ഗുരു ഗോപിനാഥ്

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.

ഗുരു ഗോപിനാഥ്‌(ജനനം: 1908 ജൂണ്‍ 24, മരണം 1987 ഒക്ടോബര്‍ 9) ഭാരതീയ നൃത്തകലയുടെ പ്രഥമഗണനീയരായ ആചാര്യന്മാരില്‍ ഒരാളും , പ്രതിഭാധനനായ നര്‍ത്തകനും, കേരളനടനം എന്ന ആധുനിക സര്‍ഗ്ഗത്മക നൃത്തരൂപത്തിന്റെ ഉപ്ജ്ഞാതാവും ആണ്‌ ഗുരു ഗോപിനാഥ്‌. അധികമാരും ശ്രദ്ധിക്കാതെ കിടന്ന കഥകളിയെ ലോകത്തിനു മുന്‍പില്‍ ആദ്യം പരിചയപ്പെടുത്തിയവരില്‍ ഒരാളും അദ്ദേഹമായിരുന്നു.

ദില്ലിയിലെ രാംലീലയുടെ സംവിധായകനായി അദ്ദേഹം പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. സോവിയറ്റ്‌ യൂണിയനിലേക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യത്തെ സാംസ്കാരിക സംഘത്തില്‍ അംഗമായിരുന്നു.

കഥകളി എന്ന ക്ലാസിക്‌ കലാരൂപത്തെ പരിഷ്ക്കരിക്കാന്‍ മിനക്കെടാതെ അതില്‍ നിന്ന്‌ സാധാരണക്കാര്‍ക്ക്‌ മനസ്സിലാക്കാനും ആസ്വദിക്കാന്നും എളുപ്പമായ ലളിതനൃത്ത സമ്പ്രദായം അദ്ദേഹം ആവിഷ്കരിച്ചു. ഏഴു പതിറ്റാണ്ട്‌ മുമ്പ്‌ ഗുരുഗോപിനാഥ്‌ തുടങ്ങിവച്ച ഈ ലളിത നൃത്തശൈലിയാണ്‌ കേരളത്തില്‍ നൃത്ത കലയുടെ പ്രചാരണത്തിന്‌ ഊടും പാവുമേകിയത്‌.

ആധുനിക തീയേറ്റര്‍ സങ്കല്‍പത്തില്‍ ഊന്നി, ഒന്നോ രണ്ടോ മണിക്കൂര്‍ നേരത്തെ ലഘുപ്രകടനങ്ങളാക്കി കഥകളിയേയും അതിലെ കഥാസന്ദര്‍ഭങ്ങളേയും മെരുക്കിയെടുത്തത്‌ ഗോപിനാഥാണ്. ഇങ്ങിനെയാണ്‌ കഥകളിനൃത്തം എന്ന പേരിലൊരു നൃത്തശൈലി രൂപപ്പെടുന്നത്‌. പിന്നീടത്‌ കേരളനടനം എന്ന പേരില്‍ പ്രസിദ്ധമാവുകയും ചെയ്തു

കഥകളിയെ തിരുത്തുകയോ പരിഷ്കരിക്കുകയോ ചെയ്യാതെ, അതിന്റെ സത്ത ഉള്‍ക്കൊണ്ട്‌ തികച്ചും ശാസ്ത്രീയമായ നൃത്തരൂപം ഉണ്ടാക്കിയെടുത്തതാണ്‌ ഗുരുഗോപിനാഥിന്റെ പ്രധാന നേട്ടം.

കഥകളി തമസ്കൃതമായിരുന്ന അക്കാലത്ത്‌ ഗോപിനാഥും രാഗിണിദേവിയും പിന്നീട്‌ ഗോപിനാഥ്‌ തങ്കമണി ട്രൂപ്പായും ഇന്ത്യയൊട്ടക്കും നടത്തിയ കഥകളി നൃത്തപ്രകടനങ്ങളാണ്‌ കേരളത്തിലെ കഥകളിയുടെ കേളികൊട്ടു ലോകത്തിന്‌ കേള്‍പ്പിച്ചത്‌.

