Во потрага по Изгубеното Време. Умре во Париз, на 2 ноември 1922 година. |
1895 | Карл Орф, германски композитор, автор на Carmina Burana. |
Починале
1099 | Ел Сид, шпански национален херој. |
1851 | Луј Дагер, француски иноватор и фотограф. |
1884 | Пол Морфи, американски шахист. |
[уреди] 11 јули
Настани
1921 | Почна борбата за ослободување на Монголија што ја поведе монголската Народна револуционерна партија под раководство на Суха Батор. Овој датум се прославува како национален празник на Народна Репулика Монголија. |
1979 | Американската вселенска станица Скајлаб по шестгодишно кружење по орбитата околу Земјата, се распадна при приземјувањето. |
1987 | Обединетите Нации објавуваат дека новороденчето Матеј Гаспар од Загреб е петомилирдитиот жител на Земјата. |
1995 | Република Македонија и Република Литванија воспоставија дипломатски односи на ниво на амбасади. |
2000 | Во посредништво на американсиот претседател Бил Клинтон, започнуваат преговорите меѓу израелскиот премиер Ехуд Барак и водачот на Палестинците Јасер Арафат околу суверенитетот на Ерусалим. |
Родени
1274 | Роберт Брус, крал на Шкотска. |
1844 | Петар I Караѓорѓевиќ, крал на Србија и Кралство СХС. |
1871 | Стјепан Радиќ, хрватски политичар и писател. |
1927 | Теодор Мајмен, американски физичар, конструктор на првиот ласер. |
1934 | Џорџо Армани, италијански моден креатор. |
Починале
1937 | Џорџ Гершвин, голем американски композитор и музичар. |
1982 | Меша Мехмед Селимовиќ, писател. |
1989 | Лоренс Оливие, англиски филмски и театарски актер, продуцент и режисер, еден од најпознатите актери на сите времиња. |
[уреди] 12 јули
Настани
1784 | Францускиот професор по физика С. Ленорман, заедно со Жан Моголфје, го конструирааат првиот падобран. |
1960 | Франција им призна независност на своите поранешни колонии Дахомеј, Нигерија, Горна Волта, Брегот на Слоновата Коска, Чад, Централна Африка и Конго. |
1993 | Република Македонија е примена за полноправна членка на Универзалната поштенска унија, специјализирана Агенција на Организацијата на Обединетите Нации со седиште во Берн, Швајцарија. |
1996 | Република Македонија воспостави дипломатски односи на амбасадорско ниво со Авганистан и Малта |
2006 | Започна Израелско-либанската војна. |
Родени
100 п.н.е. | Гај Јулиј Цезар, римски војсководец, политичар и писател. |
1884 | Амадео Модилјани, познат италијански сликар. |
1904 | Пабло Неруда, познат чилеански поет и комунист, добитник на Нобеловата награда и венценосец на Струшките вечери на поезијата. |
1967 | Џон Петручи, гитарист на американската прогресивна метал група Dream Theater. |
Починале
1536 | Еразмо Ротердамски, прочуен холандски хуманист. |
1682 | Жан Пикар, француски астроном. |
1935 | Алфред Драјфус, француски офицер, човекот околу кој ќе се исплете Аферата Драјфус. |
[уреди] 13 јули
Настани
1822 | Грчката војска ја победува турската кај Термопилите во текот на борбата за независност на Грција. |
1878 | Завршува Берлинскиот конгрес, на кој тогашните големи сили (Германија, Австро-Унгарија, Русија, Англија, Франција и Отоманската Империја) воспоставуваат нов однос на силите на Балканот. |
1930 | Во Монтевидео, главниот град на Уругвај, започнува првото светско фудбалско првенство, на кое домаќинот ја освојува титулата. |
1946 | При Земската болница во Скопје е формирана првата Станица за трансфузија на крв. Од мала станица со еден лекар и три медицински сестри прерасна во Републички завод за трансфузиологија. |
1985 | Советскиот скокач со стап Сергеј Бубка, во Париз станува првиот човек во историјата на овој спорт што прескокнал над шест метри. |
Родени
1934 | Воле Сојинка, нигериски писател и Нобелов лауреат. |
1942 | Харисон Форд, американски актер, познат по улогата на Индијана Џонс во истоимената филмска трилогија. |
1957 | Камерон Кроу, американски режисер-оскаровец. |
Починале
1762 | Џемс Бредли, англиски астроном, директор на Гриничката опсерваторија.Во 1728 година ја објасни појавата на аберацијата на светлоста и ја откри појавата на нутацијата. Роден е во 1693 година. |
1793 | Жан Пол Мара, познат француски револуционер, еден од водачите на француската буржоаска револуција. Убиен е од Шарлота Кордеј, приврзаничка на жирондистите и на монархистите. Роден е на 24 мај 1734 година. |
1951 | Панко Брашнаров, македонски револуционер. |
1954 | Фрида Кало, мексиканска сликарка. |
