Eurovision Song Contest

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija ħielsa.

L-Emblema l-ġdida kienet introdotta fl-2004 (ġewwa Istanbul) biex tikkreja indentita viżwali għal dan il-festival. Il-bandiera tal-pajjiż ospitu titpoġġa fil-qalb.
L-Emblema l-ġdida kienet introdotta fl-2004 (ġewwa Istanbul) biex tikkreja indentita viżwali għal dan il-festival. Il-bandiera tal-pajjiż ospitu titpoġġa fil-qalb.

Il-Eurovision Song Contest hija kompetizzjoni annwali bejn il-pajjiżi membri attivi tal-EBU (European Broadcasting Union).

Kull pajjiż membru jibgħat kanzunetta biex tipparteċipa fuq trażmissjoni diretta fuq it-televixin u wara jingħaqdu mill-pajjiżi l-voti għall-kanzunetti tal-pajjiżi l-oħra - b'hekk tintgħażel l-iktar kanzunetta popolari tal-kompetizzjoni. Kull pajjiż membru jipparteċipa permezz ta' stazzjon tat-televixin li jkun membru tal-EBU, u li permezz ta' xi festival ġewwa pajjiżu jew metodu ieħor ta' għażla, jintgħażel kantant u kanzunetta li tirrapreżenta l-pajjiż f'din il-kompetizzjoni internazzjonali.

Il-festival jiġi trażmess kull sena u l-ewwel edizzjoni saret fl-1956. Dan il-festival hu fost l-iktar programmi televiżivi li ilu jsir mad-dinja u hu anki fost l-aktar programmi (li mhumiex sportivi) segwiti mad-dinja, hekk kif jilħaq udjenza ta' madwar 100 miljun u 600 miljun. Il-Eurovision wasal ukoll barra mix-xtut Ewropej fejn jiġi mxandar f'pajjiżi bħall-Awstralja, l-Ażerbaijan, il-Kanada, l-Eġittu, Ħong Kong, l-Indja, il-Ġordan, il-Lebanon, New Zealand, l-Afrika t'Isfel, il-Vjetnam u l-Istati Uniti, alavolja dawn il-pajjiżi ma jikkompetux fil-festival. Mis-sena 2000, il-festival beda jiġi mxandar ukoll fuq l-internet, b'aktar minn 74,000 persuna minn 140 nazzjoni isegwu l-edizzjoni ta' l-2006 fuq l-internet.

Dan il-festival provda varjetà kbira ta' tipi ta' mużika fosthom Folka, Griega, Latina, Nordika, Pop-Rap, Rock, Torka, Għarbija, Balkanija u ħafna aktar.


Werrej

[editja] Oriġini

Fil-ħamsinijiet, meta l-Ewropa kienet għadha ssofri mill-effetti tat-Tieni Gwerra Dinjija, l-EBU - li kienet bbażata fl-Isvizzera - ġiethom l-idea ta' festival tal-kanzunetta internazzjonali fejn il-pajjiżi jieħdu sehem fuq programm wieħed tat-televixin u jkun trażmess fil-pajjiżi kollha li huma parti minn din l-organizazzjoni. Din l-idea ħarġet waqt laqgħa li kienet qed issir ġewwa Monaco fl-1955 minn Marcel Bezençon, Franċiż li kien jaħdem għall-EBU. Il-kompetizzjoni kienet ibbażata fuq il-festival Taljan ta' Sanremo. L-isem tal-festival, Eurovision, kienet idea tal-ġurnalist Brittaniku George Campey fl-1951.

L-ewwel edizzjoni saret fl-Lugano ġewwa l-Isvizzera fl-24 ta' Mejju 1956. Seba' pajjiżi ħadu sehem - kull pajjiż jibgħat żewġ kanzunetti, għal total ta' erbatax. Dan kien l-uniku festival fejn kull pajjiż kellu iktar minn kanzunetta waħda: mill-1957 kull festival li sar, kull pajjiż kien obbligat għal kanzunetta waħfa. Il-festival ta' l-1956 kien mirbuħ mill-pajjiż ospitu ta' l-Isvizzera.