കഥകളിക്കുളള പന്ത്രണ്ട്‌ വര്‍ഷത്തെ പ്രായോഗികവും സിദ്ധാന്തപരവുമായ പാഠ്യപദ്ധതിയെ പകുതിയാക്കി ചുരുക്കിയ ആചാര്യന്‍ എന്ന നിലയില്‍ ഗുരുഗോപിനാഥ്‌ കഥകളിക്കാര്‍ക്ക്‌ പ്രാതഃസ്മരണീയനാണ്‌ എന്ന്‌ എന്‍.വി. കൃഷ്ണവാരിയര്‍ പറഞ്ഞിട്ടുണ്ട്‌. കഥകളിയുടെ ചരിത്രത്തില്‍ ഇതുവരെയാരും ഉദ്യമിക്കാത്തതാണ്‌ ആഭ്യാസ പ്രാധാന്യമുളള പാഠ്യക്രമം ലളിതമാക്കുക എന്നത്‌ .

പന്ത്രണ്ടാം വയസ്സില്‍ ഉറക്കത്തില്‍ നിന്ന്‌ വിളിച്ചുണര്‍ത്തി വേഷമണിഞ്ഞ്‌ അരങ്ങേറിയ ഗുരു ഗോപിനാഥിന്റെ കലാസപര്യ 79 വയസ്സില്‍ നൃത്തവേദിയില്‍ തന്നെ കലാശം ചവുട്ടി അവസാനിച്ചു. 1987 ഒക്‌ടോബര്‍ 9 ന്‌ എറണാകുളത്ത്‌ രാമായണം ബാലെയില്‍ ദശരഥനായി വേഷമണിഞ്ഞ അദ്ദേഹം അരങ്ങത്തുതന്നെ മരിച്ചു. അരങ്ങില്‍ വേഷഭൂഷകളോടെ ചിലങ്കകളോടെ മരിക്കുക എന്നത്‌ ഗുരുഗോപിനാഥിന്റെ അഭിലാഷമായിരുന്നു.

ഗുരു ഗോപിനാഥിന്റെ സ്മരണക്കായി കേരള സര്‍ക്കാര്‍ തിരുവന്തപുരത്തെ വട്ടിയൂര്‍ക്കാവില്‍ ഗുരുഗോപിനാഥ്‌ നടനഗ്രാമം എന്നപേരില്‍ സ്മാരകം പണിതിട്ടുണ്ട്‌.

ഉള്ളടക്കം

[തിരുത്തുക] ജീവചരിത്രം

കുട്ടനാട്ടില്‍ (അമ്പലപ്പുഴ താലൂക്ക്‌) ചമ്പക്കുളത്തെ കഥകളി പാരമ്പര്യമുളള പെരുമാനൂര്‍ തറവാട്ടില്‍ മാധവിയമ്മയുടെയും കൈപ്പളളി ശങ്കരപ്പിള്ളയുടെയും മകനായി 1908 ജൂണ്‍ 24 ന്‌ മിഥുനത്തിലെ പൂയം നക്ഷത്രത്തില്‍ ജനിച്ചു.

അഞ്ചാം ക്ലാസുവരെ പഠിച്ചു പിന്നീട്‌ കഥകളി അഭ്യസിച്ചു. ചമ്പക്കുളം പരമുപിളളയായിരുന്നു. ഗുരുനാഥന്‍.

12-ാ‍ം വയസില്‍ അരങ്ങേറ്റം തുടങ്ങുകയായിരുന്നു കുട്ടിയെ, വല്യച്ഛന്‍ ശങ്കരക്കുറുപ്പ്‌ (ഗുരു കുഞ്ചു കുറുപ്പിന്റെ ജ്യേഷ്ഠന്‍) വിളിച്ചുണര്‍ത്തി വേഷം കെട്ടിച്ച്‌ അരങ്ങിലേക്കാനയിക്കുകയായിരുന്നു. പന്ത്രണ്ട്‌ കൊല്ലം കഥകളി പഠിക്കുകയും ആറേഴുകൊല്ലം കഥകളിയിലെ എല്ലാത്തരം വേഷങ്ങളും അരങ്ങിലവതരിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു 19-ാ‍ം വയസ്സില്‍ കൊല്ലൂര്‍ മൂകാംബികാക്ഷേത്രത്തില്‍ കാല്‍നടയായി ചെന്നു ദര്‍ശനം നടത്തി. അതില്‍പ്പിന്നെ തികഞ്ഞ ദേവിഭക്തന്‍.

