Рилски конгрес

Од Википедија, слободна енциклопедија

Рилскиот манастир
Рилскиот манастир

Рилскиот конгрес е општ конгрес на ТМОРО што се одржа во Рилскиот манастир во 1905 година.

Содржина

[уреди] Причини

По задушувањето на Илинденското востание, македонската револуционерна организација доживеала огромна криза. Помеѓу членовите на организацијата дошло до остри дискуии за неуспехот на востанието. Во овие дискусии се изјавиле две гледишта кои довеле до отворена поделба во организацијата. На една страна биле оние кои се залагале за ослободување на Македонија, отстранување на соседните пропаганди и тоа од страна на самиот македонски народ. Овие членови ја сочинувале т.н. прогресивна (лева) струја на ТМОРО на чело со Ѓорче Петров, Пере Тошев, Јане Сандански, Димо Хаџи Димов и други. Наспроти неа, била конзервативната(десна) струја, која била под големо влијание на врховниот комитет( врховистите), кои сметале(или се сомневале) дека Македонија без подршка од некоја соседна држава ( во преден план Бугарија) не може да очекува ослободување или автомомија.

Ова било една од причините за распад на ТМОРО, како и до братоубиствените (подоцнешни) одмазди. Со меѓусебно “препукување“, десницата била поразена и се дошло до извод дека е потребно одржување на нов конгрес. Овие дискусии се случувале во Софија. За местото на одржување било решено тоа да биде Рилскиот манастир на крајот од септември- почетокот на октомври 1905 година.

[уреди] Десницата не се предава

Врховистите, охрабрувани од бугарскиот двор не сакале да се помират со победата што ја постигнала левицата и со со сите сили настојувале да го превземат раководството. Особено најактивен меѓу нив бил Борис Сарафов, кој преку ликвидирање на некои од членовите на организацијата како Христо Узунов, Александар Турунџиев и други посакувал да застане осамен на врвот на ВМРО. Сите тие дејства не ги попречиле левицата да го одржи конгресот.

[уреди] Рилскиот конгрес - одлуки, програма и залагања

На општиот конгрес одржан во Рилскиот манастир кон крајот на септември и почетокот на октомври, бил извршен преглед на целокупната дотогашна работа на организацијата т.е.:

  • Донесен нов устав и правилник
  • Определен односот на организацијата кон сите пропаганди
  • Судење на неоврховистот Борис Сарафов за неовластени преговарања и примање пари од српската влада за растурање на организацијата како и неговата подршка на бугарската политика во Македонија.
  • Организацијата го отфрлила квалификативот тајна и се нарекла ВМОРО

Во новиот централен комитет за членови биле избрани Даме Груев, Пере Тошев, Тодор Попантонов, за редактор на „Револуционерен лист“ – Димо Хаџи Димов, секретар А. Манасиев.

[уреди] Извадоци од програмата на Рилскиот конгрес

- Соопштение до групата македонски дејци, наречени врховисти

Општиот конгрес на ВМОРО наоѓа дека единствената посигурна гаранција за успешно завршување на ослободителното дело лежи во самостојноста, единството и силата на внатрешната организација... Организацијата неможе понатаму да трпи никакви групи внатре во својата територија без разлика на целта... организацијата дава можност за членовите на секој загрижен член за ослободување на Македонија и Одринско. Постоењето и работата на вашата група никако не е во согласност со програмата на организацијата, и ќе продолжи да служи како причина за борбите. Ете зошто, и покрај безрезултатноста на ред мирољубиви изјави и обиди на организацијата пред вас, конгресот наоѓа за умесно и сега да ви го поднесе ова соопштение и да ве покани доброволно да ја растурите вашата група и да ја прекинате сепаратистичката дејност за да се намалат пречките за ослободување на нашата татковина.

Устав

Глава I- Цел

Член 1- ВМОРО има за цел да ги сплоти во една целина сите назадоволни елементи во Македонија и Одринско, без разлика на народност за извојување политичка автономија на тие две области.

Член 2- Организацијата им се спротиставува на стремежитер за делба и завладување на тие области од која и да е држава.

Глава II – Средства

Член 3- За отстранување на таа цел организацијата се бори против шовинистичките пропаганди и национални расправи кои го цепат и омаловажуват населението во неговата борба против општиот непријател, дејствува за внесување на револуционерен дух и сознание и ги употребува сите средства и усилби за поскорешно и понавремено вооружување. Таа се грижи за културното и економското издигнување на организираното население и ја потпомага неговата легална борба против турската власт.

Глава III- Состав и устројство

Член 4- Организацијата се состои од месни револуционери на секое одделно место(село или град)

Член 5- Член на ВМОРО може да биде секој кој живее во Европска Турција без разлика на пол, вера, народност и убедување.

Член 6- Секоја местна организација се дели на група со по еден десетар.

Член 7 - Секоја местна организација ја раководи нејзиниот местен комитет.

Член 8 - Селските и градските местни комитети им се потчинети на реонските, овие на околиските, овие пак на окружните комитети, а целата организација ја раководи Централниот Комитет.

Член 9 - Пред надворешниот свет организацијата ја претставува претставничко тело.

Член 10- За контролирање и финансирање на комитетот се создадени контролни институции.

Член 11 - За разгледување на судски дела и спорови се формира судски институт.

Член 12 - Функционерите се изборни.

Член 13 - Паралелно со легалната дејност постои и четничкиот институт од нелегални сили.

Член 14 - Околиските, окружните и Централниот Комитет имаат свои соодветни печати.

Член 15 - Организацијата се служи со својата тајна пошта.

Глава IV- Материјални средства

Член 16 -Материјални средства организацијата си ги прибира од: - Редовни членски влогови - Доброволни прилози и налози - Прилози и податоци испратени за организацијата од туѓина - Казни - Непредвидени приходи добиени со сила на оружјето Глава V - Казни

Член 17 - Секој што ќе му наштети на делото се казнува согласно Правилникот.

Член 18 - Врз основа на овој устав е изработен подетален правилник на организацијата.

[уреди] Ставот на организацијата спрема пропагандите

Имајќи ја за основа револуционерната подготовка на народните маси за вооружена борба против турскиот режим, организацијата му ја запазува на секој еден човек во Македонија и Одринско слободата на верата, убедувањето на националното самосознание. Но, таа се противставува на секаква легална пропаганда која го отстранува населението од организацијата и од нејната револуционерна дејност.

Тргнувајќи од директната намена, организацијата се смета за должна да се грижи за сигурноста и интересите на своите членови. Таа ги осудува дејствата на пропагандите најстрого, како упропастувачки за населението и штетни за ослободителното дело, а виновниците ги гони. Таа ги смета четите на соседните држави за органи на соодветните влади и агенти на нелегалната борба, а нивната дејност- директно свртена против целта на организацијата...