[уреди] 14 јули
Настани
1789 | Граѓаните на Париз го освоија злогласниот затвор Бастилја и ги ослободија затворениците, со што почна Француската Револуција. Овој ден се слави како национален празник на Франција. |
1867 | Алфред Нобел, шведскиот иноватор, кај англискиот град Редхил за прв пат го демонстрира разорното дејство на неговиот најнов изум - динамитот. |
1933 | Национал-социјалистите во Германија, кои во јануари на чело со Адолф Хитлер доаѓаат на власт, ги забрануваат сите опозициски партии. |
1999 | 17 години по завршувањето на војната меѓу Аргентина и Велика Британија за Фолкландските Острови, обновена е воздушната линија меѓу Аргентина и овој архипелаг во Атлантикот. |
2006 | Љубчо Георгиевски, поранешен премиер на Република Македонија и поранешен лидер на ВМРО-ДПМНЕ стана бугарски државјанин. Оваа постапка предизвика бројни полемики во Република Македонија околу неговата вистинска улога во политичкиот живот на земјата во претходните 15 години. |
Родени
1817 | Мадам де Стал, француска писателка. Во 1810 година ја напиша книгата - манифест „За Германија“, која Наполеон ја забрани, затоа што авторот се восхитува на германската филозофија и литература. Ја сметаат за основоположник на францускиот романтизам. Родена е во Париз, на 22 април 1766 година. |
1862 | Густав Климт, австриски сликар-симболист. Неговата слика Портер на Адел-Блох Бауер I, продадена за 135 милиони долари, е третата најскапа слика во историјата. |
1904 | Исак Башевис Сингер, американски писател и Нобелов лауреат, по потекло полски Евреин. |
1918 | Ингмар Бергман, шведски филмски и театарски режисер и сценарист, за многумина еден од најголемите во историјата. Неговиот филм Седмиот печат останува запаметен како едно од големите филмски ремек-дела. |
1942 | Хавиер Солана, шпански политичар. |
Починале
1223 | Филип II Август, француски крал. |
1887 | Алфред Круп, германски индустриалец и производител на оружје. |
1944 | Благој Јанков - Мучето, народен херој на Македонија; умира во Струмица, во борба против бугарската полиција. Роден е во 1911 година. |
1998 | Ричард Мекдоналд, основач на најголемиот ланец на ресторани во светот - Мекдоналдс. |
[уреди] 15 јули
Настани
1556 | Во Рим свечено е осветена грандиозната купола на црквата Свети Петар, што ја изгради прочуениот италијански архитект, вајар, сликар и поет Микеланџело Буонароти. Овој датум е земен како ден на раѓањето на барокот. |
1869 | Французинот Иполит Меж Морис го патентира маргаринот, прехранбен продукт кој ќе треба да се обиде да го спречи масовниот глад распространте меѓу сиромашните слоеви на населението. |
1965 | Американскиот вселенски брод Маринер 4 го испрати првите снимки од планетата Марс. |
1968 | На линијата Москва-Њујорк воспоставена е првата директна авио-врска меѓу САД и СССР. Летовите почнуваат да ги изведуваат компаниите Аерофлот и Пан Америка. |
1990 | Во Охрид е извршено осветување на новоизградената црква „Света Тројца“. |
Родени
1606 | Харменс ван Ријн Рембрант, познат холандски сликар, еден од најголемите во историјата на уметноста. Умре во Амстердам, на 4 октомври 1669 година. |
1919 | Ирис Мурдок, ирска писателка. |
1930 | Жак Дерида, француски философ. |
1956 | Џо Сатријани, американски гитарист. |
Починале
1291 | Рудолф I Хабсбург, германски цар и оснoвач на династијата на Хабсбурговците. |
1904 | Антон Павлович Чехов, руски раскажувач и драмски писател. Најпознати негови дела се драмите „Галеб“, „Три сестри“, „Вујко Вања“ и „Вишновата градина“, како и збирките раскази „Човекот во футрола“, „Куќа на кат“ и „Селани“. Роден е во Таганрог, на 29 јануари 1860 година. |
1929 | Хуго фон Хофманштал, австриски писател. |
1944 | Вера Циривири-Трена, првоборец и активен учесник во напредното работничко движење. Убиена е од страна на бугарските фашисти во Штип. Родена е во Прилеп во 1921 година. |
1997 | Џани Версаче, италијански моден креатор. |
[уреди] 16 јули
Настани
1661 | За прв пат во Европа една банка издава книжна валута. Тоа се случува во Шведска, а банкнотите почнува да ги печати Стокхолмската банка. |
1885 | Воспоставена е британска колонијална власт над Австралија, со исклучок на Западна Австралија. |
1940 | Адолф Хитлер ја издал директивата "Морски лав", план за инвазија врз Велика Британија. |
1945 | Проект Менхетен: Тринити проба, првиот тест на атомска бомба. |
1969 | Лансиран вселенскиот брод Аполо 11 кон Месечината. |
