Schoah

Vun Wikipedia

De Schoah, op ingelsch „Holocaust“, weer de Genozid an sess Millionen Juden dör dat Drüdde Riek in't Düütschland vun'n Nationalsozialismus. De Schoah weer in verscheedene Wies eenzigoordig. De Nazis glövten, dat se bi ene Herrenrass höörten, de sik tegen de anneren Lüüd mit en Orlog un Macht dörchsetten müss.

Vun 1933 af, as Adolf Hitler Riekskanzler worr, weer de Antisemitismus in Düütschland ok offizielle Politik, ok wenn de Antisemitismus al vör 1933 an't Wassen weer. 1938 weer ene Reeg vun Pogromen tegen de Juden.

Dör den Tweeten Weltorlog worr dat för de Nazis veel eenfacher, ehr Ideologie ümtosetten. In de groten poolschen Städer müssen de Juden in Ghettos ümseedeln. Dat eerste KZ weer al vun 1933 af in Dachau in Bayern. Vun 1941 af geev dat ok Vernichtungslager in Polen un Wittrussland. Dat Eerste weer in Auschwitz. In Auschwitz worrn de Lüüd, nadem se dorhin brocht worrn, in Lüüd, de as fähig to'n Arbeiden ansehn worrn, un annere indeelt. De eersten müssen Sklaveriearbeiden doon, de dat Teel harr, dat se nich mehr leven kunnen.

In Auschwitz weer de Arzt Josef Mengele, de qualvolle Versöken maak, bi de de Lüüd starven müssen. In Bulgarien, Finnland un Däänmark geev dat Widerstand mit Spood tegen de Schoah. Ok in Düütschland geev dat Lüüd, de Juden verstecken helen. De mehrsten Düütschen, de to disse Tied vun de Schoah wüssen, deen nix, üm sik för de Lüüd intosetten.

Ca. 90% vun de Lüüd, de in de KZs weern, worrn dor ümbrocht. Dat geev in Ungarn en sweedschen Diplomaat, Raoul Wallenberg, de de Retter vun 20.000 bet 100.000 Juden weer. In Polen worrn de mehrsten juudschen Polen ümbrocht. De Hööftrollen in de Schoah harrn de SS vun den villicht mächtigsten Mann in de Nazi-Diktatuur, Heinrich Himmler, de de Lager kontrolleer, un de düütsche Armee.