Младотурска револуција
Од Википедија, слободна енциклопедија
Младотурската револуција е револуција што се случи во 1908 година во Отоманската империја против апсолутизмот на султанот Абдул Хамид.
Во почетокот на XX век големите европски сили настојувале да извршат притисок врз Турција и да ја потчинат. Младата турска буржоаска интелигенција биле свесни за тоа дека султанската власт е сериозно поткопена. Младотурците ја имале формирано својата партија уште во 1876 година. Тие соработувале со големите сили, во преден план Русија со јасна определена програма „Балканот на балканските народи“. Прогонувани од султанската власт Младотурците создале центар за дејствување првин во Западна Европа.
Младотурското движење особено се засилило кога Солун станал негов политички центар. Тие ја зеле бод своја закрила турската војска и така започнала револуцијата. Во јули 1908 година во Ресен младиот офицер Нијази бег организирал прва востаничка чета составена од турски граѓани и војници. Наскоро востанието се проширило низ цела Македонија. Во Битола биле ослободени сите македонски затвореници. Настанало општо збратимување мегу до вчера закрвените народи. Поради непослушноста која му окажала својата војска, султанот бил принуден да донесе нов устав. Султанот на 24 јули 1908 година прогласил избори за пратеничкиот дом со која сакал да ја стабилизира својата власт.
Целта на Младотурците била согледувана со фактот дека Османлиското Царство пропаѓа и ги губи сите „свои“ освоени области. Веднаш по нивното стапување на должност се заклучило дека ни тие не се во состојба да ги спречат познатите отсечувања на турските територии. Потоа, премногу Турци очекувале од нив модернизација, уставотворност а можеби и демократизација. Но кога навистина дошле на власт ветувањата на Младотурците не биле исполнети.
Младотурската револуција избила во Македонија во кое било инволвирано и македонското население. Во Младотурската револуција учество зеле и Македонци на чело со Јане Сандански кои се бореле за целите на Младотурците како и за добивање на автономија. Штом бил донесен новиот устав четите на ВМОРО по наредба на Јане Сандански од планините слегле во градовите и учествувале во свеченостите по повод победата на Младотурците. Уследиле мерки за давање политички слободи и за пуштање на затворениците од слобода. Овој период на слободен живот кој траел кратко време е познат под името Хуриет (слобода).
За жал откако ја зазеле власта, Младотурците не ги спровеле реформите онака како што ветувале. Ги задржале постојните феудални институции, дури го оставиле султанот и натаму да владее. На 13 април 1909 година султанот извршил противудар и младотурците биле истерани од парламентот и од владата. Потоа повторно следувала противофанзива во која учествувал и Јане Сандански, Тодор Паница и Христо Чернопеев заедно со уште 1200 македонски револуционери. Султанот Абдул Хамид бил сменет но и на тоа останале востаниците. Биле донесени закони против ослободителните револуционерни чети, против работничките штрајкови, против политичките здруженија. Со тоа била отфрлена можноста за добивање на автономија на Македонија.