Родени
1723 | Џошуа Рејнолдс, англиски сликар - портретист. |
1872 | Роалд Амундсен, норвешки поларен истражувач.. |
1921 | Крсте Црвенковски, македонски политичар. |
Починале
1533 | Атахуалпа, цар на Инките. |
1985 | Хајнрих Бел, германски писател и Нобелов лауреат во 1972 година. |
1989 | Херберт фон Карајан, австриски диригент. |
1995 | Стефан Спендер, британски поет. |
[уреди] 17 јули
Настани
1762 | Катерина Велика станува царица на Русија. |
1821 | Шпанија ја отстапува Флорида на САД. |
1862 | Во САД стапи во сила Законот за ослободување на црнците-робови. Тогаш околу 190.000 поранешни робови од територијата на југот на САД стапија во редовите на федералната армија. |
1936 | Почнува Шпанската граѓанска војна. |
1965 | Американските бомбардери од типот Б-52 од базата Гуам за првпат ги бомбардираа целите на територијата на Виетнам. |
1976 | Индонезија го анектира Источен Тимор. |
1984 | Лансиран е советскиот вселенски брод „Сојуз 12“. Членот на екипажот Светлана Савицкаја стана првата жена која се прошета во вселенскиот простор надвор од леталото. |
1993 | Во Будимпешта, деветте земји-членки на Централноевропската иницијатива (ЦЕИ), ја примија Република Македонија како полноправна, десетта членка на оваа асоцијација. |
Родени
1899 | Џими Кегни, легендарен американски актер. |
1935 | Доналд Сатерленд, канадски актер. |
1954 | Ангела Меркел, германски канцелар. |
Починале
1790 | Адам Смит, најпознат претставник на англиската класична политичка економија. |
1918 | Николај II Романов, убиен заедно со членовите на неговото семејство. |
1946 | Дража Михајловиќ, српски четнички водач. |
1959 | Били Холидеј, американскa пејачka. |
1976 | Вељо Личеноски, прв филмски монтажер во Македонија. |
[уреди] 18 јули
Настани
64 | Во Рим избувна голем пожар во кој стариот град изгоре до темели. Легендата вели дека пожарот го подметнал неурамнотежениот римски император Нерон. За тоа нема никакви докази во старите извори. |
1536 | Авторитетот на папата е прогласен за ништовен во Англија. |
1830 | Уругвај го усвојува својот прв Устав. |
1846 | Во Бостон д-р Вилијам Мортон првпат во својата забна ординација го употреби етерот како средство за наркоза. Тој датум се смета за предпочеток на модерната анестезиологија. |
1898 | Во Париз француските научници, сопружниците Марија и Пјер Кири го открија полониумот, првиот познат радиоактивен елемент. |
1925 | Адолф Хитлер го објавува првиот том од својот личен манифест Мојата борба. |
1936 | Шпанска граѓанска војна: востаниците ја завземаат Галиција, западна Кастиља, западна Андалузија и Арагон. |
1967 | Во Охрид на третиот црковно-народен собор, Архиепископскиот синод на Македонската православна црква, донесе одлука за прогласување автокефалност на Македонската православна црква како наследничка на обновената Охридска архиепископија. Одлуката ја соопшти новиот архиепископ Охридски и Македонски г. Доситеј (Димитрија Стојковски). |
Родени
1635 | Роберт Хук, англиски физичар. |
1837 | Васил Левски, бугарски револуционер. |
1887 | Видкун Квислинг, норвешки соработник на нацистите. Неговото име стана синоним за велепредавство на идеалите на сопствената држава. |
1918 | Нелсон Мандела, јужно-африкански претседател. |
1924 | Џон Глен, американски астронаут. |
Починале
1721 | Жан Антоан Вато, француски барокен сликар. |
1817 | Џејн Остин, англиска писателка. |
1872 | Бенито Хуарез, мексикански претседател. |
[уреди] 19 јули
Настани
1870 | Почна француско-пруската војна. Французите беа поразени за неколку месеци, а војната заврши со мировниот договор склучен во Франкфурт, во мај 1871 година. |
1900 | Во Лајпциг, Аугуст Велер, професор по физиологија, во својот кабинет го прикажа епохалниот изум - кардиографот, кој денеска претставува основа за научно испитување на срцевите заболувања. |
1941 | Британскиот премиер Винстон Черчил ја започнува кампањата со име „В за победа“ (V for Victory) во текот на Втората светска војна. |
1943 | Во борбите во Сицилија, сојузниците со ескадрили бомбардери го нападнаа Рим. |
1956 | Лидерите на СФР Југославијa, Индија и Египет - Јосип Броз Тито, Џавахарлал Нехру и Гамал Абдел Насер ја потпишуваат Брионската декларација за заедничка против-блоковска политика, што го означува почетокот на создавањето на Движењето на неврзаните земји. |
1967 | Македонската Православна Црква прогласи автокефалност. |
