Од Википедија, слободна енциклопедија
Ова е листа на монарси (владетели) на Англија, Шкотска, Ирска, Велика Британија и Обединетото Кралство, т.е. монарси на престолите на разните кралства кои постоеле на територијата на Британските Острови, имено:
За владетелите пред создавањето на кралствата Шкотска, Англија и кнежевството Велс, видете:
- Кралеви на бритонците
- Листа на кралеви на пиктите
- Листа на кралеви на шкотите (тука влегуваат и Стјуартите од 1603 до 1714 како заеднички владетели на Англија и Шкотска)
- Кралеви на Далриада
- Кралеви на Манскиот Остров
- Кралеви на Манскиот Остров и придружните острови
- Кралеви на Стратклајд
- Легендарни кралеви на Британија
- Владетели ја Велс
|
- Кралеви на Источна Англиа
- Кралеви на Есекс
- Кралеви на Кент
- Кралеви на Сасекс
- Кралеви на Весекс
- Кралеви на Мерсија
- Кралеви на Нортамбрија
- Велики Кралеви на Ирска
|
[уреди] Сложености околу титулата и звањето
Џејмс VI на Шкотска и I на Англија, ги обединил Круните на Англија, Шкотска и Ирска во лична унија, кои подоцна се соединиле во една држава по име Кралство Велика Британија по Унитарниот Акт од 1707 год.
Кралските титули се сложена работа бидејќи во некои случаи се користеле имиња на кралства кои официјално сеуште не ни настанале, или пак настанале порано, но без веднаш да им се даде ним соодветна кралска титула.
- Во 1328, при смртта на францускиот крал, Шарл IV, кралот на Англија Едвард III (внук на Шарл IV) го побарал францускиот престол. Додека тјудорските монарси продолжиле да ја бараат Франција и ова не се засновало на окупација, британската династија Стјуарти биле пензионери на Бурбоните, како што шкотските Стјуарти биле пензионери на Валојците, во опозиција на фактичото властодржење на Франција од страна на Плантагенетите. Ова испаднало погубно за титулата, бидејќи донесувањето на т.н. Заклетвен Акт и Фонтенблоскиот Едикт ги заживеал старите спорови; мирот помеѓу Британија и Франција склучен од Џемјс Стјуарт и Анри Бурбон неможел да се самоодржи. Подоцна Хановерските монарси сѐ до Унитарниот Акт од 1800 не се занимавале со оваа проблематика, туку со нивниот локален Брунсвик. Подоцна Француската револуција го поддржила гледиштето на француската Круна, иако постоеле бунтови од помал карактер за враќање на старата титула. (Видете Англиски барања на францускиот престол.)
- Од 1559 до денес, англиските, а потоа и британските монарси, ја имаат титулата Врховен Управител на Англиската Црква.
- Нумерацијата на англиските монарси започнува одново по 1066 (иако ова ги погодува само Едвардите). Нумеричиот систем го препочита поделениот национален пристап; така Џемјс II на Англија бил и Џемјс VII на Шкотска, а Вилијам III на Англија бил и Вилијам II на Шкотска. По Унијата почнал да важи англискиот број (за „Џорџ“, „Едвард“ и „Елизабета“) и до скоро не постоело формално правило на доделување броеви.
- Сите шкотски монарси ја имале титулата Крал на Шкотите или Кралица на Шкотите, ос исклучок на последните тројца: Мери II, Вилијам III и Ана I кои го користеле звањето „на Шкотска“ наместо „на Шкотите“.
