Jeneverbes
Van Wikipedie
De jeneverbes (Juniperus communis) is een van de inheemse coniferen in de Benelux.
Onderwarpen |
[bewark] Verklaoring van de naam
De naam jeneverbes is een verbastering van 't Latiense juniperus dat saomen-esteld is uut junior = de jongere en parere = verschienen. Dit slaot op de jonge bezen die reeds verschienen veurdat de riepere bezen of-evallen bun.[1] De draank jenever dankt zien naam an disse bes.
[bewark] Naamsverwarring
In Vlaonderen wort de aolbes, rooie bes of zwarte bes verkeerd ok wel es jeneverbes eneumd.
[bewark] Algemeen
De jeneverbes is tweehuzig; d'r bun dus mannelijke en vrouwelijke plaanten. 't Riepen van de bezen strekt zich uut over twee jaor. De vrouwelijke zaodschubben vormen in ut eerste jaor zwartblauwe (schien)bezen. Nao de overwientering wonnen ze donkerblauw. De struuk kan tot 10 m hoog wonnen.
[bewark] Ekelogische betekenis
Jeneverbes kump in Nederland veur op arme zaandverstuvingen en heedlaandschappen. D'r vient op 't ogenblik minnig tot gien netuurlijke verjonging plaots. Dit kump onder meer deurdat de bojem verzuurt en de zaojen steeds minder kiemkrachtig blieken. De jeneverbes leef in symbiose mit een schimmel, bie ofwezigheid van disse schimmel kiemt de jeneverbes slecht. De schimmel is slecht bestand tegen verzuring van de bojem. In terreinen waor de invleud van mest is terug-edrongen bliekt de jeneverbes bie enige rust goed te kiemen.
De jeneverbes is de enigste boomsoort in Nederland die op de Nederlanse Rooie liest van plaanten staot as algemeen veurkommend, maor stark of-eneumen. De jeneverbes is een in Nederland wettelijk bescharmde boom. Een groot deel van de Nederlanse exemplaoren greuien op de Veluwe en in Drenthe. De Drentse naam is iberen. D'r is een restpopelaotie in Limburg. Veur 't vortbestaon van de jeneverbes is 't belangriek dat d'r genog exemplaoren in de buurt staon en da-ze vrie staon; de wiend moet mit name tiejens de bleui vrie spel hen.
[bewark] Veurkommen
Jeneverbezen wonnen tegenwoordig in de meeste gevallen as solitaire struken an-etröffen. Zeldzaom bun de jeneverbezenbossen waorbie je diverse exemplaoren vlakbie mekaar antreffen. Op de Veluwe langs de weg van Otterlo naor Schaorsbargen ligt een jeneverbezenbos. De bos ligt gedeeltelijk in 't Nationaal Park De Hoge Veluwe. 't Is een unieke plaots, umdat de jeneverbezen hier dichtbie mekaar staon.
Enkele plekken waor disse nog te vienen bun:
- Sallandse Heuvelrug (Noetselerbarg)
- Staokenbarg (bie Elspeet op de Veluwe)
- Vierhoutense Heed (bie Vierhouten op de Veluwe). Disse jeneverbezenpopelaotie is onlangs deur Europese subsidie ontdaon van are bomen en struken, die de ontwikkeling van de jeneverbezen in de weg stungen.
- Otterlo (deels in het Nationaal Park De Hoge Veluwe en deels in de bos bie Otterlo)
Een biezondere popelaotie jeneverbezen ko-j tot 1995 vienen in 't Caitwickerzaand tussen Kootwiek en Niej-Milligen (Veluwe). In 1995 was der in 't gebied een grote bosbraand, die vriewel de hele jeneverbespopelaotie in vlammen dee opgaon.
[bewark] Gebruuk
De jeneverbes bevat oliën die wel gebruukt wonnen in badolie. Ok wonnen de bezen in jenever en Bénédictine gebruukt as smaakmaker.
De edreugde bezen wonnen as specerie gebruukt in bieveurbeeld marinades veur wild. Ok zuurkool wort tredisioneel mit jeneverbes ekruud. De edreugde bezen bun vaak in de supermarkt te koop. Naost de bezen wonnen ok de blaojen gebruukt, bieveurbeeld bie 't grillen van vis.
[bewark] Nedersaksisch
- Veluws: jeneverbees, jeneverbeze of jeneverbes
[bewark] Illestraoties
[bewark] Uutgaonde verwiezing
Disse pagina is eschreven in 't Vierhoutens |
![]() |
Meer ofbeeldingen dee bie dit onderwarp heuren ku-j vienen op de pagina Juniperus communis van Wikimedia Commons. |