Википедија:На денешен ден/Архива/Септември

Од Википедија, слободна енциклопедија

< Википедија:На денешен ден | Архива

Ова е Архивата на рубриката „На денешен ден...“

Истата има започнато да функционира на 25 јуни 2007.


Јануари - Февруари - Март - Април - Мај - Јуни - Јули - Август - Септември - Октомври - Ноември - Декември

Начин на користење на шаблоните во рубриката


Денес е недела, 23 септември 2007; часот е 13:41 (UTC)

На денешен ден во Септември
п в с ч п с н
  1 2
3 4 5 6 7 8 9
10 11 12 13 14 15 16
17 18 19 20 21 22 23
24 25 26 27 28 29 30
 
Архива на значајните настани подредени по дати и прикажани на Главната страница
2007 година

[уреди] 1 септември

Настани

1752  Ѕвоното на слободата пристигнува во Филаделфија.
1804  Јуно, еден од најголемите астероиди во главниот појас, беше откриен од Германскиот астроном Карл Лудвиг Хардинг.
1897  Се отвара подземното метро во Бостон, станувајќи првото од тој вид во Северна Америка.
1905  Алберта и Саскачеван се придружуваат во Канадската конфедерација.
1939  Со инвазијата на нацистичка Германија врз Полска започна Втората Светска војна.
1985  Заедничка Американско-француска експедиција ги открива остатоците на Титаник.
1992  Министерството за надворешни работи на Русија официјално предложи Република Македонија да назначи свој официјален претставник во Москва.
2004  Во рускиот град Беслан започна заложничката драма, кога група вооружени чеченски терористи го нападнаа основното училиште во овој град во Јужна Осетија.


Родени

1453  Гонзало Фернандез де Кордоба, шапнски генерал
1566  Едвард Алејн, англиски актер
1588  Хенри II, Принц од Конде, француски благородник
1653  Јохан Пахелбел, германски композитор
1795  Џејмс Гордон Бенет, американски издавач на весник
1854  Енгелберт Хумпердинк, германски композитор
1856  Сергеи Виноградски, руски научник
1888  Андрија Штампар, хрватски физичар
1906  Франц Биебл, германски композитор
1920  Ричард Фарнсворт, американски глумец
1929  Ане Рамси, американска актерка
1939  Лили Томлин, американска актерка и комедијантка
1942  Ц. J. Шери, американски писател
1950  Филип Фулмер, рагби тренер
1959  Кени Мајн, американски спортски новинар
1962  Рууд Гулит, холандски фудбалер
1970  Вана, хрватски пејач
1980  Крис Ригот, англиски фудбалер
1983  Хозе Антонио Рејес, шпански фудбалер
1994  Бијанка Рајан, американска пејачка


Починале

1159  Папата Адриан IV
1648  Марин Мерсене, француски математичар
1687  Хенри Мор, англиски филозоф
1957  Денис Брајан, англиски музичар
1985  Стефан Белоф, германски тркач со коли
1988  Луис Алварез, американски физичар, добитник на Нобелова награда
1994  Борис Маленко, професионален американски борач
2003  Сер Тери Фрост, британски актер
2006  Нели Конали, жена на тексашкиот гувернер Џон Конали


[уреди] 2 септември

Настани

1666  Избувнува Големиот Пожар во Лондон и гори три дена, уништувајќи 10000 градби вклучувајќи ја и Катедралата Св. Пол
1752  Обединетото Кралство го воведува Грегоријанскиот Календар, скоро два века подоцна од повеќе од Западна Европа.
1807  Британската Морнарица го бомбардира Копенхаген со огнени бомби и фосфорни ракети за да ја спречи Данска од предавање на флотата на Наполеон Бонапарта.
1944  Ослободен е Демир Хисар.
1944  Президиумот на АСНОМ на својата трета седница, што ја одржа во манастирот Свети Прохор Пчински, еден месец по историското Прво заседание на АСНОМ, донесе одлука за основање на телеграфска агенција на Македонија - ТАМ. Оваа агенција одигра мошне важна улога во ширењето на вистината за праведната борба на македонскиот народ за национално и социјално ослободување.
1945  Борбата во Втората Светска Војна завршува во Пацифичкиот Театар: Конечното предавање на Јапонија е прифатено на борбениот брод УСС Мисоури во пристаништето на Токио.
1991  Во Скопје е формирано Геронтолошкото друштво на Македонија.


Родени

1548  Винчензо Скамози, италијански архитект
1675  Вилијам Сомервил, англиски поет
1853  Вилхелм Оствалд, германски хемичар, добитник на Нобелова Награда
1862  Фрањо Крежма, хрватски виолинист
1901  Андреас Ембиркос, грчки надреалист поет
1933  Виктор Спинети, велшки актер
1943  Џое Симон, американски пејач
1946  Били Престон, американски музичар
1957  Тони Алва, американски скејтер
1960  Рекс Худлер, бејзбол играч
1973  Џејсон Блејк, американски хокеј играч
1980  Хироки Јошимото, јапонски тркач со коли Japanese racing driver
1989  Александре Пато, бразилски фудбалер


Починале

1680  Пер Брахе, шведски војник и државник
1688  Роберт Винер, Градоначалник на Лондон
1834  Томас Телфорд, шкотски цивилен инжинер
1865  Вилијам Рован Хамилтон, ирски математичар
1910  Хенри Русо, француски сликар
1921  Хенри Остин Добсон, англиски поет
1934  Џејмс Алан, играч во унијата за рагби во Нов Зеланд
1941  Коле Неделковски, македонски поет
1964  Алвин Јорк, американски војник
1973  Џ.Р.Р. Толкин, британски писател
1984  Манос Катракис, грчки актер
1997  Рудолф Бинг, австриски менаџер на опера
2002  Дик Рејнолдс, австралијански фудбалер и тренер
2005  Боб Денвер, американски актер
2006  Вили Нинџа, танцувач и кореографер