Il-programm kien l-ewwel magħruf bħala "Eurovision Grand Prix". Dan l-isem kien jiġi ntużat mill-pajjiżi li għandhom influwenza Franċiża fil-kultura tagħhom. Il-kelma Grand Prix ma baqgħetx tintuża aktar f'dawn il-pajjiżi w ġiet mbiddla għall-Concours (konkors). L-uniku żweġ pajjiżi li għadhom jużawha huma d-Danimarka u n-Norveġja, li jsejħu l-festival "Melodi Grand Prix". Fost il-ħafna programmi ta' l-EBU, ċertament li l-isem "Eurovision" huwa marbut ma' din l-organizazzjoni.


[editja] L-Espansjoni fil-Parteċipanti

Żieda fin-numru ta' parteċipanti

In-numru ta' pajjiżi parteċipanti qed jikber kull sena li tgħaddi; minn seba' parteċipanti fl-1956 għal aktar minn għoxrin fit-tmenijiet. Fl-1993 kien hemm 23 pajjiż fil-kompetizzjoni, inklużi wkoll - għall-ewwel darba dik is-sena - il-Bosnija-Ħerżegovina, Kroazja u Slovenja, li daħlu fil-festival bħala pajjiżi indipendenti wara s-separazzjoni tal-pajjiżi mill-Jugoslavja.

Minħabba l-fatt li l-festival huwa programm imxandar dirett fuq it-televixin, hemm ħin limitu kemm għandu jdum il-fesitval. Fis-snin riċenti l-ħin limitu kien tliet sigħat. Fl-2005 il-programm kien twil ftit inqas minn 3 sigħat u nofs. Wara l-introduzzjoni tal-verżjoni qasira ta' kif jingħadu l-voti fl-2006, il-programm dam tliet sigħat u ħames mintui.


Big Four

Wara li l-Ġermanja naqset li tikkwalifika għall-finali ta' l-1996, meta spiċċat l-aħħar fis-sena ta' qabel, regola ġdida ġiet introdotta. Mis-sena 2000 'il quddiem, erba' pajjiżi partikulari jikkwalifikaw direttament għall-finali, ġew f'liema post ġew. Huma għandhom status speċjali fl-EBU minħabba li huma l-erba' l-iktar kontributuri finanzjarji u mingħajrhom il-festival ma jkunx jista' jsir. Dawn il-pajjiżi huma l-Ġermanja, Franza, Spanja u r-Renju Unit. Minħabba l-pożizzjoni tagħhom huma ġew mlaqqmin bħala l-Big Four.


[editja] Votazzjoni

Ir-riżultati temporarji waqt li Johnny Logan jaqra' l-voti Irlandiżi fl-2004
Ir-riżultati temporarji waqt li Johnny Logan jaqra' l-voti Irlandiżi fl-2004

Is-sistemà tal-votazzjoni fil-festival tbiddlet matul is-snin. Is-sistemà moderna kienet introdotta fl-1975. Il-pajjiżi jagħtu sett ta' punti minn 1 sa 8, imbagħad 10 u finalment it-12-il punt lill-kanzunetti tal-pajjiżi l-oħra - bil-kanunzetta il-favorita tingħata t-tnax-il punt.

Storikament, il-voti tal-pajjiż kienu deċiżi mill-ġurija, imma fl-1997 ħames pajjiżi (l-Awstrija, Franza, il-Ġermanja, l-Isvezja u r-Renju Unit) esperimentaw bit-televoting, billi jagħtu l-opportunita lill-pubbliku biex jagħżlu l-kanzunetta favorita. L-esperiment kien suċċess u mill-1998 'il quddiem kull pajjiż kien inkurruġġat biex jimplementa din is-sistemà. Il-ġurija għadha tintuża' fil-każ tan-nuqqas tat-televoting. Illum il-pubbliku jista' jivvota bl-SMS, flimkien mat-televoting. Skond liema sistemà li tintuża' ma tistax tivvota għal pajjiż li tkun qed tivvota minnu.


