Wikipedia:Монгол Википедиад байх ёстой өгүүллүүд (жагсаалт)
Чөлөөт нэвтэрхий толь Википедиагаас
Монгол Википедиад зайлшгүй байх ёстой 1000 орчим өгүүллүүдийн жагсаалтыг Мета-Викигийн "List of articles every Wikipedia should have" жагсаалт дээр үндэслэн гаргалаа. Эд нар эхэндээ бол зөвхөн хүснэгт, эсвэл маш богино өгүүлэл ч байж болно. Ямар ч байсан эхлүүлчихвэл Монгол Википедиаг цаашид хөгжихөд түлхэц болох байх гэж бодож байна.
Доорх жагсаалтанд бичигдсэн өгүүллэгүүдийн зарим нь Simple English Wikipedia (Товч Англи хэлний Википедиа) дээр байгаа тул ердийн англи хэлний википедиагаас нүсэр урт өгүүллэг орчуулж байснаас үүнээс орчуулсан нь эхэн үедээ дээр тул тэгж байхыг зөвлөж байна.
Нэн түрүүнд байх ёстой өгүүллүүдийг тодруулсан байгаа. Энэ нь зарим сэдвийг бусдаас нь чухал гэж зааж байгаа хэрэг биш гэдгийг анхаар.
Англи хэл дээрх оригиналь жагсаалт нь дэлхий нийтийн байр сууринаас хандахыг хичээж гаргасан жагсаалт учир Монгол уншигчдад тусгайлан хэрэгтэй зарим сэдвүүдийг (ж. Дамдины Сүхбаатар, Хэнтийн нуруу) бид энд нэмэх шаардлагатай. Мөн оригиналь жагсаалт нь Өрнө рүү багагүй хэлбийсэн байгаа тул бид Дорнотой холбоотой чухал өгүүллэгүүдийг (ж. Эртний Хятад) энд нэмэх хэрэгтэй. Ингэж нэмэх өгүүллүүдийг харгалзах бүлэгт нь өмнөө одтойгоор (*) оруулж эхэлж байгаа. Сүүлд үүнийг цэгцлэх ямар нэг арга бодох хэрэгтэй. Өгүүллэгийн нэршлийг онооход мэргэжлийн хүмүүсийн туслалцаа шаардлагатай гэж үзсэн үгнүүдийн урд асуултын тэмдэг (?) тавьсан байгаа. Энэ жагсаалт нь ийм өгүүллүүд зайлшгүй шаардлагатай байна гэсэн төлөвлөгөө маягийн зүйл болохоос бүх өгүүллүүдийн бүртгэл биш, хэн шинэ өгүүлэл бичнэ өгүүллийнхээ гарчгийг энд нэмэх хэрэгтэй гэсэн үг биш гэдгийг анхаарна уу. (Хэлэлцүүлгийн хуудсан дээр орж энэ жагсаалтыг яаж өөрчилж сайжруулмаар байна санал бодлоо хуваалцна уу)
[Өөрчлөх] Энэ жагсаалтыг хэрхэн ашиглах вэ
Жагсаалт дотор өгүүллэгийн нэр улаан харагдаж байвал уг өгүүллэг байхгүй байна гэсэн үг. Энэ нэрэн дээр нь дараад гарч ирэх хуудсан дээр нь Монгол өгүүллэгээ оруулна. Бусад хэл дээрх Википедиагийн материалуудаас орчуулж ашиглаж болно. Өгүүллэгийн нэрний ард хаалтан дотор англи хэл дээрх харгалзах өгүүллэг рүү нь хөтлөх холбоос оруулсан байгаа. Бусад хэл рүү англи хэлээр дамжин орж болно.
[Өөрчлөх] Намтар
Хүмүүсийн намтар. Өгүүлэл бүрт ядаж нэг нэг параграф бичье.
[Өөрчлөх] Түүх
Энэ бүлэгт хүн төрөлхтний түүхийн болон түүхийн өмнөх үеийн үйл явдлууд багтана. Дараах сэдвүүдэд тус бүрт нь ядаж таван өгүүлбэр оруулъя.
[Өөрчлөх] Нэн эртний үе ба эртний дэлхий дахин
[Өөрчлөх] Дундад зуун ба шинэ үе
|
[Өөрчлөх] Нэн шинэ үе
|
[Өөрчлөх] Газарзүй
Энэ бүлэгт газар зүйн ойлголтууд болон тодорхой газар орны талаарх өгүүллүүд орно. Сэдэв бүрт ядаж таван өгүүлбэр оруулъя. Улс орнуудын хувьд бол энд жагсаасан 243 улс орон тус бүрт зориулсан өгүүлэл байх ёстой. Гэвч одоохондоо дор жагсаасан орнуудыг гүйцээх зорилт тавья.