[уреди] 3 септември

Настани

590  Грегориј I станува Папа.
1650  Трета Англиска Граѓанска војна: Битка кај Данбар
1651  Трета Англиска Граѓанска војна: Вустерска битка - Чарлс II е поразен во последната главна битка во војната.
1783  Американска Револуционерна војна: Војната завршува со потпишувањето на т.н. Париски договор од страна на САД и Кралството на Велика Британија.
1855  Индјански војни: Во Небраска, 700 војници под раководство на Американскиот Генерал Вилијам С. Харни се одмаздуваат за Гратан Масакарот со напаѓање на Индјанско село, убивајќи 100 мажи, жени, и деца.
1892  Англискиот фудбалски клуб Нотингем Форест ја играа нивната прва игра во лигата против Евертон ФК и заврши 2-2.
1939  Втората Светска војна започнува кога Франција, Обединетото Кралство, Нов Зеланд, и Австралија прогласуваат војна против Германија по инвазијата на Полска.
1943  Во Сиракуза, во Италија е потпишано примирје меѓу сојузниците и италијанската Влада на маршал Бадољо. Пет дена подоцна, Италија капитулира.
1971  Катар добива независност од Обединетото Кралство. За разлика од другите емирати, Катар одбива да стане дел на Обединетите Арапски Емирати или Саудиска Арабија.
1976  Викинг програм: Викинг 2 вселенското летало слетува кај Утопија Планитија на Марс.
1995  Основана е фирмата eBay.
1997  Кај селото Жидилово, кај Крива Паланка во Република Македонија пристигна природниот гас.


Родени

1568  Адриано Банчиери, италијански композитор
1693  Чарлс Радклиф, британски политичар
1856  Луис Суливан, американски архитект
1869  Фриц Прегл, словенски хемичар, добитник на Нобелова Награда
1875  Фердинанд Порше, австриски автомобилски инжинер
1897  Сали Бенсон, американски писател
1900  Ристо Крле, македонски драмски писател
1913  Алан Лад, американски актер
1921  Христијан Тодоровски - Карпош, македонски народен херој
1931  Дик Мота, американски кошаркарски тренер
1945  Виолета Аларова, градоначалник на Општина Центар
1949  Хозе Пекерман, аргентински фудбалски менаџер
1965  Чарли Шин, американски актер
1969  Доминик Вест, британски актер
1976  Ешли Џонс, американска актерка
1980  Б.Г., американски рапер
1983  Ники Хант, англиски фудбалер
1986  Шон Вајт, американски сноубордер


Починале

1662  Вилијам Лентал, англиски политичар
1766  Арчибалд Боуер, шкотски историчар
1860  Алексеј Комјаков, руски поет
1866  Константин Флавитски, руски поет
1883  Иван Тургенев, руски автор
1970  Винс Ломбарди, американски фудбалски тренер
1987  Мортон Фелдман, американски композитор
2001  Полин Каел, американски филмски критичар


[уреди] 4 септември

Настани

476  Пад на римската империја.
1837  Во присуство на поголем број стручњаци, американскиот научник Семјуел Морзе со успех ја демонстрираше работата на својот телеграф. Кон средината на мај во 1844 година веќе беше воспоставена телеграфска врска меѓу Вашингтон и Балтимор, а набрзо телеграфот почнаа да го користат и европските земји.
1886  Индјански војни: По скоро 30 години борба, Апачи лидерот Геронимо се предава со неговите останати војници на Генералот Нелсон Мајлс во Аризона.
1939  Втора Светска војна: Јапонија прогласува неутралност во Европската војна.
1940  За прв пат во Втората Светска војна, Германска подморница напаѓа брод од САД (УСС Гир) без разлика на неутралноста на САД и предизвикувајќи тензиите да се зголемат.
1944  Советскиот Сојуз ѝ објави војна на Бугарија која беше сојузник на фашистичка Германија. Три дена подоцна, трупите на маршал Толбукин ги започнаа операциите на Добруџа.
1951  Првото трансконтинентално телевизиско емитување се случува во Сан Франциско, Калифорнија, од Јапонската Мировна Конференција.
1971  Боениг 727 од летот 1866 од Аљаска Ерлајнс паѓа блицу Џино, Аљаска, убивајќи 111 луѓе.
1995  Четвртата светска женска конференција се отвора во Пекинг со присуство на над 4,500 делегати од 181 земја.
1996  Во Народната банка на Република Македонија се промовирани новите македонски пари, со нов дизајн, кои беа пуштени во оптек на 8.09.1996 година.


Родени

1241  Александар III од Шкотска
1383  Гроф Амадеус VIII од Савој
1717  Џоб Ортон, англиски министер
1824  Антон Брукнер, австриски композитор
1832  Антонио Аглиарди, аталијански дипломат
1851  Џон Дилон, ирски националист
1895  Нигел Брус, англиски актер
1917  Хенри Форд II, автомобилски идустријалист
1945  Дени Гатон, американски музичар
1957  Патрициа Талман, амерканска актерка
1961  Кевин Кенеди, англиски актер
1973  Џејсон Дејвид Франк, амеркански актер
1980  Луси Силвас, англиска музичарка


Починале

1907  Едвард Грег, норвешки композитор
1963  Жорж Брак, француски сликар
1965  Алберт Швајцер, француски хуманист, лекар, филозоф и музичар
1989  Жорж Симеон, белгиски писател
1991  Димче Мире, еден од основоположниците на архивската служба во Македонија.
1997  Алдо Роси, италијански архитект
2006  Стив Ирвин, австралијански природонаучник и телевизиски водтел


[уреди] 5 септември

Настани

1600  Со повелба на кралицата Елизабета е основана „Источно-индиската компанија“, со што беа удрени темелите на англиското колонијално владеење.
1774  Првиот Континентален Конгрес се собира во Филаделфија, Пенсилванија.
1800  Малта е освоена од Велика Британија.
1914  Прва Светска Војна: Првата битка на Марне почнува. Североисточно од Парис, Французите напаѓаат и порзауваат Германски сили кои напредуваат на главниот град.
1939  Втора Светска Војна: САД прогласува неутралност во војната.
1948  Роберт Шуман стаува премиер на Франција.
1977  Војаџер програм: Војаџер 1 лансиран по мало задоцнување.
1992  Бранко Црвенковски стана втор премиер на Република Македонија, на 29 годишна возраст.