- Во октомври 1604, една година пред да стане крал на Англија, Џејмс VI на Шкотска прогласил дека кралската титула ќе го користи терминот Велика Британија за „една империјална (царска) Круна“ сочинета од Англија и Шкотска [1]. Меѓутоа користењето на оваа титула е проблематично бидејќи обединетите државни функции и служби за Велика Британија не биле во потполна кохезија сѐ до Унитарниот Акт од 1707 со кој се основал Парламентот на Велика Британија. Нити пак обединетата круна била нарекувана 'империјална', туку ги подлвекувала декретите на Хенри VIII кој се прогласил еднаков по деференција со Светиот Римски цар Карл V. Затоа некои историчари ги нарекуваат монарсите до 1707 како монарси на Англија и Шкотска, но поедноставно, целото кралство се смета за Британско заради келтскиот карактер кој стоел зад ренесансниот Тјудорско-Стјуартскиот апарат и прекуморската империја на „Британија“. По смртта на Елизабета, дворјаните го сметале Џемјс за нов Брут Тројански. Покрај ова, „британството“ било поткопувано од други фактори како сепаратистичкото Јакобитство меѓу шкотите сѐ до унијата со Ирска. Но сепак во обичниот говор луѓето ги нарекуваат владетелите на Велика Британија „англиски“ во однос на бунтовите на шкотите, ирците и американците.
- Во разни документи термините Кралство Велика Британија и Обединето Кралство на Велика Британија фигурираат дури и во најофицијални документи како Унитарниот Акт од 1707. Историчарите сметаат дека зборот Обединето се користел како описен збор, назначувајќи унија од типот на брак, а не принудно припојување. За поголема јаснотија и заради тоа што зборот Обединето е многу повеќе поврзан со подоцнежното име Обединето Кралство на Велика Британија и Ирска според Унитарниот Акт, кралството создадено во 1707 год. се нарекува Кралство Велика Британија.
- На сличен начин, иако најголемиот дел од Ирска престанала да биде дел од Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска со настанувањето на Ирската Слободна Држава ви 1922, нити полниот назив на Обединетото Кралство, нити кралската титула биле променети сѐ до Актот за Кралски и Парламентарни Титули од 1927. Историчарите ретроспективно сметаат дека настанот на современото Обединето Кралство се случил во декември 1922, иако во овој случај формалната промена се случила дури пет години подоцна.
Наследувањето на многуте престоли не било глатко, од родител на дете; недостигот на наследници, граѓанските војни, убиствата и инвазиите правеле промени во наследноста на начин кој не може да се прикаже во едноставна листа.
Односите брз кои биле основани за барањата на престолот се прибележани (оние кои се познати), а означени се и годините на владеење.
Монарси на Англија |
Монарси на Шкотска |
Име |
Владеење |
Белешки |
Име |
Владеење |
Белешки |
Западни саксонци |
Династија Алпини |
|
Кенет I |
843–858 |
Прв крал на пиктите и шкотите |
Доналд I |
858–862 |
Брат на Кенет I |
Константин I |
862–877 |
Син на Кенет I |
Алфред Велики |
871–899 |
Признаен за водач на сите слободни англичани споиред Ведморскиот мировен договор, 878 |
Аед |
877–878 |
Син на Кенет I |
Еохајд |
878–889 |
Внук (од брат или сестра) на Аед
Заеднички со Гирик ? |
Гирик |
878–889 |
Прв братучед на Аед ? |
Доналд II |
889–900 |
Син на Константин I |
Едвард Постариот |
899–924 |
Син на Алфред |
Константин II |
900–943 |
Син на Аед |
Елфвеард |
924 |
Син на Едврд, крал само на Весекс |
