НОФ
Од Википедија, слободна енциклопедија
Народно Ослободителен Фронт (НОФ) |
|
---|---|
![]() Група Македонки, учеснички во Граѓанската војна во Грција (1946 - 1949) на страната на Демократската Армија |
|
Активна | 1945–1949 |
Држава | Грција |
Вредност | Македонија |
Народно Ослободителниот Фронт (НОФ) е политичка и воена организација на Македонците од Егејска Македонија (Грција). Организацијата е активна во периодот 1945-1949, односно непосредно пред, и за време на Граѓанската Војна во Грција.
Содржина |
[уреди] Позадина
[уреди] Окупацијата на Грција
Откако Грција во 1941 е окупирана од италија, Германиј и Бугарија, на територијата на Северна Грција се формираат неколку органиозации на отпорот. Некои од нив се борат против фашистичките окупатори, како ЕДЕС (десна организација водена од Наполеон Зервас), додека други се колаборационистички - но заедничко за сите нив е што сите го напаѓаат невиното македонско население во северна Грција[1], гледајќи ги Македонците како потенцијална опасност. Овој терор е продолжение на теророт за време на режимот на Метаксас[2], но со многу поѕверски средства. Тука е и ЕЛАС, партизанска армија водена од Комунистичката партја на Грција (КПГ). Иако ЕЛАС во неколку наврати навлегува во македонските села и врши присилна мобилизација, Македонците ја симпатизираат заради позитивниот став на КПГ кон етничките малцинства во Грција[3].
Најзлосторната вооружена група која врши репресалии над Македонците е колаборационистичката “Тагмата Асфалиас“ (Батаљони за сигурност), која обвинувајќи ги за автономисти, буквално врши физичко истребување на македонското население во западна Егејска Македонија. Конфискации, силувања на девојки и егзекуции извршени од страна на тагматистите се секојдневна појава за Македонците[4].
[уреди] СНОФ
КПГ отпрвин се плаши на Македонците да им дозволи да формираат своја организација, но откако увидува дека незадоволството и нетрпението на Македонците расте, како и заради опасноста од појавување на македонски про-германски организации, КПГ најнакрај се согласува.
Првата македонска воена организација, Словено-Македонски Народно Ослободителен Фронт (СНОФ) е формирана во 1943 година од страна на етнички Македонци членови на КПГ. Пред формирањето на СНОФ, дел од Македонците од Грција војуваат во Народно Ослободителната Армија на Грција (ЕЛАС)[5]. Првата цел на СНОФ е да ја добие подршката на целото македонско население, и преку СНОФ да го мобилизира во Грчкиот Антифашистички Фронт (ЕАМ)[6]. Исто така СНОФ се бори против активноста на ОХРАНАТА во западна Егејска Македонија. Откако вооружениот состав нараснува, единиците на СНОФ започнуваат да водат битки против фашистичкиот окупатор во северна Грција, соработувајчи притоа со КПГ.
За тоа време, СНОФ печати свој весник, а Македонците прават обиди да организираат настава и печатење на книги на македонски јазик[7]. Но сето тоа се осуетува со доаѓањето на крајот на Народноослободителната војна во Грција, и на Британската интервенција. Малку пред крајот на војната, увидувајќи дека Македонците успеваат да се сплотат околу СНОФ создавајќи силна армија, се претвораат во важен фактор во северна Грција, ЦК на КПГ издава наредба за расформирање и разоружување на СНОФ. Некои од командантите на СНОФ, незадоволни од решението на КПГ, предводени од Вангел Ајановски - Оче, заедно со цел батаљон и со оружје преминуваат Вардарска Македонија. Тука тие учествуваат во завршните операции на Народно Ослободителната Војна во Вардарска Македонија, а потоа од страна на Колишевски се пратени на Сремски фронт[8].
[уреди] НОФ
[уреди] Формирање на НОФ
По ослободувањето на Грција, и потпишувањето на договорот од Варкиза за разоружување на ЕЛАС, почнува да излегува на површина тензијата меѓу левите сили и владата подржана од велика Британија околу прашањето за властта во пост-воена грција. Заради дијаметрално спротивните позиции на двете страни, нема никакви знаци за постигнување на консензус за возможна политичка стабилизација на државата. Демократските леви сили се изолирани од процесот, а владата во Атина, подржана од Британската интервенција прави се возможно за да ја земе целата власт за себе - успевајчи притоа да успее во намерата. Откако ЕЛАС се разоружува и демобилизира, КПГ и демократските сили ја држат линијата за политичка борба во рамките на демократските институции[9], без притоа да спомнува возможност за вооружена пресметка.