Родени

1568  Томазо Кампанела, италијански филозоф
1585  Арман Жан ди Плеси Ришелје, француски државник, кардинал, прв министер на Луј Тринаесетти.
1750  Роберт Фергусон, шкотски поет
1847  Џесе Џејмс, американски отпадник
1881  Ото Бауер, австриски Социјал Демоктратски политичар
1919  Владо Малески, македонски револуционер, општествено политички работник и истакнат македонски писател
1929  Андриан Николаев, космонаут од Советскиот Сојуз
1947  Бади Мајлс, американски музичар
1963  Кристиан Алфонсо, американска актерка
1973  Роус МекГован, актерка од италијанско потекло
1981  Дру Картер, американски рагби играч


Починале

1629  Доменико Алегри, италијански композитор
1808  Џон Хоум, шкотски писател
1906  Лудвиг Болцман, австриски физичар
1920  Роберт Харон, американски актер
1961  Алексо Демниевски-Бауман, македонски борец во Шпанската граѓанска војна и во НОВ на Македонија во 1944 година
1997  Мајка Тереза, македонка, добитник на Нобеловата награда за мир


[уреди] 6 септември

Настани

1776  Ураган го погодува Гвадалупе, убивајќи повеќе од 6000 луѓе.
1901  Во Бафало, САД е извршен атентат врз американскиот претседател Вилијам Мекенли кој умре по една недела, а на 14 септември истата година Теодор Рузвелт стана нов претседател на САД.
1939  Втора Светска војна: Јужна Африка ѝ објавува војна на Германија.
1944  Ослободено е Кратово.
1944  Царската влада на Бугарија ѝ објави војна на нацистичка Германија. Одлуката е донесена во моментот кога единиците на Црвената армија веќе дојдоа до бугарската граница. Бугарија дотогаш беше сојузник на Третиот Рајх.
1962  Во Струга започна првата поетска манифестација Струшки вечери на поезијата. Најзначајната награда на Струшките вечери на поезијата е „Златниот венец“, која за првпат му е доделена во 1966 година на советскиот поет Роберт Иванович Рождественски за најдобра песна. Од 1971 година „Златниот венец“ се доделува за целокупен поетски опус.
1974  Претставници на Фронтот за национално ослободување на Мозамбик и претставници на португалската Влада склучија спогодба за независност на Мозамбик.
1975  Во катастрофалниот земјотрес што ја зафати Турција загинаа околу 23.000 луѓе.
1976  Студена Војна: пилотот од воздухопловството на Советскиот Сојуз Виктор Беленко слетува со МиГ-25 воен авион кај Хакодате на островот Хокаидо во Јапонија и бара политички азил во САД.
2000  Одржан е Милениумскиот самит.


Родени

1620  Изабела Леонарда, италијански композитор
1766  Џон Далтон, британски хемичар и физичар
1829  Марие Закревска, полски физичар
1869  Феликс Салтен, австриски автор
1904  Макс Розенблум, американски боксер
1928  Роберт М. Пирсиг, американски автор
1956  Бил Ритер, американски политичар
1965  Џон Полсон, австралијански актер и филмски режисер
1975  Дерек Ли, американски безбол играч
1980  Џозеф Јобо, нигериски фудбалер
1986  Равен Рајли, американска порно актерка


Починале

1625  Томас Демпстер, шкотски историчар
1783  Бертинаци, италијански актер и писател
1950  Олаф Стапледон, британски писател и филозоф
1984  Ернест Туб, американски пејач
1994  Ники Хопкинс, британски музичар
2003  Хари Гоз, американски актер
2007  Лучијано Павароти, италијански тенор


[уреди] 7 септември

Настани

70  Римската армија под водство на генерал Тит го окупира и уништва Ерусалим.
1764  Станислав Поњатовски е крунисан за крал на Полска.
1822  Бразил прогласува независност од Португалија.
1901  Со мирот во Пекинг заврши таканареченото „Боксерско востание“ во Кина. Тоа беше бунт на селаните и на градската сиромаштија против странските империјалисти и домашните угнетувачи.
1940  Авионите на нацистичка Германија го почнаа бомбардирањето на Лондон. Оваа акција беше позната под името „Лондонски блиц“.
1992  Белорусија ја призна Република Македонија, а истовремено донесе одлука за воспоставување на дипломатски односи меѓу двете земји.
1993  Во Скопје е пуштена во работа меѓународната телекомуникациона врска меѓу Република Македонија и Република Бугарија, на релацијата Скопје-Софија.
1997  Во Скопје е отворен првиот „Мекдоналдс“ ресторан во Македонија (во светот има повеќе од 20.000 „Мекдоналдс“ ресторани).


Родени

1533  Кралица Елизабета Прва од Англија
1615  Колонел Џон Бирч, англиски војник
1816  Фердинанд Ритер вон Хебра, австриски физичар
1866  Тристан Бернард, француски писател
1908  Пол Браун, американски рагби тренер
1936  Брајан Харт, британски инжинер
1951  Морис Алберт, бразилски пејач
1955  Ефим Зелманов, руски математичар
1980  Емре, турски фудбалер
1984  Вера Звонарева, руска тенисерка


Починале

1719  Џон Харис, англиски писател
1881  Сидни Ланиер, американски писател
1939  Кјока Изуми, јапонски новелист
1962  Исак Динсен, дански автор
1994  Теренс Јанг, британски режисер
2003  Варен Зевон, американски музичар
2005  Хоуп Гарбер, канадска актерка


[уреди] 8 септември

Настани

1331  Стефан Душан се прогласува себеси за крал на Србија.
1831  Влијам IV беше крунисан за Крал на Велика Британија.
1943  Радио Алжир ја објави капитулацијата на Италија, а малку подоцна премиерот Бодољо им нареди на италијанските вооружени сили да го запрат отпорот против Британците и Американците.
1943  Ослободен е Дебар.
1944  Ослободени се Пробиштип и Крушево.
1966  Беше емитувана „Човечка Стапица“, првата епизода од научо-фантастичните телевизиски серии Ѕвездени Патеки.
1991  Во СР Македонија се одржува референдум на кој е донесена одлука за осамостојување од СФР Југославија.
1992  Промовирана е првата редовна поштенска марка на Република Македонија.


