Татари

Од Википедија, слободна енциклопедија

Татари (татарски: Tatarlar/Татарлар) е заедничко име за некои туркојазични народи од Источна Европа и Централна Азија. Денешниот татарски jазик се однесува кон кипчакската група на турските jaзици. Денешните Татари се делат на Сибирски, Кримски, Астрахански и Казански Татари.

Историски, Татарите се еден од монголските народи и зборуваат на монголски jaзик. Покорени од Џингис Хан, подоцна се вклучуваат во монголските напади врз Азиjа и Европа. Името Татари средновековните писатели го изведуваат од името на Тартар, грчки бог на подземниот свет, како поврзување со бруталноста на татаро-монголските орди во Европа. Така името Татари е употребувано за опис на сите народи кои прегазиле делови од Азија и Европа под водство на Монголите во 13-тиот век. Подоцна под истото име се подразбираат речиси сите номадски освојувачи од Азија, независно дали се од Монголија или од крајните западни делови на Азија. До почетокот на 20 век, Русите со името Татари именуваат бројни народи, почнувајќи од Азерите до сибирските племиња.

Денес Татарите живеат во средишните и јужните делови на Русија, (мнозинството во Татарстан), Украина, Полска, Бугарија, Кина, Казахстан, Романија, Турција и Узбекистан. Нивната бројност е околу 10 милиони. Мнозинството се муслимани.

Денешните Татари потекнуваат од населението на наjзападниот дел на Монголската држава - Златната Орда, коjа опфаќа делови од денешна Украина, Русиja и Казахстан. Таму татаро-монголите биле малуброjни и се измешале со локалното кипчакско (куманско население) како и со други постари народи како Булгарите. Кипчакскиот турски jaзик се наложил како доминантен и се зборува во различни дијалекти од денешните Татари. Подоцна Златната Орда се разделила на неколку делови, мегу кои се и Казанското, Астраханското и Кримското ханство. На териториjaта на поранешното Казанско ханство живеaт денешните Kaзански Татари во автономната држава Татарстан.

Мнозинството Татари во Татарстан зборуваат на кипчакскиот турски jaзик, но се смета дека потекнуваат и од Волшките Бугари. Голем дел од нив одбива да го прифати татарското име иако историските Татари биле насилници врз автохтоните Волшки Бугари (Булгари ). Тие денес се изjaснуваат како "булгари". Според главната теориja за Бугарите се смета дека jaзикот на денешните Чуваши, коj e мошне различен от повеќето турски jaзици, е наjблизок до jaзикот на древните Хуни и Булгари. Денес некои бугарски историчари како Петар Добрев и Георги Бакалов ja оспоруваат таa теориjа и се спротиставуваат на таа т.н. Памирска теориja за иранското потекло на Бугарите.

[уреди] Надворешни врски