Википедија:На денешен ден/Архива/Август
Од Википедија, слободна енциклопедија
Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“
Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.
На денешен ден во Август | ||||||
п | в | с | ч | п | с | н |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | ||
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | ||
Архива на значајните настани подредени по дати и прикажани на Главната страница 2007 година |
[уреди] 1 август
Настани
1498 | Кристофер Колумбо станува првиот Европеец што ја посетува Венецуела. |
1834 | Ропството е укинато во Велика Британија. |
1944 | Ана Франк го пишува последниот податок во својот Дневник. |
1960 | Исламабад е прогласен за главен град на Пакистан. |
1981 | Во 12:15 минути напладне, спотот за песната Video Killed The Radio Star од Баглс станува првиот спот емитуван на MTV, една од најпознатите телевизии посветени на музиката и модерната поп-култура. |
Родени
1819 | Херман Мелвил, американски писател, есеист и поет. |
1952 | Зоран Ѓинѓиќ, српски премиер. |
1984 | Бастиан Швајнштајгер, германски фудбалер, играч на Баерн Минхен. |
Починале
1966 | Чарлс Витмен, американски масовен убиец, убиен од полицијата. |
1967 | Ричард Кан, австриски хемичар и Нобелов лауреат. |
1968 | Мито Хаџивасилев - Јасмин, македонски револуционер, новинар и публицист. |
1990 | Греам Јанг, британски сериски убиец, попознат како Чајниот трујач. |
1997 | Свјатослав Рихтер, руски пијанист. |
2005 | Фад бин Абдул Азис, крал на Саудиска Арабија. |
[уреди] 2 август
Настани
338 п.н.е. | Се одвива Битката кај Херонеја во која Филип II Македонски ја остварува својата најголема победа над комбинираните сили на Атина и Теба. |
219 п.н.е. | Во текот на Втората пунска војна се одвива Битката кај Кана, каде картагинската војска, на чело со Ханибал, ја совладува бројно далеку помоќната римска армија. |
1903 | Почна Илинденското востание на македонскиот народ против османлиската власт, еден од најзначајните настани во историјата на македонскиот народ. За време на востанието се водеа битки кај селото Смилево, Демирхисарско, на Слива и на Мечкин Камен, Крушевско, кај Карабуница, Kичевско, кај селото Арменско, Леринско, во Рашанец и кај селото Чаништа, Mариовско. |
1944 | Во манастирот Свети Прохор Пчински кај Куманово, во присуство на 122 преставници на македонскиот народ е одржано Првото заседание на Антифашистичкото собрание на Македонскиот народ (АСНОМ). На заседанието, во согласност со одлуките на АВНОЈ, е потврдена општествено-правната положба на Македонија како рамноправна федерална држава во рамките на ДФ Југославија. Притоа АСНОМ е конституиран како највисок законодавен и извршен орган на народната власт на македонскиот народ, а македонскиот јазик е воведен како службен јазик во Македонија. |
1991 | Во Скопје излезе првиот број на македонскиот дневен независен весник Република. Вториот број излезе на 8 септември 1991 година. |
Родени
1932 | Питер О'Тул, ирски актер. |
1939 | Вес Крејвен, американски филмски режисер, еден од татковците на современиот хорор жанр. |
1942 | Изабел Аљенде, чилеанска писателка. |
Починале
1788 | Томас Гејнсборо, познат англиски портретист и пејзажист. |
1921 | Енрико Карузо, италијански тенор, еден од најголемите оперски пејачи во историјата. |
1922 | Александар Греам Бел, шкотски иноватор, изумител на телефонот. |
1976 | Фриц Ланг, австриски филмски режисер. Неговите филмови Метрополис и M и денес се сметаат за ремек-дела во областа на седмата уметност. |
[уреди] 3 август
Настани
1909 | Во Солун почна Основачкиот конгрес на Народната федеративна партија на која беа усвоени правците и задачите на партијата и беше избрано партиско раководство на чело со Димитар Влахов. |
1936 | Џеси Овенс го освојува својот прв златен медал на Олимпијадата во Берлин каде во финалната трка го победува Ралф Меткалф. |
1946 | Во САД се основа Националната Кошаркарска Асоцијација. |
1960 | Нигер се стекнува со независност од Франција. |
2002 | Турција ја укина смртната казна |
Родени
1832 | Иван Зајц, хрватски композитор, диригент, пијанист и музички педагог, втемелувач на хрватската опера. Умре во Загреб, на 26 декември 1914 година. |
1882 | Алојз Градник, словенечки преведувач и поет и на националниот отпор против угнетувањето. Негови најпознати збирки песни се Ѕвезди што паѓаат, Златни скали и Песни за Маја. Умре во Љубљана, на 14 јули 1967 година. |
1926 | Тони Бенет, американски пејач. |
1959 | Коичи Танака, јапонски хемичар и Нобелов лауреат. |
1979 | Еванџелин Лили, канадска популарна актерка и манекенка, позната по својата улога во Изгубени. |
Починале
1857 | Ежен Си, француски писател. |
1902 | Лазар Москов, еден од најпознатите македонски револуционери. По завршувањето на класичната гимназија во Битола, разви организациона дејност во Костурско. Таму тој стана еден од поактивните организатори на ВМРО и со својата агитација и пропаганда ја подигнуваше револуционерната свест и борбеноста на македонскиот народ. Роден е во селото Д'мбени во 1877 година. |
1924 | Џозеф Конрад, британски писател со полско потекло, автор на Срце на темнината. |
[уреди] 4 август
Настани
1914 | Во текот на Првата светска војна, Германија врши инвазија врз Белгија. Како одговор на ова, Велика Британија и објавува војна на Германија. САД објавува неутралност. |
1936 | Генералот Јоанис Метаксас прогласи фашистичка диктатура во Грција. Режимот ја забрани употребата на македонскиот јазик и истовремено изврши апсење на голем број Македонци, поради изразување на националните чувства. |
