Битка кај Граник

Од Википедија, слободна енциклопедија

Битка кај Граник
Дел од Походи на Александар Македонски

Битката кај граник
Датум: Мај, 334 п.н.е
Локација: кај денешен Бига Кај
Исход: Македонска победа
Завојувани страни
Македон
грчки сојузници
Персија
грчки платеници
Војсководци
Александар Македонски Ситридат, Митридат, Мемнон од Родос, други
Сила
5,000 коњица
26,000 пешадија
15,000 коњица
12,000 пешадија
4-5,000 грчки платеници
Жртви
100-200 4,000 загинати
2,000 заробени
Битки на Александар Македонски
ХеронејаГраникИсТирГавгамелаХидасп

Битката кај реката Граник во мај, 334 п.н.е била првата голема победа на Александар Македонски против персиската империја. Се одиграла во северозападна Мала Азија, близу наоѓалиштето на Троја. Тука Александар ги победил силите на персиските сатрапи на Мала Азија, вклучувајќи и голем број на грчки платеници.

Содржина

[уреди] Борци

  • Македонците и нивните грчки сојузници под водство на Александар со 5,000 околу коњица и 26,000 пешадија.
  • Персијците под водсво на „комитет“ од сатрапи со околу 12,000 пешадија, 4,000–5,000 грчки платеници и 15,000 коњица.

Броевите прилично варираат зависно од изворот (македонци од 18,000 до 43,000), (персијци од 23,000 до 50,000).

[уреди] Локација

Битката се случила на патот од Абид - Даскилиум (близу денешен Ергили, Турција), кај преминот на реката Граник (денешна Бига Кај).

[уреди] Увертира

Александар тргнал во Азија во 334 BC по успешното обединување на грчките и македонските позиции по смртта на неговиот татко Филип II Македонски.

Тој го преминал Хелеспонт од Сест до Абид и продолжил по патот за Даскилиум, кој бил престолнината на сатрапијата Фригија. Разните сатрапи на персиската империја се обединиле и предложиле битка на брегот на реката Граник. Грчкиот платеник Мемнон од Родос предложил да се пали житото и другите стоки при повлекувањето пред Александар, но неговиот предлог бил одбиен.

[уреди] Битката

Според историчарот Аријан, персијците ја поставиле коњицата пред пешадијата, и се составиле на (источниот) речен брег. Војската на Александар ги пресретнала на третиот ден марширање од Абид во мај. Не се знае дали Александар веднаш нападнал или ја преминал реката погоре и нападнал в мугри следниот ден (по предлогот на заменикот на Алксандар, Парменион).

Во секој случај, персијците имале одреден број коњица во контакт со првите надојдени грци, но Александар ги водел елитните коњички придружници во закрилен јуриш додека македонските пешадиски придружници го сочинувале остатокот од столбот околу персијците. Македонската линија била наредена со тешка фаланга по средината и коњица од обете страни.

Битката започнала со удар на лесната пешадија од македонската лева страна, страната на Парменион. Персијците ја имале прилично засилено таа страна и ударот бил одбиен, но тогаш Александар почнал да јуриша со своите коњички придружници во класичната клин-формација и го пробил персискиот центар. Персијците го возвратиле ударот со ескадрон од благородници на коњи. Во овој судир неколку важни персиски благородници биле убиени лично од Александар и неговите телохранители, иако Александар бил зашеметен од еден удар од секира зададен од персиски благородник. Пред да го зададе вториот и смртоносен удар, благородникот бил убиен од македонскиот офицер Клит. Александар набргу се освестил.

Потоа македонската коњица свртела лево и ѝ се впуштила на персиската коњица која во тоа време се борела со левата страна од македонската линија по генералниот напад. Тука се отворила дупка и македонската пешадија се впуштила низ неа за да ја нападне персиската пешадија од лош квалитет која се наоѓала зад линијата. По ова двете крила на персиската коњица се повлекле согледувајќи го колапсот на ценарот. Пешадијата исто така почнала да бега, со тоа што многу од нив биле убиени во прогонството.

Вкупнот број на македонски жртви бил од 100 до 200. Персијците изгубиле 2000 пешадија во заробување, а отприлика 1,000 коњица и 3,000 пешадија биле убиени, главно во бегањето.

[уреди] Последици

Битката кај реката Граник им покажала на персијците дека македонската војска е серозна суперсила. Непосредните ефекти од битката биле ослободувањето на грчките градови во Мала Азија и воспоставувањето на десантна територија за понатамошни битки против персијците.