Taqbida għall-ewwel post

Fl-1969, erba' pajjiżi spiċċaw fl-ewwel post bl-istess punti. Dawn kienu Franza, Spanja, l-Olanda u r-Renju Unit. Minħabba li ma kienx hemm regola biex tiddeċiedi min hu r-rebbieħ, l-erba' pajjiżi ġew iddikjarati bħala rebbieħa. Din l-aħbar ġabet diżappuntament fost dawk li ma kienux rebbieħa. L-Awstrija, il-Finlandja, l-Isvezja, in-Norveġja u l-Portugall ma ħadux sehem fl-edizzjoni ta' wara ta' l-1970 bħala protesta għar-riżultati. Din ġabet lill-EBU biex jimplementaw regola ġdida.

Fil-każ li aktar minn pajjiż wieħed jispiċċa fl-ewwel post, isir l-għadd tan-numru ta' pajjiżi li taw l-punti lil kull pajjiż li spiċċa l-ewwel post; min jirċievi l-aktar jispiċċa rebbieħ. Jekk in-numru jkun wkoll l-istess, isir l-għadd ta' tnax-il punt li jirċievi kull pajjiż. Jekk jibqgħu l-istess, jiġi mgħodd kemm il-għaxar punti rċevew - u wara kemm il-tmien punti rċevew sa l-aħħar tal-lista. Jekk fl-estremità jiġu l-istess huma jiġu ddikjarati rebbieħa. L-istess regola tgħodd ukoll jekk ikun hemm aktar minn pajjiż wieħed fl-għaxar post tas-Semi Finali, jew fil-Finali għall-aħħar post awtomatiku fil-finali għall-edizzjoni tas-sena ta' wara.

Sa l-2007, l-uniku darba mill-1969 li żewġ pajjiżi spiċċaw l-ewwel post bl-istess punti kien fl-1991, meta l-Isvezja u Franza ġabu total ta' 146 punt. Fl-1991, ir-regola li jingħadu n-numru ta' pajjiżi vvutaw għal dawn iż-żewġ pajjiżi ma kinitx teżisti, u allura huma bdew jgħoddu kemm ġabu tnax-il punt. Kemm Franza u l-Isvezja ġabu total ta' erba' settijiet ta' tnax-il punt. L-Isvezja imma ġabu l-iktar numru ta' għaxar punti u allura kienu ddikjarati bħala rebbieħa.


[editja] Riżultati tas-Semi-Final

Sena Pajjiż Kanzunetta Artist/i
2004 Serbja u Montenegro Lane Moje Željko Joksimović
2005 Rumanija Let me try Luminita Anghel & Sistem
2006 Finlandja Hard Rock Hallelujah Lordi
2007 Serbja Molitva Marija Šerifović