വളളത്തോളിന്റെ ക്ഷണമനുസരിച്ച് കഥകളി വടക്കന്‍ചിട്ട പഠിക്കാന്‍ കലാമണ്ഡലത്തിലെത്തി. അനന്ദശിവറാം, കലാമണ്ഡലം മാധവന്‍, കലാമണ്ഡലം കൃഷ്ണന്‍നായര്‍ എന്നിവര്‍ ആദ്യ ബാച്ചിലെ കുട്ടികളായിരുന്നു.

23-ാ‍ംവയസ്സില്‍ അമേരിക്കന്‍ നര്‍ത്തകിയായ രാഗിണിദേവിയോടൊപ്പം നൃത്ത സംഘമുണ്ടാക്കാന്‍ ബോംബെക്കുപോയി. പിന്നീട്‌ ഭാരതപര്യടനം. ഇതാണ്‌ 'കേരളനടനം' എന്ന നൃത്തരൂപം ആവിഷ്ക്കരിക്കാന്‍ ഗുരുഗോപിനാഥിനെ പ്രാപ്തനാക്കിയ കാലഘട്ടം.

തിരുവിതാംകൂര്‍ മഹാരാജാവില്‍ നിന്നും വീരശൃംഖല. കഥകളിയിലെ കേകിയാട്ടത്തെ ആധാരമാക്കി സംവിധാനം ചെയ്ത മയൂരനൃത്തമാണ്‌ അദ്ദേഹത്തെ വീരശൃഖലക്ക്‌ അര്‍ഹനാക്കിയത്‌. ഈ ബഹുമതി ലഭിച്ച ഏറ്റവും പ്രായം കുറഞ്ഞ വ്യക്തിയായിരുന്നു ഗുരു ഗോപിനാഥ്‌. അതില്‍പിന്നെ ആര്‍ക്കും തിരുവിതാകൂര്‍ രാജാവ്‌ വീരശൃംഖല നല്‍കിയിട്ടില്ല.

1935 ല്‍ ടാഗോറില്‍ നിന്നും പ്രശംസ. 1936 ല്‍ വിവാഹം. കലാമണ്ഡലത്തിലെ ആദ്യത്തെ മോഹിനിയാട്ടം വിദ്യാര്‍ത്ഥിനിയായിരുന്ന കുന്ദംകുളം മങ്ങാട്ടുമുളക്കല്‍ തങ്കമണിയാണ്‌ ഭാര്യ. ഗോപിനാഥ്‌ തങ്കമണി ട്രൂപ്പ്‌ ഇന്ത്യയിലും വിദേശത്തും നൃത്തപരിപാടികള് ‍അവതരിപ്പിച്ച്‌ പുരസ്കാരങ്ങളും പ്രശസ്തിയും നേടി.

തിരുവിതാംകൂറിലെ കൊട്ടാരം നര്‍ത്തകനായി നിയമിതനായി.

1938 ല്‍ ചെന്നൈയിലെത്തി 'നടനനികേതന്‍' സ്ഥാപിച്ചു. മലയാളത്തിലെ മൂന്നാമത്തെ സിനിമയായ പ്രഹ്ലാദനില്‍ ഹിരണ്യകശ്യപുവായി അഭിനയിച്ചു (തങ്കമണിയായിരുന്നു കയാതു). 'ജീവിതനൗകയില്‍ യേശുക്രിസ്തുവായി അഭിനയിച്ചു. തമിഴ്‌ തെലുങ്ക്‌ സിനിമകളില്‍ നൃത്തപ്രധാനമായ വേഷങ്ങള്‍ കെട്ടിയിട്ടുണ്ട്‌.