1944 | Во Амстердам, Холандија, фашистичката полиција се упати во тајното засолниште на еврејското семејство Франк, го уапси и го одведе во концентрационен логор. Меѓу уапсените беше и 15-годишната Ана Франк, која со својот Дневник остави еден од најпотресните напишани документи за човековите страдања во Втората светска војна. |
1984 | Горна Волта го променува своето име во Буркина Фасо. |
1993 | Исламската Република Иран ја призна Република Македонија. |
Родени
1792 | Перси Биш Шели, англиски писател, еден од најголемите лиричари во светската поезија. Во поемата Кралицата Маб го дава изразот на својот револуционерен дух против кралевите, свештениците и политичарите. Неговиот сонет Озимандиас се смета за едно од врвните дела на светската поезија. |
1859 | Кнут Хамсун, норвешки писател и Нобелов лауреат од 1920 година. |
1900 | Луј Армстронг, американски џез музичар и трубач. |
1940 | Абдураман Вахид, четврти претседател на Индонезија. |
1947 | Клаус Шулце, германски композитор. |
Починале
1875 | Ханс Кристијан Андерсен, дански писател, создавач на многу бајки кои се преведени на повеќе од сто јазици и продадени во милионски тиражи во многу земји во светот. Меѓу нив како најпознати се издојуваат Малата сирена, Царевите нови алишта и Грдото пајче. |
1890 | Иван Мажураниќ, хрватски поет, борец против насилството. Автор е на прочуениот еп Смртта на Смаил-ага Ченгиќ. Роден е во Нови Винодолски, на 18 август 1814 година. |
1984 | Ричард Волтер Џеникс Бартон, великан на седмата уметност, прочуен британски актер и на два пати сопруг на Елизабет Тејлор. Роден е во Пантрихидифен, Јужен Велс, на 10 ноември 1925 година |
[уреди] 5 август
Настани
1305 | Вилијам Волис, водачот на Шкотите во нивната борба против Англија е заробен од Англичаните во близина на Глазгов и е транспортиран во Лондон за судење и егзекуција. |
1858 | Поставен е првиот трансатлантски кабел со кој се воспоставени телеграфски врски меѓу Канада и Велика Британија. |
1884 | На влезот на њујоршкото пристаниште е поставен камен-темелник на Статуата на слободата. |
1962 | Затворен е Нелсон Мандела. Од затвор нема да биде пуштен се до 1990 година. |
1974 | Американскиот претседател Ричард Никсон, предавајќи му ја магнетофонската лента на истражниот судија, јавно призна дека учествувал во прикривањето на Аферата Вотергејт. |
Родени
1802 | Нилс Хенрик Абел, норвешки математичар. |
1850 | Ги де Мопасан, француски писател, мајстор на расказот, претставник на европскиот натурализам и автор на околу 300 новели, шест романи и на неколку други дела. Меѓу многубројните збирки раскази се истакнуваат Куќата на Телие, Раскази и новели и Господин Паран. Умре на 6 јули 1893 година. |
1862 | Џозеф Мерик, британец со огромни деформитети на телото, многу попознат како Човекот Слон. |
1906 | Васили Леонтиеф, руски економичар и Нобелов лауреат. |
1930 | Нил Армстронг, американски астронаут, првиот човек што стапна на Месечината. |
1962 | Патрик Јуинг, американски кошаркар, долгогодишен играч на Њујорк Никс. |
Починале
1895 | Фридрих Енгелс, германски философ. Заедно со Карл Маркс го напиша Комунистичкиот Манифест. |
1962 | Мерилин Монро, американска филмска актерка. Пронајдена е мртва во нејзиниот дом. Стана поп-икона на 1950тите. Играше во филмовите Џунгла на асфалтот, Нијагара, Мајмунска работа, Автобуска станица, Мажите повеќе сакаат русокоси и Седум години верност. Родена е во Лос Анџелес, на 1 јуни 1926 година. |
1998 | Тодор Живков, бугарски комунистички лидер од 1956 до 1989 година. |
2000 | Сер Алек Гинис, британски актер. |
[уреди] 6 август
Настани
1825 | Боливија стекна независност од Шпанија. |
1900 | Во Битола, во т.н. Поп-Ставрева афера, османлиската власт го затвори, а потоа го осуди на робија Даме Груев, еден од водачите на ВМРО. Поради револуционерната дејност во битолскиот затвор, Груев е испратен во Подрум Кале, Мала Азија. Во 1903 година беше амнестиран, а потоа ја продолжи својата дејност. |
1903 | Напишан е Крушевскиот манифест. |
1932 | Во Венеција, Италија, од 6 до 21 август е одржан првиот филмски фестивал во светот. |
1944 | Во селото Рамно, Кумановско, Президиумот на АСНОМ донесе решение за формирање на осум поверенства при Президиумот на АСНОМ и за поделба на Македонија на области, околии и општини. |
1945 | САД ја фрлаат првата атомска бомба, врз Хирошима, Јапонија. |
1962 | Јамајка станува независна. |
Родени
1809 | Алфред Лорд Тенисон, англиски поет. |
1881 | Александар Флеминг, англиски микробиолог, добитник на Нобелова награда. |
1911 | Лусил Бол, американски актерка и комичарка, четирикратна добитничка на Еми, позната по своето шоу Ја сакам Луси. |
1917 | Роберт Мичам, американски актер. |
1928 | Енди Ворхол, американски уметник, најпознат претставник на поп-артот. |
Починале
1637 | Бен Џонсон, англиски поет. |
1660 | Диего Родригес де Силва Веласкез, еден од најпознатите шпански сликари. |
1991 | Ружа Икономова, македонска актерка, една од основоположниците на повоениот театар. Родена е во 1928 година. |
2005 | Ибрахим Ферер, кубански музичар. Член на Buena Vista Social Club. |
[уреди] 7 август
Настани
1816 | Францускиот лекар Рене Ленак го измисли стетоскопот. Овој инструмент за слушање на работата на срцето и белите дробови по неколку усовршувања стана составен дел на инструментите на секој лекар. |
1888 | Џек Мевосек го извршува првото од своите убиства во Лондон. |
1895 | Во Венеција, Италија е отворена првата меѓународна изложба на модерната уметност, која оттогаш се одржува секоја втора година. |
1960 | Се осамостојува Брегот на Слоновата Коска. |
Родени
1876 | Маргарета Гертруда Целе, попозната како Мата Хари, германски шпион од Првата светска војна со холандско потекло. |