Родени

1474  Лудовико Ариосто, италијански поет
1804  Едуард Морике, германски поет
1881  Хари Хилман, американски атлетичар
1915  Франк Кади, американски актер
1937  Вирна Лиси, италијанска актерка
1962  Кристофер Клим, американски новелист
1972  Маркус Бабел, германски фудбалер
1979  Пинк, американска пејачка


Починале

780  Лео IV, византиски император
1645  Џон Коук, англиски политичар
1949  Рихард Штраус, германски композитор и диригент
1977  Зеро Мостел, американски актер
1979  Видое Смилевски - Бато, македонски народен херој
1981  Хидеки Јукава, јапонски физичар, добитник на Нобелова награда
2004  Франк Томас, американски аниматор
2006  Ерк Русел, рагби тренер


[уреди] 9 септември

Настани

1776  Воведен е и официјалниот назив Соединети Американски Држави наместо Обединети Колонии кој дотогаш беше во употреба.
1850  Калифорнија е признаена како триесет и првата држава во САД.
1924  Се случува Ханапепе Масакрот на Кауаи, Хаваи
1943  Втора Светска Војна: Сили на алијансата слетуваат кај Салерно и Таранто, Италија.
1956  Елвис Присли се појавува на Ед Суливан Шоуто за прв пат.
1991  Таџикистан добива независност од Советскиот Сојуз.
1994  Започна со работа Постојаната мисија на Република Македонија при Обединетите нации во Виена.


Родени

1737  Луиџи Галвани, италијански физичар
1828  Лео Толстој, руски новелист
1887  Алф Ландон, американски политичар
1894  Артур Фред, американски песмописец и филмски продуцент
1900  Џејмс Хилтон, англиски новелист
1911  Џон Гортон, австралијански политичар
1925  Клиф Робертсон, американски актер
1932  Силвија Мајлс, американска актерка
1941  Петер Бонети, англиски фудбалер
1960  Хју Грант, англиски актер
1967  Ана Мале, американска порно ѕвезда
1972  Горан Вишниќ, хрватски актер
1980  Мишел Вилијамс, американска актерка


Починале

1087  Крал Вилијам I од Англија
1398  Крал Џејмс I од Кипар
1891  Џулс Греви, претседател на Франција
1901  Анри де Тулуз-Лотрек, француски сликар
1976  Мао Зедоног, лидер на Кина
1978  Џек Варнер, канадски основач на филмско студио
1984  Јилмаз Гинеј, турски синеаст и писател
1994  Патрик О’Нил, американски актер
2006  Жерард Брах, француски сценарист


[уреди] 10 септември

Настани

1608  Џон Смит е избран за претседател на советот од Џејмстаун, Вирџинија.
1823  Симон Боливар е избран за Претседател на Перу.
1939  Британскиот доминион Канада и објави војна на нацистичка Германија со што пресметката во Европа доби карактер на светска војна.
1944  Во ослободениот Париз, генерал Шарл де Гол, водач на армијата слободни Французи и на дегоналистичкото движење ја формира првата влада на новата Четврта република.
1963  20 Афро-Американски студенти влегуваат во јавните училишта во Алабама.
1991  Регистирано е политичкото здружение Македонски совет за европско движење со седиште во Скопје.
1993  Израелскиот премиер Јицак Рабин во Ерусалим го потпиша официјалното израелско признавање на Палестинската ослободителна организација (ПЛО).
1994  Во селото Арачиново, скопско е осветен и поставен камен-темелникот на новата црква „Св. Маченик Талалеј“.


Родени

1588  Николас Ланиер, англиски композитор
1786  Николас Браво, мексикански политичар и војник
1839  Чарлс Пирс, американски филозоф
1929  Арнолд Палмер, американски голф играч
1933  Јевгени Крунов, космонауот од Советскиот Сојуз
1958  Крис Колумбос, американски филмски режисер
1959  Петер Нелсон, американски актер
1974  Мирко Филиповиќ, хрватски боксер


Починале

1759  Фердинанд Коншчак, хрватски истражувач
1867  Симон Сечтер, австриски композитор
1931  Дмитри Егоров, руски математичар
1937  Сергеи Третјаков, руски писател
1948  Крал Фердинанд на Бугарија
1979  Антониот Агустино Нето, анголски политичар
2004  Брок Адамс, американски политичар


[уреди] 11 септември

Настани

1941  Претседателот на САД Франклин Рузвелт издал наредба до американското воено воздухопловство и до морнарицата да отворат оган врз сите бродови на силите на Оската кои ќе влезат во водите на западната хемисфера. Тоа значело конечно американско раскинување со политиката на изолационизмот. САД отворено застанале на страната на Велика Британија и на СССР, иако стапиле во војна дури по јапонскиот напад врз Перл Харбур.
1944  Сојузничките сили го завзеле Луксембург и се пробиле на германска територија.
1944  Струмичкиот партизански одред ја ослободил Струмица и околните села.
1944  Ослободен бил Ресен од фашистичкиот окупатор.
1973  Во фашистичкиот заговор што го организирале домашните и странските реакционерни сили убиен е Салвадор Аљенде, претседател на Чиле. Во опколената претседателска палата Аљенде го одбил барањето на пучистите да се предаде во замена за животот.
1996  Република Македонија и Бахреин воспоставиле дипломатски односи на амбасадорско ниво.
1997  Република Македонија станала полноправна членка на Централно и источноевропската регионална иницијатива за управување со воздушниот простор (ЦИЕРВИ).
2001  Во Њујорк и Вашингтон биле извршени терористички напади во кои загинале 3.000 луѓе. Одговорноста за нападите ја презела организацијата Ал Каеда на саудискиот дисидент Осама бин Ладен.


Родени 11 септември (родени)

Починале

1971  Никита Сергеевич Хрушчов, советски политичар и државник.
2003  Ана Линд, шведскиот министер за надворешни работи. Таа претходниот ден била избодена со нож додека пазарувала во една стоковна куќа во центарот на Стокхолм.


[уреди] 12 септември

Настани 12 септември (настани)

Родени

1913  Станислав Лем, полски писател.
1913  Џеси Овенс, американски атлетичар.
1951  Берти Ахерн, ирски политичар.
1962  Дино Мерлин, босански пејач.
1980  Јао Минг, кинески кошаркар.


Починале

1874  Франсоа Гизо, француски политичар и историчар.
1942  Стиф Наумов народен херој на Македонија, после нерамноправната борба против бугарската војска и полиција на Болнската планина, сам си го одзел животот.
1942  Мите Богоевски народен херој на Македонија, после нерамноправната борба против бугарската војска и полиција на Болнската планина, сам си го одзел животот.
1981  Еуџенио Монтале, Италијански поет, најпознат претставник на Италијанскиот херметизам.
1986  Драгутин Аврамовски - Гуте, истакнат македонски академски сликар и графичар.
1996  Тома Прошев, македонски композитор.