Родени
1814 | Семјуел Колт, изработувачот на најпознатиот тип на револвер, кој и денес го носи неговото презиме. |
1834 | Едгар Дега, француски сликар. |
1893 | Владимир Мајаковски, руски поет. |
1921 | Борка Талески, народен херој на Македонија. |
Починале
1374 | Франческо Петрарка, голем лирски поет на италијанската предренесанса. |
1631 | Цезаре Кремонини, италијански философ. |
[уреди] 20 јули
Настани
1402 | Монголскиот хан Тамерлан во Битката кај Ангора, денешна Анкара, ја победува турската војска и го заробува султанот Бајазит I, кој во 1403 година умира во ропство. |
1924 | Во Париз е основана Светската шаховска организација. |
1944 | Германскиот полковник Клаус Шенк извршува атентат врз нацистичкиот лидер Адолф Хитлер со подметнување на бомба под неговиот стол во бункерот Волчја јама кај Берлин. Хитлер е само полесно повреден, а заговорниците се погубени. |
1969 | Лунарното возило „Орел“ на американскиот вселенски брод „Аполо 11“, со космонаутите Нил Армстронг и Едвин Олдрин, се упати на површината на Месечината, додека Мајкл Колинс го продолжи кружењето околу Месечевата орбита со матичниот брод „Аполо 11“. |
2001 | Карло Џулијани, италијански активист и анархист е убиен во текот на демонстрациите против Групата 8 во Џенова во 2001 година од страна на италијанските Карабињери. |
Родени
356 п.н.е. | Александар III Македонски, крал на Македонија, еден од најголемите војсководци и освојувачи на сите времиња. |
1304 | Франческо Петрарка, голем лирски поет на италијанската предренесанса. |
1847 | Макс Либерман, германски постимпресионистички сликар. |
1919 | Сер Едмунд Хилари, новозеландски офицер и истражувач, учесник во хималајските и во поларните експедиции. |
1948 | Жан Рено, француски актер. |
Починале
1913 | Васил Чекларов, македонски војвода од Костурско. |
1923 | Панчо Виља, мексикански револуционeр, водач на селанската револуција од 1910 година. |
1937 | Ѓуљелмо Маркони, италијански инжинер. |
1951 | Абдула, јордански крал. |
1971 | Пол Валери, француски поет. |
[уреди] 21 јули
Настани
1542 | Папата Павле Втори донесе одлука за основање на инквизиција во Рим. |
1798 | По победата на битката кај пирамидите, Наполеон Бонапарта стана владетел на Египет. |
1962 | Со решение на Извршниот совет на НР Македонија, името на Радио Скопје е променето во Радио-Телевизија Скопје. |
1983 | Измерена е најниската температура во станицата Восток на Антарктикот, -89.2 °C. |
1994 | Рускиот писател Александар Солжењицин пристигнува во Москва после двомесечно патување низ Русијa, од каде 20 години претходно е прогонет во егзил. |
Родени
1816 | Паул Јулиус фон Ројтер, основач на британската новинскa агенцијa Ројтерс. |
1899 | Ернест Хемингвеј, американски писател. Учесник е во Првата светска војна, во Шпанската граѓанска војна и во Втората светска војна. За романот Старецот и морето во 1954 година ја доби Нобеловата награда за литература. Изврши самоубиство во својата куќа во Кечам, во Ајдахо, на 2 јули 1961 година. |
1911 | Маршал Меклуан, канадски автор. |
1951 | Робин Вилијамс, американски актер. |
1964 | Јенс Вајслог, германски ски-скокач. |
Починале
1870 | Јозеф Штраус, австриски композитор. |
1984 | Живко Фирфов, македонски етномузиколог, педагог, диригент и музички деец. За својата богата музичка активност има добиено повеќе награди и признанија, меѓу кои и почесен доктор на Географското здружение од Колумбија, САД, во 1955 година. Роден е во Велес, на 20 ноември 1906 година. |
1998 | Ален Шепард, американски космонаут. |
2001 | Крсте Црвенковски, македонски политичар. |
[уреди] 22 јули
Настани
1908 | Младотурците ја презедоа власта во Битола и ги ослободија сите затвореници. |
1933 | Американскиот авијатичар Вили Пост го изведе првото самостојно летање со авион околу Земјината топка. |
1948 | Во Скопје, со одлука на Владата на Народна Република Македонија, е основан Институт за национална историја. |
1962 | Пропадна првиот американски обид за лансирање автоматска сонда на Венера. Ракетата лансирана од Кејп Канаверал на Флорида ја промени насоката и по неколку минути експлодира |
1992 | Најголемиот колумбиски дилер Пабло Ескобар бега од затвор. |
Родени
356 п.н.е. | Александар III Македонски, една од најпознатите личности на стариот век, војсководец и државник. Го порази огромното персиско царство и во своите походи стигна се до Индија. Умре во Вавилон, на 13 јуни 323 година п.н.е. |