1932 | Абебе Бикила, етиопски атлетичар, познат како босоногиот тркач, освојувач на два златни олимписки медали во дисциплината маратон. |
1958 | Брус Дикинсон, англиски пејач, член на Iron Maiden. |
1961 | Јелена Давидова, советска гимнастичарка, освојувачка на два златни медали на Олимпијадата во Москва од 1980 година. |
1982 | Јана Клочкова, украинска пливачка, освојувачка на пет олимписки медали, од кои четири - златни. |
Починале
1890 | Вилхелм Либкнехт, германски револуционер. Тој е еден од основачите на Втората Интернационала во 1869 година. Роден е во 1826 година. |
1987 | Михаило Апостолски, македонски генерал. |
1989 | Ристо Калчевски, истакнат македонски сликар и ликовен педагог. Роден е во Прилеп, во 1933 година. |
[уреди] 8 август
Настани
1945 | Со договорот во Лондон меѓу Велика Британија, СССР, САД и Франција, основан е Меѓународниот воен суд за судење на водачите на Третиот рајх на кој му се приклучија и други држави. Судењето на Хитлеровите главни соработници почна во Нирнберг, во ноември 1945 година и траеше една година. |
1966 | Битлси го издаваат албумот Револвер, прогласен за трет најдобар на сите времиња според списанието Rolling Stone и за најдобар според веб-страната Rate Your Music. |
1969 | Советскиот Сојуз ја лансира автоматската вселенска станица Зонд-7 со задача да ја проучува Месечината и пространствата околу неа. |
1974 | Под притисок на јавното мислење на САД, претседателот Ричард Никсон и соопшти на јавноста дека на 9 август ќе поднесе оставка поради обвиненијата дека е замешан во Аферата Вотергејт, која силно го погоди американскиот претседателски систем. Наместо Никсон, американски претседател стана дотогашниот потпретседател на САД - Џералд Никсон. |
1976 | Американскиот рок бенд Бостон го издава истоимениот албум, кој до денес е најпродаван дебитантски албум во историјата. |
2001 | Десет припадници на безбедносните сили на Република Македонија се убиени, а тројца се повредени во нападот што албанските терористи го извршија врз воениот конвој кај местото Карпалак на патот Скопје - Тетово. |
Родени
1879 | Емилијано Запата, мексикански револуционер. |
1901 | Ернест О. Лоренс, американски физичар и Нобелов лауреат. |
1919 | Дино де Лаурентис, италијански филмски продуцент, познат по својата долгогодишна соработка со режисерот Дејвид Линч. |
1925 | Алија Изетбеговиќ, претседател на Босна и Херцеговина. |
1981 | Роже Федерер, швајцарски тенисер. |
Починале
117 | Марко Улпиј Трајан, римски император, по потекло од Шпанија. За време на неговото владеење (од 98 до 117 година), Римската империја имаше најголема територија и околу 70 милиони жители. |
1879 | Имануел Херман Фихте, германски философ. |
1944 | Хаим Сутин, руски експресионистички сликар. |
1996 | Невил Мот, британски физичар и Нобелов лауреат. |
[уреди] 9 август
Настани
1930 | Бети Буп за првпат се појавува на малите екрани во цртаниот филм Dizzy Dishes. |
1942 | Махатма Ганди е уапсен во Бомбај од страна на британските сили. Започнува движењето Напуштете ја Индија!. |
1945 | Воздушните сили на САД ја фрлија и втората атомска бомба врз јапонскиот град Нагасаки, кој беше урнат до темел. Притоа, загинаа околу 36.000 жители, повеќе од 40.000 беа повредени, а во пожарот изгореа повеќе од 20.000 куќи. Шест денови по атомската експлозија, јапонскиот цар Хирохито ја објави безусловната капитулација на Јапонија. |
1969 | Членовите на кланот на Чарлс Менсон, во Лос Анџелес, убиваат шест луѓе, меѓу кои и бремената актерка Шерон Тејт, сопруга на полскиот режисер Роман Полански. |
1986 | Во Књуборт Парк, Стивенејџ, Велика Британија ја гледа последната жива изведба на рок групата Квин со нивниот пејач Фреди Меркјури. |
Родени
1631 | Џон Драјден, англиски поет. |
1776 | Амадео Авогардо, италијански хемичар. |
1938 | Род Лејвер, легендарен австралиски тенисер, единствениот двократен освојувач на календарски Гренд Слем. |
1938 | Леонид Кучма, вториот украински претседател. |
1939 | Романо Проди, италијански премиер, поранешен претседател на Европската Комисија. |
1963 | Витни Хјустон, американска пејачка и актерка. |
Починале
916 | Свети Климент Охридски, родоначалник на словенската литература и на црковното беседништво, прв оргинален словенски и македонски поет, говорник, преведувач, прв епископ словенски и македонски на Балканот и заштитник на Охрид. Роден е во Охрид, околу 840 година. |
1919 | Руџеро Леонкавало, италијански композитор. |
1962 | Херман Хесе, германски писател и нобеловец. |
[уреди] 10 август
Настани
1913 | Заврши Втората балканска војна која на 30 јуни 1913 ја почна Бугарија, со цел да приграби поголем дел од Македонија. Во оваа војна учествуваа Црна Гора и Грција од една страна и Бугарија од друга страна. Во војната се вклучија Романија и Турција. Со овој мир Македонија е поделена на три дела: на Бугарија, на Србија и на Грција. Поради провидноста на некои одредби на овој мир, Балканот стана подрачје за постојани недоразбирања меѓу балканските држави. |
1969 | Само еден ден по шесте брутални убиства, членовите на култот Чарлс Менсон напаѓаат уште еднаш: овој пат жртви се Лено и Роузмари Лебјанка. |
1977 | Во Њујорк уапсен е Дејвид Берковиц, попознат како Синот на Сем, сериски убиец кој досега има признаено дека извршил шест убиства. |
2000 | Според следачот на промената на светското население на www.ibiblio.org, светската популација ја достигнува бројката од 6 милијарди. |
2005 | Ли Сеунг Сеоп од Јужна Кореја умира поради преголем замор предизвикан од непрестано 49-часовно играње на World Of Warcraft и StarCraft. |
