Карпош
Од Википедија, слободна енциклопедија
-
За други употреби, видете Карпош (појаснување).
Карпош или Карпуз на турски јазик е прекарот на македонскиот востанички водач на Карпошово востание, кој е роден во кумановското село Војник, а бил убиен од османлиите во 1689 по падот на востанието.За Карпош како личност многу малку се знае, како и за неговиот живот и неговото семејство.Со сигурност за Карпош се знае дека бил ајдутин, потоа мартолоз и дека се ставил на чело на големото востание.Претходно, Карпош бил рудар од Кривопаланечко, кој потоа станал ајдутин.Тоа го потврдува и турскиот хроничар Рашид кој вели: “ Во последниве неколку години се појавил некој проклетник наречен Карпуз кој раководел со ајдутските разбојници“ . Во тоа време, централната власт упатила потерница по него но тој успеал да се спаси. Самата наредба требало да ја исполни мартолозбашијата Мехмед. Но Карпош се придвижил на север до австриските војски. Во еден документ се вели дека: “Карпош бил помилуван и наеднаш назначен за башбог“ но дали Карпош го прифатил помилувањето, тоа до денес не е сеуште познато. По ова, познато е и дека тој незахвално ја напуштил службата и се пдметнал ставајќи се на чело на востанието. Од овде произлегува и изводот дека логично би било на чело на востанието да се стави лице кое имало воено искуство, а најмногу тоа го поседувал Карпош. Карпош бил огромен човек.Според некои автори пак, Карпош се викал Петре кое на грчки означува карпа па и отаму и надимакот Карпош. Според некои преданија преданија Карпош бил водачот на бунтовниците од Доспат Планина, во Родопите, Бугарија. Тој бил портолосбаши (главен на каурска помошна војска) во регионот помеѓу Софија и Ќустендил во Бугарија. Во 1689, територијата кој тој ја ослободол се протегала низ речиси сета северна Македонија, и се смета дека нему му е дадена титулата „Крал на Куманово“ од страна на неговите сојузници, австријците. Карпош е заробен во Куманово, а за точната дата се смета дека таа била некаде околу 26 ноември 1689 година и тоа од страна на татарите.Потоа тој заедно со друѓите заробеници е воден во Скопје каде на познатиот Камен мост бил набиен на кол, а потоа фрлен во реката. За датумот на неговата смрт се зема во предвид 29 ноември.