1784 | Фридрих Вилхелм Бесел, германски астроном и математичар. |
1822 | Грегор Мендел, австриски ботаничар и генетичар. |
1888 | Селман Ејбрахам Ваксман, американски микробиолог по потекло од Украинa, добитник на Нобеловaта награде за медицинa во 1952 година. |
1894 | Оскар Марија Граф, германски писател. |
Починале
1461 | Карло VII Победник, француски крал. |
1822 | Наполеон II, француски крал. |
1934 | Џон Дилинџер, озлогласен американски ограбувач на банки, долго време сметан за Државен непријател број 1 во САД. |
1979 | Шандор Кочиш, унгарски фудбалер, стрелец на единаесет голови на Светското фудбалско првенство во 1954 година. |
[уреди] 23 јули
Настани
1942 | Почна Сталинградската битка меѓу германските фашисти и советската армија, веројатно најголемата битка во Втората светска војна. |
1942 | Во Софија, бугарските фашисти ги стрелаа Никола Јонков Вапцаров, македонски поет и патриот, Антон Попов-Дончо, македонски револуционер, писател и публицист и Атанас Романов, македонски патриот. |
1992 | Во Скопје е формирана Комора на приватниот капитал на Македонија. |
1993 | Република Македонија стана 138 членка на Светската организација за интелектуална сопственост. |
2000 | Ленс Армстронг, втора година по ред победува на престижната велосипедска трка Тур де Франс, иако неговите лекари, четири години претходно, го известуваат дека постојат мали шанси да преживее, зашто болува од рак. |
Родени
1892 | Хаиле Селасије I, етиопски цар од 1930 година. |
1906 | Владимир Прелог, швајцарско-хрватски хемичар и Нобелов лауреат. |
1915 | Тихомир Милошевски, народен херој на Македонија. Беше генерал-полковник и прв командант на македонските воени единици во текот на НОВ на Македонија. |
1931 | Виктор Корчној, руски шаховски велемајстор, еден од најдобрите шахисти на XX век. |
Починале
1757 | Доменико Скарлати, важен барокен композитор за чембало. Ненадминат по влијанието врз клавијатурната музика. |
1875 | Ајзак Мерит Сингер, американски иноватор, кој во 1851 година ја усовршува прват шивачка машина која влегува во широка употреба. |
1916 | Вилијам Ремзи, шкотски хемичар, добитник на Нобеловата наградa за хемијa во 1904 година. |
1942 | Антон Попов, македонски поет. |
1948 | Дејвид Ворк Грифит, американски филмски режисер и продуцент, автор на еден од најдобрите и најконтроверзни филмови во историјата - Раѓањето на нацијата. |
[уреди] 24 јули
Настани
1823 | Укинато е ропството во Чиле. |
1908 | Турција е прогласена за уставна монархија. Овој датум се зема како Ден на победата на Младотурската револуција. |
1923 | Грција, Турција и сојузничките сили во Првата светска војна ја потпишаа Лозанската декларација, врз основа на која е извршено принудно иселување на христијанското население од Турција во Грција и на муслиманското население од Грција во Турција, со што во голема мера е изменет националниот состав на Егејска Македонија. |
1946 | Во Пацификот, во близина на островот Бакини, САД ја извршија првата подводна атомска експлозија. |
2002 | Алфред Мојсиу е избран за претседател на Албанија. |
Родени
1783 | Симон Боливар, јужно-американски борец за независност. Истиот ден се слави како Ден на Симон Боливар во Еквадор. |
1802 | Александар Дима Таткото, француски писател. |
1828 | Николај Чернишевски, руски писател, критичар и револуционер. |
1969 | Џенифер Лопез, американски актерка и пејачка. |
Починале
1957 | Методија Андонов - Ченто, македонски револуционер и државник, прв претседател на Иницијативниот одбор за свикување на Првото заседание на АСНОМ и борец за правата и слободата на македонскиот народ. Роден е во Прилеп, на 17 август 1902 година. |
1974 | Џејмс Чедвик, англиски физичар, откривач на неутронот и Нобелов лауреат во 1935 година. |
1980 | Питер Селерс, британски филмски актер, комичар. |
1991 | Исак Башевис Сингер, американски писател и Нобелов лауреат, по потекло полски Евреин. |
2000 | Клод Соте, француски филмски режисер-оскаровeц. |
[уреди] 25 јули
Настани
1878 | Првата кинеска дипломатска мисијa во САД пристигнува во Вашингтон. |
1917 | Холанѓанката Маргарета Гертруда Целе, попозната како Мата Хари, осудена е на смрт под обвинение дека шпионирала за Германија во текот на Првата светска војна. |