Родени
1865 | Александар Петрович Глазунов, руски композитор, последен претставник на руската национална школа. Умре во Париз, на 21 март 1936 година. |
1902 | Арне Тиселиус, шведски хемичар и Нобелов лауреат. |
1960 | Антонио Бандерас, шпански актер. |
1967 | Ридик Боу, американски боксер и поранешен неспорен светски шампион во тешка категорија. |
1971 | Рој Кин, поранешен ирски фудбалер и легенда на Манчестер Јунајтед, моментален менаџер на Сандерленд. |
Починале
1896 | Ото Лилинтал, германски пионер во областа на летањето, првиот човек кој летал со едрилица, поради што е познат како Кралот на едрилиците. |
1903 | Јордан Пиперката, македонски револуционер, извршува самоубиство по неколку часовна борба со османлиската војска, не сакајќи жив да се предаде. |
1915 | Хенри Мозли, англиски физичар. |
1967 | Димитар Кондовски, академик, врвна фигура во македонското сликарство. Роден е во Прилеп, во 1927 година. |
[уреди] 11 август
Настани
480 п.н.е. | Персијците под водство на Ксеркс извојувале победа над Спартанците под водство на кралот Леонид во битката кај Термопилите. Спартанците се бореле до последниот војник. |
1918 | Прва светска војна: Завршува битката кај Амиен. |
1929 | Бејб Рут станува првиот бејзбол играч во историјата со претрчани повеќе од 500 хоум-рани. |
1934 | Отворен е федералниот затвор на островот Алкатраз во Калифорнија. |
1941 | Британскиот премиер Винстон Черчил и претседателот на САД Франклин Рузвелт ја формулираа прочуената „Атланска повелба“, чии начела ги прифатија и Обединетите нации во својата Декларација од 1945 година. Три дена подоцна, тие ја потпишаа повелбата. |
1960 | Чад прогласува независност. |
1966 | Џон Ленон одржува конференција за печат во Чикаго и се извинува за својата изјава од 4 март во која вели дека „Битлси се попопуларни од Исус“. |
1972 | Последната американска воена копнена единица го напушта Јужен Виетнам. |
1999 | Целосно затемнување на Сонцето во Европа и Азија. |
2003 | НАТО презема команда над мировните сили во Авганистан. Тоа е прва интервенција надвор од Европа во 54 годишната историја на НАТО. |
Родени
1858 | Кристијан Ејкман, холандски доктор и Нобелов лауреат. |
1926 | Арон Клуг, британски хемичар со литванско потекло; добитник на Нобелова награда за хемија во 1982 година. |
1950 | Стив Вознијак, компјутерски пионер и ко-основач на компанијата Apple со Стив Џобс. |
Починале
1578 | Педро Нуњес, португалски математичар. |
1919 | Ендрју Карнеги, шкотски индустријалист и филантропист. |
1939 | Џаноберто Марија Карло Бугати, италијански дизајнер на автомобили. |
1956 | Џексон Полок, американски уметник, највлијателниот претставник на апстрактниот експресионизам; неговата слика Бр. 5 е најскапо продаденото уметничко дело во историјата - 140 милиони долари. |
1987 | Живко Чинго, истакнат македонски прозаист и драмски писател. |
[уреди] 12 август
Настани
356 п.н.е. | Клеопатра извршила самоубиство по поразот во битката кај Акциј. |
1833 | Основан е Чикаго. |
1908 | Направен е првиот модел T на Форд. |
1914 | Прва Светска Војна: Велика Британија и објавува војна на Австро-Унгарија. |
1945 | Основано е македонското лекарско здружение. |
1952 | Нуклеарно тестирање: Советскиот проект за атомска бомба продолжува со детонација на Joe 4, првото Советско термонуклеарно оружје. |
1953 | Ноќта на убиените поети: По наредба на Јосиф Висарионович Сталин убиени се тринаесет видни еврејски писатели, поети, уметници, музичари и актери во затворот Љубјанка во Москва. |
1960 | Лансиран е Echo I, првиот комуникациски сателит. |
1978 | Јапонија и Народна Република Кина го потпишуваат Договорот за Мир и Пријателство. |
1990 | Во Скопје е осветен Соборниот храм на автокефалната македонска православна црква „Свети Климент Охридски“. |
Родени
1503 | Кристијан III, дански крал. |
1843 | Колмар фон дер Голц, германски фелдмаршал и турски паша. |
1887 | Ервин Шредингер, австриски физичар, добитник на Нобелова награда во 1961 година. |
1925 | Норис и Рос Меквертер, шкотски близнаци, основачи на Гинисовата книга на рекорди. |
1930 | Џорџ Сорос, американски бизнисмен. |
Починале
1827 | Вилијам Блејк, англиски поет, визионер, сликар и печатар. |
1848 | Џорџ Стивенсон, англиски пронаоѓач, „татко на железницата“; во 1814 година ја конструира првата употреблива парна локомотива. |
1900 | Вилхелм Штајниц, австриски шаховски велемајстор, првиот официјален светски шаховски првак. |
1955 | Томас Ман, германски писател, добитник на Нобелова награда за книжевност во 1929 година. |
1982 | Хенри Фонда, американски актер. |
1989 | Вилиjам Шокли, американски физичар со англиско потекло и Нобелов лауреат. |
[уреди] 13 август
Настани
1624 | Францускиот крал Луј XIII го поставува кардиналот Ришелје за премиер. |
1792 | Француските револуционери ги уапсуваат членовите на кралската фамилија само три дена по укинувањето на монархијата и отфрлањето на кралот Луј XVI. |
1814 | Холандија го отстапува 'Ртот на Добрата Надеж на Велика Британија. |
1914 | Во текот на Првата Светска Војна, Франција и објавува војна на Австро-Унгарија. |
1923 | Мустафа Кемал Ататурк станува прв претседател на Турција. |
1961 | Властите на Источна Германија ја затвораат границата меѓу Источен и Западен Берлин кај Бранденбуршката капија и почнуваат со изградба на 155 километри долг ѕид по границата со Западна Германија. Ѕидот е срушен во ноември 1989 година, по што Германија повторно се обединува. |
1964 | Во Велика Британија се извршени последните смртни казни со бесење на два затвореника во Ливерпул и Манчестер, осудени на смрт заради убиства. |