[editja] Rebbieħa

Sena Pajjiż Kanzunetta Artist
1956 Svizzera Refrain Lys Assia
1957 Olanda Net Als Toen Corry Brokken
1958 Franza Dors mon amour André Claveau
1959 Olanda Een beetje Teddy Scholten
1960 Franza Tom Pilibi Jacqueline Boyer
1961 Lussemburgu Nous les amoureux Jean-Claude Pascal
1962 Franza Un premier amour Isabelle Aubret
1963 Danimarja Dansevise Grethe & Jørgen Ingmann
1964 Italja Non ho l’età Gigliola Cinquetti
1965 Lussemburgu Poupée de cire, poupée de son France Gall
1966 Awstrija Merci Chérie Udo Jürgens
1967 Renju Unit Puppet On A String Sandie Shaw
1968 Spanja La, La, La ... Massiel
1969 Spanja Vivo cantando Salomé
Franza Un jour, un enfant Frida Boccara
Olanda De troubadour Lennie Kuhr
Renju Unit Boom Bang-A-Bang Lulu
1970 Irlanda All Kinds Of Everything Dana
1971 Monaco Un banc, un arbre, une rue Sévèrine
1972 Lussemburgu Après toi Vicky Leandros
1973 Lussemburgu Tu te reconnaîtras Anne-Marie David
1974 Svezja Waterloo ABBA
1975 Olanda Ding-A-Dong Teach-In
1976 Renju Unit Save Your Kisses For Me Brotherhood of Man
1977 Franza L’oiseau et l’enfant Marie Myriam
1978 Iżrael A-ba’ni-bi Izhar Cohen & Alphabeta
1979 Iżrael Hallelujah Gali Atari & Milk and Honey
1980 Irlanda What's Another Year Johnny Logan
1981 Renju Unit Making Your Mind Up Bucks Fizz
1982 Ġermanja Ein bisschen Frieden Nicole
1983 Lussemburgu Si la vie est cadeau Corinne Hermes
1984 Svezja Diggi-Loo Diggi-Ley Herrey's
1985 Norveġja La det swinge Bobbysocks
1986 Belġju J’aime la vie Sandra Kim
1987 Irlanda Hold Me Now Johnny Logan
1988 Svizzera Ne partez pas sans moi Céline Dion
1989 Jugożlavja Rock Me Riva
1990 Italja Insieme: 1992 Toto Cutugno
1991 Svezja Fångad av en stormvind Carola Häggkvist
1992 Irlanda Why Me Linda Martin
1993 Irlanda In Your Eyes Niamh Kavanagh
1994 Irlanda Rock 'n' Roll Kids Paul Harrington & Charlie McGettigan
1995 Norveġja Nocturne Secret Garden
1996 Irlanda The Voice Eimear Quinn
1997 Renju Unit Love, Shine A Light Katrina & The Waves
1998 Iżrael Diva Dana International
1999 Svezja Take Me To Your Heaven Charlotte Nilsson
2000 Danimarka Fly On The Wings Of Love Olsen Brothers
2001 Estonja Everybody Tanel Padar, Dave Benton & 2XL
2002 Latvja I Wanna Marie N
2003 Turkija Everyway That I Can Sertab Erener
2004 Ukranja Wild Dances Ruslana
2005 Greċja My Number One Helena Paparizou
2006 Finlandja Hard Rock Hallelujah Lordi
2007 Serbja Molitva Marija Šerifović
2008


[editja] Pajjiżi Rebbieħa

Rebbieħa Pajjiż Sena/Snin
7 Irlanda 1970 - 1980 - 1987 - 1992 - 1993 - 1994 - 1996
5 Renju Unit 1967 - 1969 - 1976 - 1981 - 1997
5 Lussemburgu 1961 - 1965 - 1972 - 1973 - 1983
5 Franza 1958 - 1960 - 1962 - 1969 - 1977
4 Svezja 1974 - 1984 - 1991 - 1999
4 Olanda 1957 - 1959 - 1969 - 1975
3 Iżrael 1978 - 1979 - 1998
2 Danimarka 1963 - 2000
2 Norveġja 1985 - 1995
2 Italja 1964 - 1990
2 Svizzera 1956 - 1988
2 Spanja 1968 - 1969
1 Serbja 2007
1 Finlandja 2006
1 Greċja 2005
1 Ukranja 2004
1 Turkija 2003
1 Litwanja 2002
1 Estonja 2001
1 Jugoslavja 1989
1 Belġju 1986
1 Ġermanja 1982
1 Monaco 1971
1 Awstrija 1966


[editja] Ħarsa lejn ir-Rebbieħa

Ir-rebħ tal-Eurovision jipprovidi opportunita unika għall-artist/i rebbieħa biex jibnu karriera internazzjonali u jagħmlu suċċess. Madanakollu, fl-istorja tal-festival relativament ftit ismijiet għamlu suċċess kbir.