1925 | Со одлука на Европската консултативна комисија, Германија во периодот до склучувањето на мировниот договор е поделена на четири зони: источна-советска, северозападна-британска, југозападна-американска и западна-француска. Таа поделба подоцна доведе до формирање на двете германски држави. |
1968 | Папата Павле VI им ги забранува на католичките верници сите вештачки методи за спречување на зачнувањето. |
1984 | Советскиот космонаут Светлана Савитцкаја стана првата жена која излегла надвор од бродот во вселената и првата жена во историјата на освојувањето на вселената која два пати била во нејзиното пространство. |
Родени
1894 | Гаврило Принцип, атентаторот на Франц Фердинанд. |
1920 | Розалинд Френклин, англиски научник. |
1925 | Невена Георгиева Дуња, млада македонска партизанка во НОВ. |
1978 | Луис Џој Браун, првото бебe од епрувета. |
Починале
1834 | Семјуел Тејлор Колриџ, aнглиски поет, еден од највидните членови на романтизмот. |
1986 | Винсент Минели, американски филмски режисер со италијанско потекло, често сметан за Татко на модерниот мјузикл. |
1987 | Крсто Симовски, учесник во НОВ, истакнат општествено-политички работник, основач и прв директор на Институтот за овоштарство на Македонија. |
[уреди] 26 јули
Настани
1953 | Со нападот на герилците на касарната „Монкада“ во градот Сантијаго де Куба, Фидел Кастро ја започнува борбата против диктаторот Фулхенси Батиста. |
1956 | Египетскиот претседател Гамал Абдел Насер го национализира Суецкиот канал, кој претходно беше под контрола на англо-француска компанија. |
1963 | Катастрофален земјотрес го разурна главниот град на Република Македонија - Скопје. Во земјотресот загинаа 1.070 луѓе, 2.900 беа повредени, а беше уништен или оштетен 4/5/од стамбениот фонд. Веста за земјотресот што го зафати Скопје брзо се рашири низ целиот свет, кој покажа голема солидарност. |
1996 | Република Македонија и Европската Унија потпишаа рамковна спогодба за соработка на Република Македонија во Европската Унија. Истиот ден во Република Македонија пристигнува и првиот американски амбасадор - Кристофер Хил. |
1996 | Република Македонија стана потписничка на Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства и потписничка на повелбата на Советот на Европа за регионални или малцински јазици. |
Родени
1782 | Џон Филд, ирски композитор. |
1875 | Карл Густав Јунг, швајцарски психијатар, основач на Аналитичката или комплексна психологија, еден од најгенијалните умови на XX век. |
1894 | Алдоус Хаксли, англиски писател и есеист, голем критичар на современиот свет. |
1928 | Стенли Кјубрик, американски режисер, кој во текот на својата пеесетгодишна филмска кариера ќе сними 13 филмови, голем дел од нив сметани за класици на американската кинематографија. За негови највредни остварувања се сметаат Пеколен портокал, Одисеја во вселената 2001, Доктор Стрејнџлав, како и Сјаење. Се смета за еден од најголемите режисери на сите времиња. |
1943 | Мик Џегер, американски музичар, основач на една од најголемите групи во историјата - Ролинг Стоунс. |
Починале
1902 | Шарл Дадан, француско-американски пчелар, таткото на модерното пчеларство. |
1926 | Крсте Петков Мисирков, истакнат македонски филолог, лингвист, историчар, фолклорист, етнограф, публицист, политичар, дипломат, револуционер и борец за македонската национална афирмација. Во 1903 година ја издаде книгата За македонцките работи. Роден е во Ениџе, Вардарска околија, Солунска област, на 18 ноември 1874 година. |
1952 | Ева Перон, популарната „прва дама“ на Аргентина, сопруга на Хуан Перон. |
1985 | Фреди Перлман, анархиста, писател, теоретичар и музичар, голем критичар на современиот свет. |
[уреди] 27 јули
Настани
1830 | Во Франција избива „Јулската револуција“ предизвикана од одлуката на кралот Шарл X Бурбонски да ги укине весниците, да го распушти штотуку избраното собрание и да го промени изборниот закон. Кралот абдицира и емигрира во Шкотска. |
1839 | Почнува Опиумската војна меѓу Кина и Велика Британија откако кинеските власти во едно пристаниште во Кантона запленуваат и уништуваат 20.000 сандаци со опиум. |
1981 | Почна со работа новата Железничка станица во состав на Транспортниот центар во Скопје. Последниот воз од Старата железничка станица замина во 11 часот и 30 минути, а првиот воз на новата железничка станица стигна во 12 часот и 35 минути. |
1989 | Кристер Петерсон прогласен е за виновен и е осуден на доживотна казна затвор заради убиството на шведскиот премиер Олоф Палме во 1986 година. Подоцна тој е ослободен, а убиството останува неразјаснето. |