[уреди] 13 септември

Настани

1924  Во Софија терористот Владо Черноземски го убил Димо Хаџи Димов, еден од најпознатите идеолози и теоретичари на автентичното македонско национално-ослободително движење. Беше учесник во борбата кај Баница, на 4.05.1903 година кога животот го загуби апостолот на македонското национално-ослободително движење Гоце Делчев. По поразот на Илинденското востание застана на страната на прогресивната левица на ТМОРО, а во времето на Младотурската револуција разви активна идеолошка дејност и беше еден од иницијаторите за создавање на Народната федеративна партија на чело со Јане Сандански. Роден е во селото Горно Броди, Егејска Македонија, на 20.10.1875 година.
1924  Во Софија е убиен Владислав Ковачев, популарен Штипски војвода и публицист, уредник на весникот „Автономна Македонија“ и идеолог на Македонската емигрантска федеративна организација
1995  Република Македонија и САД воспоставиле дипломатски односи.
1995  Во Њујорк е постигнат договор меѓу македонскиот министер за надворешни работи Стево Црвенковски и неговиот грчки колега Карлос Папуљас, со кој Грција се обврзува да ја спушти економската блокада врз Македонија, во замена за промена на официјалното знаме на Република Македонија. Проблемот со името е оставен да се решава во иднина.


Родени 13 септември (родени)

Починале

1989  Стеријо Спасе, македонски писател од Албанија. Роден бил во селото Глобочица, во 1914 година.
1993  Јон Исаја, претставник на најстарата генерација македонски артисти. Роден бил во Тетово, 1915 година.


[уреди] 14 септември

Настани

1847  По низа победи во Американско-мексиканската војна, единиците на САД под команда на генерал Видфилд Скот го окупирале Сиудад Мексико. Со мировниот договор мексиканската Влада била принудена на воено посилниот сосед да му ги отстапи Калифорнија, Јута, Аризона и Њу Орлеанс.


Родени 14 септември (родени)

Починале

1924  Во познатите септемвриски горно-џумајски колежи убиен бил Арсениј Јовков, македонски револуционаер и публицист. Своите духовни сили тој ги посветил на повеќе области во културата, меѓу кои најмногу на журналистиката. Учествувал во Илинденското востание. Тој е првиот македонски филмски сценарист, според чие сценарио е снимен документарниот филм „Македонија на филм“ во 1923 година. Роден е во селото Селци, струшко, на 25.03.1884 година.
1977  Во Хемшајр, во Англија починал Леополд Стоковски, американски диригент од полско потекло, пропагатор на современата музика, еден од најпознатите диригенти во светот. Роден е во Лондон, на 18.04.1882 година.
1982  На приодот на Монте Карло, во Франција во сообраќајна несреќа загинала славната холивудска артистка, принцезата од Монако Грејс Кели. Родена е во Тексас, во 1928 година.
1996  Пеце Атанасоски, македонски инструменталист - гајдаџија.
1996  Благоја Николовски, македонски вокален солист - тенор.


[уреди] 15 септември

Настани

1786  Италијанскиот лекар и природонаучник Луиџи Галвани ја открил струјата, која според неговото име подоцна е наречена - галванска.
1821  Република Костарика (шпанска колонија од 1509 година) прогласила независност.
1821  Република Никарагва (шпанска колонија од 1522 година) прогласила независност.
1821  Република Ел Салвадор (шпанска колонија од 1524 година) прогласила независност.
1821  Република Гватемала (шпанска колонија од 1523 година) прогласила независност.
1821  Република Хондурас (шпанска колонија од 1524 година) прогласила независност.
1822  Францускиот ориенталист Жан Франсоа Шамполин успеал прв да ги дешифрира хиероглифите на една плоча најдена во египетското место Решид, во 1799 година. Тој утврдил дека хиероглифите не се симболично, туку фонетско писмо. Шамполин е основач на египтологијата.
1830  Отворањето на железничката линија Ливерпул – Манчестер на која е употребена парната локомотива „Ракета“ е проследена и со првата железничка несреќа со случајна смрт на англискиот државник Вилиам Хускисон.
1993  Во Скопје е регистрирана Асоцијацијата на европските студентски структури при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“.
1995  Во Скопје, пред влезот на канцеларијата за врски на САД е поставен нов амблем чиј натпис гласи „Амбасада на САД“, со што формално мисијата на САД во Македонија го означи подигањето на нивото на дипломатските односи на релацијата Вашингтон - Скопје.
2002  Парламентарни избори во Република Македонија, на кои ќе победи коалицијата Заедно за Македонија


Родени

1894  Жан Реноар, француски филмски режисер


Починале

1852  Артур Велзли Велингтон, англиски воjсководец и државник.


[уреди] 16 септември

Настани

1810  Со масовно оружено востание на селаните, предводени од Мигуел Хидалго и Хосе Моралес, во Мексико почнала борбата за независност од шпанските колонизатори. Тој ден е прогласен за национален празник на државата Мексико која била шпанска колонија од 1519 година.
1941  Хитлер му наредил на заповедникот на германските вооружени сили за југоисток, да го задуши востаничкото движење на Балканот. Според Хитлеровата наредба со крајна суровост мора да се оневозможат партизаните и за смртта на секој германски војник со смрт да се казнат 50 до 100 заложници.
1959  Францускиот претседател Шарл де Гол преку радиото на Алжирскиот народ му го признал правото на самоопределување.


Родени 16 септември (родени)

Починале

1977  Марија Калас, американска оперска пејачка, сопран од грчко потекло.
1980  Драган Ташковски, истакнат македонски историчар и публицист.
1989  Роберт Пен Ворен, американски писател, трикратен добитник на Пулицеровата награда.


[уреди] 17 септември

Настани

1685  Лондон го зафатила голема епидемија на чума од која умреле околу 70.000 луѓе.
1939  Советските единици врз основаа на договорот Рибентроп-Молотов ја нападнале Полска и ги зазеле источните делови. Во нападот се заробени 180.000 војници и околу 9.000 офицери, а потоа почнало ликвидирањето на заробените Полјаци.
1943  Во селото Подвис, кичевско почнало да работи првото училиште на македонски јазик.
1978  Во вилата Кемп Дејвид завршиле разговорите помеѓу египетскиот претседател Садат, израелскиот премиер Бегин и американскиот претседател Картер. Притоа, биле потпишани два документа: рамки за мир на Блискиот Исток и рамки за мировен договор помеѓу Египет и Израел.
1996  Во Пекинг, на Конференцијата на интерпарламентарната унија, Република Македонија е примена во Групацијата медитерански земји.


