Fatti
Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.
Fatti, huma stejjer veru li xi kultant lanqas jiġu eminutti. Huma affarijiet interesanti li jinsabu fid-dinja tagħna, li ngħixu fiha ta' kulljum.
Hawn taħt isibu Fatti dwar diversi aspetti fil-ħajja umana, storika, naturali, spazjali, eċċ. Dawn il-Fatti maqsuma f'dawn is-sottotitli: Id-Dinja Tagħna, Il-Ġisem Uman, Id-Dinja Naturali, L-Ispazju, Storja w Ġrajjiet, u Tagħrif Ġenerali.
[editja] Id-Dinja Tagħna
- Xi uċuh ta' l-arloġġi huma maqsuma f'24 siegħa. Fuq dawn it-tipi ta' arloġġi, id-9 a.m. tidher bħala 0900 u fl-4 p.m. juri 1600. Din is-sistema tnaqas it-tfixkil bejn is-siegħat ta' filgħodu ma' dawk ta' filgħaxija.
- L-ekwatur hu linja imaġinarja li jiġi npenġi fuq id-dawra ta' barra tad-Dinja. Dan jaqsam id-Dinja f'żewġ nofsijiet, mgħarufa bħala emisferi. Dan ġie vvintat minn dawk li għamlu l-mappep peress li ħafef ix-xogħol biex titkejel id-distanza.
- L-Istati Uniti u l-Kanada, għandhom sitt żoni ta' ħin differenti, kull wieħed. Kull żona tuża' ħin li jkun siegħa differenti miż-żona ta' ħdejha.
- F'nofs is-seklu 20, ir-Royal Greenwich Observatory ġie mexxi minn Greenwich għall-Harstmonceux Castle f'Sussex biex ma kunx fixkla minnħabba d-dwal ta' Londra.
- L-Oċean Paċifiku għandu fih il-fuq minn 30,000 gżira; iżda t-total t'art ta' dawn il-gżejjer kollha jgħati biss kwart ta' persentaġġ wieħed mill-wiċċ ta' dan l-oċean.
- L-Ispring Tides huma mewġ li ssiru darbtejn fix-xahar meta ix-xemx, id-dinja, u l-qamar ikunu fl-linja waħda. L-iżjed li seħħu fir-rebbiegħa u l-ħarifa.
- Għal sekli sħaħ, ħafna minn nies kienu jaħsbu li f'dak id-dlam u l-kesħa ta' qiegħ l-oċean, m'hemmx ħajja. Imma x-xjenzati skoprew varjetà kbira t'affarijiet ħajjin f'dan il-fond kollu.
- Tromba ta' l-ilma hi massa kbira t'ilma li joqgħod idur u jdur b'forza kbira. Dan jista' jiġi kkawżatt meta jintaqgħu kurrenti opposti, jew mill-azzjoni tar-riħ.
- Il-moviment tad-dinja għadu sejjer eżempju l-Indja għada tgħafas ma' l-Asja, u b'hekk qed jiġu ffurmati l-Himalayas. Dan il-moviment hu mgħaruf bħala continental drift.
- Massa kbira ta' reġjuni huma miksija bir-ramel u għoljiet tar-ramel, b'hekk jidgħulhom ibħra tar-ramel. L-Ibħra tar-ramel jgħatu l-biċċ l-kbira ta' l-Afrika, l-Asja, u l-Awstralja.
- Il-glaciers bidlu l-forma ta' ħafna mill-ogħla muntanji tad-dinja, u anki ħolqu fihom widien kbar. Il-lagi ġew iffurmati minn widien mgħamula mill-glaciers, u b'hekk meta jinħal is-silġ isiru lagi.
- Ħafna mill-irdum tal-kosta hu mgħamul mill-ġibs. il-ġibs jiġi ffurmat minn skelletri t'annimali żgħar li għexu miljuni u miljuni ta' snin ilu. Umbadd ħdejn baħar baxx insibu ġebel sedimentarju li ġie ffurmat miljuni ta' snin ilu wkoll.
- Muntanji, bħal The Rockies fl-Amerika ta' Fuq, għandhom klima tipika alpina minnħabba it-tul tagħhom.
- Iż-żebri, ċ-ċriev, ir-rodents, l-rettili u insetti - huma kollha annimali li jgħixu fis-savanni.
- Il-gżejjer ta' Seychelles huma veru umidi u għandhom livell għoli ta' xita, li jaqbeż lil dak tal-foresti tropikali. Il-kejl ta' xita kull sena huwa ta 52 pulzier (132 ċm) fuq ħafna mill-gżejjer, u 92 pulzier (234 ċm) f' Mahe.
- Ħafna mill-ibliet tad-dinja jinsabu taħt il-livell tal-baħar u jiġu kkawżatti mill-għargħar. Bangkok, fit-Tajlandja, u Venezja, l-Italja, huwa bliet qodoma tipiċi li mibnija ħdejn il-baħar peress li kellhom ħafna importanti l-industrija tal-portijiet.
- Matul il-miljuni ta' snin il-bniedem bidel ġismu biex ikun jaqbel mal-klima ta' dak ir-reġjun li jkun qed jabbiths fih. Inġenerali iżjed il-pajjiż ikollu klima sħuna, il-ġilda ta' l-abbitanti iżjed tkun skura.
- Oażi hija parti fertili li tinsab fid-deżert. Hi sors t'ilma f'nofs dik l-art nixfa qoxqox.
- Hawn żewġ sorsi prinċipali t'ilma ħelu: (1) l-ilma tal-wiċċ u (2) l-ilma ta' ġol-blat. L-ilma tal-wiċċ jitbatal minn fuq l-art għal-lagi, xmajjar, u nixxiegħat. Iżda l-ilma ta' ġol-blat jinżel minn fuq l-art għal ġo xquq fil-blat.
- It-tniġis ta' l-ilma tal-wiċċ hi problema gravi, l-iżjed ħdejn bliet kbar u qosma industrijali. Dan it-tniġis jiġi kkawżatt mid-dranaġ u kimika tal-fabbriki.
- It-tmiem ta' tromba seħħ kif taqbad l-art, peress li ma tibqgħax tirċievi enerġija sħuna mill-ilma tropikali.
- Ir-Rainforests li vantaġġ lin-nies b'4 modi prinċipali: ekonomiku, xjentifiku, ambjentali, u valur rekreativ.
[editja] Fatti Oħra
- Fatti - Il-Ġisem Uman
- Fatti - Id-Dinja Naturali
- Fatti - L-Ispazju
- Fatti - Storja u Ġrajjiet
- Fatti - Tgħarif Ġenerali