Радожда
Од Википедија, слободна енциклопедија
Радожда е село во Општина Струга.
Села во Република Македонија | |
---|---|
Радожда (Република Македонија)
|
|
Општина: | Општина Струга |
Население: | 808 жители |
Поштенски број: | |
Повикувачки број: | |
Надморска височина: | 725 метри |
Географска широчина: | |
Географска должина: | |
Веб страница: |
Содржина |
[уреди] Географиja и местоположба
Радожда се наоѓа на надморска висина од 725 метри и ја завзема западната положба на Охридското Езеро на десет километри јужно од Струга и на два километри од границата со Албанија.
[уреди] Историja
Селото е старо околу 10 века, но пишуваните докази се од документите на Душановата повелба 1342-1345 година под името Радобужда. Подоцна во Опширниот описен дефтер на Охридскиот санџак од 1583 се појавува под името Радохожда, а во ракописот на Бранислав Нушиќ од 1892 година се нарекува Радоожџа. Селото било формирано во планинските ливади на околу еден километар на запад. Но близината на езерото како важен извор на храна ги натерало селаните да се преселат во приобалата и тука да ја формираат новата населба.
[уреди] Економија
Во селото засега работи еден погон на фабриката Единство од Струга со околу 30 работници. Други економски единици нема освен 4 продавници на мешовита стока и 5 рибни ресторани, кои се на далеку познати и често посетувани од домашни и странски гости. Населението е претежно занаетчиски ориентирано. Радожданци се познати фасадери и керамичари. Другиот дел од населението работи по фабриките во Струга, а дел во установите во Струга. Досегашниот погон на рибарското стопанство “Летница“ не работи и рибарите нив околу 20 останаа без работа поради одземената концесија пред три години и недоделената досега. До селото води асфалтиран пат кој е изграден пред 20 години, но досега е само крпен, а не и посериозно саниран.
Во непосредна близина на само два километри према Струга се наоѓа автокампот “Ливадиште“ во кој работат неколку селани, а према албанската граница се наоѓа туристичката населба “Треска“ која е во стечај и ја има судбината на основачот, фабриката за мебел “Треска“ од Скопје.
[уреди] Демографија
Според пописот од 2002 година, селото има 808 жители и е со лоша демографска структура. Има голем број на стари лица како резултат на малиот прираст. Македонците се доминантно мнозинство во селото, националната струкутура на Радожда е следнава: Вкупен број на жители 808
- Македонци 806 (99,75%)
- Срби 1
- останати 1
[уреди] Општествени институции
Во селото има и осумгодишно училиште со околу 70 ученици кои учат во сите осум одделенија.
[уреди] Администрација и политика
Селото припаѓа на општинскиот центар Струга и се наоѓа во нејзината административна граница. Во селото има месна заедница со совет и претседател на МЗ. Одлуките се донесуваат со акламации, бидејќи се третираат проблеми од комуналната сфера на живеењето кои ги тангираат сите жители. Се чувствува дека на селото му е потребна малку поголемо ангажирање на МЗ, поголема самоиницијатива, анимирање на еколошкото друштво на кое активноста му е замрена иако има полно проблеми кои треба да се решаваат во содејство со целокупното население.
[уреди] Културни и природни знаменитости
Радожда е богата со културни и природни знаменитости. Селото има седум цркви од кои централна е селската црква Свети Никола која е изградена во 18 век. Други цркви се најстарата пештерска црква Свети Арангел Михаил која е од 14 век и поновите Св.Петка, Св.Недела, Св.Среда, Св.Илија и Св.Богородица.
Друга многу важна знаменитост е зачуваниот дел на патот Виа Игнација-зимска траса. Таа минувала преку подалечните јужни предели преку Албанија и Македонија, бидејќи поблиските биле преку зима завеани и со тоа непроодни. Зачувани се околу стотина метри од поплочениот пат кој селаните го викаат калдрма. Од природните реткости најважно е самото езеро кое според староста е едно од најстарите во светот. Друга реткост е карпата која се наднесува над селото, која е висока околу 70-80 метри и долга околу 300 метри.
[уреди] Редовни настани
Во селото нема културни настани, туку помасовните настани кои се одржуваат се однесуваат на верските традиционални одбележувања на неколку празници. Тоа се фрлањето на крстот кое се обнови во 1990 година и кое се одржува на брегот на езерото кај црквата Св.Недела. Фрлачот и скокачите по крстот се наоѓаат во кајчиња на околу 50 метри од брегот. По фаќањето на крстот кој е метален и завиткан во бела риза, групата која го фатила заминува низ селото влегувајќи во сите куќи од селото каде се дарувани од населението.
За Велигден на вториот ден се оди со крсти. Целото село е во селската црква од каде тргнува поворката на чие чело се наоѓаат црковни реликвии знаме, икони,крст и се посетуваат црквите Св.Богородица, Св. Илија и другите каде сите застануваат, палат свеќи, се молат, жените си разменуваат вапцани јајца, а мажите се нудат со ракија .
Во очи на 2 aвгуст - Илинден населението се собира кај црквата Св.Илија каде доаѓа попот, крштева вода, го пее лебот кој подоцна жените го раздаваат на присутните. Мажите седат во круг и си ги подаваат пагурчињата со ракија.
На 28.08.е верскиот празник Голема Богородица,кој воедно е и селска слава.На тој ден празнува целото село и доаѓаат гости од останатите струшки села,Струга и Охрид.
[уреди] Личности
Во селото постојат повеќе личности кои дале свој придонес во неговата афирмација.
Меѓу постарите тука се протата Секула Пеев и протојерејот сатвровор Паун Бакрачески како пастири на душите на радожданите со чија помош опстанале во бурните години на почетокот на 19 век. Од селото произлегоа бројни доктори на науки,високо образовани личности, но истите не оставија подлабока трага во општественото живеење на населбата.