Родени 17 септември (родени)

Починале

1961  Со основано сомнение дека е жртва на атентат, во авионска несреќа во близина на Ндола во северниот дел на Родезија загинал Даг Хамаршелд, генерален секретар на ООН.
1985  Џулијан Бек, американски режисер кој заедно со својата сопруга Џудит Мамара во 50-те години го формирал авангардниот „Ливинг театар“.


[уреди] 18 септември

Настани

1820  Францускиот математичар и физичар Андре-Мари Ампер ја објавил теоријата за електромагнетното поле.
1851  Во Њујорк, излезегол првиот број на дневниот весник „Њујорк дејли тајмс“, еден од најтиражните весници во светот.
1931  Откако го предизвикале инцидентот кај Мукден, Јапонците го започнале нападот врз североисточна Кина (Манџурија) и ја окупирале оваа азиска област. Окупацијата траела се до 1945 година кога советските трупи ги протерале Јапонците.
1944  Германските единици повлекувајќи се од Грција упаднале во Струмица, но не успеале да воспостават окупаторска власт, ниту да ги оневозможат органите на народната власт да ја извршуваат својата должност.
1962  Во Бејрут фалангата и десничарите на мајор Саад Хадат во палестинските логори според зборовите на Јасер Арафат убиле околу 3.000 луѓе.
1973  Генералното собрание на ООН во своето членство ги прими СР Германија, ДР Германија и Бахамските острови.


Родени 18 септември (родени)

Починале

1996  Ристо Ничевски, македонски интернационален шаховски мајстор, во Ереван, Ерменија.


[уреди] 19 септември

Настани

1985  Катастрофален земјотрес со јачина од 8.1 степени според Рихтеровата скала го погодил Мексико. Во него загинале околу 10.000 луѓе, а материјалната штета е проценета на околу шест милиони долари.
1992  Во селото Стајковци, скопско, е поставен и посветен камен-темелник на нова црква „Свети Кирил и Методиј“.
1994  Владата на Република Македонија донесе одлука за пристапување на Република Македонија кон Општата спогодба за царини и трговија (ГАТТ).
1996  Република Македонија пристапи кон трите конвенции на Меѓународната агенција за атомска енергија.


Родени

1911  Во Сент Колам Мејџор, Корнвол, е роден Вилијам Голдинг англиски писател. Во 1983 година ја добил Нобеловата награда за литература. Негови познати дела се „Спирала“, „Пирамида“, „Видлива темнина“, „Господар на мувите“ и други.


Починале

1985  Во Сиена, во Италија умрел Итало Калвини, еден од најпознатите Италијански писатели. Негови најпознати романи се „Превоениот виконт“, „Облаци од смог“, „Невидливи градови“ и други есеи и збирки поезија. Роден е во 1923 година.


[уреди] 20 септември

Настани

331 п.н.е.  На реката Тигар, во Месопотамија, војската на Александар Македонски се судрил со главнината на персиската војска на царот Дариј. Персијците имале околу милион војници, а Александар Македонски помалку од 50.000.
1519  Португалскиот морепловец Фернандо Магелан во служба на шпанскиот крал Карло Петти, од Сан Лукар во Шпанија со својата експедиција од пет бродови тргнал на пат околу светот со цел да го открие западниот пат за Индија и во освојување на колонии за шпанската династија. Во 1520 година ги испитал југоисточните брегови на Јужна Америка и го открил според него наречениот Магеланов Проток и преку него поминал во океанот кој го нарекол Тихи (Пацифик). Загинал на Филипинските Острови во борба против домородците, на 27.04.1521 година. Другиот дел од експедицијата се вратил во Шпанија. Така било докажано дека Земјата е тркалезна и дека новиите краишта што ги открил Колумбо не се дел од Индија, туку посебен континент.
1963  Американскиот претседател Џон Кенеди на заседанието на Генералното собрание на Обединетите нации предложил заедничка советско-американска експедиција на Месечината.


Родени

1878  Аптон Синклер, северноамерикански писател и публицист, борец за социјални права и за мир во светот. Меѓу најпознатите негови дела се „Џунгла“, „Џими Хигинс“ и „Крај на светот“.


Починале 20 септември (починале)

[уреди] 21 септември

Настани

1529  Османлиската војска под команда на Сулејман Величествениот ја започна опсадата на Виена.


Родени

1866  Херберт Џорџ Велс, англиски писател. Напишал голем број научни, популарно-научни, социјални и фантастични романи и приказни, како и познатото дело „Историја на светот“. Умрел 1946 година.
1927  Во Дојран е роден Христо Андонов - Полјански, македонски историчар, ректор на Универзитетот „Кирил и Методиј“ во Скопје, долгогодишен професор на катедрата по историја на Филозофско-историскиот факултет, признат научник, проучувач на историјата на македонскиот народ. Автор е на 463 библиографски единици, од кои 36 се книги. Од неговите трудови посебно се издвојуваат шесте томови за Гоце Делчев. „Британската библиографија за Македонија“, „Странскиот печат за Илинденското востание“, „Британски документи за историјата на македонскиот народ“ и други. Умре во Скопје, на 7.10.1985 година.


Починале

1832  Валтер Скот, шкотски поет и романсиер, творец на модерниот историски роман. Собирал народни песни и пишувал епови за историјата на Шкотска. Меѓу неговите најзначајни дела спаѓаат „Ајванхо“, „Кенилворт“, „Старинар“ и други.
1860  Артур Шопенхауер, германски филозоф.