2001 | САД ги продолжуваат санкциите врз Иран и Либија на уште пет години. |
Родени
1832 | Ѓура Јакшиќ, најголемиот лиричар во српскиот романтизам и еден од најталентираните српски сликари на XIX век. |
1835 | Џозуе Кардучи, италијански поет, добитник на Нобелова награда за литература во 1906 година. |
1946 | Раде Шербеџија, српски актер и пејач со потекло од Хрватска. |
1965 | Хозе Луис Чилаверт, парагвајски голман. |
1983 | Горан Пандев, македонски фудбалер |
Починале
916 | Климент Охридски, словенски просветител. |
1841 | Михаил Јурјевич Лермонтов, руски поет, еден од најголемите светски романтичари, автор на познатиот роман во стихови Демонот. |
1844 | Џон Далтон, англиски хемичар и физичар, еден од основачите на анатомската теорија на материјата, што прв ја постави врз експериментална основа. Своето сфаќање го изнесе во делото „Нов систем на филозофијата и на хемијата“, каде го објасни Прустовиот закон на постојани пропорции и го постави законот за зголемени пропорции. Прв ги одредуваше атомските тежини на хемиски елементи. Ги испитуваше основите на гасовите, го постави законот за парцијалните притисоци и се занимаваше со метеорологија. Бидејќи страдаше од слепило за боја, ја проучуваше и таа аномалија, која според него е наречена далтонизам. Роден е во Иглсфилд, во северниот дел на Англија, на 6 септември 1766 година. |
1880 | Мохамед Реза Пахлави, ирански шах во прогонство, кој 37 години владееше со Иран. Роден е во 1819 година |
1981 | Вилијам Вајлер, американски режисер-трократен оскаровец, роден во Франција. |
[уреди] 28 јули
Настани
1953 | Со нападот на герилците на касарната „Монкада“ во градот Сантијаго де Куба, Фидел Кастро ја започнува борбата против диктаторот Фулхенси Батиста. |
1956 | Египетскиот претседател Гамал Абдел Насер го национализира Суецкиот канал, кој претходно беше под контрола на англо-француска компанија. |
1963 | Катастрофален земјотрес го разурна главниот град на Република Македонија - Скопје. Во земјотресот загинаа 1.070 луѓе, 2.900 беа повредени, а беше уништен или оштетен 4/5/од стамбениот фонд. Веста за земјотресот што го зафати Скопје брзо се рашири низ целиот свет, кој покажа голема солидарност. |
1996 | Република Македонија и Европската Унија потпишаа рамковна спогодба за соработка на Република Македонија во Европската Унија. Истиот ден во Република Македонија пристигнува и првиот американски амбасадор - Кристофер Хил. |
1996 | Република Македонија стана потписничка на Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства и потписничка на повелбата на Советот на Европа за регионални или малцински јазици. |
Родени
1887 | Марсел Дишам, француски сликар и скулптор. |
1915 | Чарлс Таунс, американски физичар и Нобелов лауреат. |
1943 | Ричард Рајт, англиски музичар, член на Пинк Флојд. |
1954 | Хуго Чавез, претседател на Венецуела од 1998 година, ориентиран кон воведување на демократски социјализам во земјата. |
Починале
1741 | Антонио Вивалди, италијански композитор и виртуоз на виолина. |
1750 | Јохан Себастијан Бах, германски композитор, еден од најзначајните композитори во историјата на музиката. |
1794 | Максимилијан Робеспјер, еден од главните водачи на Француската револуција. |
1904 | Никола Каранџулов, македонски револуционер, војвода и учител. Роден е во Прилеп. |
1968 | Ото Хан, германски хемичар и нуклеарен физичар. Добитник е на Нобеловата награда за хемија. |
[уреди] 29 јули
Настани
1014 | Во битката на планината Беласица, кај Струмица војската на македонскиот цар Самоил била поразена од војската на византискиот цар Василиј Втори, кој наредил околу 15,000 воени заробеници да бидат ослепени, а на секој стотти војник да му се остави по едно око за да ги води другите кај цар Самоил. Потресен од глетката, цар Самоил умрел на 6 октомври 1014 година. Четири години по неговата смрт, царството се распаднало. |
1588 | Британската флота под команда на Лорд Хавард и Сер Франсис Дрејк ја поразува шпанската Непобедлива армада составена од околу 125 бродови, која во инвазија на Англија ја испраќа шпанскиот крал Филип II. |
1940 | Почнува воздушната офанзива на Германија на Великa Британијa за време на Втората светска војна. |
1948 | На стадионот Вембли во Лондон отворени се првите Олимписки игри по Втората светска војна. |
1993 | Киргистан ја признава Република Македонија. |