Додека пак КПГ седнува на преговарачката маса со цел да постигне дел од своите цели во рамките на политичкиот дијалог, во Северна Грција се активираат десничарски банди, потпомогнати од владини сили кои го тероризираат етничкото Македонско население, обвинувајќи го за автономистичка и сепаратистичка дејност. Иако за време на окупацијата “Батаљоните за сигурност“ (Тагмата Асфалиас) се соработници со фашистите, Британкската интервенција и Грчката влада не ги расформираат, ниту ги гонат, туку напротив им ги опростуваат гревовите направени во Втората Светска Војна, и ги искористуваат како орудие за борба против левичарите и етничките малцинства. Така например ЕДЕС на Наполеон Зервас потпомогнат од единици на Тагмата вршат геноцид и егзодус на етничкото Албанско население во јужен Епир и Чамерија. Истото го прават во десетина Македонски села во Костурско и Воденско.
Гледајќи дека КПГ се ориентира кон борба со политички средства, и неможејќи да трпи секојдневниот терор и понижување, Македонците од Воден, Костур и Лерин се организираат себеси формирајќи ја организацијата НОФ (Народно Ослободителниот Фронт). НОФ е формиран на 23 Април 1945 година од страна на Михаил Керамитчиев, Паскал Митровски, Георги Урдов, Атанас коровешов, Павле Раковски и Минчо Фотев. Според првиот устав, цели на НОФ се: борба против грчките монархофашистички агресори, борба за демократија и слободна грчка република, и борба за физички опстанок на Македонците од Грција[10].
[уреди] Први акции
Отпрвин дејствието на НОФ се ограничува само на организирање на штрајкови, протести на улиците, фабриките, публикување на нелегални весници и памфлети, но наскоро создаваат и вооружени чети. Непосредно пред формирањето на НОФ, Вангел Ајановски - Оче со дел од соборците кои се враќаат живи од Сремскиот фронт, се префрлува илегални во Воден и таму ја формира Тајната Ослободителна Македонска Организација (ТОМО) со две вооружени чети. По создавањето на НОФ, ТОМО се приклучува кон првите и вооружените сили се обединуваат. Македонските члкенови на КПГ и борците од Егејската ударна бригада од бившиот СНОФ кои во 1944 година се префрлуваат во Вардарска Македонија, сега почнуваат да се враќаат во нивните родни места во Северна Грција, и влегуваат во редовите на НОФ. Во 1945 НОФ располага со 12 вооружени чети во Костурско, 7 во Леринско, и 11 во Воденско и Ениџевардарско[11]. Овие чети патролираат по селата, и нивна основна цел е да го заштитуваат невиното население. Од средината до крајот на 1945 овие групи водат 30 битки со монархофашистички патроли. Најголемата од нив се случува во близина на паланката Меглен, кога конвој кој превезува политички затвореници е нападнат од сили на НОФ. 14 владини војници се убиени, 9 заробени и сите затвореници (Македонци и Понтијци) се ослободени[12].
Во некои Воденски села, дури и Понтијци стануваат членови на комитетите на НОФ. Во Костурско пак многу Власи се вклучуваат во НОФ, паралелно со Македонците[13]. Отпрвин постои отворен конфликт меѓу КПГ и НОФ. КПГ верува во позитивниот исходот од една политичка дискусија, и сака НОФ да се разоружи и КПГ да продолжи со преговори. НОФ пак инсистира на вооружена пресметка со монархофашистите. Раководителите на НОФ знаат дека владата во Атина нема да го исполни нејзиниот дел од договорот во Варкиза, додека пак Захаријадис сеуште верува во дека има шанса за некакво споразумение со Реакцјата[14]. Додека КПГ се реши за промена на стратегијата, т.е. за објавување на вооружено востание во 1946 година, НОФ веќе дејствува самостојно од КПГ, водејќи неколку битки против владините сили потпомогнати од Велика Британија. Де факто, НОФ е еден од факторите кои го стимулираат започнувањето на востанието на демократските леви сили против монархофашистичката влада. НОФ создава регионални и местни комитети во сите области населени со компактно Македонско население (Леринско, Воденско, Меглендко, Ениџевардарско и Костурско).
[уреди] Обединување на НОФ со Демократската Армија
Кога НОФ се претвора во моќен фактор во Северна Грција, КПГ решава да започне преговори со нив. Преговорите се водат од страна на Михаил Керамитчиев и Паскал Митровски како претставници од НОФ, и Маркос Вафијадис како претставник на КПГ. Во меѓувреме додека трајат преговорите по наредба на ЦК на КПГ, партизанските единици на територијата на Егејска Македонија, Тесалија, и Пелопонез се обединуваат во единствена Демократска Армија на Грција (ДАГ), на чело со генерал Маркос.