Етелстан |
924–939 |
Син на Едвард, првиот де факто крал на цела Англија |
Едмунд I |
939–946 |
Син на Едвард |
Малколм I |
943–954 |
Син на Доналд II |
Едред |
946–955 |
Син на Едвард |
Индулф |
954–962 |
Син на Константин II |
Едви |
955–959 |
Син на Едмунд |
Едгар Мирољубивиот |
959–975 |
Син на Едмунд |
Дуб |
962–966 |
Син на Малколм I |
Кулен |
966–971 |
Син на Индулф |
Кенет II |
971–? |
Син на Малколм I |
Св. Едвард Маченикот |
975–978 |
Син на Едгар |
Амлаиб |
?–977 |
Син на Индулф |
Кенет II |
977–995 |
Второ владеење |
Етелред Неподготвениот |
978–1013
1014–1016 |
Син на Едгар |
Константин III |
995–997 |
Син на Кулен |
Кенет III |
997–1005 |
Син на Дуб |
Малколм II |
1005–1034 |
Син на Кенет II |
Едмунд Железнобокиот |
1016 |
Син на Етелред |
Дански кралеви
Саксонските и данските кралски семејства едновермено го барале англискиот престол, од 1013 до 1016. Данска и Англија имале еден ист крал од 1016 до 1042. |
Свен Вилобрадиот |
1013–1014 |
|
Кнут Велики |
1016–1035 |
Син на Свен |
Данкан I |
1034–1040 |
Внук на Малколм II |
Харолд Зајачко Стопало |
1035–1040 |
Син на Кнут |
Хардекнут |
1040–1042 |
Син на Кнут |
Макбет |
1040–1057 |
Сопруг на внуката на Кенет III |
Враќање на Западните саксонци |
Св. Едвард Исповедникот |
1042–1066 |
Син на Етелред |
Лулах |
1057–1058 |
Правнук на Кенет III, посин и братучед на Макбет |
Данкелдска династија |
Малколм III |
1058–1093 |
Син на Данкан I |
Харолд Годвинсон |
1066 |
Зет на Едвард Исповедникот |
Едгар Етелинг |
1066 |
Внук на Едмунд Железнобокиот |
Нормани
По Норманското освојување во 1066 започнува нумерација на кралевите (француски обичај кој дотогаш не се користел во Англија). |
Вилијам I Освојувачот |
1066–1087 |
Далечен роднина на Алфред Велики |
Вилијам II Црвенкастиот |
1087–1100 |
Син на Вилијам Освојувачот, потомок на Алфред Велики |
Доналд III |
1093–1094
1094–1097 |
Син на Данкан I |
Данкан II |
1094 |
Син на Малколм III |
Едгар |
1097–1107 |
Син на Малколм III |
Хенри I |
1100–1135 |
Син на Вилијам Освојувачот, потомок на Алфред Велики |
Александар I |
1107–1124 |
Син на Малколм III |
Давид I |
1124–1153 |
Син на Малколм III |
Стефан |
1135–1154 |
Внук на Вилијам Освојувачот |
Малколм IV |
1153–1165 |
Внук на Давид I |
The Анжувинци или Плантагенети
Името на династијата се променило за заради бракот на Матилда со Годфроа Плантагенет. |
Матилда |
1141 |
Ќерка на Хенри I, пра-правнука на Едмунд Железнобокиот |
Хенри II |
1154–1189 |
Син на Матилда |
Вилијам I |
1165–1214 |
Внук на Давид I |
Ричард Лавовско Срце |
1189–1199 |
Син на Хенри II |
Монарси на Англија и Ирска
Во 1199, Џон, кој веќе бил Лорд на Ирска, го наследил англискиот престол. Титулата „Лорд на Ирска“ била заменета со титулата „Крал на Ирска“ во 1542 год. |
Џон „Безземниот“ |
1199–1216 |
Синна Хенри II |
Александар II |
1214–1249 |
Син на Вилијам I |
Хенри III |
1216–1272 |
Син на Џон Безземниот |
Александар III |
1249–1286 |
Син на Александар II |
Едвард I „Долгоногиот“ |
1272–1307 |
Син на Хенри III |
Маргарита |
1286-1290 |
Внука на Александар III, не пристапила |
Балиоли
При смртта на Маргарита во 1290 немало јасен наследник. Кралот Едвард I на Англија ги пресудил барањата на Роберт Брус, Петти Лорд од Анандејл и Џон Балиол во полза на Балиол. |
Џон |
1292–1296 |
Пра-пра-правнук на Давид I |
Брусовци
Со буната на Џон Балиол започнале Војните за независност на Шкотска, за кое време Роберт I Брусовецот станал крал. |
