Старо Бонче (археолошки локалитет)
Од Википедија, слободна енциклопедија
Археолошки локалитети во Република Македонија |
|
---|---|
Старо Бонче
(Република Македонија) |
|
Име | Старо Бонче |
Место | Бонче |
Период | хеленистичко време, римско време |
Тип |
|
Археолошки локалитет Старо Бонче, некропола од хеленистичкото и римското време.
Јужно од селото Бонче, откриени се гробови во кои се најдени монети од времето на Александар Македонски и други македонски владетели, како и римски бронзени монети.
Содржина |
[уреди] Опис
Откриена е заѕидана засведена гробница со монументални димензии. Гробниот дромос и комора се опкружени со периметрално оформена заштитна ограда - вид подиум, конструирана со масивни правоаголни камени блокови. Манирот на оформувањето на камените блокови од коридорот е идентичен со блоковите од кралскиот дворец.
Гробницата се наоѓа на неколку стотици метри од дупката во која, 2006 година биле откриени деловите од македонските штитови.
Проширувајќи го просторот на истражувањата околу кралскиот дворец, археолозите откриле керамички фрагменти што датираат токму од времето на најголемата моќ на пелагонското кралство. Пронајдени се делови од висококвалитетни кантароси од црн фирнис, раноантичка луцерна (керамичка ламба) датирана во средината на 4 век пред новата ера и делови од други предмети.
Според археологот Виктор Лилчиќ, средиштето на античките Пелагонци се наоѓа на планинскиот врв Висока, на Селечка Планина. Во повеќегодишните истражувања тој лоцирал комплекс археолошки локалитети: кралскиот дворец и горниот град се наоѓаат на врвот Висока, додека долниот град со култниот простор и некрополата се наоѓаат во западното подножје на Висока.
[уреди] Потрага по градот Пелагонија
Научниците 165 години трагаат по раноантичкиот град Пелагонија, престолнината на пелагонските кралеви во 4 век пред новата ера и главен град на Македонија Четврта од 168 до 148 година п.н.е. Кога римските воени единици го покориле во 168 година п.н.е., кралството Македонија било поделено на четири дела - мериди. Главните градови на првите три мериди биле Амфипол, Тесалоника (Солун) и Пела, кои денес се наоѓаат на територијата на Република Грција. Центарот на четвртата мерида е градот Пелагонија, по кој научниците се уште трагаат. Тое е значаен податок за едно од горномакедонските раноантички независни кралства, кои веќе во втората половина од 4 и низ 3 век пред новата ера постепено се припоиле кон единственото кралство Македонија.
Централната комора на гробницата, била ограбена во доцната антика, ходникот бил раскопуван во 1912 година од француска армија, за во 1936 година археологот Никола Вулиќ повторно да ја откопа и нацрта. Гробницата низ годините го привлекувала интересот и на други археолози.
Никој не ни сонуваше дека таа гробница е опкружена со еден периметрален ѕид од огромни камени блокови, монтирани во ѕидот. Небесната симболика на нејзиниот круг е нешто импресивно, покојниците одат на небото а кругот е небесната рамка. Претпоставуваме дека во неа бил погребан кралот на Пелагонците, можеби токму оној кој е споменат во натписот откриен во Атина, датиран во 365 година пр. н.е. Интересно што и при првото истражување на тој простор во 2005 година, таму откривме раноантичка керамика, што говореше дека тоа не е обично место, туку се работи за нешто посериозно, но и ѕид и контури на главен централен влез во акрополата. Една година подоцна се потврди дека акрополата е антички дворец на владетелот, околу кој на два километри се протега градот. Очекуваме во гробницата или во градот да се појави можеби и некоја плоча со натпис - вели Лилчиќ.
Камен од гробницата како градежен материјал е носен во селото Подмол, со што и практично било откриено и нејзиното постоење.
[уреди] Истражувања
Гробницата низ годините го привлекувала интересот на многумина археолози.
- 2007, вршени се археолошки испитувања од страна на вработени во Музејот на Македонија, Катедрата за археологија при Филозофскиот факултет на универзитетот Св. Кирил и Методиј од Скопје, при што е откриена заѕидана засведена гробница со монументални димензии.
- 1912, ходникот бил раскопуван од страна на француска армија,
- 1936, археологот Никола Вулиќ врши истражување на гробницата.
[уреди] Види исто така
- Спаница, осамени наоди од хеленистичкото и доцноантичкото време. Во близината на селото се најдени монети на Александар Македонски и Јован II Комнен. Монетите се чуваат во Заводот и музеј во Прилеп.
- Старо Бонче, некропола од хеленистичкото и римското време.
- Црквиште, населба од хеленистичкото и римското време. Во непосредната близина на селото се најдени мермерна ара со грчки натпис, тркалезни тули, исто така со грчки натпис, антички монети и помали бронзени статуетки. На површината има остато¬ци од темели на објекти и многу градежен материјал. Наодите се чуваат во Заводот и музеј во Прилеп.
[уреди] Литература
- Археолошка карта на Република Македонија, Том 2, 1996, издание на МАНУ, Скопје, Македонија.
[уреди] Надворешни врски
- [1], 30.08.2007, Дневник, Откриена кралска гробница од 4 век пред новата ера
- [2], 31.08.2007, Утрински весник, Во гробница во Старо Бонче можеби бил погребан кралот на Пелагонија
- [3], 13.09.2007, Вест, Пелагон, четвртиот главен град од раноантичка Македонија е кај Бонче - изјава на професорот Лилчиќ