Artisti

L-aktar artisti magħrufa li rebħu l-festival u li l-karriera taggħhom bdiet wara s-suċċess fil-Eurovision huma l-ABBA, li rebħu l-edizzjoni ta' l-1974 għall-Isvezja bil-kanzunetta "Waterloo". ABBA spiċċaw biex saru l-aktar grupp ta' suċċess f'dawk iż-żmenijiet.

Artisti oħra li ġabu suċċess wara li rebħu l-Eurovision huma France Gall (Poupée De Cire, Poupée De Son, Lussemburgu 1965), Lulu (Boom Bang-a-Bang, Renju Unit 1969), Dana (All Kinds of Everything, Irlanda 1970), Vicky Leandros (Après Toi, Lussemburgu 1972), Brotherhood of Man (Save Your Kisses for Me, Renju Unit 1976), Johnny Logan (li rebaħ darbtejn għall-Irlanda; What's Another Year? fl-1980, u Hold Me Now fl-1987), Bucks Fizz (Making Your Mind Up, Renju Unit 1981), u Nicole (Ein Bißchen Frieden, Ġermanja 1982).

Ħafna rebbieħa oħra jinkludu artisti li rebħu l-Eurovision fl-aqwa żminijiet tal-karriera tagħhom. Céline Dion li rebħet fl-1988 għall-Isvizzera bil-kanzunetta Ne Partez Pas Sans Moi, wara li kisbet suċċess fis-snin ta' qabel. Katrina & The Waves rebħu il-festival għar-Renju Unit, tnax-il sena wara s-suċċess tal-kanzunetta Walking on Sunshine.

Ftit artisti, madanakollu, spiċċaw ma jissemux aktar u ma jagħmlux impatt fuq il-mużika internazzjonali wara r-rebħa tagħhom.


Pajjiżi

L-Irlanda żżomm ir-rekord għall-aktar rebħiet fil-festival b'total ta' sebgħa - inklużi wkoll tliet darbiet wara xulxin bejn l-1992 u l-1994. Fit-tieni post insibu lir-Renju Unit, Franza u l-Lussemburgu b'total ta' ħames rebħiet. Ir-Renju Unit iżomm ir-rekord għall-aħjar prestazzjoni fejn irnexxielu jispiċċa fl-ewwel żewġ postijiet għoxrin darba minn 52 edizzjoni.

L-ewwel snin tal-festival raw rebħiet mill-pajjiżi tradizzjoni tal-Eurovision: Franza, l-Olanda u l-Lussemburgu. Madanakollu, is-suċċess ta' dawn il-pajjiżi naqas f'dawn l-aħħar snin: l-aħħar rebħa ta' l-Olanda issir fl-1975, ta' Franza fl-1977 u l-Lussemburgu fl-1983. L-aħħar darba li l-Lussemburgu daħal fil-festival kien fl-1993.

L-ewwel snin tas-seklu 21 raw bħala rebbieħa, pajjiżi ġodda, minn pajjiżi ġodda sa pajjiżi li ilhom jieħdu sehem fil-festival mingħajr rebħa. Kull sena mill-2001 sa l-2007 irriżultat f'rebħiet għall-pajjiżi ġodda. Fl-2006, ir-rebbieħ kienet il-Finlandja li wara 45 sena ta' parteċipazzjoni rnexxiela tirbaħ l-ewwel titlu tagħha. L-Ukranja min-naħa l-oħra ma kellhiex bżonn tistenna ħafna minħabba li fit-tieni parteċipazzjoni tagħha fl-2004, irnexxiela tirbaħ. Serbja rebħet fl-ewwel sena li daħlet bħala pajjiż indipendenti (mhux mal-Montenegro), fl-2007.

Sa l-2007, il-pajjiż li l-aktar ipparteċipa mingħajr ebda rebħa hu l-Portugall. Huma daħlu l-ewwel darba fl-1964 u għadhom jistennew l-ewwel rebħa.