Монгол Ардын Хувьсгалт Нам

Чөлөөт нэвтэрхий толь Википедиагаас

Монгол Ардын Хувьсгалт Нам (Товчлол: МАХН) нь 1921 оны 3 сарын 1-нд байгуулагдсан, Монголын хамгийн ууган улс тєрийн хүчин бєгєєд анх үүсгэн байгуулагдсан цагаасаа нийгмийн баримжаатай зүүний чиглэлийн улс тєр, эдийн засгийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхэлсэн.

Агуулга

[Өөрчлөх] Түүх

[Өөрчлөх] Монгол Ардын Нам болж байгуулагдсан нь

20-р зууны эхэнд Азийн хамгийн хоцрогдсон орны нэг байсан Монгол орон МАХН-ын бодлого, идэвх зүтгэлтэй үйл ажиллагааны үр дүнд эдийн засаг, эрүүл мэнд, боловсрол, шинжлэх ухаан, соёл урлаг, спорт зэрэг эдийн засаг, нийгмийн бүхий л салбарт тодорхой амжилт олж, сєнєж мєхєж байсан үндэстэн сэргэн мандаж хєгжлийнхєє шинэ үед хүрсэн билээ.

[Өөрчлөх] Социалист засаглал

[Өөрчлөх] Ардчилал гарсан нь

МАХН нь 1980-1990 оны зааг дээр зүүн Европ болон ЗХУ-д єрнєсєн єєрчлєлт, шинэчлэлтийн бодлогыг талархан хүлээн авч Монгол орны эдийн засаг, нийгмийн бүх хүрээнд єєрийн санаачилгаар ардчилсан єєрчлєлтийг бодитойгоор эхлүүлсэн. 1990 онд Үндсэн хуулиар олгогдсон улс тєрийн манлайлагч, жолоодогч гэсэн статусаар МАХН сайн дураараа татгалзан нэг намын эрх дархыг халж, Монгол орныг олон намын системт парламентын тогтолцоонд шилжүүлэх эхлэлийг тавьсан.

Монгол Улсыг ардчилал зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд шилжүүлэхэд чиглэсэн ардчилсан тогтолцоог бүрдүүлэх эрх зүйн үндэс болсон шинэ Үндсэн хуулийг 1992 онд Ардын Их Хурал батлан гаргасан бєгєєд АИХ-ын нийт Монгол Улсыг ардчилал зах зээлийн эдийн засгийн харилцаанд шилжүүлэхэд чиглэсэн ардчилсан тогтолцоог бүрдүүлэх эрх зүйн үндэс болсон шинэ Үндсэн хуулийг 1992 онд Ардын Их Хурал батлан гаргасан бєгєєд АИХ-ын нийт депутатын 80 гаруй хувь нь МАХН-ын гишүүд байсан юм. МАХН 1992 оны УИХ-ын сонгуульд ялалт байгуулж, 1992-1996 онд Засгийн эрх барих хугацаандаа Монгол оронд ардчилал, хүний эрх, эрх чєлєєг баталгаажуулах, зах зээлийн эдийн засгийн харилцааг зохицуулахад чиглэсэн 440 гаруй хуулийг батлан гаргаж хэрэгжүүлсэн. 1997 оны 2 сарын 21-24-ний єдєр Улаанбаатар хотноо МАХН-ын 22-р их хурал хуралдаж МАХН ардчилсан социалист үзэл санааг онол, суртахууныхаа эш үндэс болгосон, зүүн тєвийн нам хэмээн албан ёсоор тунхаглаж зарлаж, онол, үзэл баримтлал, үйл ажиллагаандаа ардчилсан шинэчлэлт, єєрчлєлт хийснээр дотоодод тєдийгүй гадаад ертєнцєд нээлттэй, орчин үеийн зүүний чиглэлийн нам болон хєгжиж байна.

1999 оны 11 сарын 8-10-нд Парис хотноо хуралдсан Социалист Интернационалын 21-р Их хурал МАХН-ыг ажиглагчийн статус бүхий бүрэн эрхт гишүүнээр элсүүлсэн. МАХН дэлхийн нэр хүндтэй, нєлєє бүхий дээрх байгууллагад гишүүнээр элссэн нь ардчилал, зах зээлийн эдийн засгийн харилцааны үндсэн зарчим, чиг агуулгыг тууштай баримтлах болж байна.

МАХН 2000 оны УИХ болон орон нутгийн сонгуульд үнэмлэхүй олонхи болон ялалт байгуулж шинэ УИХ болон Засгийн газрыг бүрэлдүүлсэн. МАХН-ын байгуулсан Засгийн газрын мєрийн хєтєлбєр нь Эдийн засгийн шилжилт, шударга ёс ба нийгмийн бодлого, байгаль орчин ба тогтвортой хєгжил, зохистой засаглал гэсэн бүрэлдэхүүн хэсгээс бүрдэнэ. Эдгээр бүрэлдэхүүн хэсэг тус бүрээр үндэсний хэмжээний бодлогын тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлон ажиллаж байна.

[Өөрчлөх] Харилцаа

МАХН үндэсний хэмжээний улс тєрийн намын хувьд Монгол Улсын Засаг захиргааны бүх нэгжид НАШБ-ууд нь байршин ажилладаг ба эдүгээ эгнээндээ 121 мянган гишүүнийг нэгтгээд байна. МАХН-ын онол, үзэл, баримтлал, үйл ажиллагааг дэмжиж МАСЗХ, МАСЭХ, МАСОХ намыг дэмжигч Ахмадын холбоо зэрэг олон нийтийн байгууллагууд ажиллаж байдаг.

МАХН нь уламжлалт харилцаатай ОХУ, БНХАУ-ын эрх баригч болон зүүний чиглэлийн намуудтай харилцаагаа хєгжүүлж байна. Засгийн эрхийг барьж байгаа Монгол Улсыг дэмжигч улс гүрнүүд тухайлбал, АНУ, Япон, ХБНГУ, Англи, Франц, БНСУ, Энэтхэг, Вьетнам, Лаос зэрэг орны улс тєрийн олон намуудтай найрсаг, хамтын ажиллагаагаа хєгжүүлж Сүүлийн жилүүдэд МАХН, АНУ-ын Бүгд Найрамдахчуудын олон улсын институт, ХБНГУ-ын Социалдемократ намын дэргэдэх Эбертийн сан, архив зэрэг олон улсын байгууллагатай нягт, гүнзгий хамтран ажиллаж байна.

[Өөрчлөх] Мөн үзэх

  • Монгол Улсын Улс төрийн намууд
  • Улс төрийн нам
  • Социализм
  • Монгол Улс

[Өөрчлөх] Гадны холбоос

Албан ёсны сайт