Għawdex

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

Għawdex hi gżira li tifforma parti mill-arċipelagu Malti fil-Baħar Mediterran, bħala qies, tiġi t-tieni wara Malta.

Werrej

[editja] Kultura

Avolja gżira żgħira, ftit 'il fuq minn dik ta' Malta, hija mimlija siġar, frott u fjuri u aktar għammiela. Ma hijiex mill-bini bħal Malta, għalkemm l-iżvilupp ta' kafkaf qiegħed jilħaq lil din il-gżira wkoll.

[editja] Ġeografija

Il-gżejjer Maltin
Il-gżejjer Maltin

Għawdex hi 67 km² bħala qies hi madwar l-istess daqs il-gżira ta' Ħong Kong. Il-gżira għandha popolazzjoni ta' 30,000, madwar 6,000 minnhom jgħixu fil-kapitali, ir-Rabat, magħrufa wkoll bħala Victoria.

Hi 'l bogħod madwar 6 km fil-majjistral mill-eqreb art ta' Malta, għandha għamla ta' bajda, b'14 km tul u 7.25 km wisgħa.

[editja] Storja

Għawdex ilha abitata mill-5 millenju QK, kif inhu pruvat fit-tempji megalitiċi tal-Ġgantija. L-ewwel nies neolitiċi probabilment ġew minn Sqallija.

Fl-antikità, kienet port Feniċja, taħt ir-Rumani Għawdex kien muniċipalità għalih u kellu l-isem ta' Gaulos.

F'Lulju tal-1551 l-Ottomani u s-sibbien tal-Barbarija ħabtu għall-gżira, għamlu skjavi lill-5,000 jew 6,000 abitant, u ħaduhom Tarħuna fil-Libja. Huma ħarbu minn Mġarr ix-Xini.

L-istorja t'Għawdex tmur id f'id ma' dik ta' Malta, minħabba li Għawdex kienet dejjem kmandata minn Malta, ħlief għall-perjodu qasir ta' awtonomija bejn it-28 t'Ottubru, 1798 u l-5 ta' Settembru, 1800, waqt l-Imblokk tal-Franċiżi.

Għalkemm art aktar għammiela minn Malta, Għawdex dejjem batiet minn nuqqas ta' xogħol industrijali, u kienu ħafna dawk li għażlu li jemigraw sabiex isibu ħajja aħjar f'artijiet imbiegħda.

L-aktar kantawtur konxju mill-wirt Għawdxi huwa Teddy Żammit minn Ta' Sannat. Huwa kiteb għadd ta' kanzunetti favur l-għożża tal-wirt naturali, fosthom Art Twelidi.

[editja] Links estern