1998 | Швајцарските банки и еврејските групи постигнуваат договор со кој се предвидува исплаќање на сума од милијарда и 250 милиони долари за компензација на жртвите од холокаустот во текот на Втората Светска Војна. |
2001 | Потпишан е Охридскиот рамковен договор. |
Родени
1814 | Андерс Јонас Eнгстрeм, шведски физичар. |
1871 | Карл Либкнехт, германски револуционер. |
1888 | Џон Лоџи Берд, шкотски телевизиски пионер. |
1899 | Алфред Џозеф Хичкок, англиски филмски режисер. |
1902 | Феликс Ванкл, германски инжењер, пронаоѓач на ротациониот мотор. |
1926 | Фидел Кастро Алехандро Руз, кубански револуционер и претседател. |
1936 | Живко Чинго, македонски писател. |
Починале
1826 | Рене Теофил Јасинт Ленек, француски лекар, пронаоѓач на стетоскопот. |
1863 | Ежен Делакроа, француски сликар, претставник на романтизмот во француското сликарство. |
1910 | Флоренс Најтингел, англиска медицинска сестра, основач на првото училиште за болничарки. |
1912 | Жил Масне, француски композитор. |
1917 | Едуард Бухнер, германски хемичар, добитник на Нобелова награда. |
1946 | Херберт Џорџ Велс, англиски писател. |
1984 | Тигран Петросјан, ерменски шахист и светски шаховски првак. |
[уреди] 14 август
Настани
1457 | Гутенберговата печатница во Мајнц ја издава првата печатена книга во боја. „Мајнцишки псалтир“ се отпечатува во црвена и црна боја. |
1784 | На островот Кодијак покрај Аљаска основана е првата руска колонија. Во 1867 година САД ја купуваат Аљаска од Царска Русија за 7,2 милиони долари. |
1893 | Франција воведува регистрација на моторните возила. |
1941 | Втора светска војна: Официјално е објавен текстот на Атлантската повелба потпишана од британскиот премиер Винстон Черчил и американскиот претседател Френклин Рузвелт . |
1945 | Јапонија ги прифаќа условите за предавање на сојузниците во Втората светска војна. |
1947 | Пакистан добива независност од британската Индиска империја под администрација на Велика Британија и се приклучува на Британскиот Комонвелт. |
1949 | Се формира Македонскиот фудбалски сојуз. |
Родени
1714 | Клод Вернер, француски сликар. |
1777 | Ханс Кристијан Ерстед, дански физичар. |
1867 | Џон Голсворди, американски писател и Нобелов лауреат, автор на познатата трилогија Сага за Форсајтови. |
1876 | Алекандар Обреновиќ, српски крал. |
1915 | Видое Смилевски - Бато, македонски народен херој, истакнат револуционер и општествено-политички работник. |
1919 | Раде Јовчевски - Корчагин, македонски народен херој. |
Починале
1941 | Пол Сабатје, француски хемичар и добитник на Нобелова награда. |
1956 | Бертолт Брехт, германски писател. |
1958 | Фредерик Жолио-Кири, француски физичар и Нобелов лауреат. |
1988 | Енцо Ферари, италијански конструктор на спортски автомобили. |
2004 | Чеслав Милош, полски писател и нобеловец. |
[уреди] 15 август
Настани
1519 | Основан е градот Панама, главен град на истоимената земја. |
1824 | Ослободените американски робови ја основаат Либерија. |
1877 | Томас Едисон ја прави првата снимка во историјата - Mary Had A Little Lamb. |
1947 | Индија добива независност од Велика Британија и станува првата независна нација од Комонвелтот. |
1960 | Република Конго (Бразавил) ја прогласува својата независност од Франција. |
1971 | Бахреин стекнува независност од Велика Британија. |
Родени
1769 | Наполеон Бонапарта, француски император, еден од најголемите војсководци на сите времиња во светот. |
1771 | Валтер Скот, шкотски писател, творец на модерниот историски роман; меѓу неговите најзначајни дела спаѓаат романите „Ајванхо“, „Кенилворд“ и „Старинар“. |
1883 | Иван Мештровиќ, хрватски скулптор, еден од најголемите современи светски уметници; изработи голем број релјефи, фигури и портрети, како и многу монументални јавни споменици. |
1926 | Костис Стефанопулос, претседател на Грција. |
1972 | Бен Афлек, американски актер, сценарист и оскаровец. |
1981 | Брендан Хансен, американски пливач. |
Починале
1728 | Марен Маре, француски композитор и виолист. |
1799 | Џузепе Парини, италијански поет. |
1951 | Артур Шнабел, полски пијанист. |
1967 | Рене Магрит, белгиски надреалистички уметник. |
1975 | Шеик Муџибур Рахман, претседател на Бангладеш. |
[уреди] 16 август
Настани
1896 | На Аљаска, најсеверниот дел на САД, откриено е злато кое потикна десетици илјади авантуристи да тргнат по него. |
1914 | Британскиот експедициски корпус се истовари во Франција. Со тоа, Велика Британија го почна активното учество во Првата светска војна. |
1930 | Уб Иверкс го прави првиот звучен цртан филм во боја, наречен Fiddlesticks (Бесмислици). |
1938 | Во Њујорк почна Вториот светски младински конгрес. По повеќедневно заседание, конгресот го усвои познатиот „Њујоршки договор за мир“, што го потпишаа претставниците на младината од 54 земји. |
Родени
1845 | Габриел Липман, француски физичар и Нобелов лауреат. |
1860 | Жил Лафорг, француски поет. |
1920 | Чарлс Буковски, американски поет и романсиер. |
Починале
1705 | Јакоб Бернули, швајцарски математичар и научник. |
1888 | Џон Пембертон, американски аптекар и создавач на кока-колата. |
1893 | Жан Мартин Шарко, француски лекар, еден од најголемите невролози на сите времиња; се занимаваше со проблемите на хистеријата, хипнотизмот и склерозата. |
1948 | Бејб Рут, американски бејзбол играч. |
1949 | Маргарет Мичел, американска романсиерка, авторка на една од најпознатите и најпродавани книги во историјата Одвеано со виорот. |
1956 | Бела Лугоши, унгарски актер. |
1977 | Елвис Присли, кралот на рокенролот, американски пејач, музичар и актер, икона на модерната поп-култура. |
[уреди] 17 август
Настани