Роберт I |
1306–1329 |
Пра-пра-пра-правнук на Давид I |
Едвард II |
1307–1327 |
Син на Едвард I |
Едвард III |
1327–1377 |
Син на Едвард II |
Давид II |
1329–1371 |
Син на Роберт I |
Балиоли
За некое време, претенденти за тронот биле и Едвард Балиол и Давид II. |
Двард Балиол |
1332–1336 |
Син на Џоин Балиол |
Стјуарти
Како свршеница на младиот француски престолонаследник од возраст на 5 год, Мери Стјуарт, Кралицата на Шкотите израснала во Франција. Се вратила во Шкотска во 1560 год. |
Роберт II |
1371–1390 |
Внук на Роберт I |
Ричард II |
1377–1399 |
Внук на Едвард III |
Роберт III |
1390–1406 |
Син на Роберт II |
Ланкастери
Хенри IV го отстранил Ричард II од престолот, и го сменил името ан владеачката династија по татковата титула Војвода од Ланкастер. |
Хенри IV |
1399–1413 |
Внук на Едвард III |
Џејмс I |
1406–1437 |
Син на Роберт III |
Хенри V |
1413–1422 |
Син на Хенри IV |
Хенри VI |
1422–1461
1470–1471 |
Син на Хенри V |
Џејмс II |
1437–1460 |
Син на Џејмс I |
Џејмс III |
1460–1488 |
Син на Џејмс II |
Јоркска династија
Династиите Ланкастер и Јорк се бореле во Војните на розите, и Јоркистите го зазеле престолот. |
Едвард IV |
1461–1470
1471–1483 |
Пра-правнук на Едвард III |
Едвард V |
1483 |
Син на Едвард IV |
Ричард III |
1483–1485 |
Брат на Едвард IV |
Тјудори
Ланкастеровецот Хенри Тјудор го повратил тронот од рацете на Јоркистите. |
Хенри VII |
1485–1509 |
Пра-пра-правнук на Едвард III |
Џејмс IV |
1488–1513 |
Син на Џејмс III |
Хенри VIII |
1509–1547 |
Син на Хенри VII, Внук на Едвард IV |
Џејмс V |
1513–1542 |
Син на Џејмс IV |
Мери I |
1542–1567 |
Ќерка на Џејмс V |
Едвард VI |
1547–1553 |
Син на Хенри VIII |
Џејн |
1553 |
Правнука на Хенри VII. Обично не се смета официјално за кралица[1][2] |
Мери I |
1553–1558 |
Ќерка на Хенри VIII |
Елизабета I |
1558–1603 |
Ќерка на Хенри VIII |
Џејмс VI |
1567–1625 |
Син на Мери I |
Монарси на Англија, Шкотска и Ирска
Во 1603, Џејмс VI на Шкотска го наследил англискиот престол со смртта на Елизабета I во т.н. Унија на Круните. Одтогаш, па сѐ до 1707, Англија, Шкотска и Ирска делеле исти монарси. |
Стјуарти |
Име |
Владеење |
Белешки |
Џејмс I (Англија)
Џејмс VI (Шкотска) |
1603–1625 |
Син на Мери, Кралицата на Шкотите; пра-правнук на Хенри VII; прв со звање „Крал на Велика Британија“ (1604)
|
Чарлс I |
1625–1649 |
Син на Џејмс VI & I |
Период на Интерегнумот, (Комонвелт и Прокеторат)
Англија немала крал од 1649 до 1660, но уставниот статус на владата не бил разјаснет. На пример, сѐ до неговото распуштање на 10 април 1653, Долгиот Парламент бил сметан за република. Меѓутоа самиот се нарекувал Комонвелт. По распуштањето на Остаточниот парламент, билло формирано Номинирано собрание. Уставниот статус на режимот не се променил сѐ додека Кромвел не го прифатил Владиниот апарат на 15 декември 1653. Одтогаш Оливер Кромвел носел звање Лорд-протектор, владеејќи преку два Протекторатски парламента. Во 1659, Ричард Кромвел абдицирал, со тоа враќајќи ја власта во рацете на Парламентот сѐ до Стјуартската Реставрација во 1660 год. |
Име |
Владеење |
Белешки |
Оливер Кромвел |
1653–1658 |
|
Ричард Кромвел |
1658–1659 |
Син на Оливер Кромвел |
Стјуарти (реставрирани) |
Име |
Владеење |
Белешки |
Чарлс II |
1660–1685 Англија
1649-1651 и 1660–1685 Шкотска
(1649–1685 де јуре) |
Постар син на Чарлс I (крунисам во Скоун, Шкотска, 1651). Официјално го броел своето владеење од смртта на на неговиот татко. |
