Дархан-Уул

Чөлөөт нэвтэрхий толь Википедиагаас

Дархан-Уул аймаг
Дархан
[[image:|115px|Flag of Дархан-Уул аймаг]] Coat of arms of Дархан-Уул аймаг
Map of Mongolia with Дархан-Уул аймаг highlighted
Үүсэн бий болсон 1994
Төв Дархан
Газар нутаг 3,275 км²
Хүн ам
 • Нийт (2000)
 • Нягтшил

83,271
16.24/км²
Утасны коод +976 (0)137
Машины номер ДА_ (_ variable)
ISO 3166-2 MN-037
Вэб сайт gate1.pmis.gov.mn/darkhan-uul/

Дархан-Уул | Дархан аймаг нь хуучнаар Дархан хот юм. Нийслэл Улаанбаатарын дараа хоёрдох том хот гэгддэг.

Агуулга

[Өөрчлөх] Түүх

Дархан хотын анхны суурийн чулууг “Бурхантын хөндий”-д 1961 оны 10-р сарын 17 нд тавьсан нь Монгол улсын 2 дахь томоохон хот болох эхлэл тавигдсан юм. Дархан хотыг хуучин социалист орнууд болох Зөвлөлт Холбоот Орос улс, Болгар, Польш, Унгар, Чех, Герман зэрэг улсуудын техник, эдийн засгийн тусламжтайгаар байгуулан хөгжїүлсэн. Дархан хот нь Орхон , Сэлэнгийн сав газрын бүсэд багтдаг. Хараа голын эрэг Бурхантын хөндийд оршдог бөгөөд далайн төвшнөөс дээш 700 м-ийн өндөрт байрласан ба 327.5 мянган га газар нутагтай, эрс тэс уур амьсгалтай.Улсын Их Хурлын 1994 оны 32 тоот тогтоолоор Дархан хотыг Дархан-Уул аймаг болгон зохион байгуулсан ба Засаг захиргааны нэгжийн хувьд 4 сумтай, 24 багтай. Дархан-Уул аймаг нь Сэлэнгэ , Төв аймгийн сумуудтай хил залгаа оршдог. Дархан-Уул аймаг нь 90.4 мянган хүн амтай, нийт хүн амын 66.3 хувийг 35 хүртэлх насны залуус эзэлдэг ба нийт өрхийн 67.5 хувь нь тохилог орон сууцанд амьдардаг.

[Өөрчлөх] Сургуулиуд

Тус аймагт ТИС, ХААИС, Техникийн коллеж, Анагаах ухааны коллеж зэрэг хувийн болон улсын 10 гаруй Их, дээд сургууль, УГТСЭШХ, Удирдлагын Хөгжлийн Институт, Бизнес хөгжил, Монгол гэр бүл зэрэг сургалтын төвүүд сургалт эрдэм шинжилгээний байгууллага ажиллаж тэдгээрт 460 гаруй эрдэмтэн багш нар ажиллаж, 5200 гаруй оюутан сурагчид суралцаж байна. Мөн аймгийн хэмжээнд 25 ЕБС, 14 цэцэрлэг, Монгол Туркийн хамтарсан сургууль, Хан-Уул дээд сургуулийн харъяа 10 жилийн сургууль, Монгол-Германы хамтарсан сургууль, хүүхдийг эрт хөгжүүлэх тусгай сургууль ажиллан тэдгээрт 21 мянган хүүхэд суралцаж, Орос, Англи, Герман, Турк, Япон хэлийг гадаадын мэргэжилтэн багш нараар хичээл заалгаж байна.

[Өөрчлөх] Эрүүл ахуй

Дархан-Уул аймгийн төв болон харъяа сумдуудад нийт 550 ортой эмнэлэг, урьдчилан сэргийлэх зориулалттай эрүүл мэндийн 2 томоохон төв ажиллаж, тэдгээрт 250 гаруй их эмч ажиладаг. Тус аймаг нь зам, тээвэр, харилцаа холбоо, цахилгаан, дулааны эрчим хүч зэрэг дэд бүтцийн салбарууд сайн хөгжсөн үйлдвэрлэл, соёл боловсрол, ШУ-ны томоохон төв учраас гадаад орнуудын муж, хот, компани, хувь хүмүүстэй харилцаагаа өргөжүүлэн хөгжүүлж хамтран ажиллах хамгийн таатай нөхцөл бүрдсэн аймаг юм. Одоогоор: ХБНГУ-ын Цайтц, БНУУ-ын Капошвар, Буриад улсын Улан-үдэ, Беларусь улсын Витабск, БНХАУ-ын Же-Жань, Дани улсын Хилероид хотуудтай шууд харилцаатай ажилладаг ба ОУБ-ууд (ДЭМБ,ТАСИС, НүБХХГ), Монгол улсад суугаа зарим орны ЭСЯ-ууд /АНУ, ХБНГУ, Англи, Япон улсуудын ЭСЯ/ , / АНУ–ын “Энх тайвны корпус”, Английн “Сайн дурын алба”, ”Хүүхдийг ивээх сан”, Японы ”Жайка”/ болон гадаадын хүмүүнлэгийн байгууллагууд “Энхтайваны салхи”, ”Ертөнцийг өөрчилье”,”Мандах нар” зэрэг ОУБ-тай хамтран нийгмийн салбарт идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна.Цаашид гадаад харилцааг улам өргөжүүлж, хамтын ажиллагааны үр нөлөөг нэмэгдүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна.

