Цахилгаан гэрэл
Чөлөөт нэвтэрхий толь Википедиагаас
1800 онд анх удаа нуман чийдэн гарснаар цахилгаан гэрлийн түүх эхэлсэн. Энэхүү чийдэнгийн ажиллах зарчим нь хоёр нүүрсэн савааны хоорондох бяцхан зайгаар цахилгаан гүйдэл дамжуулахад оршиж байлаа. Нуман чийдэнгийн гэрэл нь лаа болон хийн дэнлүүг бодвол тод байсан ч хийхэд хэцүү, гал алдах магадлал их байсан. 1870-аад оны дунд үеэс бага хүчдэлийн, илүү найдвартай чийдэн бүтээх судалгаа эхэлсэн бөгөөд үүнийг эхлэн хийгчдээс анх Томас Эдисон, Жозеф Сван нар бараг нэгэн зэрэг бие биенээсээ үл хамааран шинэ төрлийн цахилгаан чийдэн бүтээцгээжээ.
Агуулга |
[Өөрчлөх] Цахилгааны үүсэл
20-р зууны эхэнд хэрэглэгдэж байсан дээрх зар сурталчилгаанд цахилгаан гэрлийг бидний хэрэглэдгээс арай өөрөөр хэрэглэж байсныг харуулж байна.
[Өөрчлөх] Бүх төрлийн чийдэн
Орчин үеийн цахилгаан чийдэнгүүд 3 төрлийн гэрэл гаргадаг. Ердийн цахилгаан чийдэнд цахилгаан гүйдлээр халсан утаснаас гэрэл цацардаг. Өдрийн гэрэл утасгүй бөгөөд цахилгаан гүйдэл бага даралттай хий дотуур гүйдэг. Уг хий нь хэт ягаан гэрэл ялгаруулдаг бөгөөд энэ гэрэл фосфорон бүрхүүл дээр тусаж үзэгдэх гэрэл болдог. Өөр нэг төрлийн чийдэн болох нэргэлтийн чийдэн цахилгаан гүйдэл гүйлгэхэд нүдэнд үзэгдэх гэрэл үүсгэх бага даралттай хийгээд дүүргэгдэж байдаг. Гэрлийн өнгө хийн төрлөөс хамаарна.
[Өөрчлөх] Сваны чийдэн
Жозеф Сван өөрийн бүтээсэн чийдэнгээ 1879 онд Англид танилцуулжээ. Энэ нь гүйдэл гүйхэд улайсдаг нүүрсэн утаснаас тогтож байсан юм. Шилэн бүрхүүлийг нь хагас вакуумжуулсан (агааргүйжүүлсэн) байна. Бүрхүүлийн дотор утас улайсахад гал гарахгүй байх хэмжээний бага зэрэг хүчилтөрөгч агуулагдаж байлаа.
[Өөрчлөх] Өдрийн чийдэнгийн бүрхүүл
Энэхүү утастай чийдэн нь байгалийн гэрэл гаргахад зориулан бүтээгджээ. Энэ чийдэнгийн гэрэл нь Нарны туяатай адил олон өнгө агуулсан байдаг. Энэ гэрэлд ч мөн нарны гэрэлтэй адил эргэн тойрны эд зүйлс өөр өөр өнгөөр харагддаг.
[Өөрчлөх] Гейсслерийн хоолой
1950-аад оны дундуур Жоан Хенрих Вилем Гейсслер бага даралттай хий бүхий хоолой зохион бүтээлээ. Цахилгаан гүйдэлд залгахад өнгө өнгийн гэрэл асдаг энэ хоолой өнөөгийн гудамжны гэрэл неон чийдэнгийн өвөг юм.
[Өөрчлөх] Эдисоны чийдэн
Томас Эдисон (1847-1931) өөрийн бүтээсэн чийдэнгээ 1879 оны 10-р сард олон нийтэд танилцуулсан бөгөөд 1880 оны 11-р сард үйлдвэрлэж эхэлжээ. Утас нь шатахаас сэргийлэн энэ чийдэнг бага даралттай бүтээжээ. Богинохон хугацаанд түгэн дэлгэрсэн энэ чийдэнг хэрэглэдэг зарим зочид буудлууд энэ гэрлийг асаахын тулд шүдэнз хэрэглэх шаардлагагүй гэдгийг зочиддоо үе үе сануулах хэрэгтэй болдог байлаа.
[Өөрчлөх] Мөнгөн усан чийдэн
Энэ гэрэлд зүүн талын хана хөх өнгөтэй, баруун талын хана хөх саарал өнгөтэй харагдаж байна. Учир нь цацарч буй гэрэлд нь улаан өнгө байхгүй тул баруун талын хана энэ гэрлийг ойлгохгүй. Энэ гэрэлд бага хэмжээний шар гэрэл байдаг тул доод талын хана өнгө ойлгосон байна.
[Өөрчлөх] Ердийн чийдэн
Чийдэнгийн дотор аргон мэтийн инертийн хийн орчин дотор фольфрамаар өнгөлсөн утас байдаг. Утас шаравтар цагаан өнгө цацаргадаг. Энэ төрлийн чийдэнд цахилгаан энергийн дөнгөж 8% нь гэрэл болдог.
[Өөрчлөх] Бага даралттай натрийн чийдэн
Энэ төрлийн чийдэнг ихэвчлэн гудамжны гэрэлтүүлэгт ашигладаг. Чийдэн асаасны дараа хэдхэн минутын дотор ууршдаг бага хэмжээний натри агуулдаг. Чийдэнгийн гэрэл бараг л шав шар байдаг.
[Өөрчлөх] Өндөр даралтат натрийн чийдэн
Эдгээрийг гудамжны гэрэлтүүлэгт ашигладаг бөгөөд ягаавтар хөх гэрэл цацаргах натри, хөнгөн цагаан агуулдаг. Энэ гэрэлд бараг бүх зүйл өдөр харагддаг өнгөөрөө ялгарч харагддаг. Энэ чийдэн нь энергийг гэрэл болгон хувиргадгаараа давуу талтай юм.