Родени
1883 | Бенито Мусолини, италијански диктатор и фашист. |
1905 | Даг Хамаршелд, шведски политичар. |
1925 | Микис Теодоракис, грчки композитор. |
Починале
1856 | Роберт Шуман, германски композитор и музичар, еден од најзначајните претставници на романтизмот во музиката. Особено се истакнува како автор на клавирски минијатури и соло-песни, а компонира и камерна и сценска музика, четири симфонии и една опера. Роден е на 8 јуни 1810 година. |
1890 | Винсент ван Гог, голем холандски сликар, зачетник на пост-импресионизмот. |
1982 | Владимир Зворник, „таткото на телевизијата“. Во 1926 година успеа електронски да ја разложи сликата. Тој придонесе телевизијата, како електронски систем да ја претвори во практичен систем во најширока употреба. Измисли повеќе од 120 електронски и електротехнички апарати. |
1983 | Луис Буњел, француско-мексикански филмски режисер од шпанско потекло. Познат е по своите надреалистички остварувања. Има снимено 32 филмови, меѓу кои како најзначајни се издвојуваат Ангелот на смртта, Тој мрачен предмет на желбите и Дискретниот шарм на буржоазијата. Роден е во 1900 година. |
[уреди] 30 јули
Настани
1619 | Во Џемстаун, во Вирџинија, САД, се одржа првото колонијално преставничко Собрание. Овој град е прво населено место во новиот свет каде првите англиски доселеници пристигнаа во 1607 година. |
1971 | Астронаутите на „Аполо 15“, Дејвид Скот и Џејмс Ирвин се спуштија на Месечината. |
1974 | Турција, Грција и Велика Британија потпишаа спогодба за прекин на огнот на Кипар. |
1975 | Во Хелсинки почна Конференцијата за европска безбедност и соработка (КЕБС), на која присуствуваа државници од 35 земји. Целта на Конференцијата беше да се осигура мирот во Европа. |
1980 | Вануату прогласува независност. |
Родени
1511 | Џорџо Вазари, италијански сликар и архитект. |
1818 | Емили Бронте, аглиска писателка од ирско потекло. |
1863 | Хенри Форд, производител и конструктор на автомобили, кој придонесе за брзиот развој на автомобилизмот во светот. Умре во 1947 година. |
1898 | Хенри Мур, британски вајар, главен претставник на апстрактниот правец во европското вајарство. Под влијание на Пабло Пикасо и на Бранкуси, секогаш се стремеше кон синтеза на апстрактните облици со надреалистички психолошки истражувања. Умре на 31 август 1986 година. |
1947 | Арнолд Шварценегер, американски актер и политичар. |
Починале
1771 | Томас Греј англиски поет. |
1898 | Ото фон Бизмарк, Железниот Канцелар, обединителот на Германија. |
1912 | Муцухито, јапонски цар. |
1996 | Клодет Колбер, ѕвезда на Холивудските комедии. |
2007 | Ингмар Бергман, шведски филмски и театарски режисер и сценарист. Останува запаметен како еден од најголемите во историјата на седмата уметност. |
2007 | Микеланџело Антониони, италијански режисер, чии филмови се сметаат за едни од највлијателните во областа на филмската естетика. |
[уреди] 31 јули
Настани
1483 | Кристифор Колумбо, големиот шпански морепловец, на своето трето патување во новиот свет, го откри островот Тринидад, а потоа и за првпат стапна на брегот на Јужна Америка. |
1849 | Во битката кај Шегешвар, умира Шандор Петефи, најголемиот унгарски поет на сите времиња, водачот на националното движење од 1848 година. |
1941 | Германскиот маршал Херман Геринг му дава писмена директива на шефот на полицијата Рајнхар Хајдрих да направи нацрт-план за елиминирање на Евреите во Европа. |
1954 | Италијанска експедиција предводена од Ардито Десио прва го освојува врвот Годвин Остин, попознат како К2, на Каракорум, кој со своите 8.611 метри, е втор највисок врв на Земјата. |
1964 | Американската вселенска сонда „Ренџер 9“ ги емитува на Земјата првите снимки од темната страна на Месечината. Овој успех научниците го оценија како најголем домет на астрономијата по Галилеј. |
Родени
1800 | Фридрих Велер, германски хемичар. |
1912 | Милтон Фридман, американски економист, добитник на Нобеловата награда за економија во 1976 година. |
1919 | Примо Леви, италијански писател. |
1965 | Џоан Роулинг, шкотска писателка, авторка на бестселерите за малиот волшебник Хари Потер. |
Починале
1784 | Дени Дидро, француски филозоф, енциклопедист, критичар на религиозниот морал и носител на просветителската мисла од предреволуционерна Франција. |
1886 | Франц Лист, унгарски пијанист и композитор, музичар со романтичарско определување и предводник на германската школа. |