986 | Во Ихтиманскиот премин (Трајанова врата), византискиот император Василиј II претрпува пораз во борба со војската на македонскиот цар Самоил кој продолжува со нови освојувања се до 991 година. |
1593 | Турскиот султан Мурат Втори и објавува војна на Австрија која трае 14 години. |
1807 | Првиот американски параброд, изработен од Роберт Фултон, тргнува на првото комерцијално поморско патување во светот. |
1960 | Габон стекнува независност од Франција. |
1962 | Петер Фехтер станува првата жртва на Берлинскиот ѕид - застрелан е додека се обидува да ја напушти Источна Германија и да премине на западната страна од Берлин. |
1998 | Американскиот претседател Бил Клинтон на снимена изјава признава дека имал „неприкладна физичка врска“ со стажистката во Белата куќа Моника Левински. |
Родени
1873 | Славејко Арсов, истакнат македонски револуционер и војвода. |
1893 | Мае Вест, американска актерка. |
1911 | Михаил Ботвиник, советски шахист и светски шаховски првак. |
1930 | Тед Хјуз, британски поет , сопруг на американската писателка Силвија Плат. |
1943 | Роберт де Ниро, американски актер и режисер. |
1960 | Шон Пен, американски актер и режисер. |
1977 | Тиери Анри, француски фудбалер. |
Починале
1969 | Ото Штерн, германски физичар и Нобелов лауреат. |
1983 | Ајра Гершвин, американски текстописец, постар брат на композиторот Џорџ Гершвин. |
1987 | Рудолф Хес, заменик фирер на нацистичката партија. |
[уреди] 18 август
Настани
1917 | Голем пожар во Солун уништува 32% од градот и остава преку 70,000 луѓе без покрив над главата. |
1943 | На Славеј Планина, Дебарца формиран e првиот македонски партизански баталјон Мирче Ацев; овој ден се слави како Ден на Армијата на Република Македонија (АРМ). |
1958 | Во САД испечатен е контроверзниот роман на Владимир Набоков - Лолита. |
1969 | Џими Хендрикс, со познатата изведба на американската национална химна, го затвора Вудсток. |
1992 | Лери Брд се повлекува од активно играње кошарка. |
Родени
1814 | Иван Мажураниќ, хрватски поет, борец против насилството; автор е на прочуениот еп „Смртта на Смаил-ага Ченгиќ". |
1902 | Методија Андонов - Ченто, македонски револуционер, претседател на Президиумот на АСНОМ. |
1903 | Никола Мартиноски, познат македонски ликовен уметник, педагог, академик, еден од основачите и прв директор на Уметничкото училиште во Скопје. |
1936 | Роберт Редфорд, американски актер. |
1969 | Едвард Нортон, американски актер. |
Починале
1642 | Гвидо Рени, италијански сликар, припадник на болоњската барокна школа. |
1850 | Оноре де Балзак, француски писател, автор на Човечката комедија. |
[уреди] 19 август
Настани
1692 | Во Салем, Масачусетс, пет жени и еден свештеник се осудени поради практикување на вештерство. |
1960 | СССР го лансира во вселената Спутник 5; на него се наоѓаат кучињата Белка и Стрелка, 40 глувци, 2 стаорци и многу различни видови на растенија. |
1990 | Леонард Бернштајн го диригира својот последен концерт; го заклучува со изведбата на Седмата симфонија на Лудвиг ван Бетовен. |
1999 | Во Белград, десетици илјади Срби се собираат на протести, барајќи оставка од претседателот Слободан Милошевиќ. |
Родени
1631 | Џон Драјден, англиски поет. |
1871 | Орвил Рајт, американски пионер во областа на авијацијата; заедно со својот брат Вилбур го направија првиот успешен авионски лет во историјата. |
1945 | Јан Гилан, американски пејач, член на Deep Purple. |
1946 | Бил Клинтон, американски претседател. |
1969 | Метју Пери, американски актер, познат по својата улога на Чендлер во Пријатели. |
Починале
14 | Октавијан Август, римски император. |
1662 | Блез Паскал, француски математичар, физичар и философ. |
1929 | Сергеј Дјагилев, руски балетски импресарио. |
1936 | Федерико Гарсија Лорка, шпански поет и драматург, убиен од франковистите на почетокот на Шпанската граѓанска војна. |
1977 | Гручо Маркс, американски комичар и актер. |
1994 | Лајнус Полинг, американски хемичар, добитник на Нобелова награда за хемија и Нобелова награда за мир. |
[уреди] 20 август
Настани
1953 | Советскиот Сојуз јавно објавува дека тестирал хидрогенска бомба. |
1968 | 200.000 трупи на Варшавскиот пакт и 5.000 тенкови вршат инвазија на Чехословачка, со што е задушена Прашката пролет. |
1969 | Битлси го завршуваат снимањето на Abbey Road; Џон Ленон, Пол Мекартни, Џорџ Харисон и Ринго Стар за последен пат се заедно. |
1991 | Естонија се одвојува од Советскиот Сојуз. |
Родени
1561 | Јакопо Пери, италијански композитор. |
1779 | Јенс Јакоб Берцелиус, шведски хемичар. |
1890 | Х. П. Лавкрафт, американски писател. |
1901 | Салваторе Квазимодо, италијански писател и Нобелов лауреат. |
1944 | Раџив Ганди, премиер на Индија. |
1948 | Роберт Плант, американски пејач, член на Led Zeppelin. |
Починале
1887 | Жил Лафорг, француски поет. |
1917 | Адолф фон Бајер, германски хемичар и Нобелов лауреат. |
1983 | Александар Ранковиќ, поранешен потпретседател на СФРЈ, шеф на безбедносната служба се до 1966, кога е сменет од сите функции. |
[уреди] 21 август
Настани
1897 | Англискиот лекар Роналд Рос го открил видот на комарец пренесувач на маларијата, што било пресудно за сузбивање на болести која предизвикала смрт на милиони луѓе. Еден од првите нобеловци за медицина во 1902. |
1911 | Од парискиот музеј „Лувр“ украдена е сликата „Мона Лиза“ на познатиот сликар Леонардо да Винчи. Сликата е пронајдена и вратена во музејот дури по две години во 1913 година. |
1944 | Во Дамбартон Оукс близу Вашингтон започнала конференцијата помеѓу СССР, САД, Велика Британија и Кина со цел основање на четирите главни органи на ОН, а тоа се Совет за безбедност, Генерална асемблеја, Меѓународен суд за правда и постојаните секретаријати. |