Џејмс II (Аглија)
Џејмс VII (Шкотска) |
1685–1689 |
Помлад син на Чарлс I |
Мери II |
1689–1694 |
Постара ќерка на Џејмс II
Заеднички владетел со сопругот Вилијам III, II и I |
Вилијам III (Англија)
Вилијам II (Шкотска)
Вилијам I (Ирска) |
1689–1702 |
Внук на Чарлс I
Владеел заеднички со сопругата Мери II |
Ана |
1702–1707
(full reign: 1702–1714) |
Ќерка на Џејмс II |
Монарси на Велика Британија и Ирска
Во 1707, Унитарниот Акт ги соединил Кралството Англија и Кралството Шкотска во едно кралство наречено Кралство Велика Британија. |
Стјуарти (продолжеток) |
Име |
Владеење |
Белешки |
Ана |
1707–1714
(полно вадеење: 1702–1714) |
Ќерка на Џејмс II |
Хановерска династија
Според Актот за Престолонаследство од 1707, на англискиот (па така и британскиот) престол можел да седи само протестант. Најблиската таква роднина била Софија Хановерска, која била статутарно прогласена за следниот престолонаследник. Таа починала накратко пред Ана, и на нејзино место дошол нејзиниот син, кој ја основал Хановерската династија. |
Џорџ I |
1714–1727 |
Правнук на Џејмс I |
Џорџ II |
1727–1760 |
Син на Џорџ I |
Џорџ III |
1760–1801
(полно владеење: 1760–1820) |
Внук на Џорџ II |
Монарси на Обединетото Кралство на Велика Британија и Ирска
Во 1801, со Унитарен Акт се соединуваат Кралството Велика Британија и Кралството Ирска во едно Обединето Кралство. |
Хановерска династија (продолжеток) |
Име |
Владеење |
Белешки |
Џорџ III |
1801–1820
(полно владеење: 1760–1820) |
Внук на Џорџ II |
Џорџ IV |
1820–1830 |
Син на Џорџ III |
Вилијам IV |
1830–1837 |
Син на Џорџ III |
Викторија |
1837–1901 |
Внука на Џорџ III |
Саксо-Кобуршко-Готска династија
Името на владеачката династија се сменило заради бракот на Викторија со Принц Алберт на Сакс-Кобург-Гота, но таа самата останала член на Хановерската династија. |
Едвард VII |
1901–1910 |
Син на Викорија |
Џорџ V |
1910–1917
(полно владеење: 1910–1936) |
Син на Едвард VII |
Виндзорска динасија
Името на владеачката династија се променило во Виндзор во 1917 заради антигерманското расположение за време на Првата Светска војна. |
Џорџ V |
1917–1927
(полно владеење: 1910–1936) |
Син на Едвард VII |
Монарси на Обединетото Кралство на Велика Британија и Северна Ирска
Во 1922, Ирската Слободна Држава го напушта Обединетото Кралство. Поради ова, името на државата се менува во 1927. Помеѓу 1927 и донесувањето на Актот за Република Ирска во 1949, Џорџ V, Едвард VIII И Џорџ VI имале и звање „Крал на Ирска“. |
Виндзорска династија (продолжеток) |
Име |
Владеење |
Белешки |
Џорџ V |
1927–1936
(полно владеење: 1910–1936) |
Син на Едвард VII |
Едвард VIII |
1936 |
Син на Џорџ V; абдицирал |
Џорџ VI |
1936–1952 |
Син на Џорџ V |
Елизабета II |
6 февруари 1952- |
Ќерка на Џорџ VI; кралица и на 15 други суверени кралства. |
|
- ↑ Прогласена за кралица на 10 јули 1553, но сменета од Мери I по 6 дена.
- ↑ Леди Џејн обично се става во Тјудорската династија, иако нејзиното презиме не е Тјудор
[уреди] Видете исто така
- Британска монархија
- Бретвалда
- Листа на британски монарси по долговечност
- Семејна лоза на британските монарси
- Семејна лоза на англиските монарси
- Семејна лоза на шкотските монарси
- Звање на британскиот суверен
- Наследна линија на британскиот престол
- Цар на Индија
- Генеалогија на британското кралско семејство
- Листа на британски премиери