Масна киселина
Од Википедија, слободна енциклопедија
Масните киселини се карбоксилни киселини кои настануваат со биолошка кондензација на т.н. C2 единици кои се нарекуваат активни остатоци на оцетната киселина. Сите масни киселини кои се наоѓаат во природните липиди имаат по правило прав синџир и парен број на јаглеродни атоми. Имињата на масните киселини доаѓаат од изворното соединение од кое настанале. На пример, најзастапените масни киселини во липидите се палмитинската киселина (која настанува од палмитинот) и стеаринската киселина (која настанува од стеаринот).
Природните масни киселини можат да бидат заситени или незаситени. Заситените киселини имаат поголеми точки на топење отколку незаситените со иста големина. Незаситените киселини немаат двојна врска или други типови на функционални групи во синџирот. Двојните врски во незаситените соединенија кои се наоѓаат на десната страна во табелата се сите cis (или Z).
[уреди] Структура на масните киселини
Молекулата на масните киселини е поделена на “глава” и “опаш”. Опашот на масната киселина е долг јаглеводороден ланец кој е хидрофобен. Главата на молекулата е карбоксилна група која е хидрофилна. Масните киселини се главната компонента на сапуните. Во сапунот, нивните опаши се растворливи во масните нечистотии, а нивните глави се растворливи во вода, со што се емулзираат и одмиваат масните нечистотии. Но, кога главата е сврзана за глицерол при што се формира липид, целата молекула е хидрофобна.
[уреди] Заситени и незаситени масни киселини
Термините заситени, моно-незаситени и поли-незаситени се однесуваат на бројот на водородни атоми сврзани за јаглеводородните опаши на масните киселини во споредба со бројот на двојни врски помеѓу јаглеродните атоми во опашот. Мастите, кои се најчесто животински, имаат единечни врски помеѓу јаглеродите во своите опаши, како резултат на што сите јаглеродни атоми се исто така сврзани со максималниот можен број на водороди. Овие масти се нарекуваат заситени. Јаглеводородните ланци во овие масни киселини се приближно прави и можат да се доближат блиску еден до друг, правејќи ги мастите цврсти при собна температура. Маслата, кои се најчесто растителни, имаат неколку двојни врски меѓу некои од јаглеродите во јаглеводородниот опаш, предизвикувајќи извиткувања на формата на молекулата. Бидејќи некои од јаглеродите се поврзани со двојни врски, тие не се сврзани со максималниот број на водородни атоми. Значи, овие масла се куваат незаситени масти. Поради извиткувањата во јаглеводородните опаши, незаситените масти неможат да се доближат блиску еден до друг, правејќи ги течности на собна температура.
Поголемите точки на топење на заситените масни киселини ја рефлектираат униформната стапчеста форма на нивните молекули. Cis-двојните врски во незаситените масни киселини прават завој во нивната форма, што ги прави потешки за пакување нивните молекули во една стабилна повторувачка низа на кристална решетка. Trans-двојната врска на олеинската киселина има линеарна форма и точка на топење од 45°С (32°С поголема од својот cis-изомер).