1968 | Трупите на членките на Варшавскиот пакт, без Романија, ја окупирале Чехословачка. Околу 200.000 војници ги завзеле сите значајни пунктове во земјата. Со тоа е задушена „Прашката пролет“, т.е. обидот на Комунистичката партија на ЧСР со Александро Дубчек на чело. Со оваа окупација воспоставен е принципот на „ограничен суверенитет“ на источноевропските комунистички земји. |
1983 | Филипинскиот ппозиционен лидер Бењино Акино, убиен по излегувањето од авионот на аеродромот во Манила при враќањето во земјата по тригодишното прогонство во {[САД]]. Убиството го организирал филипинскиот диктатор Фердинанд Маркос. |
1990 | На централниот градски плоштад во Прага 100.000 граѓани за прв пат слободно ја одбележале годишнината од инвазијата на Варшавскиот пакт врз Чехословачка 1968 година. |
2000 | Словеначкиот пливач Мартин Стрел, под мотото „За мир, пријателство и чисти води“ пливал по Дунав од неговиот извор во Германија до утоката во Црно Море, при што го соборил рекордот за овој вид на пливање и влегол во Гинисовата книга со препливани повеќе од 2.900 km. Стрел го започнал својот поход на 25 јуни. |
Родени 21 август (родени)
Починале
1940 | Лав Троцки, руски комунистички лидер и марксистички теоретичар. |
[уреди] 22 август
Настани
1846 | САД го анектираа Ново Мексико. |
1911 | Откриена е кражбата на Мона Лиза, прочуеното дело на Леонардо да Винчи, од парискиот музеј во Лувр. |
Родени
1862 | Клод Дебиси, прочуен француски композитор. (починал на 25.03.1918). |
Починале
1883 | Иван Сергеевич Тургенев, руски писател, еден од најзначајните претставници на рускиот реализам. |
1978 | Џомо Кенијата, еден од најистакнатите африкански борци против колонијализмот. |
[уреди] 23 август
Настани
1839 | Велика Британија на почетокот на Опиумската војна против Кина го зазеде Хонгконг кој од 1942 година стана независна колонија. |
1914 | Јапонија и објави војна на Германија во Првата светска војна. На Версајската конференција во 1919 година на победничката Јапонија и се доделени многу германски колонии во Тихиот Океан како награда за учествувањето во војната на страната на силите на Антантата. |
1939 | Министрите за надворешни работи на Германија и на СССР, Јоаким Рибентроп и Вјачеслав Молотов во Москва потпишаа спогодба за ненапаѓање. Во документот двете сили се обврзаа за „запирање“ на секој акт на насилство. Меѓутоа, две години подоцна Германија ја прекрши спогодбата и го нападна Советскиот Сојуз на 22.06.1941 година. |
1962 | Американскиот телекомуникациски сателит „Телстар“ за првпат емитуваше телевизиски пренос на линијата САД - Европа. |
Родени 23 август (родени)
Починале 23 август (починале)
[уреди] 24 август
Настани
79 | Катастрофална ерупција на Везув - вулкан во Италија. Затрупани се градовите Помпеја и Херкуланеум. |
1899 | Група загребски научници откриле коски, заби и орудиja на пралуѓето на подрачјето на Крапина, наодите биле значаен доказ за вистинската Дарвинова наука за еволуцијата. |
1912 | Алјаска е официјално прогласена за американска територија. |
2006 | Дефиниран поимот „планета“ од страна на МАС во Прага, Чешка, според кој Нептун е планета-џуџе, а Сончевиот систем има 8 планети. |
Родени
1899 | Хорхе Луис Борхес, аргентински писател, фантазер, биограф, еден од најпознатите интелектуалци на современата култура. |
1947 | Пауло Коелјо, еден од најпознатите шпански и светски писатели. |
Починале 24 август (починале)
[уреди] 25 август
Настани
1831 | Во Лондон британскиот научник, физичар и хемичар Мајкл Фарадеј откри дека електрицитетот може да се создава од магнет. |
1903 | Во градчето Невеска, нахиски (општински) центар во Леринска околија, здружените лерински и костурски востаници со силен налет го разбија османлискиот гарнизон од 250 војници и го ослободија градчето. Притоа, тие ја уништија телефонската станица, го истакнаа востаничкото знаме и запленија 40 мазуерови пушки. Истиот ден во Невеска беше воспоставена народна управа. Меѓутоа, по неколку денови градчето беше реокупирано од османлиската власт. Ослободувањето на Невеска е еден од најзначајните настани во времето на Илинденското востание. |
1944 | Во селото Шешково, кавадаречко, е формирана првата македонска дивизија на НОВЈ, во чиј состав влегоа Втората, Деветата и Десетата македонска бригада. |
Родени 25 август (родени)
Починале
1900 | Фридрих Ниче, германски философ, професор по класична филологија. |
[уреди] 26 август
Настани
1789 | Во Версај, Уставното Собрание ја донесува Декларацијата за правата на човекот и граѓанинот. |
1936 | Постигната е спогодба за окончување на британската окупација на Египет, со исклучок на зоната на Суецкиот Канал. |
1945 | Во Битола бегалците од Егејска Македонија излегоа на протестен митинг со барање да престане теророт и прогонот на Македонците спроведуван од страна на грчките власти. |
1972 | Отворени се Дваесеттите олимписки игри во Минхен - Германија кои во историјата, освен по спортските резултати, ќе останат забележани и поради нападот на припадниците на организацијата „Црн септември“ на олимпиското село и поради убиството на 11 израелски спортисти. Во знак на одмазда на 10 септември Израел ги нападна Либан и Сирија, предизвикувајќи голем број жртви меѓу цивилите. |
2005 | Туркменистан ја напушта Заедницата на независни држави. |
Родени 26 август (родени)
Починале
1974 | Чарлс Линберг, авијатичар кој прв со моторен авион го прелетал Атлантикот. |
[уреди] 27 август
Настани