1954 ല്‍ പ്രധാനമന്ത്രി നെഹ്‌റുവിന്റെ ക്ഷണപ്രകാരം റഷ്യയിലേക്കുളള ആദ്യത്തെ ഇന്ത്യന്‍ സാംസ്കാരിക സംഘത്തില്‍ അംഗമായി വിദേശയാത്രകള്‍ നടത്തി.

1959 ല്‍ ദില്ലിയിലെ ഭാരതീയ കലാ കേന്ദ്രത്തിന്റെ രാംലീലയുടെ ഡയറക്ടറായി. ഇന്നു കാണുന്നമട്ടില്‍ വിവിധ ഭാരതീയ നൃത്തങ്ങളുടെ കഥകളിയും സമന്വയിപ്പിച്ച്‌ രാംലീലക്ക്‌ ശാസ്‌ത്രീയ അടിത്തറയുണ്ടാക്കി ചിട്ടപ്പെടുത്തിയത്‌ ഗുരുഗോപിനാഥായിരുന്നു.

1961 ല്‍ എറണാകുളത്ത്‌ ‘വിശ്വകലാകേന്ദ്രം’ സ്ഥാപിച്ചു . 63 ല്‍ അത്‌ തിരുവനന്തപുരത്തെ വട്ടിയൂര്‍കാവിലേക്ക്‌ മാറ്റി.

1987 ഒക്‌ടോബര്‍ 9 ന്‌ എറണാകുളത്ത്‌ കേരള ഫൈന്‍ ആര്‍ട്‌സ്‌ സൊസൈറ്റിയുടെ ഭാരതകലോത്സവത്തിന്റെ അരങ്ങില്‍ അന്ത്യം.

[തിരുത്തുക] പ്രസിദ്ധമായ നവരസാഭിനയം

ഗുരുഗോപിനാഥാണ്‌ നവരസങ്ങള്‍ ആദ്യം നൃത്തരൂപത്തില്‍ അവതരിപ്പിച്ചത്‌. നവരസങ്ങളും ഭാവങ്ങളും മുഖരാഗങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം, ഓരോ രസങ്ങളും അവതരിപ്പിക്കേണ്ട വിധം, രസങ്ങള്‍ക്ക്‌ അനുസൃതമായി കാര്യങ്ങള്‍, കഥാപാത്രങ്ങള്‍, ജീവിത മുഹൂര്‍ത്തങ്ങള്‍ എന്നിവ കോര്‍ത്തിണക്കി ഗുരുഗോപിനാഥ്‌ അവതരിപ്പിച്ചിരുന്ന നവരസാഭിനയം അവിസ്മരണീയമായ അനുഭവമായിരുന്നു എന്നാണ് കലാനിരൂപകര്‍ വാഴ്ത്തിയത്‌.

ശൃംഗാരം, വീരം തുടങ്ങി ശാന്തം വരെയുള്ള ഒമ്പത്‌ രസങ്ങള്‍ അവയുടെ സ്ഥായി- സഞ്ചാരീ ഭാവങ്ങള്‍ മുഖരാഗം എന്നിവ, തെല്ലും ഏറ്റകുറച്ചിലില്ലാതെയും അനൗചിത്യമില്ലാതെയും അവതരിപ്പിക്കുക ശ്രമകരമായ കാര്യമാണ്‌. നവരസങ്ങള്‍ കാണികള്‍ക്ക്‌ ഹൃദ്യമാകണമെങ്കില്‍ അത്‌ സൗന്ദര്യാത്മകവും ശാസ്ത്രനിഷ്ഠവും അതേപോലെ സംവേദനക്ഷമവുമാകണം.

ഗുരുഗോപിനാഥിന്റെ നവരസപ്രകടനത്തിന്‌ ഈ ഗുണങ്ങളെല്ലാം ഉണ്ടായിരുന്നു. മിതവും സാരവുമാണ്‌ ഗുരുഗോപിനാഥിന്റെ നവരസാഭിനയം. കഥകളിക്കാരന്റേതുപോലെ അമിത പ്രകടനമോ, ലാസ്യ നൃത്തത്തിലെപ്പോലെ ലളിതവത്കരണമോ ഇല്ലാതെ, രസങ്ങള്‍ വേണ്ട തോതതില്‍ ഉചിതമായി അവതരിപ്പിച്ച മറ്റൊരാചാര്യന്‍ ഉണ്ടായിട്ടില്ല.