[Өөрчлөх] Нийгэм
- Нийгэм (Society)
- Соёл иргэншил (Civilization)
- Боловсрол (Education)
[Өөрчлөх] Гэр бүл
[Өөрчлөх] Сэтгэл зүй
[Өөрчлөх] Улс төр
- Улс төр (Politics)
- Анархизм (Anarchism)
- Колоничлол (Colonialism)
- Коммунизм (Communism)
- Ардчилал (Democracy)
- Дарангуйлал (Dictatorship)
- Дипломат ёс (Diplomacy)
- Фашизм (Fascism)
- Даяарчлал (Globalization)
- Засаглал (Government)
- Идеологи (Ideology)
- Империализм (Imperialism)
- Либерализм (Liberalism)
- Марксизм (Marxism)
- Хаант засаглал (Monarchy)
- Национализм (Nationalism)
- Нацизм (Nazism)
- Бүгд найрамдах улс (Republic)
- Социализм (Socialism)
- Төр (State)
- Улс төрийн нам (Political party)
- Суртал ухуулга (Propaganda)
[Өөрчлөх] Эдийн засаг
- Эдийн засаг (Economics)
- Хөдөө аж ахуй (Agriculture)
- Капитал (Capital)
- Капитализм (Capitalism)
- Валют (Currency)
- Евро (Euro)
- Иен (Japanese yen)
- Фунт стерлинг (Pound sterling)
- Америк доллар (United States dollar)
- *Төгрөг (Tugrik)
- Аж үйлдвэр (Industry)
- Мөнгө (Money)
- Татвар (Tax)
[Өөрчлөх] Эрхзүй
- Эрхзүй (Law)
- Үндсэн хууль (Constitution)
[Өөрчлөх] Олон улсын байгууллагууд
- Африкийн Холбоо (African Union)
- Арабын Лиг (Arab League)
- АСЕАН (Association of Southeast Asian Nations)
- Тусгаар Улсуудын Хамтын Нөхөрлөл (Commonwealth of Independent States)
- Үндэстнүүдийн Хамтын Нөхөрлөл (Commonwealth of Nations)
- Европын Холбоо (European Union)
- Олон Улсын Улаан Загалмай Нийгэмлэг (International Red Cross and Red Crescent Movement)
- НАТО (NATO)
- Нобелийн Шагнал (Nobel Prize)
- ОПЕК (Organization of the Petroleum Exporting Countries)
- НҮБ (United Nations)
- Олон Улсын Атомын Энергийн Агентлаг (International Atomic Energy Agency)
- Олон Улсын Шүүх (International Court of Justice)
- Олон Улсын Валютын Сан (International Monetary Fund)
- ЮНЕСКО (UNESCO)
- Хүний Эрхийн Түгээмэл Тунхаглал (Universal Declaration of Human Rights)
- Олон Улсын Эрүүл Мэндийн Байгууллага (World Health Organization)
- Дэлхийн Банк (World Bank Group)
- Дэлхийн Худалдааны Байгууллага (World Trade Organization)
[Өөрчлөх] Цэрэг дайн
[Өөрчлөх] Нийгмийн асуудлууд
- Аборт (Abortion)
- Цаазаар авах ял (Capital punishment)
- Хүний эрх (Human rights)
- Арьсны өнгөөр ялгаварлан гадуурхах үзэл (Racism)
- Боолчлол (Slavery)
[Өөрчлөх] Соёл
Тус бүрт нь ядаж гурван өгүүлбэр:
[Өөрчлөх] Хэл ба уран зохиол
[Өөрчлөх] Барилга, иргэний инженерчлэл
[Өөрчлөх] Кино, радио телевиз
|
[Өөрчлөх] Хөгжим
[Өөрчлөх] Чөлөөт цаг
[Өөрчлөх] Ертөнцийг үзэх үзэл ба шашин
[Өөрчлөх] Философи |
[Өөрчлөх] Шинжлэх ухаан
Томоохон салбар бүрт ядаж таван өгүүлбэрээс бүтсэн танилцуулга бичицгээе.
[Өөрчлөх] Одон орон
[Өөрчлөх] Биологи
[Өөрчлөх] Биологийн процессууд
[Өөрчлөх] Анатоми
[Өөрчлөх] Эрүүл мэнд ба анагаах ухаан
|
[Өөрчлөх] Амьд организмууд
[Өөрчлөх] Хими
[Өөрчлөх] Цаг уур, геологи
[Өөрчлөх] Физик
[Өөрчлөх] Цаг тоолол
|
[Өөрчлөх] Технологи
[Өөрчлөх] Холбоо харилцаа
[Өөрчлөх] Электроник
[Өөрчлөх] Компьютер ба интернет
|
[Өөрчлөх] Ашигт малтмал ба эрчим хүч
[Өөрчлөх] Тээвэр
[Өөрчлөх] Зэвсэглэл
|
[Өөрчлөх] Хоол
[Өөрчлөх] Ундаа |
[Өөрчлөх] Математик
|
[Өөрчлөх] Хэмжилт ба хэмжилтийн нэгжүүд |
- Хэрэв та энэ ажиллагааг дэмжиж байвал жагсаалтыг сайжруулахад тусална уу.