[уреди] 22 септември

Настани

1792  Во екот на војната со контрареволуцијата париските маси го зазедоа кралскиот дворец во Париз и го затвориле Луј Шеснаесетти и неговата сопруга Марија Антоанета. Законодавното собрание прокламирало република, со што е создаден предуслов за спас на револуцијата и за одбрана на Франција од инвазијата. Истиот ден стапил во сила и новиотиот револуционерен календар.
1862  Американскиот претседател Абрахам Линколн објавил декрет според кој од 1 јануари 1863 година на сите американски робови им се дава целосна слобода. Тоа било резултат од долготрајната борба на прогресивните сили на Американската граѓанска војна, кој барала брза и неодложна акција за ослободување на обесправените Црнци.
1933  Во Париз почнал Светскиот младински конгрес против војната и фашизмот.
1991  За првпат во Република Македонија бил изведен светиот чин опход на моштите на Свети Климент Охридски Чудотворец (опходот траел до 6 октомври истата година), основоположник на Македонската и на првата Словенска православна црква и втемелувач на националната самобитност на македонскиот народ.
1992  Во Штип е отворена првата приватна специјалистичка гинеколошка ординација во Република Македонија.
1992  Воспоставена е авиолинија Скопје - Москва.
1993  Во Бали, Индонезија, Република Македонија е примена во Светскиот совет за енергија.


Родени

1791  Мајкл Фарадеј, англиски физичар и хемичар.


Починале

1944  Ибе Паликуќа, народен херој на Македонија, во битка против балистите.


[уреди] 23 септември

Настани

1903  Над селото Цапари, на Пелистер се водела последната востаничка битка (Пелистерска битка) во битолско во времето на Илинденското востание. Во борбата против османлиската војска загинале 48 востаници.


Родени

1889  Волтер Липман, северноамерикански новинар со голем авторитет за надворешно-политички прашања. До 1966 година бил редактор и уводничар на весникот „Њујорк хералд трибјун“. Два пати бил добитник на Пулицеровата награда


Починале

1939  Сигмунд Фројд, австриски научник, основач на психоанализата.
1984  Владо Малески, македонски револуционер, општествено-политички работник и истакнат македонски писател. Учесник е во НОВ на Македонија и е еден од најталентираните основоположници на македонската проза. Најпознати негови дела се „Ѓурѓина алова“, „Она што беше небо“ и „Разбој“. Автор е на сценариото на првиот македонски уметнички филм „Фросина“.


[уреди] 24 септември

Настани

1905  Шведска ја признала независноста на Норвешка која претходно била под доминација на Данска, а од 1814 година во унија со Шведска. По отцепувањето е прогласена за самостојна уставна монархија на чело со кралот Хакон Седми.
1908  Во ]]Солун]], во кафеаната „Бошњак-ан“, терористи-платени врховисти извршиле неуспешен атентат врз големиот македонски револуционер Јане Сандански. При атентатот две лица од придружбата на Сандански биле смртно погодени.
1941  Во Лондон, на конференцијата на претставниците на владите на Австралија, Канада, Велика Британија, Нов Зеланд, Јужноафриканската унија, Советскиот Сојуз и претставници на бегалските влади на Чехословачка, Грција, Белгија, Луксембург, Холандија, Норвешка, Полска, Југославија и на слободна Франција, ја потпишале Атлантската повелба која пред шест недели ја прокламирал американскиот претседател Франклин Рузвелт и британскиот претседател Винстон Черчил, со што овие земји ја прифатиле Повелбата како политичка програма во борба против силите на Оската.
1993  Во Монте Карло, во Кнежеството Монако, Македонскиот олимписки комитет е примен за рамноправен член на олимпиското семејство како 195-ти член.


Родени 24 септември (родени)

Починале

1835  Во Париз умрел Винченцо Белини, Италијански оперски композитор. Тој е творец на Италијанскиот оперски стил наречен белканто. Најпознати негови опери се „Норма“, „Месечарка“, „Пуританци“, „Капулети и Монтеки“ и други.


[уреди] 25 септември

Настани

1940  Во Норвешка на власт дојшла квислиншката влада (наречена според норвешкиот политичар и мајор Вудкун Квислинг кој учестувал во германската агресија на Норвешка во 1940 година, по што се прогласил за шеф на новосоздадената марионетска влада, а во 1945 година е осуден на смрт поради велепредавство), синоним на соработниците на фашистичкиот окупатор низ цела Европа.
1946  Во Скопје е основано Работничко културно-уметничкото друштво „Кочо Рацин“. Друштвото го формирал Месниот синдикален совет на Скопје, со цел да ги обедини работниците и службениците заради развивање на културно-просветната дејност.


Родени

1897  Вилијам Фокнер, американски писател, добитник на Нобеловата награда за литература.
1961  Хедер Локлир, американска актерка.
1969  Кетрин Зета Џонс, британска актерка.


Починале

1849  Јохан Штраус.
1943  Нико Нестор, еден од најголемите раководители и борец на народноослободителното движење во Струга и струшко.
1970  Ерих Марија Ремарк, германски писател, голем противник на војната и на нацизмот. Во 1932 година од Германија емигрира во Швајцарија, а потоа во САД. Се прославил уште со својот прв роман „На запад ништо ново“, во кој прикажала еден период од Првата светска војна. Други негови дела се „Тројцата воени другари“, „Триумфална порта“ и „Искра на живот“. Роден е во 1898 година.
2006  Петре М. Андреевски, македонски писател.


[уреди] 26 септември

Настани

1604  По многу одложувања, црковните власти во Шпанија дозволиле да се печати делото на големиот шпански писател Мигуел де Серванте „Дон Кихот“.
1993  Во Виница е отворен Првиот фестивал за хумор, сатира и карикатура во Република Македонија, наречен „Ин Виница веритас“.
1993  Во селото Доверзенце, кумановско, е осветена новоизградената црква „Свети Ѓорѓи“.


Родени

1889  Мартин Хајдегер, главен претставник на егзистецијализмот во Германија. Извршил големо влијание врз современите филозофи на егзистенцијализмот. Негови најпознати дела се „Битие“, „Кант и проблемот на метафизиката“ и „Што е метафизика“. Умрел во 1976 година.
1892  Марина Цветаева, руска писателка, една од најголемите поетеси во историјата на поезијата. Нејзини најпознати дела се збирките песни „Вечерен албум“, „Волшебниот фенер“, „Разделба“, „Занает“, како и драмите Жандарм херц“, „Виулица“, „Камениот анѓел“ и „Феникс“. Починала на 31.08.1941 година.
1898  Во Берклин бил роден Џорџ Гершвин, голем американски композитор, пијанист и музичар. Користејќи елементи од црнечкиот фолклор, успешно ги споил ритмичките и мелодиските карактеристики на џезот во формите на уметничката музика и со тоа придонел за создавање на специфичниот северноамерикански музички израз. Негови најпознати дела се оперите „Порги и Бес“, симфониската поема „Американец во Париз“, „Рапсодија во сино“.