Треба да се одбележи дека во Костурско и Воденско, бројот на вооружени лица на НОФ е 3 пати поголем од оној на партизаните од ДАГ↑ . По близу 7 месеца непрекинати преговори, КПГ и НОФ, најпосле доаѓаат до споразумание за обединување. И во Средината на 1946 година, НОФ се обединува со ДАГ, предавајќи ја врховната команда на своите вооружени членови на Маркос Вафијадис. ДАГ на НОФ и го признава правото на социјална и политичка организација на сите Македонци во Грција. НОФ ќе го организира, обучува и просветува македонското население, и ќе се претвори во неисцрпе извор на војници Македонци за ДАГ.
За време на целиот конфликт, 60% од војниците во Демократската Армија се етнички Македонци. За сето тоа време НОФ и КПГ ја држат така наречената “минималистичка позиција“ за решавање на прашањето на Македонците во Грција (рамноправност на македонскиот со грчкиот народ во рамките на една демократска Грција), и НОФ го осудуваат и се борат против секоја пројава на автономизам.
[уреди] Граѓанска Војна во Грција
![]() |
За повеќе информации видете Граѓанска Војна во Грција. |
[уреди] Македонците и Граѓанската Војна во Грција
[уреди] Референци
- ↑ "Σαραντα χρονια του ΚΚΕ 1918-1958", Αθηνα, 1958, 549.
- ↑ "Ριζοσπαστης", αρ. 89 (7026), 10.06.1934, σ.3.
- ↑ "Σαραντα χρονια του ΚΚΕ 1918-1958", Αθηνα, 1958, σ.562.
- ↑ "Les Archives de la Macedonine" - (Leter from Fotis Papadimitriou to the CK of the KKE), 28 March 1943.
- ↑ "Народно Ослободителниот Фронт и други организации на Македонците од Егејскиот дел на Македонија. (Ристо Кизјазовски)", Скопје, 1985.
- ↑ "Славјано Македонски Глас", 15 Јануари 1944 с.1
- ↑ "АМ, Збирка: Егејска Македонија во НОБ 1941-1945 - (Повик на СНОФ до Македонците од Костурско 16 Мај 1944)"
- ↑ "Народно Ослободителниот Фронт и други организации на Македонците од Егејскиот дел на Македонија. (Ристо Кизјазовски)", Скопје, 1985.
- ↑ "Егеjски бури - Револуционерното движење во Воденско и НОФ во Егеjска Македоница. (Вангел Аjановски Оче)", Скопје, 1975.
- ↑ "To ΚΚΕ, Episama kimena", t.V, 1940-1945, 1973.
- ↑ "Les Archives de la Macedonine" - (The Constitution of NOF).
- ↑ "Les Archives de la Macedonine, Fond: Aegean Macedonia in NLW" - (Field report of Mihail Keramidzhiev to the Main Command of NOF), 8 July 1945
- ↑ "Les Archives de la Macedonine, Fond: Aegean Macedonia in NLW" - (Report of Elefterios Imsiridis to the CK of KKE about the activity of NOF), 6 September 1945
- ↑ "Егејскиот дел на Македонија (1913-1989). Стојан Киселиновски", Скопје, 1990.
- ↑ "КПГ и Македонското национално прашање (1918-1940). Ристо Кизјазовски", Скопје, 1985.
- ↑ "Prokiriksi, Praksis kai apofasis tou Genikou Arhigiou tou Dimokratikou Stratou tis Elados", 1947.
- ↑ "Македонски национални институции во Егејскиот дел на Македонија (Ристо Кизјазовски)", Скопје, 1987.
- ↑ "Σαραντα χρονια του ΚΚΕ 1918-1958", Αθηνα, 1958, σ.575.
- ↑ "Македонците и односите на КПЈ и КПГ (1945-1949). Ристо Кизјазовски", Скопје, 1995.
- ↑ "General Markos: Zašto me Staljin nije streljao. Jovan Popovski", Ljubljana, 1982.
- ↑ "Les Archives de la Macedonine" - (Resolution of the V-th Plenary Session of the Communist Party of Greece), 31 January 1949.
- ↑ "Македонската политичка емиграција од Егејскиот дел на Македонија во Источна Европа. Ристо Кизјазовски", Скопје, 1989.
- ↑ "Greek Helsinki Monitor (GHM) - Minority rights Report on Greece to the 1998 OSCE Implementation Meeting", 28 October 1998.