യൗവനം തീരും മുമ്പെ ഗുരുഗോപിനഥ്‌ അവതരിപ്പിച്ച നവരസങ്ങള്‍ അക്കാലത്ത്‌ ലോക ശ്രദ്ധ പിടിച്ചു പറ്റിയിരുന്നു. ഫ്രാന്‍സ്‌, ജര്‍മ്മനി, അമേരിക്ക തുടങ്ങിയ സ്ഥലങ്ങളിലെ പല വിഖ്യാത കലാനൃത്ത മ്യൂസിയങ്ങളിലും ഈ നവരസപ്രകടനം ചിത്രങ്ങളായി പ്രദര്‍ശിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്‌.

ഗുരുഗോപിനാഥിനെപ്പോലെ നവരസങ്ങളും ഭാവങ്ങളും സമര്‍ത്ഥവും സൗന്ദര്യാത്മകവുമായി അവതരിപ്പിക്കാന്‍ കഴിവുള്ള ഒരു കലാകാരന്‍ 20-ാ‍ം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ഇന്ത്യയില്‍ ഉണ്ടായിട്ടില്ല എന്ന്‌ പ്രമുഖ നൃത്ത ഗവേഷകനുംനൃത്ത സംബന്ധിയായ ഏറ്റവും വലിയ വസ്തുശേഖരത്തിന്റെ ഉടമയുമായിരുന്ന പ്രഫ. മോഹന്‍ ഖോകര്‍ പറയുന്നു. ഓട്ടേറെ വീഡിയോ ക്ലിപ്പുകളുടെയും നിശ്ചലച്ചിത്രങ്ങളുടേയും പിന്‍ബലവും ഈ അഭിപ്രായ പ്രകടനത്തിനു പിന്നിലുണ്ട്

1920 മുതല്‍ 1998 വരെയുള്ള പ്രമുഖ ഇന്ത്യന്‍ നര്‍ത്തകരുമായി വ്യക്തിപരമായ അടുപ്പവും ബന്ധവും ഉണ്ടായിരുന്ന മോഹന്‍ ഖോകറിന്റെ ഈ അഭിപ്രായ പ്രകടനം ആധികാരികവും അനിഷേധ്യവുമാണ്‌. ഗുരു ഗോപിനാഥുമായി ഉണ്ടായിരുന്ന 50 കൊല്ലത്തെ പരിചയം വച്ച്‌, ഇന്ത്യയിലെ മറ്റു പ്രമുഖരായ നര്‍ത്തകരുമായി താരതമ്യം ചെയ്തുമാണ്‌ മോഹന്‍ഖോക്കര്‍ സുചിന്തിതമായ ഈ അഭിപ്രായം പറയുന്നത്‌.

മറ്റാരും ശ്രദ്ധിച്ചിട്ടില്ലാത്ത അനന്യമായ ഒരു സിദ്ധികൂടി ഗുരു ഗോപിനാഥിനുണ്ടയിരുന്നു. മുഖത്തിന്റെ ഒരു പാതിയില്‍ ഒരു രസവും മറുപാതിയില്‍ മറ്റൊരു രസവും കാണിക്കാനുള്ള കഴിവ്‌. ഇതിന്റെ തെളിവും മോഹന്‍ ഖോകറിന്റെ ഫോട്ടോ ശേഖരത്തിലുണ്ട്‌.