Починале

1990  Во Рим починал [[Алберто Моравија], еден од најголемите современи писатели не само во Италија, туку и во Европа. Негови најпознати романи се „Рамнодушни“ и „Маскирана“.


[уреди] 27 септември

Настани

1825  Англискиот пронаоѓач Џорџ Стивенсонуправувал со својата парна локомотива која влечела 38 вагони на линијата Стоктон - Дарлингтон во Велика Британија. За кратко време железничката мрежа се проширила низ цела Европа.
1939  По 19-дневен отпор Варшава паднала во рацете на германските трупи.
1940  Во Берлин, Италија и Јапонија потпишале 10-годишен воен и економски пакт и формално создале сојуз на фашистички сили познат под името Оската Берлин - Рим - Токио.
1993  Република Македонија е примена за член на Меѓународната агенција за атомска енергија.
1994  Република Македонија воспоставила дипломатски односи со Португалија и со Кралството Саудиска Арабија.
1994  Во Скопје е основано Македонско-кинеското друштво за пријателство и соработка.
1995  Република Македонија е примена во Советот на Европа како 38-ма членка.


Родени

1920  Во Крушево е роден Таки Хрисик, македонски композитор и музички педагог. Работел како диригент на хорот „Стив Наумов“. Умрел во Скопје, на 15.11.1983 година.


Починале 27 септември (починале)

[уреди] 28 септември

Настани

1604  По многу одложувања, црковните власти во Шпанија дозволиле да се печати делото на големиот шпански писател Мигуел де Серванте „Дон Кихот“.
1993  Во Виница е отворен Првиот фестивал за хумор, сатира и карикатура во Република Македонија, наречен „Ин Виница веритас“.
1993  Во селото Доверзенце, кумановско, е осветена новоизградената црква „Свети Ѓорѓи“.


Родени 28 септември (родени)

Починале

1891  Во Њујорк умре Херман Мелвил, еден од најголемите американски писатели кој низ симболи и алегорија многу често укажувал на себичноста и комерцијализацијата на општеството. Своите доживувања на морнарите и ловците на китови ги изнел во многу приказни и романи. Најпознато негово дело е романот „Моби Дик“.
1895  Во Париз умрел Луј Пастер, француски хемичар и биолог. Ја открил вакцината против беснило, утврдил дека ферментацијата е биолошки процес и ги побил дотогашните теории за спонтаната реакција на микроорганизмите.
1960  Во Скопје починал Наум Наумовски - Борче, народен херој на Македонија.
1994  Вангел Коџоман, еден од основоположниците на современото македонско сликарство.


[уреди] 29 септември

Настани

1938  Британија, Франција, Нацистичка Германија и Фашистичка Италија го потпишуваат Минхенскиот договор.
1941  Почнало Драмското востание на македонските и на грчките востаници против бугарскиот окупатор. Во градчињата Драма, Просечен, Карликово и Кубалица, кои биле нападнати од востаниците, била воспоставена народната власт. По жестоките борби, бугарската војска и полиција го задушиле востанието и притоа извршиле масакрирање на околу 3.000 луѓе и биле преземени различни репресивни мерки низ целата територија во источната област на Егејска Македонија.
1991  Во селото Усје, скопско е осветена црквата „Свети Атанасиј“.
1993  Во Аруба, држава на Карипските Острови, Република Македонија е примена за полноправен член на Интерпол, меѓународна организација на криминалистичките полиции.


Родени

1758  Хорацио Нелсон, британски адмирал.
1901  Енрико Ферми, италијански физичар.
1904  Николај Алексеевич Островски, руски писател. Неговите дела се автобиографски карактер и во нив се зборува за животот и подвизите на младината во текот и по социјалистичката револуција во Русија. Романот „Како се калеше челикот“ станал класично дело на руската книжевност, доживувајќи повеќе од 200 изданија. Умрел во 1936 година.
1912  Микеланџело Антониони, италијански режисер.
1936  Силвио Берлускони, поранешен италијански премиер.
1943  Лех Валенса, поранешен полски претседател
1956  Себастијан Коу, британски атлетичар.
1976  Андриј Шевченко, украински фудбалер.


Починале

1902  Емил Зола, француски писател, творец и најизразит претставник на натуралистичкиот правец во книжевноста. Во своите дела внел толкава енергија и страст, што тие често добиваат халицинантни и чудесни димензии. Најпознати негови дела се романите „Нана“, „Жерминал“, „Земја“, „Плодност“ и „Слом“.
1914  Стеван Мокрањац, српски композитор кој се одликувал со извонредна смисла за уметничка обработка на музичкиот фолклор. Негови најзначајни остварувања се ракатки, 15 народни рапсодии (со уметничка стилизација) на македонски, босански и на српски мелодии.
1930  Илја Репин, руски сликар.


[уреди] 30 септември

Настани

1814  По победата на Наполеон, големите сили го свикале Виенскиот конгрес. Одлуките што биле донесени, на Европа и обезбедиле мир, но неколку децении не го решиле прашањето на малите народи, жртвувани за да се наградат големите сили.
1864  Бостонскиот забар Вилијам Мортон прв го употреби етерот како средство за анестезија.
1903  Во Виена и во Марцштег, мало штаерско место почнал состанокот помеѓу рускиот цар Николај Втори и австроунгарскиот император Фрањо Јосиф и нивните министри за надворешни работи, на кој е изработена програма за реформи во Македонија позната како „Марцштеска реформска програма“, донесени на 2 октомври 1903 година. Со овие реформи, иако битно не се изменила состојбата во Македонија, дале придонес за актуелизирање на македонското прашање во меѓународните односи.
1991  Повеќе стотици илјади Чеси загрижени поради евентуалната поделба на земјата бараа референдум за отцепување на Словачка.
1993  Советот на НАТО го одобри воениот план за поставување на повеќе од 50.000 војници во Босна и Херцеговина во период од две години.
1998  Во Скопје почна со работа Македонската информативна агенција - МИА, официјален јавен информативен сервис на Република Македонија.


Родени

Починале 30 септември (починале)


Јануари - Февруари - Март - Април - Мај - Јуни - Јули - Август - Септември - Октомври - Ноември - Декември

Начин на користење на шаблоните во рубриката