1945 | По објавувањето на јапонската капитулација американските трупи почнаа да се истоваруваат на територијата на поразената Јапонија. Првите единици се истоварија на аеродромот Ачуга, а потоа флотата од 383 воени бродови во придружба на 1.300 авиони впловија во Токискиот Залив. Тоа беше првпат Јапонија да капитулира. |
Родени
1910 | Мајка Тереза, врховен поглавар на католичкиот женски ред „Мисионерки на љубовта“. |
Починале
1576 | Тицијан Вечели, прочуен Италијански сликар, основач на Венецијанската сликарска школа. |
1916 | Петар Кочиќ, еден од најистакнатите писатели на српскиот реализам. |
1995 | Во Тетово умре Кочо Тулевски, истакнат македонски општествено - политички работник. Роден е во 1921 година. |
[уреди] 28 август
Настани
1789 | Во Версај, Уставното Собрание ја донесува Декларацијата за правата на човекот и граѓанинот. |
1936 | Постигната е спогодба за окончување на британската окупација на Египет, со исклучок на зоната на Суецкиот Канал. |
1945 | Во Битола бегалците од Егејска Македонија излегоа на протестен митинг со барање да престане теророт и прогонот на Македонците спроведуван од страна на грчките власти. |
1972 | Отворени се Дваесеттите олимписки игри во Минхен - Германија кои во историјата, освен по спортските резултати, ќе останат забележани и поради нападот на припадниците на организацијата „Црн септември“ на олимпиското село и поради убиството на 11 израелски спортисти. Во знак на одмазда на 10 септември Израел ги нападна Либан и Сирија, предизвикувајќи голем број жртви меѓу цивилите. |
2005 | Туркменистан ја напушта Заедницата на независни држави. |
Родени
1749 | Јохан Волфганг Гете, германски писател и учесник на многу книжевни струења и правци. |
1851 | Иван Тавчар, словенечки писател и политичар. |
Починале
1968 | Антон Панов, македонски писател. |
[уреди] 29 август
Настани
1289 | Основана е инквизицијата, суд на католичката црква за заштита на верата. Дејствуваше во средниот век во сите земји на Западна Европа, а особено крвава и немилосрдна беше озлогласената шпанска инквизиција. Многу напредни умови беа жртви на инквизицијата, како на пример Јан Хус, Џордано Бруно и други. Укината е во текот на 19 век. |
1782 | Еден британски брод потона во близина на пристаништето Портсмут, во Велика Британија, и притоа се удавија повеќе од 1.000 патници и членови на екипажот. |
1842 | Со склучувањето мир во Нанкинг заврши Англо-кинеската војна. Со тој мир на Англичаните им се отворија кинеските пристаништа и им беа дадени големи трговски привилегии, па Кина, по замешувањето и на другите велесили сосема падна под влијание на западните држави. |
1994 | Република Македонија и Република Унгарија воспоставија дипломатски односи на ниво на амбасади. |
1994 | Саудиска Арабија дипломатски ја призна Република Македонија. |
Родени
1862 | Морис Метерлинк, белгиски писател од фламанско потекло. |
1915 | Ингрид Бергман, една од најголемите филмски ѕвезди на Холивуд. |
Починале
1982 | Ингрид Бергман, една од најголемите филмски ѕвезди на Холивуд. |
[уреди] 30 август
Настани
1721 | Со склучувањето на Ништанскиот мир помеѓу Шведска и Русија по завршувањето на Северната војна (1700-1721 г.), Русија доби пространи територии на Балтикот од Финскиот до Ришкиот Залив со градовите Рига, Равела и Нарва. |
1918 | Во екот на офанзивата на здружените сили на внатрешната и на меѓународната контрареволуција против Советска Русија извршен е атентат врз Ленин за време на неговата посета на Михелсоновата фабрика. По атентатот советското водство донесе одлука за воведување на „црниот терор“ над контрареволуционерната буржоазија и на нејзините агенти. |
1922 | Силите на основачот на модерна Турција Кемал Ататурк однесоа решавачка победа над интернационалистичките западни сили. По тој повод овој датум се прославува како национален празник на Република Турција. |
1990 | Во селото Радишани, скопско, се поставени и осветени темелите на манастирот „Свети Наум Охридски“. |
1994 | Во Скопје е отворен Информативниот центар на Јапонија. |
Родени
1489 | Антонио Алегри Кореџо, Италијански сликар, еден од творците на барокното сликарство. Сликал религиозни и митолошки теми, а важна особина на неговото сликарство е разнежената сензуалност, декоративноста и чувството за односот на светлото и темното. Умрел на 6.03.1543 година. |
1748 | Жан Луј Давид во Париз, француски сликар, основач и главен претставник на класицизмот. Беше член на Конвентот и дворски сликар на Наполеон. Сликаше историски композиции и портрети. Умрел во Брисел, на 29.12.1825 година. |
Починале
1533 | Атахуалпа, последниот владател на големото царство на Инките на подрачјето на денешно Перу, бил обесен откако паднал во рацете на шпанските конквистадори. |
[уреди] 31 август
Настани
1942 | Втора светска војна: Започна битката кај Алам ел Халф, во Египет меѓу силите на Оската и британските сили. Командантот на германско-Италијанската армија, генерал Ромел планираше да ја заобиколи и да ја уништи Осмата британска армија, потоа да ги пренесе комуникациите за Александрија и Каиро и да излезе на Суецкиот канал. Тој обид му пропадна. Осмата британска армија под команда на генералот Монтгомери ги запре Германците и по битката кај Алам ел Халф ги принуди на повлекување. |
1957 | Федерацијата на Малезија се здоби со независност. |
1962 | Тринидат и Тобаго стана независна држава во рамките на британскиот Комонвелт. |
1992 | Регистриран е Комитетот на Хелсиншкиот Парламент во Македонија со седиште во Скопје. |
Родени
1970 | Никола Груевски, претседател на ВМРО-ДПМНЕ |
Починале
1867 | Шарл Бодлер, еден од најголемите француски писатели на 19 век. |
1941 | Марина Цветаева, руска писателка, една од најголемите поетеси во историјата на поезијата. |