[തിരുത്തുക] പ്രധാന നൃത്തങ്ങള്‍

[തിരുത്തുക] ബാലേ

[തിരുത്തുക] ഏകാംഗ നൃത്തം

  • ശിവതാണ്ഡവം
  • മയൂരനൃത്തം
  • ഗരുഡ നൃത്തം
  • കന്ദുക നൃത്തം
  • വേടനൃത്തം
  • കാളിയമര്‍ദ്ദനം
  • തോടയം
  • പുറപ്പാട്‌

[തിരുത്തുക] യുഗ്മ നൃത്തം

  • രാധാമധവ നൃത്തം
  • ശിവപാര്‍വതി നൃത്തം
  • സീതയും തമ്പുരാട്ടിയും

[തിരുത്തുക] സംഘനൃത്തം

  • കര്‍ഷകനൃത്തം
  • കേരളപ്പിറവി
  • ഗാന്ധി സൂക്തം
  • രാസലീല
  • നിറങ്ങള്‍

[തിരുത്തുക] നാടക നടനം

  • ഭഗവദ്‌ ഗീത
  • ചണ്ഡാല ഭിക്ഷുകി
  • ഭാരത സ്ത്രീകള്‍ തന്‍ ഭാവശുദ്ധി
  • സീതാപഹരണം
  • അംഗുലീയ ചൂഡാമണി
  • മഗ്ദലന മറിയം

[തിരുത്തുക] പ്രധാന ശിഷ്യര്‍

ശ്രീലങ്കയുടെ ആസ്ഥാന നര്‍ത്തകന്‍ ചിത്രസേന, ഗുരു ഗോപാലകൃഷ്ണന്‍, ഗുരു ചന്ദ്രശേഖരന്‍, ഡാന്‍സര്‍ തങ്കപ്പന്‍ (കമലാഹാസന്റെ ഗുരു), ഡാന്‍സര്‍ സുന്ദരം ( പ്രഭുദേവയുടെ അച്ഛന്‍), കേശവദേവ്‌, ലളിത, പത്മിനി, രാഗിണി, അംബിക, സുകുമാരി, സേതുലക്ഷ്‌മി, ഡാന്‍സര്‍ ചെല്ലപ്പന്‍, ഭവാനി, പ്രഫ. ശങ്കരന്‍കുട്ടി, വേണുജി, ഭാസ്കര്‍ (സിംഗപ്പൂര്‍), യാമിനി കൃഷ്ണമൂര്‍ത്തി, പത്മാ സുബ്രഹ്മണ്യം, ബാലന്‍ മേനോന്‍, രഞ്ജന (അമേരിക്ക), സൂപ്പയ്യ, വേലാനന്ദന്‍, കൊരേറ (മൂവരും ശ്രീലങ്കക്കാരാണ്), ഡാന്‍സര്‍ വാസു, രഘുറാം (ചെന്നൈ).

[തിരുത്തുക] പ്രധാന കൃതികള്‍

  • കഥകളി നടനം
  • അഭിനയാങ്കുരം (ഇംഗ്ലീഷ്, സംസ്കൃതം,മലയാളം)
  • അഭിനയപ്രകാശിക
  • ക്ലാസിക്കല്‍ ഡാന്‍സ്‌ പോസസ്‌ ഓഫ്‌ഇന്ത്യ(ഇംഗ്ലീഷ്)
  • നടനകൈരളി
  • താളവും നടനവും
  • എന്റെ ജീവിത സ്‌മരണകള്‍

[തിരുത്തുക] പ്രധാന ബഹുമതികള്‍

* പുരസ്കാരം നല്‍കിയ സംഘടന
1 ഗുരു ഐ.പി.റ്റി.എ. (ഇന്ത്യന്‍ പീപ്പിള്‍സ്‌ തീയറ്റര്‍ അസോസിയേഷന്‍)
2 അഭിനവ നടരാജന്‍ ബംഗാള്‍ മ്യൂസിക്‌ കോണ്‍ഫറന്‍സ്‌
3 നടനാകലാനിധി അഖില മലയാളി അസോസിയേഷന്‍
4 നാട്യതിലകം ഗുരുവായൂര്‍ ദേവസ്വം
5 അക്കാദമി പുരസ്കാരങ്ങള്‍ കേന്ദ്ര - കേരള സംഗീത നാടക അക്കാദമികള്‍
6 കലാമണ്ഡലം പുരസ്കാരം
7 ഡി. ലിറ്റ്‌ രബീന്ദ്ര ഭാരതി സര്‍വ്വകലാശാല കല്‍ക്കത്ത.
ആശയവിനിമയം
ഇതര ഭാഷകളില്‍