അനിശ്ചിതത്വതത്വം

വിക്കിപീഡിയ, ഒരു സ്വതന്ത്ര വിജ്ഞാനകോശം.

ഭൗതികശാസ്ത്രത്തിലെ ഒരു മൗലികതത്വമാണ്‌ അനിശ്ചിതത്വതത്വം. ഈ തത്വത്തിന്റെ ഉപജ്ഞാതാവ്‌ നോബെല്‍സമ്മാനിതനും വിശ്വപ്രസിദ്ധഭൗതികജ്ഞനുമായ വെര്‍ണര്‍ ഹൈസെന്‍ബെര്‍ഗ്‌ ആണ്‌.

അനിശ്ചിതത്വതത്വം വിശദീകരിക്കുന്നതിനായി പ്രകൃതിയിലെ ചില പ്രതിഭാസങ്ങള്‍ ഉദാഹരണമായി എടുക്കാം. ചലിക്കുന്ന ഒരു വസ്തുവാകട്ടെ ആദ്യത്തെ ഉദാഹരണം. ഈ വസ്തുവിന്റെ സ്ഥാനവും പ്രവേഗവും ഒരേസമയത്തുള്ള പരീക്ഷണം വഴി, രണ്ടും കൃത്യമായി നിര്‍ണയിക്കാന്‍ സാദ്ധ്യമല്ല്ല എന്നാണ്‌ അനിശ്ചിതത്വതത്വം പറയുന്നത്‌. ഒന്ന് കൂടുതല്‍ കൃത്യമായി നിര്‍ണയിക്കുന്തോറും മറ്റേതിന്റെ നിര്‍ണയത്തില്‍ അകൃത്യത ഏറും. സ്ഥാനം കൃത്യമായി നിര്‍ണയിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചാല്‍ പ്രവേഗനിര്‍ണയത്തിന്റെ കൃത്യത കുറയും. നേരേമറിച്ചും. ഈ ഉദാഹരണത്തില്‍ സ്ഥാനം, പ്രവേഗം എന്നിവയെ ഹൈസെന്‍ബെര്‍ഗ്‌ ദ്വന്ദ്വങ്ങള്‍ എന്നുപറയുന്നു. മറ്റുപല ഹൈസെന്‍ബെര്‍ഗ്‌ ദ്വന്ദ്വങ്ങളും ഉണ്ട്‌. ഉദാഹരണം ഊര്‍ജവും സമയവും.

ആശയവിനിമയം