Христо Ботев
Од Википедија, слободна енциклопедија
Христо Ботев | |
![]() Бугарски револуционер, поет и национален хероj |
|
Роден | 6 jануари 1848 Калофер, сега Бугариjа |
---|---|
Починал | 2 jуни, 1876 врв Вола, Стара планина, сега Бугариjа |
Христо Ботев е бугарски револуционер, писател и теоретичар на бугарската национална револуција, борец за ослободување од турското ропство.
Роден е во Калофер, Бугариjа. Студира во Одеса, Русија. Живеел во Букурешт и Браила. Неговата чета се формирала во денешна Романиjа и се состоела од 172 четници, кои од Ѓурѓево се качуваат на бродот „Радецки“ на 16 маj 1876 година и по еден ден слегуваат на бугарскиот брег. По влегувањето во Бугариjа, четата се движела на југ, но на 2 jуни во Балканот краj Враца е оградена од голема турска (черкезка) потера, при што Христо Ботев е убиен од страна на еден од черкезите. Според некои автори Ботев е убиен од еден од неговите соборци (Повеќе за ова види во „Кој го уби Ботев“ од д-р Стефан Влахов Мицов).
Како што пишува Даме Груев, револуционерите од ВМОРО деjствувале по примерот на Ботев [1].
Покрај револуционер, Христо Ботев е славен и како поет. Незаборавни се песните: „Елегија“, „Зададе се облак темен“, „Обесувањето на Васил Левски“... Во баладата „Хаџи Димитар“ војводата продолжува да живее: „Жив е тој, жив е! Таму на Балканот“...
[уреди] Со името на Ботев се именувани
- Ботевград во Софиска област (до 1934 г. Орхание)
- врв Ботев - Највисок врв на Балкан
- Програма "Христо Ботев" на Бугарското национално радио
- Улици и булевари во многу бугарски градови и села
- Училишта, читалишта и библиотеки
- ФК "Ботев" - Пловдив - Фудбалски клуб од Пловдив
- ФК "Ботев" - Враца - Фудбалски клуб од Враца

[уреди] Хаџи Димитар
Жив е тој жив е! На Балкан лежи,
Потонат в крви, болка го свила,
Длабока рана на гради тежи,
Јунак сред младост и машка сила.
На една страна зафрлил пушка,
На друга сабја на два дела,
Темнеат очи, глава се лула,
И усни колнат вселена цела!
Лежи тој јунак, под сводот волен
Запрено сонце срдито пече,
Жетварка пее некаде в поле,
А крвта уште посилно тече.
Жетва е сега... Робинки, вие
Таговно пејте! Греј и ти, сонце,
Во ропска земја! Мрак ќе го скрие
И овој јунак ...Но молкни, срце!
Тој којшто в борба за слобода падне
Нема да умре: жалби му леат
Земја и небо, природа, зверој
Пеачи песни за него пеат!
Орлица дење сенка му прави,
Раната кротко волк му ја лиже,
Над него сокол крилја ќе стави,
За овој јунак, брат да се грижи!
Настане вечер – месецот грејне,
И звезди небесен сее,
Зашуми гора, ветерот вејне –
Ајдучка песна Балканот пее!
И самовилите в облека бела,
Прекрасни, чудни песни му редат,
И тивко газат зелена трева
Крај овој јунак тие да седат.
Една на рана билки му става,
Друга го прска со вода ладна,
Трета во усни целив му дава,
А тој ја гледа-милна и страдна.
„ Кажи ми сестро кај е Караџата?
Дружина верна кај мине често?
Кажи, па земи ја мојата душа,
Сакам да умрам на ова место.“
Гушнати тие дур тој им збори
По духот негов летаат скришно,
Летаат, пеат дури до зори,
Го бараат сегде под небо вишно.
Осамна веќе! И Балкан стана,
Јунакот лежи, крвта му тече,
Волк му ја лиже лутата рана,
А сонце силно пече ли – пече!“