Петар Манџуков
Од Википедија, слободна енциклопедија
Петар Манџуков (1878-1966) е познат македонски револуционер и анархист, активен член на Македонскиот таен револуционерен комиет од Виена и повремен придружник на Гоце Делчев, ценет автор на мемеоарска белетристика. Роден е во скопското селото Мирковци на Скопска Црна Гора, а основно училиште завршува во Ловеч, Бугарија. Средното образование го започнал во Пловдив под непосредно менторство на неговиот вујко, познатиот митрополит охридски и пловдивски Натанаил Кучевишки. Поради личното ангажирање во работата на месниот анахристички кружок, истеран е од пловдивската гимназија во V клас, во 1895 година и образованието го продолжува во Казанл'к и Лом.
Содржина |
[уреди] Приклучување кон МТРК, во Женева, Швајцарија
Кон крајот на мај 1898 пристигнува во Женева со намера да студира хемија. Сепак, вистинскиот повод за неговото доаѓање во Швајцарија е желбата за директно поврзување со МТРК и стекнување на неопходна теоретска подготовка за идната анархо-рееволуционерна дејност. Соработувајќи агилно со предводниците на овој кружок: Михаил Герџиков, Светослав Мерџанов, Јордан Калчев и другите, сосем ги запоставува студиите. Во Женева, од француски на бугарски ја преведува брошурата на Жан Грав „Престап на Бога“, а од руски „Речта на Емил Анри“. Двата превода му ги доставува на Гоце Делчев за да ги публикува.
[уреди] Враќање во Македонија, приклучување кон четата на Гоце Делчев
Напуштајќи ги дефинитивно студиите, по краткотраен престој во Бугарија, заминува во Македонија со задача да организира анархистички кружоци во Солунската егзархиска гимназија и Скопското педагошко училиште. Меѓутоа во јануари 1899 ќе биде откриен од турските власти во Скопје, каде што ќе помине неколку месеци во истражниот затвор. Ослободен поради недостиг од докази, тој заедно со четата на Гоце Делчев ќе крстосува низ Македонија и ќе присуствува на средбата на револуционерните чети во подножјето на Спиров Чукар, Серско, Егејска Македонија.
[уреди] Акции
Кон крајот на годината, заедно со Мерџанов, пристигнуваат во Цариград со тајна задача, да ископаат тунел до Отоманската банка и да ја минираат. Акцијата е финансирана од Врховниот македонски комитет од Софија предводен од Борис Сарафов. Подоцна ним ќе им се приклучат и други анархости како познатиот Павел Шатев. За жал, потфатот во Цариград доживува целосен неуспех при откривањето на тунелот во еден случаен пожар во близина на банката. Главните негови актери се веднаш затворени, но по интервенција на бугарскиот диполоматски претставник во Цариград И.Е.Гешев тие се екстрадирани во Бугарија. Овој неуспех воопшто не го обесхрабрува и тој превзема нови акции. Додека Шатев учествува во Солунските атентати, Манџуков планира во текот на март и април 1903 на неколку места да ја минира пругата Жонксион-Салоники, со што би го оневозможил префрлувањето на турски воени сили за време на Илинденското востание. Тоа е воедно и неговата последна акција. Веста за смртта на Гемиџиите длабоко го потресува.
[уреди] Натамошен живот
Смислата во натамошниот живот ја пронаоѓа во посветувањето на едно благородно општополезно дело. Завршувајќи вишеобразование на шумарската академија во Нанси (Франција) во 1909 година, до крајот на својот живот ќе работи на зачувување и збогатување на природните богатства на Бугарија. Починал во Пловдив во поодмината старост во 1966 година. Автор е на две дела „Одисеја на првите“ (1947), посветено на страдањата на првите шумари во Бугарија и на петтомната мемоарска проза „Предвесници на бурата“ (1993) чиј оригинален ракопис е депониран во архивот на градот Пловдив, заедно со целокупната негова литературна оставнина. Таа, според идејно-содржинската структурираност и според начинот на обликувањето на третираната материја се вбројува меѓу најдобрите обрасци нас овој вид литература.