[Өөрчлөх] Газар тариалан

Манай аймаг нь Монгол улсын газар тариалангийн төв бүсэд оршдог учраас хөдөө аж ахуйн нийт бүтээгдэхүүнд газар тариалан голлодог бөгөөд газар тариалангийн аж ахуйнууд шинжлэх ухааны баазтайгаа ойрхон байрлаж , түүнтэй хамтран ажилладагаараа бусад аймгуудаас давуутай юм. Аймгийн хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэл нь хүн амын мах махан бүтээгдэхүүний хэрэгцээний 30.0 гаруй, сүү сүүн бүтээгдэхүүний 90.0 орчим, гурил гурилан бүтээгдэхүүний 70.0 гаруй хувийг, төмс, хүнсний ногооны хэрэгцээг өөрийн үйлдвэрлэлээр бүрэн хангаж байгаа стратегийн ач холбогдол бүхий салбарын нэг юм.Дархан-Уул аймгийн хэмжээнд өнөөдрийн байдлаар 100 гаруй аж ахуйн нэгж, 12.0 мянга гаруй өрх 37.0 мянган га орчим эргэлтийн талбайд тариалангийн үйл ажиллагаа эрхэлж байна.Аймгийн эдийн засагт мал аж ахуйн үйлдвэрлэл бага хувийг эзэлдэгч 3.0 мянган өрх, 40 гаруй аж ахуйн нэгжид 130.0 гаруй толгой малыг өсгөж байна.Одоогийн байдлаар тус аймагт 21 үүлдэр, омог, хэвшлийн 28.0 мянган толгой малыг үржлийн сайжруулагчаар ашиглаж байгаа нь нийт малын 18.0 орчим хувийг эзэлж байна. Дархан хот нь байгалийн баялагтаа түшиглэн барилгын матералын үйлдвэрлэлийг түлхүү хөгжүүлж, Цемент, Силикат, ”Байшин үйлдвэрлэх комбинат”, "Архины үйлдвэр" ”Керамзит”, ”Эрдэс хөвөн”, ” Төмөр бетоны” үйлдвэр “Хүнсний үйлдвэр”, ”Нэхий Эдлэлийн үйлдвэр” ”Мах комбинат”, ”Хар төмөрлөгийн үйлдвэр” зэрэг олон үйлдвэрүүдтэй. Манай аймаг нь барилгийн материалийн болон нүүрс,алт, төмрийн хүдрийн арвин их нөөцтэй аймаг юм.

[Өөрчлөх] Аж үйлдвэр

Дархан-Уул аймагт жижиг дунд, үйлдвэрлэл, үйлчилгээг эрчимтэй хөгжүүлж байна. Хувийн хөрөнгө оруулалтаар оёдол, архи спиртийн үйлдвэр, савхин эдлэл, талх нарийн боов, мах махан бүтээгдэхүүн зэрэг жижиг дунд үйлдвэрүүд болон Банк, Банк бус санхүүгийн байгууллага,хадгаламж зээлийн хоршоо зэрэг аж ахуйн байгууллагууд үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Тухайлбал: Номин худалдааны төв, үйлчилгээний 1,2 одын зэрэгтэй Дархан буудал, Киви, өртөөчин зэрэг зочид буудалууд, мах махан бүтээгдэхүүнээр “Мах экспо”, “Гангууш”, Талх нарийн боовны чиглэлээр “Дархан дээжис”, архи спиртний үйлдвэрлэлээр “Дамон Трейд” мөн 11 арилжааны банк, 4 банк бус санхүүгийн байгууллага,12 хадгаламж зээлийн хоршоо гэх мэт жижиг дунд үйлдвэрлэл эрчимтэй хөгжиж,аймгийн хэмжээнд нийтдээ 6 улсын үйлдвэр, 27 хувьцаат компани, 902 ХХК,112 хоршоо,192 нөхөрлөл,100 ЗБН,92 ББН үйл ажиллагаа явуулж байна.

[Өөрчлөх] Уугуул гавъяатнууд

Дархан уул аймгаас олон алдартнууд үүнд: Олимпийн хүрэл медалт 1, Дэлхийн аварга 6, 1, Ази тивийн аварга 8, Монгол Улсын Хөдөлмөрийн Баатар 16, МУГ 37, Төрийн соёрхолт 5, ОХУ клубуудын гавьяат зэрэг урлаг спорт хөдөлмөрийн олон арван алдарнууд байна. Мөн үЭХ, Эмэгтэйчүүдийн холбоо, АОЭЗ, Ахмадын хороо, ХАүТанхим, УЗхороо зэрэг олон ТББайгууллагууд үйл ажиллагаа явуулж байна Дархан-Уул аймагт орчин үеийн технологи, техникээр бүрэн тоноглогдсон Мобиком, Скайтел компаниудын салбарууд үүрэн телефон болон миком компани интернетийн үйлчилгээ явуулдаг байна.Мөн DBS, ЛХА телевизүүдээр 24 цагийн турш дотоод гадаадын сувгуудыг үзэх боломжоор бүрэн хангадаг.

[Өөрчлөх] Холбоос